طبق آمارهای انجمن آلزایمر، بیش از ۷۰۰ هزار نفر در ایران به آلزایمر مبتلا هستند. احتمال ابتلا به این بیماری در سنین ۶۵ تا ۶۹ سال فقط سه درصد است؛ اما با افزایش سن احتمال ابتلا بیشتر می‌شود!
آلزایمر یکی از بیماری‌های مهم و ناتوان‌کننده است که اغلب در دوران کهنسالی ایجاد می‌شود. با بررسی علمی درمان آلزایمر در طب سنتی، مشخص شده است که استفاده از درمان‌های این طب به عنوان روش درمانی مکمل، می‌تواند روند پیشرفت بیماری را کند کند.
اگر به دنبال نسخه‌های طب سنتی برای درمان آلزایمر هستید و می‌خواهید از آن‌ها به عنوان درمان مکمل استفاده کنید، در ادامه این مقاله با ایده آل مگ همراه باشید.
آلزایمر چیست؟
آلزایمر نوعی بیماری پیشرونده است که بافت مغر را تخریب می‌کند. تخریب بافت مغز در این بیماری باعث اختلال در شناخت، حافظه و سایر عملکردهای مغز می‌شود.
این موضوع باعث شده تا شناخت درمان قطعی آن هم سخت شود. به عبارتی دیگر، پزشکان تنها با استفاده از داروها و مکمل‌های خوراکی، سعی می‌کنند روند بیماری را کند کنند.
پزشکان دلیل ابتلا به این بیماری را ژن‌ها و عوامل محیطی می‌دانند. اگر در بین افراد درجه یک خانواده شما فرد مبتلا به آلزایمر وجود داشته باشد، احتمال ابتلای شما به این بیماری هم بیشتر است.
استرس‌های زیاد، تماس با موادی مثل آلومینیوم کلرید و نداشتن تغذیه مناسب از جمله عوامل محیطی هستند که می‌توانند باعث افزایش احتمال بیماری شوند. از آلومینیوم کلرید در ساخت مواد ضدتعریق استفاده می‌شود.
تحقیقات اخیری که بر روی مکانیسم ایجاد بیماری و روش‌های کند و متوقف کردن آن صورت گرفته، نشان داده است که تولید بیش از حد دو عامل به نام‌های بتا_آمیلوئید (β Amyloid) و پروتئین‌های غیرطبیعی تاو (Tau) باعث از بین رفتن اتصالات نورون‌ها در هیپوکامپ و قشر مغز می‌شوند.
با توجه به این نتایج، درمان‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که افزایش اتصال نوورن‌های عصبی صورت گیرد. این هدف تنها با مهار نوعی آنزیم به نام استیل کولین استراز و استفاده بیشتر از آنتی‌اکسیدان‌ها اتفاق می‌افتد.
در ادامه به بررسی بیماری آلزایمر از نگاه طب سنتی، درمان‌ها و اعتبارسنجی درمان‌ها می‌پردازیم.
دلایل ابتلا به آلزایمر از نگاه طب سنتی
از دیدگاه طب سنتی، بدن انسان از چهار مزاج تشکیل شده است. این مزاج‌ها عبارتند از: صفرا، دم، بلغم و سودا.
در منابع طب سنتی، بیماری نسیان از نظر علائم، شباهت زیادی به بیماری آزایمر دارد. علمای این طب، دلیل ایجاد بیماری نسیان را غلبه خلط سودا در مغز می‌دانند.
خلط سودا، مزاج سرد و خشک است. با افزایش سردی و خشکی در مغز علائمی مانند فراموشی و کاهش عملکرد اندام‌ها اتفاق می‌افتد.
مهم‌ترین علائم آلزایمر
علائم بیماری آلزایمر در سنین ۴۰ تا ۹۰ سالگی بروز کرده و معمول‌ترین زمان برای شروع این علائم، ۶۵ سالگی است. مهم‌ترین علائمی که نشان‌دهنده ابتلا به آلزایمر هستند، عباتند از:
- مشکل در درک کلمات
- مشکل در کامل کردن وظایف روزانه
- بی‌توجهی به اتفاقات روزانه
- صحبت کردن مداوم از اتفاقات گذشته
- ناتوانی پیشرونده در صحبت کردن
- کاهش مهارت‌های حرکتی
- اختلال در انجام حرکات پیچیده
- مشکل در درک تصاویر
- بی‌خوابی و هذیان
- توهم
- مشکلات جنسی
- کاهش توان عضلانی
- ناتوانی در راه رفتن
- افسردگی
- تغییر بی‌دلیل احساسات و ناتوانی در کنترل آن‌ها
راه‌های پیشگیری از آلزایمر در طب سنتی
چون دلیل اصلی این بیماری، هنوز توسط علم پزشکی امروز مشخص نشده است، نمی‌توان راه مشخصی هم برای پیشگیری از آن ارائه کرد. اما با پیروی از یک سبک زندگی سالم، می‌توان احتمال ابتلا به این بیماری را کمتر کرد.
بررسی متون کتاب‌های معروف طب سنتی نشان داده است که اطبای گذشته هم برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، رژیم غذایی سالم و انجام فعالیت بدنی را توصیه کرده‌اند.
با رعایت این توصیه‌ها، احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر کمتر می‌شود. برای جلوگیری از غلبه مزاج سردی و خشکی در مغز بهتر است موارد زیر را رعایت کنید:
- پرهیز از پرخوری یا ریزه‌خواری
- پرهیز از خوردن مشروبات الکلی، مصرف سیگار و قلیان
- دوری از محیط‌های آلوده (آلودگی هوا، کار با مواد خطرناک)
- داشتن تحرک و دوری از نشستن به مدت طولانی
- داشتن فعالیت جنسی منظم و کامل شدن تحریکات جنسی
- ایستاده غذا نخوردن
- قوی کردن ارتباط معنوی با خدا
- پرهیز از مصرف غذاهای حاوی مواد نگهدارنده
- مصرف متعادل گوشت قرمز
- استفاده کمتر از گوشت گاو
- استفاده از رنگ‌های روشن و شاد برای لباس‌ها
- استحمام با آب ولرم و دوری از دوش آب سرد
درمان آلزایمر در طب سنتی ایرانی
طب سنتی ایرانی بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت دارد. این علم برای درمان بیماری آلزایمر درمان‌های مختلفی دارد که می‌توان آن‌ها را به سه دسته تقسیم کرد:
- ملاحظات رژیم غذایی
- تغییر سبک زندگی
- درمان‌های دارویی
توصیه‌های غذایی برای درمان آلزایمر در طب سنتی
طب سنتی توصیه‌های مختلفی برای روش تغذیه بیماران آلزایمری دارد. از جمله این توصیه‌های غذایی باید به موارد زیر اشاره کرد:
- پرهیز از پرخوری
- پرهیز از مصرف زیاد یک نوع غذای خاص و داشتن تنوع غذایی
- انجام ندادن فعالیت‌های بدنی سخت بعد از غذا خوردن (قدم‌زدن آرام اشکالی ندارد)
- پرهیز از عصبانی شدن یا احساسات روانی شدید بعد از غذا خوردن
- نخوردن آب همراه غذا یا بلافاصله بعد از آن (در صورت نیاز به نوشیدن آب بهتر است شربت عسل میل شود)
- تنظیم غذا با فصول؛ مصرف غذاهای با طعم گرم و پرکالری در زمستان و خوردن غذاهای با مزاج سرد و کم‌کالری در تابستان
- خوردن وعده‌های غذایی کم‌حجم و چندگانه
- پرهیز از خوردن غذاهای سنگین و غلیظ مثل عدس، بادمجان، خیار، گوشت گاو، غذاهای فرآوری شده، انواع ماهی و غذاهای شور
- پرهیز از خوردن غذاهای خیلی تند
- خوردن مرباهایی با طبع گرم مثل مربای هویج و زنجبیل
از دیدگاه طب سنتی خوراکی‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند: غذا، دارو و سم.
غذاها و نوشیدنی‌ها مهم‌ترین مواد برای حفظ سلامت بدن هستند. بهترین غذاها برای افراد آلزایمری از دید طب سنتی عبارتند از:
- گوشت‌ها: مرغ، قرقاول، گنجشک، بره گوسفند
- زرده تخم ماکیان: مرغ، غاز، بلدرچین، بوقلمون، اردک
- انواع آجیل: گردو، فندق، بادام شیرین
- تنقلات: کشمش، مویز، انجیر خشک، نارگیل
در این طب، غذاهایی که حال بیمار آلزایمری را بدتر می‌کنند هم معرفی شدهاند. بدترین غذاها برای این بیماران عبارتند از:
- گوشت‌ها: گاو، بز، خرگوش، گوسفند بالغ
- محصولات لبنی: پنیر و ماست
- میوه‌ها و سبزیجات: خربزه، کدو، کاهو، سیر، پیاز، کلم
- حبوبات: انواع لوبیا و عدس
تغییر سبک زندگی برای درمان بیماری نسیان
تغییر در سبک زندگی یکی دیگر از توصیه‌های طب سنتی ایرانی برای درمان نسیان یا همان آلزایمر است. این تغییرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تمرینات مغزی: افزایش تمرینات مغزی با بحث در مورد فلسفه، کتاب خواندن، بازی‌های حفظ و به خاطر سپردن
- ورزش: پیاده‌روی و ورزش‌های ملایم؛ اما انجام ورزش‌های سخت ممنوع
- کاهش فعالیت جنسی
- کاهش تعداد دفعات حمام کردن و پرهیز از دوش گرفتن با آب سرد یا خیلی گرم
- حضور در دورهمی‌های دوستانه به خصوص مراسمی که با موسیقی همراه است
درمان آزایمر در طب سنتی با داروهای گیاهی
با توجه به ناتوانی علم پزشکی امروز در پیشگیری و درمان بیماری آلزایمر، تاثیر درمان‌های طب سنتی برای درمان این بیماری در دست بررسی قرار گرفته‌اند. مطالعات نشان دادند که استفاده از گیاهان توصیه شده برای تقویت حافظه و داروهای گیاهی ترکیبی که برای درمان بیماری نسیان توصیه شدهاند، تاثیر قابل قبولی در بهبود علائم و کاهش روند بیماری دارند.
در طب سنتی ایرانی، مصرف گیاهان زیادی برای تقویت حافظه و درمان بیماری آلزایمر معرفی شدهاند. در جدول زیر می‌توانید اسامی این گیاهان و تاثیر پزشکی آن‌ها را ببینید:
| نام گیاه | نام سنتی | بخش قابل مصرف | ضد آلزایمر هست؟ | خاصیت‌آنتی‌اکسیدانی دارد؟ |
|---|---|---|---|---|
| زنجبیل | زنجبیل | ریزوم | √ | √ |
| هلیله | اهلیلج | میوه | √ | √ |
| کندر | کندر | صمغ | √ | √ |
| زعفران | زعفران | کلاله | √ | √ |
| دارفلفل | دارفلفل | میوه | √ | √ |
| سعد | سعد | ریشه | √ | √ |
| میخک | قرنفل | گل | √ | – |
| سنبل‌الطیب | سنبل | ریشه | √ | √ |
| مصطکی | مصطکی | صمغ | √ | √ |
| گل سرخ | ورد احمر | گلبرگ | – | √ |
| اگیر ترکی | وج | ریزوم | √ | √ |
| آمله | آملج | میوه | √ | √ |
| بهمن | بهمن | ریشه | √ | √ |
| اسارون | اسارون | میوه | √ | √ |
| اسطوخدوس | اسطوخدوس | سرشاخه هوایی | √ | √ |
| بلیله | بلیلج | میوه | √ | √ |
| بادرنجبویه | بادرنجبویه | سرشاخه هوایی | √ | √ |
| مویز | مویز | میوه | √ | √ |
| عاقرقرحا | عاقرقرحا | ریشه | √ | √ |
در طب سنتی ایرانی از این گیاهان به طور جداگانه یا ترکیب با هم برای درمان بیماری آلزایمر استفاده می‌شد.
ترکیب اصلی آناکاردیا، دانه‌های گیاهی به نام بلادر (Semecarpus anacardium) است. حکمای ایرانی به بلادر، ۱۱ ترکیب دیگر اضافه می‌کردند. همه این گیاهان پودر و با عسل مخلوط می‌شدند. با توجه به نوع علائم و شدت بیماری، مقدار مصرف آناکاردیا مشخص می‌شد.
تحقیقات اخیر نشان داده است که هشت گیاه از ۱۲ گیاه ایت ترکیب دارویی، قابلیت مهار استیل کولین استراز، شش گیاه خاصیت ضدالتهابی و پنج گیاه خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در آناکاردیا می‌توانند از فعالیت آنزیم بتا_آمیلوئید هم جلوگیری کنند.
درمان آلزایمر در طب سنتی چینی
در طب سنتی چینی هم از گیاهان مختلفی برای درمان بیماری آلزایمر استفاده شده است. از جمله گیاهان پرکاربرد برای درمان این بیماری در طب سنتی چینی می‌توان به گیاهان زیر اشاره کرد:
- خزه چماغی چینی یا Huperzia serrata: یکی از گیاهانی است که در طب سنتی چینی از آن برای تقویت حافظه و درمان زوال عقل استفاده می‌شود. این دارو به صورت پودر گیاهی قهوه‌ای رنگ در دسترس است. مواد موثر موجود در پودر خشک شده خزه چماقی باعث مهار آنزیم استیل کولین استراز می‌شود و از نابودی نورون‌ها جلوگیری می‌کند.
- جینسینگ پاناکس: یکی از گیاهان محبوب برای درمان بیماری‌ها در طب سنتی کشورهای چین، ژاپن، هند و کره است. این گیاه به دلیل خواص شگفت‌انگیزش در حال حاضر در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. جینسینگ پاناکس خواص آنتی‌اکسیدانی و ضداضطرابی دارد؛ به همین دلیل می‌تواند در درمان آلزایمر موثر باشد.
- مریم گلی: مریم گلی هم از جمله داروهای گیاهی موثر برای درمان آلزایمر در طب سنتی چینی است. این گیاه دارای مواد مفیدی است که با التهاب در مغز مبارزه می‌کنند. استفاده از این گیاه باعث بهبود قدرت یادگیری و حافظه افراد مبتلا به آلزایمر می‌شود.
- جینکوبیلوبا: در طب سنتی جینی، درخت بیلوبا ارزش دارویی زیادی دارد و از آن در درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود. فلاونوئیدهای موجود در جینکوبیلوبا تاثیر زیادی در درمان آسیب‌های عصبی دارند.
درمان آلزایمر با طب سوزنی
طب سوزنی هم یکی از روش‌های درمانی متداول در طب سنتی چینی است. تحقیقات ثابت کرده است که استفاده از این روش می‌تواند به درمان آلزایمر کمک کند.
در همین تحقیق مشخص شد که استفاده از طب سوزنی به تنهایی نمی‌تواند تاثیر چندانی بر بیماری آلزایمر داشته باشد؛ بنابراین بیمارانی که قصد استفاده از طب سوزنی را دارند نباید داروهای خود را قطع کنند.
استفاده از انواع خوراکی‌ها در طب سنتی برای درمان آلزایمر
طب سنتی گروهی از مواد غذایی را به عنوان غذاهای کابردی می‌شناسد. این غذاها اغلب به عنوان راهکار برای پیشگیری از بیماری توصیه می‌شوند؛ اما می‌توانند اثر داروهای تجویز شده را افزایش دهند.
خوراکی‌های زیر به عنوان غذاهای کاربردی برای درمان بیماری آلزایمر در طب سنتی توصیه شدهاند:
- کندر: کندر نوعی صمغ گیاهی است که در طب سنتی برای تقویت حافظه و جلوگیری از فراموشی از آن استفاده می‌شود. این صمغ گیاهی خاصیت ضدالتهابی دارد و از تاثیر آلاینده‌های محیطی بر مغز جلوگیری می‌کند.
- کشمش و مویز: کشمش و مویز یکی از غذاهای کابردی برای درمان آلزایمر هستند. این خوراکی‌ها حاوی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی هستند. این آنتی‌اکسیدان‌ها استرس اکسیداتیو را مهار و از تجمع پروتئین‌های تاو و بتا آمیلوئید در مغز جلوگیری می‌کنند.
- فندق، گردو و بادام شیرین: این دانه‌های آجیلی، بخش مهمی از رژیم غذایی ضد زوال عقل هستند. این مواد حاوی اسیدهای چرب غیراشباع هستند که مصرف همزمان آن‌ها با تخم ماکیان باعث افزایش کلسترول خوب خون (HDL) می‌شود. افزایش کلسترول خوب خون، نقش مهمی در کند کردن روند بیماری دارد.
- چای سبز: این خوراکی هم مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان دارد. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این چای از تاثیر مخرب بتا آمیلوئیدها بر روی سلول‌های مغز جلوگیری می‌کند.
- زردچوبه: زردچوبه یکی از ادویه‌هایی است که به صورت روزانه از ان استفاده می‌کنیم. مواد موثر موجود در زرچوبه بتا آمیلوئیدهای موجود در مغز را از بین می‌برند و با این کار از سلول‌های مغزی محافظت می‌کنند.
رایحه درمانی برای بهبود آلزایمر
رایحه درمانی هم یکی از روش‌های درمان آلزایمر در طب سنتی ایرانی است که تاثیر آن توسط علم امروز هم ثابت شده است.
استشمام گل‌هایی مثلرز، یاسمن، زنبق، بید مشک و شکوفه‌های نارنج هم در درمان آلزایمر موثر هستند. بو کردن سیب‌ها و گیاهانی مثل مرزنجوش هم در طب سنتی توصیه شده است.
موسیقی درمانی برای درمان آلزایمر در طب سنتی
همان‌طور که اشاره کردیم، طب سنتی به میتلایان به آلزایمر توصیه می‌کند تا در محافل دوستانه و دورهمی‌ها به خصوص دورهمی‌هایی که در آن موسیقی نواخته می‌شود، شرکت کنند. موسیقی باعث ترشح برخی مواد مثل تستوسترون و ملاتونین در مغز می‌شود.
این مواد می‌توانند مغز را از عوامل ایجاد کننده آلزایمر محافظت کنند و مانع از پیشرفت بیماری شوند. موسیقی باعث کاهش تحریک و اضطراب بیماران آلزایمری می‌شود که می‌تواند پیامدهای ناشی از این بیماری مثل افسردگی و مشکلات احساسی را کاهش دهد.
آیا می‌توان به داروهای طب سنتی برای درمان آلزایمر اعتماد کرد؟
تحقیقات پزشکی ثابت کرده است که ترکیبات با خاصیت آنتی‌اکسیدانی مانند ویتامین E و C می‌توانند از ابتلا به آلزایمر پیشگیری کنند یا روند پیشرفت بیماری را به تاخیر بیندازد. استفاده همزمان از داروی سلژیلین و ویتامین E هم سرعت پیشروی بیماری را کند می‌کند.
آنالیز ترکیبات گیاهان دارویی توصیه شده برای درمان این بیماری در طب سنتی، نشان دادند که این مواد حاوی سارکومین، ملاتونین، ژنلگوبیلوبا، سالویا، ژآتین و رسوراترول هستند که در درمان آلزایمر بسیار موثر هستند.
یکی از دلایل ایجاد بیماری آلزایمر وجود نوعی ماده سمی به نام آلومینیوم کلراید در بافت مغز است. این ماده فعالیت آنزیم‌های تخریب‌کننده مغز را افزایش می‌دهد. گیاهان دارویی مثل کندر و مغزیجاتی مثل گردو، بادام شیرین و فندق تاثیر سمی آلومینیوم کلراید را از بین می‌برند.
یکی از دلایل آلزایمر در کهنسالی، کاهش مقدار سروتونین در مغز است. بدن برای تولید سروتونین بیشتر به امگا ۳ و ویتامین B نیاز دارد. این دو ماده هم در داروها و خوراکی‌های توصیه شده توسط طب سنتی به فراوانی وجود دارند.
همه مواردی که گفته شد تنها بخش کوچکی از تایید تاثیر طب سنتی به عنوان درمان مکمل برای درمان آلزایمر بود.
سخن آخر
بیماری آلزایمر می‌تواند برای فرد بیمار و خانواده او مشکلات زیادی ایجاد کند. درمان قطعی این بیماری هنوز مشخص نشده است؛ اما با جلوگیری از پیشرفت بیماری می‌توان از ناتوان شدن بیمار جلوگیری کرد.
درمان‌های طب سنتی برای آلزایمر می‌تواند از پیشرفت این بیماری جلوگیری کند. باید توجه داشت که داروهای این طب باید همراه با داروهای تجویز شده توسط پزشک و طبق نظر او مصرف شوند.
اگر در مورد درمان‌های طب سنتی برای آلزایمر سوالی دارید، می‌توانید آن را از ایده آل مگ بپرسید.
سوالات متداول
بله، تحقیقات ثابت کرده‌اند، گیاهانی که در طب سنتی ایرانی و چینی برای درمان زوال عقل ناشی از غلبه سردی و خشکی در مغز استفاده می‌شوند، می‌توانند در درمان آلزایمر و جلوگیری از پیشرفت این بیماری موثر باشند. طب سورنی که یکی از روش‌های درمانی طب چینی است هم به درمان آلزایمر کمک می‌کند.
محصولات گیاهی مختلفی می‌توانند در درمان آلزایمر مفید باشند. کندر، مویز، بلادر، بادرنجبویه، زنجبیل و زعفران از محصولات گیاهی هستند که می‌توانند به درمان آلزایمر و کاهش روند بیماری کمک کنند.
گیاهانی مثل اسطوخدوس، بادرنجبویه، زنجبیل، بلادر، زعفران، چای سبز و میخک به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان و مواد ضدالتهابی می‌توانند به کاهش روند بیماری زوال عقل کمک کنند.
بله، استفاده از انواع چای و دمنوش‌های گیاهی به دلیل وجود مواد ضدالتهابی می‌توانند به درمان زوال عقل و بیماری آلزایمر کمک کنند. از جمله این چایی‌های مفید باید به چای سبز، دمنوش بادرنجبویه و دمنوش زعفران اشاره کرد.
برای درمان طبیعی زوال عقل باید به دستورهای طب سنتی که برای درمان بیماری نسیان تهیه شده است، مراجعه کرد. در این دستورها، تغییر سبک زندگی، استفاده از رژیم غذایی خاص و مصرف برخی داروهای گیاهی برای درمان طبیعی زوال عقل توصیه شدهاند.
متاسفانه به دلیل ناشناخته بودن دلیل اصلی ایجاد بیماری آلزایمر، تاکنون درمان قطعی این بیماری هم مشخص نشده است. تحقیقات ثابت کرده است که مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد ضدالتهابی، افزایش کلسترول خوب خون و کاهش استرس‌های اکسیداتیو می‌توانند در درمان این بیماری و کاهش روند پیشرفت آن موثر باشند.
