متیل فنیدات با نام تجاری ریتالین، دارویی است که برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان با سطح غیر طبیعی فعالیت و یا اختلال بیش فعالی و کمبود توجه یا ADHD تجویز میشود. ریتالین باعث تحریم سیستم عصبی مرکزی میشود. این دارو که در خانواده محرکها قرار دارد تاثیرات ضعیفتری نسبت به آمفتامینها و قویتری نسبت به کافئین دارد.
از انواع کاربرد قرص ریتالین میتوان به درمان بیماری بیش فعالی و کمبود توجه یا ADHD و درمان نوعی اختلال خواب به نام نارکولپسی اشاره کرد. ریتالین باعث بهبود تمرکز و بهبود گوش دادن در افراد مبتلا به ADHD میشود. این دارو به خاطر ساختاری که دارد پتانسیل بالایی در وابستگی و اعتیاد فرد بیمار دارد. مصرف این دارو باید زیر نظر پزشک متخصص باشد. از مصرف بیش از دوز تجویزی پزشک به شدت خودداری کنید. در صورت مصرف دوز تجویزی دچار سوء مصرف ریتالین نمیشوید.
ریتالین به خاطر این که در خانواده محرکها قرار میگیرد بستر مناسبی برای سوء مصرف دارد. ریتالین مصرف خوراکی دارد. از جویدن قرص ریتالین به شدت خودداری کنید چرا که میتواند باعث افزایش دوز شود. از خرد کردن دارو خودداری کنید چرا که ممکن است دیگر به خوبی عمل نکند. متیل فنیدات متعلق به دستهای از داروها به نام محرک سیستم عصبی مرکزی یا CNS است.
اما این که ریتالین باعث چه فرایندی میشود جای سوال است. در حقیقت ریتالین با تغییر در مقادیر نوراپی نفرین و دوپامین در مغز شما کار میکند. این مواد شیمیایی سیگنالهایی را به قسمتهای دیگر بدن شما ارسال میکنند که به بهبود علائم شما کمک میکند. هر دارویی میتواند عوارض جانبی ناشی از مصرف داشته باشد. ریتالین نیز از این قضیه مستثنی نیست. عوارض جانبی با سوء مصرف ریتالین شدت میگیرد.
فهرست مطالب
مصرف ریتالین
میدانیم که کاربرد قرص ریتالین محدود است. برای اولین بار در سال ۱۹۵۵ سازمان غذا و داروی ایالات متحده برای درمان آنچه در آن زمان بیش فعالی خوانده میشد مصرف ریتالین را تایید کرد. درباره این که آیا شما به مصرف ریتالین نیاز دارید یا نه، پزشک معالج شما باید تصمیم بگیرد. پزشک پس از بررسی سابقه پزشکی و وضعیت بیماری شما تصمیم به تجویز دوز خاصی از ریتالین میگیرد.
در ابتدای فرایند درمان با ریتالین، پزشک مصرف ریتالین در دوز پایین را برای شما تجویز میکند. از مصرف بیش از دوز تجویزی پزشک به شدت خودداری کنید. اگر مدتی است که تحت درمان با ریتالین هستید، در صورت تغییر مارک داروی مصرفی خود موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. قرصهای ریتالین در شکلهای مختلف و در دوزهای مختلف در داروخانهها به فروش میرسد.
تداخلات دارویی
بهتر است دو هفته قبل از مصرف ریتالین مهار کننده MAO مصرف نکرده باشید. مصرف این دو دارو با یکدیگر ممکن است باعث بروز اتفاقات خطرناکی شود. داروهای بسیاری وجود دارند که به صورت خفیف و یا شدید با ریتالین تداخل دارند. مصرف ریتالین با داروهای معده میتواند باعث افزایش دوز ریتالین شود. مصرف ریتالین و داروی قرص معده میتواند برای شما خطر آفرین باشد.
پزشک معالج شما موظف است که قبل از تجویز ریتالین برای شما سابقه پزشکی شما را به خوبی مورد بررسی قرار دهد. همچنین پزشک شما موظف است که چند وقت یک بار شرایط شما را از نو بررسی کند. در صورتی که ریتالین باعث بهبود شما نشود، پزشک موظف است دوز مصرفی را تغییر دهد. در صورت تغییر دوز مصرفی و ثابت ماندن شرایط، پزشک باید مصرف دارو را قطع کند.
شرایط عدم استفاده
کاربرد قرص ریتالین، کاربرد درمانی است. اگر شما به ریتالین حساسیت دارید از مصرف دارو خودداری کنید. در صورت ابتلا و یا داشتن سابقه بیماریهایی نظیر گلوکم، تورت و سابقه گرفتگی طولانی مدت عضلات از ریتالین استفاده نکنید. ریتالین میتواند باعث افزایش علائم استرس و اضطراب شود. همچنین در صورت بروز مشکلات قلبی، فشار خون بالا، تشنج، مشکلات گردش خون، و یا داشتن سابقه بیماری روانی مانند افسردگی، اختلال دو قطبی یا سابقه مشکلات مصرف مواد قضیه را با پزشک خود در میان بگذارید.
زمان مصرف و تاثیر دارو
زمان تاثیر ریتالین بستگی به نوع قرص مصرفی و مقاومت بیمار نسبت به دارو دارد. به طور متوسط ریتالین بعد از ۳۰ تا ۴۵ دقیقه پس از مصرف شروع به تاثیر میکند طوری که تاثیر آن قابل مشاهده است. اثر دارو تا ۸ ساعت پس از مصرف نیز باقی میماند. ریتالین که مصرف خوراکی دارد بهتر است قبل از غذا مصرف شود. بهترین زمان برای مصرف ریتالین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه قبل از صبحانه و ناهار است. در صورتی که دچار مشکلات معده هستید میتواید دارو را بعد از غذا و میان وعده مصرف کنید. از جویدن دارو به شدت خودداری کنید. دارو باید بلعیده شود. اگر فرزندتان دارای بیماری ADHD است و ریتالین باید مصرف کند، حتما مطمئن شوید که دارو را ببلعد و آن را نجود.
ترک مواد مخدر
ریتالین که در خانواده محرکهای عصبی است، ساختاری شبیه به ساختار مواد مخدر دارد. ترک مواد مخدر یک کاربرد قرص ریتالین است و کاربرد اصلی آن، دارویی است. مصرف ریتالین برای ترک مواد مخدر بدون مشورت و نظر پزشک ممکن نیست. پزشک باید شرایط شما را به خوبی ارزیابی کند و در صورت نیاز دوز خاصی از ریتالین را برای شما تجویز کند. ریتالین نیز میتواند باعث سوء مصرف شود. سوء مصرف ریتالین خطر آفرین است و عوارض جانبی بسیاری دارد.
عوارض جانبی
از جمله عوارض جانبی شایع مصرف ریتالین میتوان به سردرد، کاهش اشتها، ناراحتی معده، پرخاشگری، مشکلات خواب، حالت تهوع و … اشاره کرد. در صورتی که این اثرات خفیف باشد ممکن است طی چند روز چند هفته از بین برود. در صورت تداوم این علائم با پزشک خود موضوع را در میان بگذارید. از جمله عوارض جانبی شدید میتوان به مشکلات قلبی، افزایش فشار خون، تنگی نفس، سکته، لکنت زبان، آسیب شدید کبدی، مشکلات روحی و روانی و … اشاره کرد. در صورت بروز این عوارض سریعا با پزشک خود تماس بگیرید.
سخن پایانی
ریتالین که در خانواده محرکها قرار میگیرد، دارای کاربرد دارویی است. عدهای از افراد، مخصوصا دانش آموزان و دانشجویان برای افزایش تمرکز و بازده خود به مصرف ریتالین روی میآورند. مصرف ریتالین باید زیرنظر پزشک باشد. مصرف خودسرانه ریتالین علاوه بر احتمال اعتیاد به این دارو عوارض جانبی فراوانی دارد.