جاذبه های گردشگری قوچان ؛ سفری به بام دیار خراسان
قوچان یکی از شهرهای استان خراسان رضوی است که با 120 کیلومتر فاصله با مشهد، مملو از آثار تاریخی و طبیعی میباشد. این شهر در شمال غرب مرکز استان خراسان رضوی قرار دارد و بر اساس اسناد تاریخی، اولین پایتخت اشکانیان بوده است. قوچان در مسیر جاده آسیایی و شمال شرقی کشور واقع شده و از شمال به شهرستان درگز و کشور ترکمنستان، از جنوب به نیشابور، از شرق به چناران و از غرب به فاروج (خراسان شمالی)، محدود شده است.
این شهر از معبر گمرک باجگیران به کشورهای آسیای میانه متصل میشود و در فاصله 120 کیلومتری عشق آباد مرکز ترکمنستان قرار دارد. قوچان در بین ارتفاعات هزار مسجد و آلا داغ واقع شده و دارای آب و هوای معتدل و سرد است. این شهر در ارتفاع 1350 متری سطح دریا قرار دارد و به همین دلیل، بام خراسان نیز نامیده می شود.
قدمت قوچان
این شهر دارای قدمت طولانی است و از قدیمیترین شهرهای خراسان بزرگ محسوب میشود. قدمت این شهر به حدود 250 سال پیش از میلاد میرسد و دارای تپهها و آثار باستانی و تاریخی فراوان در فهرست ثبت شده آثار ملی است. قوچان در طول تاریخ تسلط قوم مغول، سلسله اشکانی از 256 سال قبل از میلاد تا 224 میلاد را تجربه کرده است. این شهر در دوران مختلف تاریخی علاوه بر تحولات سرزمینی، جنگها و درگیریها، حوادث ویران کننده طبیعی را هم پشت سرگذاشته است.
پیدایش تمدنهای پیشرفته در این منطقه تا حد زیادی به دشت قوچان و حوزه رود اترک در مجاورت ارتفاعات هزار مسجد، شاه جهان مرتبط است. در هزاره چهارم قبل از میلاد، تمدنهای مدرنی در این منطقه شکل گرفت که تاثیرات عمیقی برجا گذاشته است. این شهر به دلیل اقلیم مناسب و خاک حاصلخیز همواره محل سکونتگاه انسانها بوده و از سوی دیگر به خاطر موقعیت جغرافیایی و واقع شدن در مسیر جاده آسیایی و ترانزیتی کشورهای آسیای میانه، از معبر گمرک باجگیران دارای اهمیت خاصی بوده است.
پایتخت موسیقی مقامی
موسیقی مقامی از گذشتههای خیلی دور در شهرستان قوچان رواج داشته و اکنون این شهر به صورت رسمی پایتخت موسیقی مقامی محسوب میشود. این شهر همچنین در کشتی با چوخه از ظرفیتهای زیادی برخوردار است و مهد این رشته ورزشی به شمار میرود.
موسیقی مقامی و کشتی با چوخه این شهر در فهرست آثار معنوی و فرهنگی ملی ایران به ثبت رسیده است. درباره موسیقی مقامی دو برداشت وجود دارد؛ در برداشت دوم موسیقی مقامی همان موسیقی نواحی مختلف ایران است، آن چه که بعضی به آن موسیقی محلی (موسیقی فولکلور) میگویند. این نوع موسیقی، موسیقی معاصری است که در عین حال نوین بودن، دارای پیشینهای غنی و تاریخی بوده و نزد اقوام و ایلات مختلف در مرزهای و نقاط جغرافیایی مختلف رواج داشته است.
جاذبه های تاریخی قوچان
140 اثر تاریخی در این شهرستان وجود دارد که 32 اثر آن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این شهر همچنین دارای 20 منطقه جذاب گردشگری میباشد که همه این آثار نشان میدهد که قوچان از نظر آثار تاریخی و گردشگری غنی است. آب انبار شهر کهنه قوچان، رباط شور، تپه زوباران، تپه جلیغا سی، تپه سوزنی، خرابه شهر عتیق ،تپه حکمآباد، داغیان تپه بزرگ، داغیان تپه کوچک، تپه خلقآباد، گلور تپه (گنبد تپه به نجفآباد) تپه چکی، تپه طویل (تپه اکبرآباد) و کول تپه از آثار تاریخی به ثبت رسیده این شهرستان است.
در این شهر همچنین آثار به ثبت ملی رسیده مانند تپه خیرآباد، گلور تپه (دو تپه)، منجاق تپه، غار کلر، آرامگاه بابا حسین و بی بی، آرامگاه شاهزاده عبدالرحمن خرق، خانه قدیمی بحرینی، کاروانسرای سهل آباد، چنار تپه، تپه کربلای جبار، سنبل تپه، تپه دیکچه و انبار قدیمی گمرک باجگیران نیز دیده می شوند.
حمام شازده
این حمام یکی از آثار دوره قاجاریه در شهرستان قوچان محسوب میشود که در خیابان شهید مطهری، خیابان گوهر شاد این شهر واقع است. حمام شازده در سال 1321 پس از شکل گیری شهر قوچان در مرکز این شهر احداث شده است. این حمام در دوره پهلوی با تغییرات جزیی به حمام دوشی تبدیل شد. حمام شازده دارای 2 در ورودی جداگانه برای بانوان و آقایان بوده است. هر یک از این ورودیها به فضای معماری مجزایی شامل پاشور، دالان، خزینه، سربینه، مخزن آب، نظافتخانه و مسجد منتهی میشود. حمام شازده در سال 1382 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آبشار و دره سراب
در اطراف این آبشار و دره، چشم اندازهای بسیار زیبایی شکل گرفته است که محبوب گردشگران میباشد. آبشار و دره سراب در 12 کیلومتری جنوب شهر، در دامنه ارتفاعات کوه سنگر و محمد بیک قرار دارد و از چاذبه های گردشگری قوچان به شمار میرود. در این منطقه سرچشمه رودخانه سراب آبشار بسیار زیبایی معروف به شارشار دیده می شود که به تمام این نقطه جذابیت خاصی بخشیده است.
تپه نادری
تپه نادری یا مروارید تپه بزرگترین و مهم ترین محوطه باستانی شمال شرق کشور و یکی از اولین مراکز فرهنگ و تمدن و تاریخ خراسان شمالی محسوب میشود. به همین دلیل این تپه یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری قوچان محسوب میشود. این تپه مربوط به هزاره پنجم و چهارم پیش از میلاد است و از اولین محوطههای مسکونی حاشیه رود اترک به شمار میرود. تپه نادری یا مروارید تپه یک پدیده شگفت انگیز در داخل شهر شیروان قرار دارد و بر دشت شیروان مشرف است. این تپه بزرگترین تپه دست ریز ایران محسوب میشود که ۲۵ متر ارتفاع و حدود ۹۰ متر قطر دارد.
تپه نادری تحولات متعددی را در ادوار مختلف پشت سر گذاشته است. در زمان شاه سلطان حسین صفوی، مقرِّ فرماندهی حکومت شمال خراسان بوده است. در این تپه سفالهایی بدست آمده که از نوع سفالهای قرمز با نقش سیاه متعلق به هزاره پنجم قبل از میلاد با قدمت ۷ هزار ساله است.
منطقه گردشگری سد تبارک
منطقه گردشگری سد تبارک و دره یوسف خان در 20 کیلومتری شمال شرقی قوچان و در روستایی به همین نام قرار دارد. در این منطقه رودخانه اترک عبور میکند که همین گذر دائمی این رود در این منطقه باعث شده که پراکنش انواع گیاهان دارویی، پرندگان مهاجر و ماهیان رودخانهای در این سد و محوطه اطراف ایجاد شود. این منطقه دارای آب و هوای مستعد و باغات و درختان فراوان است. منطقه گردشگر سد تبارک سالانه پذیرای مسافران و گردشگران زیادی میباشد.
آب گرم شهر کهنه
این آبگرم معدنی دارای خواص درمانی میباشد و به همین دلیل سالانه خیلی از گردشگران برای درمان و معالج به این آب گرم مراجعه میکنند. چشمه سارهای جاری موسوم به آبگرم شهر کهنه در 18 کیلومتری بخش غربی قوچان قرار دارد. این آبگرم درست به فاصله 6 کیلومتری از بنای آرامگاه امام زاده سلطان ابراهیم (ع) واقع شده است.
دره شمخال
دره شمخال نام یک روستای کوهپایهای است که از شمال شرقی به کوه آسلمه و از جنوب شرقی به رودخانه دائمی کال شمخال محدود میباشد. این روستا که از جاذبه های گردشگری قوچان است؛ دارای اقلیم مساعد، خاک مرغوب و منابع غنی آب، است. شغل مردم روستای دره شمخال کشاورزی به ویژه باغداری و دامداری است و تولید صنایع دستی نیز دراین روستا رواج دارد.
رباط سهل آباد، معماری صخره ای کلر، یخدان نمد مال ها، موزه مردم شناسی قوچان و رود اترک از دیگر جاذبه های گردشگری قوچان میباشند.