کولوسئوم رم ؛ یادآور نبرد خونین گلادیاتورها در روم باستان
امروز می‌خواهیم به تاریخ پر رمز و راز روم باستان سفر کنیم. یکی از نقاط عطف تاریخ این سرزمین، تماشاخانه کولوسئوم رم است.
این مکان امروزه به عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری جهان و نماد ایتالیا شناخته می‌شود. همچنین در سال 2007 در فهرست عجایب هفتگانه جدید جهان قرار گرفت.
بیایید گذری به تاریخ این تماشاخانه بیندازیم. برای این کار ابتدا باید با گلادیاتورها آشنا شویم. از نبرد خونین گلادیاتورها چیزی شنیده‌اید؟
داستان‌های بسیار زیادی درباره این مبارزه‌ها نقل می‌شود که بعضی از آن‌ها، فوق‌العاده غم‌انگیز و نارحت کننده به نظر می‌رسند.
گلادیاتورها افرادی بودند که در تماشاخانه‌های بزرگی که پر از تماشاگر بودند، به مبارزه با همدیگر می‌پرداختند. این مبارزه زمانی پایان می‌گرفت که یکی از گلادیاتورها دیگری را بکشد.
نفس و ذات این مبارزه بسیار وحشیانه و دردناک به نظر می‌رسد؛ خصوصا که بدانیم اکثر این گلادیاتورها، افرادی بودند که به بردگی گرفته شده و تحت شرایط بسیار بدی از کلیه حقوق شهروندی و حتی انسانی محکوم بودند.
استنلی کوبریک، نابغه بی تکرار سینما در فیلمی به نام اسپارتاکوس با بازی چشمگیر کرگ داگلاس، یک تصویر کلی از زندگی گلادیاتورها به ما می‌دهد. داستان فیلم اسپارتاکوس درباره برده‌ای است که قرار است برای گلادیاتور شدن تعلیم داده شود. هر چند که ماهیت این فیلم مبارزه با برده‌داری بود؛ اما در دقایق ابتدایی آن به خوبی وضعیت کسانی که مجبور بودند برای گلادیاتور شدن تعلیم داده شوند نمایش داده شده است.
علی‌رغم وضعیت اسفناک گلادیاتورها، نحوه مبارزه و حتی مرگ آن‌ها برای مردم روم ارزش زیادی داشت. آن‌ها کم کم به قهرمانان روم باستان تبدیل شدند. به همین دلیل است که امروز محل مباررزات آن‌ها، برای مردم ایتالیا و علی الخصوص شهر رم ارزش بسیار زیادی دارد.
درباره کولوسئوم
کولوسئوم رم ، یک تماشاخانه غول‌پیکر است که در شهر رم و تحت نظر حکومت فلاوی‌ها ساخته شد. این مکان را با نام آمفی‌تئاتر فلاویان نیز می‌شناسند. این تماشاخانه در بین سال‌های 70 تا 72 میلادی و در زمان حکومت امپراطوری وسپاسیان از سلسله فلاویان ساخته شد. این آمفی تئاتر در محلی تاسیس شد که قبلا به خانه طلایی نرون مشهور بود. از آنجا که وسپاسیان، به شکل فروتنانه‌ای به قدرت رسیده بود؛ تصمیم گرفت خانه امپراطوری مستبد قبلی را به یک تماشاخانه تبدیل کند که ده‌ها هزار نفر از مردم روم بتوانند آنجا در کنار هم بنشینند. در سال 80 میلادی تیتوس پسر وسپاسیان این مکان را افتتاح کرد. مراسم افتتاح شامل 100 روز بازی و جشن بود. نبرد گلادیاتورها با حیوانات وحشی هم در این برنامه‌های 100 روزه قرار داشت. گفته می‌شود در طول این مراسم 100 روزه، بیش از 500 حیوان وحشی و 400 گلادیاتور کشته شدند.
کولئوسوم حدود 4 قرن در اوج شکوه و عظمت قرار داشت. از آن به بعد کم کم به سایه رفت؛ تا حدی که در حدود 14 قرن از آن به عنوان انباری برای مصالح ساختمانی استفاده می‌شد. امروزه با وجد از بین رفتن دو سوم از بنای اصلی کولئوسوم، این مکان همچنان به عنوان یک بنای گردشگری باشکوه مورد استقبال گردشگران و مسافران ایتالیا قرار می‌گیرد. آمفی‌خانه فلاویان به عنوان نماد تاریخی روم باستان و ایتالیای فعلی شناخته می‌شود.
ریشه‌های کلوئسوم
حتی بعد از اینکه نرون، امپراطور فاسد روم در سال 68 میلادی درگذشت؛ بازهم شعله‌های جنگ افروزی‌های وی خاموش نشدند. 4 امپراطور در طول یک سال بر سر حکومت روم با هم به مبارزه پرداختند و در نهایت وسپاسیان موفق شد حکومت را در روم به دست بگیرد. این اتفاق در سال 69 میلادی رخ داد و حکومت وسپاسیان تا سال 79 میلادی ادامه داشت. امپراطوران سلسله فلاوی که شامل وسپاسیان و پسرانش تیتوس و دومینیان بودند؛ تلاش کردند تا به دربار روم سر و سامانی دوباره دهند. این سلسله همچنین تلاش زیادی کرد تا به مجلس سنا قدرتی دوباره دهد و رفاه عمومی را ارتقا دهد.
در بین سال‌های 70 تا 72، وسپاسیان دستور داد تا یک آمفی تئاتر بزرگ برای مردم روم ساخته شود تا بتوانند در آن به تماشای نبرد گلادیاتورها بنشینند. محل بنای آمفی تئاتر باغ طلایی نرون انتخاب شد. نرون این باغ را در سال 64 میلادی و پس از آتش سوزی بزرگ روم برای خود ساخته بود. در واقع این کار وسپاسیان به نوعی مبارزه با قدرت طلبی و استکبار دربار بود.
آیا میدانستید؟
باستان شناسان معتقدند که در داخل کلوسئوم چشمه‌‌های آب آشامیدنی می‌جوشیدند.
کولوسئوم در طول زمان
این آمفی تئاتر برای مدت 4 قرن، دوران باشکوهی را سپری کرد. تا اینکه کم کم به دلیل درگیری‌های امپراطور روم غربی و همچنین عوض شدن سلیقه‌های مردم روم، مبارزات گلادیاتوری رونق خود را از دست دادند. به دنبال این اتفاق، افول کلوسئوم هم شروع شد و در قرن 6 میلادی به صورت کامل جایگاه خود را از دست رفته دید. در قرن‌های بعدی این آمفی تئاتر به طور کامل رها شد و بیشتر به عنوانی انباری برای مصالح ساختمانی مورد استفاده قرار گرفت.
با این وجود از آغاز قرن 18، پاپ‌ها تلاش کردند به این مکان یک جایگاه مذهبی ببخشند. آن‌ها ادعا کردند این تماشاخانه صحنه اعدام مسیحی‌های زیادی در طول تاریخ بوده است. ادعایی که البته هیچ‌وقت به طور قطعی اثبات نشد. در نتیجه این اتفاقات نام کلوسئوم رم دوباره بر سر زبان‌ها افتاد. تا اوایل قرن بیستم اتفاقاتی مثل آب و هوا، بلاهای طبیعی، بی توجهی و خرابکاری مردم تقریبا دو سوم آمفی‌خانه اساطیری رم را نابود کرده بود. از جمله چیزهای با ارزشی که به دست نابودی سپرده شدند؛ می‌توان به کلیه صندلی‌های مرمر و تزئینات آن‌ها اشاره کرد. تلاش‌ها برای مرمت این بنا از سال 1990 آغاز شد و در طول سال‌ها و دهه‌های بعدی ادامه یافت.
چند حقیقت جالب
-
در زیر کلوسئوم مکان‌هایی برای نگه داری از حیوانات وحشی تعبیه شده بودند. این حیوانات وحشی باید با گلادیاتورها به مبارزه می‌پرداختند.
-
یکی از دلایل از بین رفتن مبارزات گلادیاتوری هزینه‌های سنگین نگهداری گلادیاتورها و حیوانات وحشی بود.
-
صندلی‌های کئولسوم دارای نوعی سایه‌بان به اسم ولاردیوم بودند که تماشاگرا را از نور آفتاب، در امان نگه می‌داشتند.
-
حیواناتی مانند شیر، ببر, پلنگ، کرگدن و خرس برای مبارزه با گلادیاتورها در کولوسئوم نگهداری می‌شدند.
-
مسابقات گلادیاتوری در سال 435 میلادی و شکار حیوانات در سال 532 متوقف شدند.
-
برآورد می‌شود حدود 400 هزار گلادیاتور و بیش از 1 میلیون حیوان وحشی، در این آمفی‌تئاتر کشته شده‌اند.
-
ورود به کلوسئوم برای تمامی مردم روم رایگان بود.
-
ساخت این آمفی‌تئاتر غول‌پیکر بیش از 10 سال طول کشید.
