آشنایی با مسجد گوهرشاد

مسجد گوهر شاد 

اگر بخواهیم به سراغ اماکن تاریخی- مذهبی برویم، در کشورمان ایران، بیشمار آثار تاریخی- مذهبی داریم که در مقالات متعددی می‌توانیم به شرح تاریخچه و جزئیاتی از آن‌ها بپردازیم، اما در اینجا از میان تمامی آثارهای تاریخی- مذهبی به سراغ معرفی مسجد گوهرشاد رفته‌ایم، تا شما را به طور کامل با آن آشنا کنیم.

 مسجد گوهرشاد یکی از مساجدی است که قدمت آن به چندین قرن پیش برمی‌گردد، ساخت این مسجد از سال هشتصد و هجده الی هشتصد و بیست ویک قمری در شهر زیبای مشهد صورت گرفته  است، که در واقع جزئی از حرم رضوی به شمار می‌آید، این بنای معروف، از بناها و مساجد معروف دوره تیموری است که در حال حاضر نیز به خاطر همجوار بودن با حرم مطهر رضوی، به یک مسجد بسیار با ارزش و شناخته شده، تبدیل شده است.

مسجد گوهرشاد جزء آن دسته از اماکن تاریخی- مذهبی است که سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند، که از جمله دلایل بالا بودن قدرت آن در جذب گردشگر می‌توان به همجوار بودن آن با حرم مطهر رضوی و قدمت بسیار بالای آن، زیبایی معماری و خاص بودن سبک معماری آن اشاره کرد. در ادامه این مطلب همراه ایده آل مگ باشید تا شما را با جزئیات بیشتری از نحوه ساخت این مسجد ارزشمند و سبک معماری آن آشنا کند.

طراح و سازنده

در معرفی مسجد گوهرشاد ابتدا بهتر است بدانید که طراحی و ساخت این مسجد در سال هشتصد و هجده قمری توسط دختر امیر غیاث الدین ترخان که همسر شاهرخ بن تیمور گورکانی بوده، انجام شده است. بنیانگذار این مسجد گوهرشاد نام داشته است و دلیل نام‌گذاری این مسجد به گوهرشاد نیز به همین دلیل بوده است. خانم گوهرشاد دستور ساخت این مسجد را در زمان استانداری بایسنقر میرزا که پسر ایشان بود، در محوطه جنوبی حرم، داد. انجام این عملیات سه سال طول کشید، تا در نهایت مسجد گوهرشاد ساخته شود.

این بانو، یکی از زنان زن قابل احترام در زمان تیموری بود که به پدرش درمورد امور کشوری مشورت می‌داد و به دلیل فعالیت‌های مختلفی که انجام می‌داد، مخالفان او را در شهر هرات به قتل رساندند. بانو گوهرشاد در مدرسه گوهرشاد دفن شده است، که هنگام بازدید از مقبره ایشان، می‌توانید از مقبره پسر و همسر بانو گوهرشاد نیز در همان مکان دیدن کنید.

از آثار بجای مانده از این بانوی ایرانی می‌توان به مدرسه، مسجد و خانقاه هرات اشاره کرد. نام این بانوی ایرانی در مکان‌های مختلف مسجد که توسط پسرش، شاهزاده بایسنقر میرزا با کاشی‌های معرق زیبا به عنوان سازنده مسجد قرار داده شده، قابل مشاهده می‌باشد. یکی از این کاشی‌ها در بالای درب ورودی دارالسیاده و دومی در کتیبه مقصوره قرار داده شده، که با خطی زیبا نام گوهرشاد بر روی آن‌ها نگاشته شده است.

وسعت این مسجد

اگر بخواهیم از نظر وسعت مسجد گوهرشاد را بررسی کنیم، می‌توانیم بگوییم که گوهرشاد از لحاظ وسعت بزرگ‌ترین مسجد در ایران است، که دارای متراژی با طول دو هزار و هشتصد و پنجاه متر مربع می‌باشد و همچنین از دیدگاه قدمت‌هم،‌ در بین مسجد‌های آستان قدس رضوی، طولانی‌ترین قدمت را به خود اختصاص داده است. سازنده بنّای این مسجد فردی به نام قوام الدین بن زین الدین شیرازی بوده است که از مصالحی همچون گچ و آجر برای ساخت آن استفاده کرده است و همچنین روش معماری این مسجد به سبک اسلامی می‌باشد.

نمای مسجد گوهرشاد

این مسجد زیبا شامل یک عدد صحن، چهار ایوان، دو عدد گلدسته باشکوه، یک گنبد به رنگ زیبای فیروزه‌ای و همچنین هفت شبستان ‌می‌باشد. این مسجد با این نماهای شگفت‌انگیز، از لحاظ معماری و قدمتش و همچنین هنر دست سازنده‌ی دوران تیموریان، یکی از بهترین و مهم‌ترین آثار تاریخی و صنعت معماری مشهد مقدس و ایران به شمار می‌رود. درصد زیادی از گردشگران این مسجد را زائران حرم امام رضا(ع)  تشکیل می‌دهند.

 درکل وسعت این مکان به نه هزار و چهارصد و ده متر مربع می‌رسد و استحکام بنای این مسجد زیبا و تاریخی به قدری بالا است که تا به حال ماندگار مانده است.
و در کل می‌توان گفت که، کاشی‌کاری این بنا بسیار ممتاز بوده ، که روی آن‌ها، نام‌ها و نوشته‌هایی در مورد ائمه اطهار با خط‌های نسخ و ثلث نوشته شده است.

برای مطالعه: سفری متفاوت به مشهد

شبستان‌های مسجد گوهرشاد

مسجد گوهرشاد دارای چندین شبستان پر رفت و آمد است که پیش از بازدید از این مسجد، نیاز است تا با آن‌ها، آشنا شوید. این شبستان‌ها در مسجد گوهرشاد به‌طوری قرار دارند که کاملا قرینه همدیگر هستند و محل قرارگیری آنها در کنار ایوان‌ها می‌باشد.

 شبستان‌های این مسجد دارای پایه‌های قطور و سقف‌های ضربی هستند که به سبک معماری سنتی می‌باشند. این شبستان‌ها چندین بار مرمت شده‌اند ولی با این حال قدمت و طرح تاریخی خود را کاملا حفظ کرده‌اند و از زمانی که ساخته شده‌اند تا به‌حال نام‌های مختلفی داشته‌اند که در ادامه مقاله آشنایی با مسجد گوهرشاد، شما  عزیزان همیشه همراه را بیشتر با این شبستان‌ها آشنا می‌کنیم.

شبستان گرم

از شبستان‌های مخصوص آقایان شبستان گرم می‌باشد که برای دسترسی به آن، باید به ضلع شرقی مسجد گوهرشاد بروید. در واقع در این شبستان آقایان می‌توانند به خواندن نماز و عبادت کردن بپردازند.

برای مطالعه: مشهد کجا بریم تفریح

شبستان نهاوندی

از جمله شبستان‌های پر رفت و آمد مسجد گوهرشاد، شبستان نهاوندی است که انتخاب اسم براساس برگزاری نمازهای جماعت‌هایی بوده که شیخ علی اکبر نهاوندی، در این شبستان اقامه کرده است. برای رفتن به این شبستان به سمت ضلع جنوبی مسجد بروید، که در آنجا می‌توانید ایوان مقصوره را نیز مشاهده کنید. وسعت این شبستان نسبت به دیگر شبستان‌ها، بسیار زیاد است.

شبستان میلانی

در ضلع غربی مسجد گوهرشاد، شبستانی دیگر بنا شده است که همه آن را با نام شبستان میلانی می‌شناسند و اگر بخواهیم آدرس دقیق‌تر این شبستان را به شما بدهیم، می‌توانیم بگوییم که ایوان غربی و بست شیخ بهاءالدین عاملی دو مکانی هستند که شبستان میلانی در میان آن‌ها قرار دارد.

شبستان علوی

یکی از شبستان‌های تاریخی مسجد گوهرشاد، شبستان آفتاب یا همان شبستان علوی است که بیشتر افراد آن را به شبستان علوی می‌شناسند، که در ضلع شمالی این مسجد قرار دارد. دقیق‌تر بخواهیم برای‌تان بگوییم، در کنار مدرسه پریزاد می‌توانید این شبستان را مشاهده کنید.

شبستان نجف آبادی

اگر به ضلع غربی مسجد گوهرشاد بروید، می‌توانید شبستان نجف آبادی را ببینید که در گذشته به آن شبستان امام جمعه می‌گفتند. برای اینکه به طور دقیق بدانید این شبستان کجای مسجد گوهرشاد قرار دارد، می‌توانید به راهروی کفش داری و ایوان غربی نگاه کنید که شبستان نجف آبادی میان این دو قرار دارد.

حرف آخر

در این مقاله به آشنایی با مسجد گوهرشاد و تاریخ دیرینه‌ی این مسجد پرداختیم،‌ این مسجد زیبا که بنایی مستحکم و تاریخی دارد، سالانه میزبان تعداد چشم‌گیری از بازدید کنندگان داخلی و خارجی است، همچنین این مسجد در جهان‌  زبان‌ زد همه‌ی ملت‌ها می‌باشد. اگر به مشهد سفر کردید حتما از مسجد گوهرشاد و شبستان‌های تاریخی و زیبایش دیدن کنید و سفر خوب و خوشی  را برای خانواده و دوستان خود رقم بزنید.