علائم آسم چیست؟ از روش های پیشگیری و علائم تا نحوه تشخیص و درمان

آسم، یک بیماری تنفسی است که در مبتلایان به آن راه‌های هوایی باریک و متورم شده و مقدار زیادی خلط تولید می‌کنند. این بیماری روی تنفس تاثیر داشته و باعث سرفه، خس خس سینه و تنگی نفس می‌شود. علائم آسم در بعضی از افراد خفیف است؛ اما در بعضی از بیماران به قدری شدید است که فعالیت‌های روزمره آن‌ها را مختل می‌کند.

آسم قابل درمان نیست؛ اما علائم آن را می‌توان کنترل کرد. علائم آسم و شدت آن‌ها با گذشت زمان تغییر می‌کند؛ به همین دلیل، در صورت ابتلا به آسم باید به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا علائم شما بررسی شده و در صورت نیاز نحوه درمان‌‌تان تغییر کند. در این مقاله از ایده آل مگ قصد داریم درباره علائم آسم، علل بروز این بیماری و نحوه درمان آن صحبت کنیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

آسم چیست و چگونه طبقه‌بندی می‌شود؟

آسم، یک بیماری مزمن است که راه‌های هوایی ریه را درگیر می‎‌کند. هر بار که نفس می‌کشید، هوا از دهان یا بینی شما عبور کرده و از طریق گلو و راه‌هایی هوایی به ریه‌ها می‌رسد. در داخل ریه‌های شما تعداد زیادی راه‌های هوایی کوچک وجود دارد که از طریق آن‌ها اکسیژن درون ریه وارد جریان خون می‌شود. هنگامی که راه‌های هوایی متورم و عضلات اطراف آن‌ها سفت می‌شود، علائم آسم ظاهر می‌شود.

به تدریج مخاط در داخل راه‌های هوایی انباشته شده و باعث تشدید علائم آسم می‌شود؛ چون در این شرایط راه‌های هوایی به قدری باریک می‌شوند که هوا به سختی می‌تواند از میان آن‌ها عبور کند. تشدید علائم بیماری به بروز حمله آسم منجر می‌شود. معمولا حمله آسم به طور ناگهانی شروع شده و شدت آن از خفیف تا شدید متغیر است.

طبقه‌بندی آسم

متخصصان بیماری آسم را با توجه به علائم، شدت و نتایج تست‌های تشخیصی طبقه‌بندی می‌کنند. با توجه به این موارد 4 درجه از آسم تا کنون شناسایی شده است.

این 4 دسته عبارتند از:

• خفیف متناوب: علائم بیماری حداکثر 2 بار در هفته و علائم شبانه حداکثر 2 بار در ماه ظاهر می‌شوند. شدت بیماری به قدری کم است که فعالیت‌های روزمره را مختل نمی‌کند.
• خفیف مداوم: علائم 6-3 بار در هفته رخ می‌دهند. علائم شبانه هم به حداکثر 4 بار در ماه محدود می‌شوند.
• متوسط مداوم: علائم بیماری 1 بار در روز و علائم شبانه حداقل 1 شب در هفته رخ می‌دهند. آسم متوسط روی بعضی از فعالیت‌های روزمره تاثیر دارد.
• شدید مداوم: علائم در بیشتر روزها به طور مداوم وجود دارد؛ همچنین علائم شبانه به طور مکرر ظاهر می‌شوند. آسم شدید بسیاری از فعالیت‌های روزمره را محدود می‌کند.

علائم آسم چیست؟

علائم آسم در افراد مختلف، متفاوت است. ممکن است همیشه این علائم را داشته باشید یا فقط در زمان‌های خاص به عنوان مثال در هنگام ورزش، آن‌ها را تجربه کنید.

به طور کلی، علائم آسم شامل موارد زیر است:

• سرفه به خصوص در شب، هنگام خندیدن یا هنگام ورزش
• خس خس سینه (صدای جیغ یا سوت زدن که هنگام نفس کشیدن ایجاد می‌شود)
• سفتی قفسه سینه
• تنگی نفس
• خستگی

آسم انواع مختلفی دارد که علائم آن‌ها می‌تواند با هم متفاوت باشد؛ از طرف دیگر، همه افراد مبتلا به آسم علائم مشابهی را تجربه نمی‌کنند. اگر فکر می‌کنید علائمی که تجربه کرده‌اید می‌تواند نشانه بیماری آسم باشد، به پزشک مراجعه کنید.

معرفی انواع و علائم آسم در هر نوع

شایع‌ترین نوع آسم، آسم برونشیال است که برونش‌های موجود در ریه‌ها را درگیر می‌کند. برونش‌ها یا نایژه‌ها، لوله‌هایی هستند که هوا را از نای به داخل ریه منتقل می‌کنند. از سایر انواع آسم می‌توان به آسم دوران کودکی و آسم بزرگسالی اشاره کرد. در آسم بزرگسالی، علائم بیماری بعد از 20 سالگی ظاهر می‌شود. بیماری آسم، انواع دیگری هم دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

آسم آلرژیک

آسم آلرژیک که به آن آسم خارجی هم گفته می‌شود، در اثر آلرژن‌ها (مواد حساسیت‌زا) ایجاد می‌شود. فرد در صورت وجود این آلرژن‌ها دچار حمله آسم می‌شود.

 این آلرژن‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• شوره پوست حیوانات خانگی مانند گربه و سگ
• بعضی مواد غذایی
• کپک
• گرده گیاهان
• گرد و خاک

آسم آلرژیک به احتمال زیاد فصلی است؛ چون غالبا با آلرژی فصلی همراه است. آسم آلرژیک باعث سرفه، خس خس، تنگی نفس، افزایش سرعت تنفس و سفتی قفسه سینه می‌شود.

آسم غیر آلرژیک

محرک‌های موجود در هوا که خاصیت آلرژی‌زایی ندارند، در بروز آسم غیر آلرژیک (آسم ذاتی) نقش دارند. مهم‌ترین این محرک‌ها عبارتند از:

• دود ناشی از سوزاندن چوب
• دود سیگار
• هوای سرد
• آلودگی هوا
• بیماری‌های ویروسی
• خوشبو کننده‌های هوا
• شوینده‌های خانگی
• عطرها

علائم آسم غیر آلرژیک مشابه علائم آسم آلرژیک است.

آسم شغلی

آسم شغلی، یک نوع بیماری تنفسی است که در اثر محرک‌های موجود در محیط کار ایجاد می‌شود. از این محرک‌ها که در طیف گسترده‌ای از صنایع از جمله کشاورزی، منسوجات، نجاری و تولید وجود دارند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گرد و خاک
• رنگ‌ها
• گازها و دودها
• مواد شیمیایی صنعتی
• پروتئین‌های حیوانی
• لاتکس لاستیکی

آسم شغلی باعث بروز علائمی مثل خس خس، تنگی نفس، آبریزش بینی، گرفتگی بینی، سوزش چشم و سفتی قفسه سینه می‌شود. این علائم در هنگام مواجهه با محرک‌ها بدتر می‌شوند.

انقباض برونشی ناشی از ورزش (EIB)

برونکوکانستریکشن (انقباض برونشی) ناشی از ورزش باعث سرفه، خس خس، تنگی نفس، سفتی یا درد قفسه سینه، خستگی در حین ورزش و کاهش عملکرد ورزشی می‌شود.

معمولا این علائم چند دقیقه بعد از شروع ورزش تا حداکثر 15-10 دقیقه پس از فعالیت بدنی شروع می‌شوند. در گذشته، این وضعیت تحت عنوان آسم ناشی از ورزش (EIA) شناخته می‌شد. حداکثر ۹۰ درصد افراد مبتلا به آسم EIB را هم تجربه می‌کنند؛ اما همه مبتلایان به EIB به سایر انواع آسم مبتلا نیستند.

آسم ناشی از آسپرین

این بیماری با مصرف آسپرین یا سایر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مثل ناپروکسن و ایبوپروفن در ارتباط است. علائم آسم ناشی از آسپرین (AIA) شدید بوده و در عرض چند دقیقه یا چند ساعت ظاهر می‌شود. تنگی نفس، خس خس، سرفه، کهیر، تورم اطراف چشم‌ها، حالت تهوع و اسهال از علائم این بیماری محسوب می‌شوند.

معمولا بیماران مبتلا به آسم ناشی از آسپرین، پولیپ بینی هم دارند. این بیماری در حدود 9 درصد مبتلایان به آسم مشاهده می‌شود و معمولا بزرگسالان 50-20 ساله را به طور ناگهانی درگیر می‌کند.

آسم شبانه

در این نوع آسم، طی شب علائم بیماری (شامل خس خس، تنگی نفس، سفتی قفسه سینه و سرفه) بدتر می‌شود. تصور می‌شود که محرک‌هایی مثل سوزش سر دل، شوره پوست حیوانات خانگی و مایت‌های گرد و غبار (حشرات ریزی که در بین گرد و غبار زندگی می‌کنند) در بروز علائم شبانه نقش داشته باشند. چرخه خواب طبیعی بدن هم ممکن است باعث آسم شبانه شود.

آسم نوع سرفه

در مبتلایان به آسم نوع سرفه (CVA)، علائم کلاسیک آسم شامل خس خس سینه و تنگی نفس وجود ندارد؛ بلکه این بیماران به سرفه‌های خشک و مداوم دچار می‌شوند. عدم درمان CVA به شعله‌ور شدن کامل آسم و بروز سایر علائم بیماری منجر می‌شود.

آسم در کودکان

در بیشتر کودکان مبتلا به آسم علائم بیماری تا قبل از 5 سالگی ظاهر می‌شوند. برونش‌ها در شیرخواران، کودکان نوپا و کودکان پیش دبستانی کوچک و باریک هستند.

 بیماری‌های شایع دوران کودکی مثل سرماخوردگی می‌توانند باعث التهاب راه‌های هوایی شده و حتی باعث کوچکتر شدن اندازه آن‌ها شوند؛ به همین دلیل، گاهی اوقات در كودكان كم سن و سال، سایر بیماری‌های تنفسی با آسم اشتباه گرفته می‌شوند.

علائم آسم دوران کودکی می‌تواند از سرفه‌ای که چند روز یا چند هفته طول می‌کشد تا اورژانس‌های تنفسی ناگهانی و ترسناک متغیر باشد. از شایع‌ترین علائمی که کودکان مبتلا به آسم تجربه می‌کنند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشکل در خوردن یا مکیدن
• نفس نفس زدن که مانع بازی کردن کودک می‌شود
• سرفه آزاردهنده
• سرفه به خصوص در هنگام شب
• تنفس سخت
• تنفس سریع که باعث می‌شود پوست اطراف دنده‌ها یا گردن محکم کشیده شود
• سرماخوردگی‌های مکرر که در قفسه سینه باقی می‌ماند

در بین کودکان بزرگتر، شایع‌ترین علائم عبارتند از:

• خس خس سینه یا صدای سوت مانند به خصوص در هنگام بازدم
• تنگی قفسه سینه
• سرفه کردن

ممکن است فرزند شما فقط یکی از این علائم یا چند مورد از آن‌ها را داشته باشد. ممکن است فکر کنید که فرزندتان به سرماخوردگی یا حتی برونشیت مبتلا شده است؛ اما عود مجدد علائم نشان می‌دهد که احتمالا مبتلا به آسم باشد. معمولا در کودکان مبتلا به آسم علائم در هنگام مواجهه با محرک‌هایی مثل دود، گرده گیاهان، شوره پوست حیوانات خانگی یا مایت‌های گرد و غبار بدتر می‌شود.

علل ابتلا به آسم چیست؟

عوامل مختلفی در بروز آسم نقش دارند. تاثیر هر یک از این عوامل در ابتلا به آسم در افراد مختلف متفاوت است.

از جمله این عوامل باید به موراد زیر اشاره کرد:

• ژنتیک: اگر والدین یا خواهر و برادرتان به آسم مبتلا باشند، ممکن است شما هم به این بیماری دچار شوید.
• سابقه ابتلا به عفونت‌های ویروسی: در افرادی که در دوران کودکی به عفونت‌های ویروسی مبتلا شده‌اند، احتمال بروز آسم بیشتر است.
• فرضیه بهداشت: اگر نوزادان در ماه‌ها و سال‌های ابتدایی زندگی به اندازه کافی با باکتری‌ها تماس نداشته باشند، سیستم ایمنی بدن‌شان تقویت نمی‌شود؛ در نتیجه، نمی‌تواند با آسم و سایر بیماری‌های آلرژیک مقابله کند.

محرک‌های ایجاد علائم آسم

گاهی اوقات شرایط و عوامل محیطی خاص ممکن است در بروز علائم آسم نقش داشته باشند. این محرک‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• بیماری: بیماری‌های تنفسی مانند آنفولانزا و ذات‌الریه می‌توانند باعث حملات آسم شوند.
• ورزش: افزایش حرکت ممکن است تنفس را دشوارتر کند.
• محرک‌های موجود در هوا: افراد مبتلا به آسم ممکن است نسبت به مواد محرک مانند بخارات شیمیایی، بوهای قوی و دود حساس باشند.
• آلرژن‌ها: شوره‌ پوست حیوانات، مایت‌های گرد و غبار و گرده‌ گیاهان فقط چند نمونه از آلرژن‌هایی هستند که می‌توانند علائم آسم را ایجاد کنند.
• شرایط آب و هوایی شدید: شرایطی مانند رطوبت بسیار بالا یا دمای پایین ممکن است باعث آسم شود.
• احساسات: فریاد زدن، خندیدن یا گریه کردن ممکن است به بروز حمله آسم منجر شود.

عوامل خطر آسم

ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی در ایجاد آسم نقش دارند که می‌توانند در کنار هم باعث ایجاد درجات مختلفی از آسم شوند.

عوامل زیر احتمال ابتلا به این بیماری تنفسی را  افزایش می‌دهند:

• نژاد: در آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار و اهالی پورتوریکو احتمال ابتلا به آسم بیشتر است.
• جنسیت: در دوران کودکی، پسران بیش از دختران به آسم مبتلا می‌شوند؛ اما در دوران بزرگسالی، شیوع این بیماری در زنان بیش از مردان است.
• تاریخچه سلامت: مبتلایان به آلرژی و اگزما احتمالا به آسم هم مبتلا می‌شوند.
• سن: آسم می‌تواند در بزرگسالی اتفاق افتاده و پیشرفت کند؛ اما در بیشتر موارد در دوران کودکی ابتلا به آسم تشخیص داده می‌شود.
• محیط: افرادی که در مناطق دارای آلودگی شدید زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به آسم هستند.
• وزن: كودكان و بزرگسالان مبتلا به اضافه وزن و چاقی بیش از سایرین در معرض ابتلا به آسم قرار دارند.

نحوه تشخیص بیماری آسم چگونه است؟

هیچ روشی وجود ندارد که به تنهایی مشخص کند که آیا شما یا فرزندتان به آسم مبتلا هستید یا نه؛ بلکه پزشک ابتلا به این بیماری را با استفاده از معیارهای مختلف تشخیص می‌دهد.

موارد زیر می‌توانند به تشخیص آسم کمک کنند:

• تاریخچه سلامت: اگر یکی از اعضای خانواده شما به اختلالات تنفسی مبتلا باشد، شما هم در معرض ابتلا به این بیماری‌ها قرار دارید؛ بنابراین، باید پزشک خود را از این ارتباط ژنتیکی آگاه کنید.
• معاینه بدنی: پزشک با یک استتوسکوپ (گوشی پزشکی) به تنفس شما گوش می‌دهد؛ همچنین ممکن است یک آزمایش پوستی انجام دهد و به دنبال علائم واکنش‌های آلرژیک مانند کهیر یا اگزما بگردد؛ چون آلرژی خطر ابتلا به آسم را افزایش می‌دهد.
• تست‌های تنفسی: تست عملکرد ریوی (PFT) جریان هوا به داخل و خارج از ریه‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. اسپیرومتری، رایج‌ترین تست ارزیابی عملکرد ریه است. برای انجام این تست، شما به داخل دستگاهی که سرعت هوا را اندازه‌گیری می‌کند، می‌دمید.

معمولا پزشکان تست‌های تنفسی را برای کودکان زیر ۵ سال توصیه نمی‌کنند؛ چون انجام دقیق این تست‌ها در کودکان دشوار است؛ در عوض، ممکن است داروهای آسم را برای کودک شما تجویز کرده و منتظر بهبود علائم بمانند. اگر بعد از مصرف این داروها علائم کنترل شد، احتمالا فرزندتان به آسم مبتلا است.

در بزرگسالان، اگر نتایج تست‌ها نشان‌دهنده ابتلا به آسم باشد، احتمالا پزشک برونکودیلاتور یا سایر داروهای آسم را تجویز می‌کند. برونکودیلاتور باعث اتساع مجاری هوایی و گشاد شدن برونش‌ها می‌شود. اگر علائم با استفاده از این دارو بهبود پیدا کند، پزشک به درمان شما به عنوان بیمار مبتلا به آسم ادامه می‌دهد.

روش‌های درمان آسم کدامند؟

درمان آسم به 3 دسته اصلی تقسیم می‌شود: تمرینات تنفسی، درمان‌های سریع اثر (نجات بخش) و داروهای کنترل طولانی مدت آسم. پزشک معالج بر اساس نوع آسم، سن شما و محرک‌هایی که با آن‌ها در تماس هستید، استفاده از یکی از این روش‌ها یا ترکیبی از آن‌ها را توصیه می‌کند.

تمرینات تنفسی برای کاهش علائم آسم

این تمرینات به شما کمک می‌کند هوای بیشتری را وارد ریه کرده و از آن خارج کنید. با گذشت زمان، این موضوع ممکن است به افزایش ظرفیت ریه و کاهش علائم شدید آسم کمک کند. پزشک یا متخصص کاردرمانی نحوه انجام این تمرینات را به شما می‌آموزند.

درمان‌های سریع برای کاهش علائم آسم

این داروها فقط باید در صورت بروز علائم آسم یا حمله آسم مورد استفاده قرار گیرند. آن‌ها به شما کمک می‌کنند تا دوباره نفس بکشید. از این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

برونکودیلاتورها

اثربخشی این داروها ظرف چند دقیقه شروع شده و باعث شل شدن عضلات اطراف راه‌های هوایی می‌شوند. برونکودیلاتورها به صورت اسپری استنشاقی یا نبولایزر مصرف می‌شوند. نبولایزر دستگاهی است که دارو را به کمک هوا و ذرات ریز آب وارد ریه‌های بیمار می‌کند.

کمک‌های اولیه برای درمان آسم

اگر فکر می‌کنید شخصی که می‌شناسید دچار حمله آسم شده است، او را به صورت قائم نشانده و به او در استفاده از اسپری استنشاقی یا نبولایزر کمک کنید. 6-2 پاف از دارو می‌تواند به کاهش علائم بیماری کمک کند.

چنانچه علائم بیش از ۲۰ دقیقه ادامه یافت و استفاده مجدد از دارو کمکی نکرد، باید به اورژانس مراجعه شود. اگر به طور مکرر نیاز پیدا می‌کنید که از داروهای سریع اثر استفاده کنید، باید از پزشک درباره لزوم مصرف دارو جهت کنترل طولانی مدت آسم سوال کنید.

داروهای کنترل کننده علائم آسم در طولانی مدت

این داروها که به صورت روزانه مصرف می‌شوند، دفعات بروز علائم آسم و شدت آن‌ها را کاهش می‌دهند؛ اما تاثیری در کنترل علائم ناگهانی و فوری حمله آسم ندارند.

داروهای کنترل طولانی مدت آسم شامل موارد زیر می‌شوند:

• ضد التهاب‌ها: کورتیکواستروئیدها و سایر داروهای ضد التهاب تورم راه‌های هوایی و تولید مخاط را کاهش می‌دهند؛ در نتیجه، استفاده از آن‌ها تنفس را آسان‌تر می‌کند.
• آنتی کولینرژیک‌ها: این دسته از داروها از سفت شدن عضلات اطراف راه‌های هوایی جلوگیری می‌کنند. معمولا آنتی کولینرژیک‌ها به صورت روزانه و همراه با داروهای ضد التهاب تجویز می‌شوند.
• برونکودیلاتورها با اثر طولانی مدت: این نوع داروها فقط باید همراه با داروهای ضد التهاب مصرف شوند.

ترموپلاستی برونش برای درمان علائم آسم شدید

ترموپلاستی (thermoplasty)، یک روش نسبتا جدید است که در درمان بیماران مبتلا به آسم شدید کاربرد دارد. بیمارانی که با استفاده از سایر روش‌ها بهبود پیدا نمی‌کنند و دائما دچار حمله آسم می‌شوند، می‌توانند از ترموپلاستی بهره ببرند. در این روش درمانی، از یک الکترود برای گرم کردن دیواره بخش‌های خاصی از ریه استفاده می شود. این کار باعث کاهش اندازه  عضلات شده و از سفت شدن آن‌ها جلوگیری میکند.

درمان‌های جدید آسم

در حال حاضر، محققان سعی می‌کنند با انجام مطالعات بیشتر به روش‌های جدیدی برای درمان آسم دست پیدا کنند. اگر مبتلا به آسم هستید، می‌توانید در مورد این نوع درمان‌ها با پزشک خود صحبت کنید. در صورتی که استفاده از دستگاه استنشاقی در بهبود علائم آسم موثر نیست، درمان بیولوژیکی می‌تواند به تنفس شما کمک کند.

داروهای بیولوژیکی بنرالیزوماب، مپولیزوماب، امالیزوماب و رسلیزوماب در درمان آسم شدید موثر هستند. این داروها هر چند هفته یکبار به شما تزریق می‌شوند. از عوارض جانبی داروهای بیولوژیکی می‌توان به سردرد، گلو درد، واکنش‌های پوستی، خستگی، ضعف و درد عضلات اشاره کرد. معمولا بعد از تزریق داروهای بیولوژیکی پزشک از شما می‌خواهد مدتی در مطب بمانید تا مطمئن شوید که به دارو حساسیت ندارید. در موارد نادر ممکن است پس از دریافت این داروها یک واکنش آلرژیک شدید ایجاد شود.

داروهای خانگی برای کاهش علائم آسم

بعضی از افراد معتقدند که درمان‌ خانگی آسم به درمان این بیماری تنفسی کمک می‌کند؛ با این حال، هیچ تحقیق علمی درباره اثربخشی این روش‌ها در درمان حمله آسم وجود ندارد. در ادامه به چند نمونه از این درمان‌ها می‌پردازیم:

قهوه یا چای کافئین‌دار

ماده شیمیایی موجود در کافئین مشابه یکی از داروهای آسم به نام تئوفیلین عمل می‌کند. این ماده راه‌های هوایی را باز کرده و ممکن است علائم آسم را تا 4 ساعت کاهش دهد.

روغن‌های ضروری و کاهش علائم آسم

استنشاق اسانس اکالیپتوس می‌تواند مشکلات تنفسی ناشی از آسم را کاهش دهد. استفاده از روغن‌های اسطوخودوس و ریحان هم مفید است. با این حال، در بعضی از افراد، استنشاق روغن‌های ضروری ممکن است آسم را بدتر کند. بوها و مواد شیمیایی شدید می‌توانند باعث بروز آسم شده یا علائم آن را افزایش دهند.

روغن خردل

این روغن چرب که از دانه خردل فشرده ساخته شده است، برای کمک به باز شدن راه‌های هوایی می‌تواند به پوست مالیده شود. ماساژ قفسه سینه با روغن خردل باعث بهبود جریان هوا به سمت ریه‌ها شده و تنفس را راحت‌تر می‌کند.

درمان علائم آسم در طب سنتی

از دیدگاه طب سنتی، عواملی مثل تجمع بلغم در ریه، غلبه یبوست و خشکی بر ریه، تضعیف عضلات تنفسی و انباشته شدن بخار در قلب در بروز تنگی نفس و آسم موثر هستند. به گفته پژوهشگران طب سنتی، هوای سرد و نوشیدن آب سرد می‌تواند به تنگی نفس منجر شود. این مشکل بیشتر در پاییز و زمستان و در میان سالمندان مشاهده می‌شود. طب سنتی رعایت موارد زیر را برای کاهش علائم آسم توصیه می‌کند:

• در روزهای سرد سال قفسه سینه خود را بپوشانید.
• ورزش ریه انجام دهید. به عنوان مثال، نفس عمیق بکشید، با شدت زیاد فوت کنید یا آواز بخوانید.
• از مصرف غذاهای سنگین خودداری کنید.
• تا 2 ساعت بعد از غذا خوردن از مصرف آب و مایعات بپرهیزید.
• مایعات را به صورت جرعه جرعه بنوشید.
• بعد از صرف غذا از حمام کردن خودداری کنید.
• بلافاصله بعد از غذا خوردن، نخوابید.
• از مصرف غذاهای تند یا ترش، غذاهای سرخ کردنی، فست فود و غذاهای نفاخ خودداری کنید.
• از غذاهایی مثل گوشت خروس، کبک، شوید، کرفس، آویشن، مرزه، سیب، زردآلو، انجیر خشک، مویز، بادام، پسته، سیاه دانه، زنجبیل و دارچین استفاده کنید.
• عسل بخورید تا خلط‌های مزاحم از بین رفته و راحت‌تر نفس بکشید. می‌توانید عسل را همراه با آب یا شیر مصرف کنید.
• 1 قاشق غذاخوری آب پیاز و 2 قاشق غذاخوری آب لیموترش را در 1 لیوان آب ریخته و بخورید.
• اگر مشکلات قلبی در بروز آسم نقش دارند، سیب، انار، شفتالو، موز، زردآلو، کدو، اسفناج و سوپ حاوی ماش و جو پوست کنده مصرف کنید. در این شرایط، بوییدن میوه‌ها و گل‌های خوشبو هم می‌تواند به کنترل علائم آسم کمک کند.
• از ابتلا به یبوست جلوگیری نمایید.
• قفسه سینه را با روغن شوید، روغن نرگس یا روغن سوسن روغن مالی کنید.
• برای باز شدن راه‌های هوایی از بخور آب جوش حاوی زیره سیاه استفاده کنید.

چطور علائم آسم را کنترل کنیم؟

علاوه بر مصرف داروها، مبتلایان به آسم می‌توانند با رعایت برخی شرایط، تعداد حملات بیماری خود را کاهش دهند. رعایت این شرایط باعث افزایش کیفیت زندگی این افراد می‌شود.

از مهم‌ترین شرایطی که باعث کاهش حملات آسم می‌شوند، باید به موارد زیر اشاره کرد:

• پیروی از رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند سلامت عمومی شما را بهبود بخشیده و خطرات ناشی از حملات آسم را کاهش دهد. در همین راستا، تحقیقات نشان می‌دهند كه کاهش مصرف غذاهای فرآوری‌شده خطر حمله آسم را كاهش می‌دهد.
• حفظ وزن در محدوده طبیعی: شدت آسم در افراد دارای اضافه وزن و چاقی بیشتر است. کاهش وزن برای قلب، مفاصل و ریه‌های شما سودمند بوده و باعث حفظ سلامتی آن‌ها می‌شود.
• ترک سیگار: محرک‌هایی مانند دود سیگار باعث بروز آسم شده و احتمال ابتلا به بیماری انسدادی مزمن ریه را افزایش می‌دهند.
• ورزش منظم: فعالیت می‌تواند باعث حمله آسم شود؛ اما ورزش منظم ممکن است خطر بروز مشکلات تنفسی را کاهش دهد. فعالیت هوازی ریه‌ها را تقویت کرده و به شما در تنفس بهتر کمک می‌کند.
• کنترل استرس: استرس می‌تواند محرک علائم آسم بوده و توقف حمله آسم را با مشکل روبرو کند.

مصرف غذاهای سرشار از مواد مغذی برای کاهش علائم آسم بسیار حیاتی است؛ اما آلرژی غذایی می‌تواند به بروز علائم آسم منجر شود.

چطور از ابتلا به آسم پیشگیری کنیم؟

با توجه به اینکه محققان هنوز علت دقیق ابتلا به آسم را مشخص نکرده‌اند، دانستن اینکه چگونه فرد می‌تواند از بروز این بیماری جلوگیری کند، چالش‌برانگیز است.

 با این حال، اطلاعات زیادی درباره روش‌های پیشگیری از حملات آسم وجود دارد، به عنوان مثال:

• دوری از محرک‌ها: از مواجهه با مواد شیمیایی، بوها یا محصولاتی که در گذشته باعث ایجاد مشکلات تنفسی شده‌اند، خودداری کنید.
• کاهش قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها: اگر متوجه شده‌اید که آلرژن‌هایی مانند گرد و غبار یا کپک باعث حمله آسم می‌شوند، بهترین کار این است که از آن‌ها دوری کنید.
• استفاده از داروهای تزریقی برای درمان آلرژی: ایمونوتراپی (ایمنی درمانی)، روشی است که می‌تواند به تغییر سیستم ایمنی بدن کمک کند. با تزریق‌های روزمره، ممکن است حساسیت بدن نسبت به هرگونه محرکی که با آن روبرو می‌شوید، کمتر شود.
• مصرف داروهای پیشگیرانه: ممکن است پزشک برای شما دارویی را تجویز کند که باید آن‌ را به صورت روزانه مصرف کنید. این دارو با داروهایی که در مواقع اضطراری مصرف می‌کنید، تفاوت داشته و باید علاوه بر آن‌ها استفاده شود.

آیا آسم خطرناک است؟

هنگامی که علائم آسم به تدریج بدتر می‌شود، شما به حمله آسم مبتلا می‌شوید. حمله آسم تنفس را با مشکل روبرو می‌کند؛ چون مجاری تنفسی متورم شده و لو‌له‌های برونش باریک می‌شوند.

حمله آسم باعث هیپرونتیلاسیون (تهویه بیش از حد ریه و افزایش سرعت تنفس)، سرفه، خس خس کردن، تنگی نفس و افزایش ضربان قلب می‌شود. این علائم می‌توانند به سرعت و بدون مصرف دارو رفع شوند؛ اما شما باید با پزشک‌تان تماس بگیرید؛ چون حمله آسم می‌تواند خطرناک باشد. هر چقدر حمله آسم طولانی‌تر باشد، تاثیر آن روی تنفس بیشتر است؛ به همیل دلیل، غالبا در این شرایط باید به اورژانس مراجعه کنید.

آسم در دوران بارداری خطرناک است؟

آسم 8 درصد زنانی را که در دوران باروری بسر می‌برند، تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ بنابراین جای تعجب نیست که آسم یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که زنان باردار آن را تجربه می‌کنند.

 هیچ راهی برای فهمیدن تاثیر بارداری بر آسم وجود ندارد. در بعضی زنان بارداری تاثیری روی آسم ندارد؛ اما در بعضی از آن‌ها باعث بهتر یا بدتر شدن بیماری می‌شود. معمولا تشدید علائم آسم در 3 ماهه دوم و سوم بارداری اتفاق می‌افتد. بعضی از زنان در حین بارداری، برای اولین بار علائم آسم را تجربه می‌کنند.

اگر آسم دارید، باید در طول دوران بارداری با پزشک خود همکاری نزدیکی داشته باشید تا خطراتی که متوجه شما و جنین در حال رشدتان است، کاهش یابد. احتمالا لازم باشد دوز داروی خود را تغییر دهید؛ همچنین ممکن است پزشک در دوران بارداری به دلیل تشدید علائم بیماری داروی اضطراری شما را تغییر دهد.

درمان آسم در دوران بارداری بسیار مهم است. عدم درمان این بیماری می‌تواند به عوارض زیر منجر شود:

• بیماری شدید صبحگاهی (تهوع و استفراغ در دوران بارداری)
• زایمان زودرس
• پرفشار خون ناشی از بارداری
• پره‌اکلامپسی (بیماری مخصوص دوران بارداری که با فشارخون بالا و گاهی اوقات با احتباس مایعات و دفع پروتئین در ادرار مشخص می‌شود.)

چه تفاوتی بین آسم و بیماری انسدادی مزمن ریه وجود دارد؟

معمولا بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) و آسم با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند؛ چون علائم آن‌ها مشابه بوده و شامل خس خس، سرفه و مشکل در تنفس می‌شود؛ با این حال، این 2 بیماری کاملا با هم متفاوت هستند.

بیماری انسدادی مزمن ریه، اصطلاحی است که برای گروهی از بیماری‌های تنفسی پیشرونده که شامل برونشیت مزمن و آمفیزم است، استفاده می‌شود. این بیماری‌ها به دلیل التهاب در مجاری هوایی باعث کاهش جریان هوا می‌شوند. این شرایط ممکن است با گذشت زمان بدتر شود.

آسم ممکن است در هر سنی رخ دهد؛ با این حال، بیشتر موارد ابتلا به آسم در دوران کودکی تشخیص داده می‌شوند. سن بیشتر افراد مبتلا به COPD در زمان تشخیص بیماری حداقل ۴۵ سال است.

بیش از ۴۰ درصد افراد مبتلا به COPD به آسم هم مبتلا هستند. هر چقدر سن بالاتر می‌رود، احتمال اینکه فرد همزمان به هر 2 بیماری مبتلا شود، افزایش پیدا می‌کند.

هنوز مشخص نیست که به غیر از ژنتیک چه عواملی باعث آسم می‌شوند؛ اما می‌دانیم مواجهه با محرک‌هایی مانند فعالیت بدنی یا بوهای مختلف در بروز حملات آسم نقش دارد. این محرک‌ها می‌توانند مشکلات تنفسی را بدتر کنند. سیگار کشیدن، شایع‌ترین علت ابتلا به COPD است. در حقیقت، از هر 10 مرگ ناشی از COPD یک مورد با سیگار کشیدن مرتبط است. هدف از درمان آسم و COPD کاهش علائم است تا شما بتوانید سبک زندگی فعال خود را حفظ کنید.

کلام پایانی

آسم، یک بیماری التهابی مزمن است که باعث تورم راه‌های هوایی می‌شود. این بیماری می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما معمولا در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود. علائم آسم از خفیف تا شدید متغیر بوده و شامل سرفه، خس خس و تنگی نفس می‌شود.

در حال حاضر، درمان قطعی برای آسم وجود ندارد؛ اما می‌توان به کمک‌ داروهای استنشاقی، خوراکی و تزریقی علائم آن را کنترل کرد.

اگر درباره آسم، علائم آن و نحوه درمان این بیماری سوالی دارید، می‌توانید با ما در ایده آل مگ در میان بگذارید.

سئوالات مهم در مورد آسم