شهر ایور ؛ جاذبه های گردشگری پایتخت حلیم ایران

شهر ایور یکی از شهرهای استان خراسان شمالی در بخش مرکزی شهرستان گرمه است که به پایتخت حلیم ایران شناخته می‌شود. این شهر در ۱۶۶ کیلومتری جنوب غربی بجنورد مرکز استان خراسان شمالی و ۳ کیلومتری شهر گرمه قرار گرفته است. ایور از شهرهای پارسی زبان استان خراسان شمالی می باشد که در سال ۱۳۹۱ به شهر تبدیل شد. تهیه حلیم از مشخصه‌های این شهر است. سالانه به مناسبت‌های مختلف از جمله ماه‌های محرم و صفر بیش از ۲۰۰ دیگ بزرگ حلیم آماده می‌شود و در سطح تمام شهر به صورت نذری توزیع می گردد.

شغل مردم ایور

پیشه و شغل بیشتر مردم شهر ایور، کشاورزی، دامپروری و کامیونداری است. آب کشاورزی این منطقه از قنات‌ها تامین می‌شود و از داخل این شهر رودخانه‌ای عبور نمی کند. مردم این شهر علاوه بر کشاورزی و دامپروری به فعالیت‌های دیگر ازجمله کارهای صنعتی نیز مشغول می‌باشند. کارگاه‌های کوچک زیادی همچون کارگاه‌های کالای چوبی، کالای فلزی و کالای ساختمانی در این شهر وجود دارد که بخشی از مردم این شهر در این شغل‌ها فعالیت دارند. به خاطر این ویژگی معمولا  کالاهای گوناگون کشاورزی و دامداری به وفور در این شهر یافت می‌شود.

گندم، پنبه، جو، زيره، چغندرقند و پياز عمده محصولات کشاورزی ایور را تشکیل می‌دهند. نوع كشت محصولات یاد شده آبی است که آب مورد نیاز آن نیز از راه چند رشته قنات تامين می‌شود. این قنات‌ها متعلق به دوران گذشته است و دارای ارزش فراوانی می‌باشد. انگور، آلو، زردآلو و انار از عمده محصولات باغی شهر ایور را تشکیل می‌دهند.

آب و هوای ایور

ایور دارای آب و هوای سرد، خشک و نیمه بیابانی است. میزان بارندگی سالانه در این شهر اندک است و به همین دلیل سرزمین خشکی محسوب می‌شود. این میزان بارندگی در کنار نبود رودخانه دائمی در این منطقه، سبب شده کشاورزی این سرزمین وابسته به آبیاری با قنات شود. بلندی‌های شمال شهر ایور تا بیش از ۲ هزار متر هم می‌رسد. با وجود این، بخش زیادی از اقلیم این منطقه کویری و استپی است.

پوشش گیاهی

با وجود بارندگی اندک و آب و هوای خشک و نیمه بیابانی، این منطقه دارای پوشش گیاهی مناسبی است. درختان ارس (نوعی کاج) در کوه‌های شمالی  این شهر به طور پراکنده دیده می‌شوند. ایور دارای پوشش‌های گیاهی مانند پیاز کوهی، درمنه، خارشتر، بارهنگ، اسپند، قارچ، کما، قیچ، استاقدوس و گزنه و قسنی، کتیرا و گون است. در اطراف این شهر نیز درختانی چون طاق و گزو کاج دیده می‌شوند.

حیات وحش

زیستگاه‌های حیات وحش از ویژگی‌های دیگر این سرزمین است. در این بخش مراتع و جنگل‌های مختلف دیده می‌شوند و به خاطر این موقعیت، زیستگاه حیات وحش در بخش زیادی از این منطقه را در برگرفته است. این مراتع و جنگل‌ها نقش مهمی در حفظ گونه‌های مختلفی از حیوانات داشته است. شغال، آهو، گرگ، گورکن، خرگوش، روباه، پلنگ، کفتار و بزکوهی در نقاط مرتع و کوه های گدار گز زندگی می‌‌کنند. در این منطقه همچنین پرندگانی مانند کبک زندگی می‌کنند که بر زیبایی‌ها و جذابیت‌های گردشگری این منطقه افزوده است.

مسجد جامع ایور

این مسجد از آثار تاریخی این منطقه می‌باشد که در فهرست آثار ملی جای گرفته است. مسجد جامع ایور متعلق به دوره صفوی و یکی از آثار ارزشمند مذهبی-تاریخی شهرستان گرمه محسوب می‌شود. معماری این مسجد کوچک با الگوی ساختمانی گذشتگان و چینه‌های خشت و گل است. سقف مسجد جامع  ایور با مجموعه‌ای از قوس‌های ضربی پوشش یافته است. در وسط بنا چهار ستون درشت چهارگوش قرار دارد که پایه‌های گنبد بزرگ مرکزی بر روی آن جای گرفته است.

قدمت ایور

این شهر دارای پیشینه تاریخی طولانی است. هنوز در ایور بقایای سردابه‌ها در گوشه و کنار این شهر دیده می‌شوند. این سردابه‌ها متعلق به دوران پیش از اسلام است. آثار تاریخی دیگر مانند مسجد جامع ایور قدمت طولانی این منطقه را آشکار می‌سازند. این اثر مربوط به دوره صفوی است و سالانه خیلی از علاقه مندان و گردشگران از آن دیدن می‌کنند. بیش از ۱۲۰ اثر فرهنگی در این شهر وجود دارند که در ۳ کیلومتری مرکز شهرستان (گرمه جاجرم) قرار دارند. ايور در غرب شهر گرمه و شمال غرب جاجرم واقع شده است.

کوه های ایور

این شهر دارای کوه‌های متعددی است که بر جذابیت ‌های ایور افزوده است. پنج کوه کمر، ایور، دزدلو، اوزون و سرخ زو با ارتفاع ‌های گوناگون در شمال غربی، شمال شرق، شمال غرب و جنوب غربی این شهر واقع شده‌اند. اوزون بیشترین ارتفاع را بین کوه‌های یاد شده با ۲۱۶۴ متر  دارد. این کوه در ۲۱ کیلومتری شمال شرق ایور واقع است. هر چند ایور دارای آب و هوای خشک و نیمه بیابانی است اما رودخانه کال شور جاجرم از ۱۷ کیلومتری جنوب غربی این شهر می‌گذرد.

گیاهان ایور

این شهر دارای گیاهان فراوان دارویی، صنعتی و علوفه ای است که در سراسر این منطقه می‌رویند. خاكشير، پياز كوهی، قارچ ، درمنه تركی ، شاطره ، گل زرد ، كاكوتی ، شاخ گاو ، كلپوره و زيره كوهي از گیاهان دارویی این منطقه محسوب می‌شوند. در مزارع این شهر همچنین قاسنی و گون به عنوان گیاهان صنعتی وجود دارند. آدور (خارشتری) ، درمنه‌، تلخه ، دم اسی ، شور ، علف نرمه ، جاز، زاروق ، اسپند ، قيلاق ، سراج ، پوك ، شور ، چشمك ، جام در و زول بره از گیاهان علوفه‌ای این منطقه می‌باشند. در این شهر گونه‌های درختی و درختچه‌ای مانند گز، تاغ ، قيچ ، اُشرون و اُرس وجود دارد.

خوراکی های محلی

شهر ایور دارای خوراکی‌های محلی و بومی فراوانی است که محبوب خیلی از مردم و حتی گردشگران می‌باشد. قَتِقتو، جوش بِرَ، شعله قروتی، مَستَو، آش اُگِرَ، خوروش فرنگی، قابلی و اونده از جمله این خوراکی‌هاست که در تمام فصول سال در این منطقه تهیه می‌شوند.