در روزها و ماه‌های اخیر و با اوج گیری بیماری کرونا در جهان و به طبع آن در کشور عزیزمان ایرن، اسم داروهای زیادی در رابطه با درمان این بیماری مهلک بر سر زبان‌ها افتاده است. یکی از اسم‌هایی که به مرور در اطراف این ویروس شنیده شد؛ داروی فاوی پیراویر بود. در ایران اما ماجرا از آن جا شروع شد که یکی از پزشکان بیمارستان مسیح دانشوری در یک مصاحبه اعلام کرد که این دارو در بیماران کرونایی تاثیر مثبتی داشته و باعث بهبودی وضعیت بسیاری از آنها شده است. امروز در بخش سلامت ایده آل مگ به بررسی این دارو و تاثیر آن بر بیماران کرونایی خواهیم پرداخت. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
اخیرا یک مطالعه تجربه تاثیر فاوی پیراویر یا Favipiravi یا Avigan را بر روی بیماران کرونایی آزمایش کرده است. قبل از هرچیزی باید بدانیم که فاوی پیراویر یک داروی ضد آنفولانزا می‌باشد که می‌تواند بر روی ویروس کرونا نیز تاثیر بگذارد. البته باید در تفسیر نتایج این تاثیر بسیار محتاط عمل کنیم. اخیرا گمانه زنی‌های رسانه‌ای بسیاری پیرامون تاثیر این داروی ژاپنی بر روی ویروس کرونا مطرح شده است. این گمانه زنی‌ها از زمانی آغاز شدند که محققان چینی در یک کنفرانس خبری اعلام کردند که این دارو می‌تواند در درمان ویروس کوید ۱۹ موثر باشد. بعد از این کنفرانس، نتایج یکی از دو آزمایشی که محققان چینی بر روی این دارو انجام داده بودند در دسترس عموم قرار گرفت. ما به بررسی این نتایج پرداخته و بیان می‌کنیم که چرا باید در تفسیر آنها محتاط عمل کنیم.
مقایسه داروی فاوی پیراویر با داروی لوپیناویر
در مقاله‌ی که محققان چینی در این رابطه منتشر کردند؛ به این نکته اشاره شد که نیاز به عوامل ضد ویروسی موثر که قادر به مبارره با کوید ۱۹ باشند؛ می‌تواند بسیار مضر و خطرناک باشد. این تحقیق بیان می‌کند که برای دسترسی به داروی موثر در زمینه کوید ۱۹، باید تمامی داروهای ضد ویروسی را بررسی کرده و نتایج را مشاهده و تحلیل کرد. پیش از این متخصصان بهداشت و درمان برای درمان سندرم حاد تنفسی (SARS) و سندرم تنفسی خاورمیانه از داروهایی مانند رباویرین، اینترفرون، فاوی پیراویر و لوپیناویر استفاده کرده بودند. از آنجایی که بیماری‌های یاد شده توسط ویروس‌های خانواده کروناویروس ایجاد شده بودند؛ دانشمندان امیدوار هستند که این داروها بر روی بیماری کرونا نیز تاثیر مثبت داشته باشند.
گفته می‌شود که تحقیقات محققان چینی نشان داده است که داروی فاوی پیراویر با موفقیت ویروس SARS-CoV-2 را در برخی از سلول‌های مورد آزمایش مهار می‌کند. همچنین آنها دریافتند که این دارو از موش‌ها در برابر ویروس ابولا نیز محافظت کرده است. بنابراین دانشمندان تصمیم گرفتند که نتایج درمان ویروس SARS-CoV-2 بر اثر داروی فاوی پیراویر را با سایر داروهای ضد ویروسی مقایسه کرده و نتایج را تحلیل و تفسیر نمایند. یکی از داروهایی که با فاوی پیراویر مقایسه شد داروی ضد HIV به نام لوپیناویر بود:
لوپیناویر یک مهار کننده HIV است که به عنوان یک درمان احتمالی برای شیوع SARS در سال ۲۰۰۳ به وجود آمده است. تولید کنندگان غالباً ریتوناویر را به لوپیناویر اضافه می‌کنند تا نیمی از عمر آن را افزایش داده و از عوارض جانبی آن بکاهند.
Favipiravir ممکن است با کوید ۱۹ مبارزه کند
مطالعات بر روی تاثیر داروی فاوی پیراویر در چین ادامه داشت. در مرحله بعدی این مطالعات، دارو بر روی تعدادی از بیماران کرونایی در شهر شنزن در کشور چین آزمایش شد. در روز اول، ۳۵۳ نفر از کسانی که به طور قطع به بیماری کرونا مبتلا شده بودند مورد آزمایش قرار گرفتند. به این افراد مقدار ۱۶۰۰ میلی گرم فاوی پیراویر در دو دوز جداگانه تزریق شد. در روزهای دوم و سوم مقدار تزریق این دارو به بیماران به ۶۰۰ میلی گرم در دو دوز جداگانه کاهش پیدا کرد.
به طور همزمان به ۴۵ نفر دیگر از بیماران، داروی لوپیناویر تزریق می‌شد. این بیماران به مدت ۱۴ روز تحت تزریق داروی ضد HIV یعنی لوپیناویر قرار گرفتند. در نهایت ثابت شد که کسانی که تحت مصرف داروی فاوی پیراویر قرار گرفته بودند ظرف مدت ۴ روز این ویروس را از بین بردند. این در حالی بود که افراد تحت تزریق لوپیناویر بعد از ۱۱ روز موفق به شکست ویروس کرونا شدند. همچنین این تحقیقات نشان داد که گروه فاوی پیراویر در زمینه بهبودی وضعیت ریه نیز پیشرفت بسیار سریع‌تری در مقایسه با گروه لوپیناویر داشتند.
این مقایسات آماری نشان داد که داروی فاوی پیراویر به طور مستقل در بهبود بیماران کرونایی نقش بسیار موثری را در قیاس با داروی لوپیناویر ایفا می‌کند.
آیا یافته های محققان چینی قابل اطمینان هستند ؟
درست است که نتایج تقیقات محققان چیزی حاکی از تاثیر مثبت داروی فاوی پیراویر بر روی بهبود بیماران کرونایی بود؛ اما بعضی از شواهد نشان می‌داد که باید در درستی این نتایج مقداری شک کرد. از جمله این شواهد می‌توان به این مورد اشاره کرد که بسیاری از افرادی که در طی این تحقیقات مورد آزمایش قرار گرفتند؛ جوان و لاغر بودند و حتی علائم این بیماری مانند تب را نیز نداشتنند. در واقع کسانی مورد آزمایش قرار گرفتند که تنها تست کرونای آنها مثبت بود و علائم زیادی از بیماری نداشتند. از آنجایی که این آزمایش در سطح بسیار کمی انجام شده بود؛ کوچکترین خطا یا ایرادی می‌تواند تمام یافته‌ها و نتایج را زیر سوال ببرد.
در واقع از آنجایی که بیماران تحت آزمایش به صورت تصادفی انتخاب نشده بودند و همچنین شدت بیماری در همه آنها کم بود؛ دانشمندان به نتایج این تحقیقات شک کرده و به طور قطع از تاثیر داروی فاوی پیراویر بر روی کرونا ویروس سخن به میان نیاوردند. در واقع به نظر می‌رسد برای اینکه تاثیر این دارو بر روی کرونا اثبات شود احتیاج به آزمایش‌های تصادفی بسیار زیادی است که بعید است به این زودی‌ها به نتیجه قطعی برسند.
داروی فاوی پیراویر در ایران
همانطو که گفته شد چندی پیش یکی از پزشکان بیمارستان مسیح دانشوری اعلام کرد که ایین دارو بر روی بیماران بستری در این بیمارستان نتایج مثبتی به همراه داشته است. بعد از این مصاحبه و مباحث شکل گرفته در این زمینه در جامعه، دکتر جان بابایی معاونت وزارت بهداشت اطلاعیه‌ای به شرح زیر در این زمینه منتشر نمودند:
به دنبال مصاحبه انجام شده یکی از اعضای محترم هیئت‌علمی شاغل در بیمارستان مسیح دانشوری تهران در خصوص داروی(favipiravir) به اطلاع می‌رساند داروی مذکور هنوز در فارماکوپه ایران وارد نشده و در حال حاضر به عنوان یک دارو در یک کار آزمایی بالینی به کار گرفته شده و در اختیار چند مرکز درمانی ازجمله بیمارستان مسیح دانشوری قرار گرفته است و تاکنون نتایجی از این تحقیق به این کمیته گزارش نشده است لذا انجام هرگونه مصاحبه و ارائه هر نوع گزارش به‌عنوان تائید و یا رد اثربخشی این دارو مورد تائید کمیته نبوده و تخلف محسوب می‌شود. تاکنون از هيچ گزارش مكتوبى از اثربخشى اين دارو از مراكز درمانى ازجمله مركز مسيح دانشورى چاپ‌نشده و يا به وزارت بهداشت ارائه نشده است . صرف گزارش تجربى از يک اقدام درمانى در دنياى علم جايگاهى ندارد و چه‌بسا سبب نگرانى خانواده بيماران به جهت عدم تهيه و يا حتى احساس گناه در بازماندگان بيمارانى كه به رحمت خدا رفته‌اند ايجاد كند.
مطالب مرتبط در ارتباط با بیماری کرونا:
علائم ویروس کرونا | چگونه از کرونا ویروس در امان بمانیم ؟
