علامت اختصاری EOS یکی از زیرشاخه‌های WBC در آزمایش خون است. فاکتور WBC به شمارش گلبولهای سفید اشاره دارد و از مهم‌ترین بخش‌های یک آزمایش خون CBC (شمارش کامل سلول‌های خونی) محسوب می‌شود. ۵ نوع گلبول سفید در خون یافت می‌شوند که یکی از آن‌ها، ائوزینوفیل‌ها با علامت EOS است.
EOS در آزمایش خون زمانی تجویز می‌شود که پزشک بخواهد علاوه بر شمارش کلی گلبولهای سفید، تعداد هر کدام از این ۵ گلبول را هم به صورت اختصاصی بررسی کند. ائوزینوفیل‌ها زمانی شمارش می‌شوند که پزشک شما برخی بیماری‌های آلرژیک، عفونت‌ها و … را در بدن شما تشخیص دهد.
در این مقاله از مجله اینترنتی ایده آل مگ قصد داریم به بررسی فاکتور EOS در آزمایش خون و تفسیر نتایج آن بپردازیم. اگر شما هم دوست دارید برگه آزمایش خودتان را شخصا تفسیر کنید، حتما تا انتها با ما همراه باشید.
Eosinophils چیست ؟
“EOS” یا “EO” مخفف عبارت “Eosinophils” است. ائوزینوفیل‌ها نوعی از گلبولهای سفید هستند که حدود ۵ درصد از کل حجم خون را تشکیل می‌دهند.
این سلول‌ها که بخشی از سیستم ایمنی بدن در مهره‌دارن به‌حساب‌می‌آیند، از یک هسته با دو لوب (bilobed) و یک سیتوپلاسم با بیش از ۲۰۰ گرانول بزرگ تشکیل شدهاند.
به طور کلی، ۵ نوع گلبول سفید در خون یافت می‌شوند:
- مونوسیت‌ها (Monocytes): آن‌ها نسبت به بسیاری از گلبولهای سفید عمر طولانی‌تری دارند و به تجزیه باکتری‌ها کمک میکنند.
- لنفوسیت‌ها (Lymphocytes): آن‌ها برای مبارزه با باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر مهاجمان مضر، آنتی بادی ایجاد میکنند.
- نوتروفیل‌ها (Neutrophils): آن‌ها باکتری‌ها و قارچ‌ها را می‌کشند و هضم میکنند. نوتروفیل‌ها پرتعدادترین نوع گلبولهای سفید و اولین خط دفاعی شما در هنگام بروز عفونت هستند.
- بازوفیل‌ها (Basophils): زمانی که عوامل عفونی به خون شما حمله میکنند، این سلول‌های کوچک زنگ خطر را به صدا در می‌آورند. آن‌ها مواد شیمیایی مانند هیستامین (نشان‌گر بیماری آلرژیک) ترشح میکنند که به کنترل پاسخ ایمنی بدن، کمک می‌کند.
- ائوزینوفیل‌ها (Eosinophils): آن‌ها به انگل‌ها و سلول‌های سرطانی حمله کرده و این مهاجم‌ها را از بین می‌برند و به پاسخ‌های آلرژیک کمک میکنند.
با زبانی ساده‌تر می‌توان گفت که ائوزینوفیل‌ها نقش تعیین کننده‌ای در مبارزه با عفونت و انگل‌ها ایفا میکنند.
مانند تمام گلبولهای سفید خون، ائوزینوفیل‌ها هم در سیستم ایمنی بدن انسان، نقش بسیار مهمی را ایفا میکنند. در واقع زمانی که تعداد ائوزینوفیل‌ها و به طور کلی گلبولهای سفید در بدن بالا می‌رود، نشان می‌دهد که بدن شما با یک مشکل مواجه شده و در حال تولید گلبولهای سفید است.
سایت مرکز مبارزه با سرطان دانشگاه کلمبیا، بالا رفتن ائوزینوفیل‌ها را اینگونه تفسیر می‌کند:
بالا رفتن میزان ائوزینوفیل در خون، معمولا واکنش بدن به وجود عوامل حساسیت‌زا، انگل‌ها یا موادی است که توسط سلول‌های سرطانی (معمولا سرطان غدد لنفاوی یا سرطان خون) تولید می‌شوند.
ائوزینوفیل‌ها در بافت‌های سراسر بدن وجود دارند و قادرند تا چند هفته زنده بمانند. مغز استخوان هم به طور دائم آن‌ها را ذخیره می‌کند تا بدن با کمبودشان مواجه نشود.
Eos در آزمایش خون چیست؟
معمولا به دست آوردن مقدار EOS از طریق شمارش کامل سلول‌های خونی صورت می‌گیرد. آزمایشی که در آن کل سلول‌های خونی شمرده می‌شوند، آزمایش CBC نام دارد.
هنوز تحقیقات در مورد وظایف ائوزینوفیل‌ها (EOS) در بدن ادامه دارد. تا‌کنون مشخص شده که ائوزینوفیل‌ها به هر نحوی در نزدیکی تمام سیستم‌های بدن حضور داشته و دو کار مهم انجام می‌دهند:
اول اینکه اجرام مهاجم مثل ویروس ، باکتری یا انگل‌هایی مانند کرم قلاب‌دار را نابود می کند؛ علاوه بر این، در مبارزه با ایجاد التهاب به خصوص التهابات ناشی از آلرژی نقش ویژه‌ای دارند.
هیچ وقت نمی‌توانیم با قطعیت بگوییم که التهاب بد است یا خوب! در واقع زمانی که بخشی از بدن ملتهب می‌شود، این یعنی سیستم ایمنی بدن در آن بخش فعال شده است. این فعالیت یک عارضه جانبی هم دارد که باعث می‌شود بافت اطراف آن بخش نیز آسیب ببیند.
آلرژی هم در واقع واکنش سیستم ایمنی است که گاهی باعث التهاب مزمن بخشی از بدن می‌شود. مشخص شده که ائوزینوفیل‌ها نقش مهمی در ایجاد التهابات ناشی از آلرژی، اگزما و آسم دارند.
چرا گاهی لازم است ائوزینوفیل‌های خون شمرده شوند؟
وقتی آزمایش CBC از فردی گرفته می‌شود، تعداد مشتقات سلول‌های سفید هم در آن آزمایش مشخص می‌گردد. تعداد مشتقات سلول‌های سفید، یعنی تعداد هر یک از انواع سلول‌های سفید که به تفکیک در برگه آزمایش مشخص می‌شوند. این مقادیر معمولا به صورت درصد بیان می‌شوند. به طور مثال چند درصد از کل خون فرد را سلول‌های EOS تشکیل داده‌اند.
در بیماری‌های مختلف، تعداد گلبولهای سفید خون فرق دارد. به طور مثال اگر عامل افزایش، آلرژی باشد؛ تعداد گلبولهای سفید از حالتی که بدن به یک دارو واکنش نشان داده یا حالتی که عفونتی در بدن باشد؛ متفاوت است.
برخی داروها مثل قرص‌های لاغری، تعدادی از داروهای درمان عفونت، بعضی از آنتی‌بیوتیک‌ها، ملین‌های حاوی پسیلیم و آرام‌بخش‌ها باعث می‌شوند eos در آزمایش خون افزایش یابد. بنابراین اگر از این نوع داروها استفاده می‌کنید، حتما قبل از آزمایش به پزشک خود اطلاع دهید.
تفسیر نتیجه EOS در آزمایش خون
تعداد نرمال ائوزینوفیل در خون با افزایش سن تغییر می‌کند. تعداد طبیعی ائوزینوفیل در خون بزرگسالان باید از ۵۰۰ سلول در هر میکرولیتر خون کمتر باشد.
میزان نرمال Eosinophil
وب سایت WebMD (معتبرترین سایت اطلاعات پزشکی در آمریکا) میزان ائوزینوفیل نرمال را اینگونه تفسیر می‌کند:
ائوزینوفیل بین صفر تا ۶ درصد از خون بدن را می‌سازد. برای محاسبه میزان نرمال ائوزینوفیل درصد آن در خون (در آزمایش بالا ۲ درصد ثبت شده است) را در تعداد گلبولهای سفید ضرب میکنند. بازه جواب‌ها ممکن است در آزمایشگاه‌های مختلف کمی با هم متفاوت باشد؛ اما این حاصل‌ضرب (تعداد ائوزینوفیل‌های موجود در خون) در صورتی که بین ۳۰ تا ۳۵۰ باشد در حالت نرمال قرار دارد.
بالا بودن EOS در خون نشانه چیست؟
تعداد بالای سلول‌های EOS در هر میکرولیتر خون (بیشتر از ۵۰۰ عدد) نشان می‌دهد ائوزینوفیل‌های خون مشکلی را تشخیص داده‌اند و به همین خاطر توسط سیستم ایمنی بدن تکثیر شدهاند.
وقتی تعداد ائوزینوفیل در خون یا بافت‌ها بیشتر از مقدار طبیعی باشد، این یعنی فرد به ائوزینوفیلیا (Eosinophilia) مبتلا شده است.
EOS بالا در آزمایش خون خود به سه دسته طبقه‌بندی می‌شود؛
- ملایم: بین ۵۰۰ تا ۱۵۰۰
- متوسط: بین ۱۵۰۰ تا ۵۰۰۰
- شدید: بیش از ۵۰۰۰
هر کدام از موارد زیر می‌توانند باعث افزایش تعداد ائوزینوفیل‌ها در خود شوند:
- عفونت با کرم‌های انگلی
- بیماری‌های خودایمنی
- واکنش‌های شدید آلرژی
- اگزما
- آسم
- آلرژی‌های فصلی
- لوسمی و بعضی دیگر از سرطان‌ها
- کولیت اولسراتیو (زخم و التهاب مزمن روده بزرگ)
- مخملک
- لوپوس
- بیماری‌های کرون
- واکنش به یک داروی خاص
- پس زدن عضو پیوندی
Eosinophil پایین در آزمایش خون نشانه چیست ؟
وقتی تعداد EOS در خون پایین‌تر از حد نرمال (کمتر از ۳۰ عدد) باشد، نشان از مسمومیت با الکل یا تولید بیش از حد کورتیزول (مانند زمانی که به بیماری کوشینگ مبتلا می‌شویم) دارد. کورتیزول هورمونی است که به طور طبیعی در بدن ساخته می‌شود. تعداد ائوزینوفیل همچنین به ساعات شبانه‌روز هم بستگی دارد.
کلام آخر
EOS یا ائوزینوفیل یکی از پنج نوع گلبول سفید در خون است. این گلبول وظیفه مبارزه با انگل‌ها، عفونت‌ها و بعضی مواد ترشح شده توسط سلول‌های سرطانی را دارد. وجود مقادیر زیاد از حدِ EOS در خون را بیماری ائوزینوفیلیا می‌نامند.
معمولا بدن در واکنش به عفونت‌ها و سلول‌های سرطانی این گلبول را ترشح می‌کند و برای همین زیاد بودن آن ممکن است به‌دلیل وجود بیماری‌های مختلف باشد.
کمتر بودن ائوزینوفیل از حد مجاز هم با اینکه زیادتر بودن آن خطرناک نیست، مخاطرات خاص خود را دارد و معمولا به‌خاطر مسمومیت الکلی اتفاق می‌افتد.
سوالات متداول در ارتباط با EOS در آمایش خون
گاهی در آزمایش خون سلول‌ها (گلبول‌ها) را می‌شمارند تا از طبیعی بودن تعداد آن‌ها اطمینان حاصل کنند. ائوزینوفیل یکی از حیاتی‌ترین گلبولهای سفید در مبارزه با بیماری‌های مختلف است. EOS یا Eosinophil زمانی رخ می‌دهد که میران این گلبول سفید در خون از حد مجاز بیشتر شود.
پایین بوند ائوزینوفیل در خون گاهی طبیعی بوده و گاهی نشان از مصرف الکل دارد.
اینکه بدن از وجود یکسری عوامل احساس خطر کرده و در حال افزایش نیروی دفاعی است. این موارد ممکن است بیماری‌های مختلفی باشند.
ائوزینوفیل خون زمانی طبیعی است که بین ۰ تا ۶ درصد خون را تشکیل داده و تعداد آن از ۳۰ کمتر و از ۵۰۰ بیشتر نباشد.
