بیماری آلزایمر، علائم، روش تشخیص و راه های پیشگیری از آن

بیماری آلزایمر یک اختلال عصبی پیشرونده است که باعث آتروفی مغز (کوچک شدن مغز) و مرگ سلول‌های آن می‌شود. این بیماری شایع‌ترین علت دمانس (زوال عقل) است. در دمانس به دلیل اختلال تفکر و کاهش مهارت‌های رفتاری و اجتماعی زندگی روزمره و عملکرد مستقل بیمار تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

در حال حاضر، در سراسر جهان حدود 50 میلیون نفر از ابتلا به زوال عقل رنج می‌برند که تخمین زده می‌شود 60 تا 70 درصد آن‌ها به آلزایمر مبتلا باشند. در ایران هم تقریبا یک میلیون بیمار مبتلا به آلزایمر وجود دارد.

علائم آلزایمر در ابتدا با فراموش کردن رویدادهایی که اخیرا اتفاق افتاده‌اند، شروع می‌شود؛ اما به تدریج بیمار به اختلال شدید حافظه مبتلا شده و توانایی انجام کارهای روزمره را از دست می‌دهد.

این بیماری هم برای خود شخص و هم برای اطرافیان او مشکلات زیادی ایجاد می‌کند؛ به همین دلیل، مقاله امروز ایده آل مگ را به بررسی آن اختصاص دادیم. با ما همراه باشید.

آلزایمر چیست؟

آلزایمر بیماری‌ای است که بر مغز تاثیر می‌گذارد. علائم آلزایمر در ابتدا خفیف هستند، اما با گذشت زمان شدیدتر می‌شوند. این بیماری اولین بار در سال 1906 توسط دکتر آلویس آلزایمر (Alois Alzheimer) معرفی شد و به همین دلیل به آن آلزایمر گفته می‌شود.

یکی از ویژگی‌های اصلی این بیماری وجود پلاک‌ها و کلاف‌ها در مغز است. ویژگی دیگر به از بین رفتن ارتباط بین سلول‌های عصبی (نورون‌های مغز) مربوط می‌شود. این ویژگی‌ها نشان می‌دهند که اطلاعات نمی‌توانند به راحتی بین مناطق مختلف مغز یا بین مغز و اندام‌ها منتقل شوند.

دمانس و آلزایمر با هم متفاوتند و در واقع آلزایمر یکی از اختلالاتی است که در دسته ی بیماری های مربوط به زوال عقل قرار می یگرد. از دست دادن حافظه، مشکلات زبانی و رفتارهای تکانشی یا غیرقابل پیش‌بینی از شایع‌ترین علائم آلزایمر هستند. با بدتر شدن علائم، به خاطر سپردن وقایع اخیر، استدلال و شناخت نزدیکان سخت‌تر می‌شود و در نهایت ممکن است بیماری به قدری پیشرفت کند که بیمار به کمک تمام وقت نیاز داشته باشد.

علائم آلزایمر

از دست دادن حافظه علامت اصلی این بیماری است. با پیشرفت آسیب مغزی، اختلال حافظه بدتر شده و علائم دیگری هم ایجاد می‌شوند.

تغییرات مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر در موارد زیر به بروز مشکلات زیادی منجر می‌شوند:

حافظه

همه افراد هر از گاهی کمبود حافظه را تجربه می‌کنند، اما اختلال حافظه مرتبط با بیماری آلزایمر برای مدت طولانی ادامه دارد و در طول زمان بدتر می‌شود، به طوری که روی عملکرد فرد در محل کار یا خانه تاثیر می‌گذارد.

افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است:

• هر جمله یا سوال را چند بار تکرار کنند.
• مکالمات، قرار ملاقات‌ها یا وقایع را فراموش کنند و آن‌ها را به خاطر نیاورند.
• وسایل خود را در یک مکان نامناسب قرار دهند.
• در مکان‌های آشنا گم شوند.
• نام اعضای خانواده و وسایلی را که هر روز از آن‌ها استفاده می‌کنند، فراموش کنند.
• در یافتن کلمه مناسب برای نامگذاری اشیاء، بیان افکار یا شرکت در مکالمات دچار مشکل شوند.

تفکر و استدلال

این بیماری در تمرکز و تفکر، به خصوص در مورد مفاهیم انتزاعی مانند اعداد، مشکل ایجاد می‌کند؛ همچنین توانایی بیمار را برای انجام همزمان کارها و مدیریت امور مالی کاهش می‌دهد. در نهایت ممکن است بیمار نتواند اعداد را تشخیص داده و از آن‌ها استفاده کند.

قضاوت و تصمیم‌گیری

آلزایمر توانایی تصمیم‌گیری و قضاوت منطقی در موقعیت‌های روزمره را کاهش می‌دهد. به عنوان مثال، ممکن است بیمار با توجه به آب و هوا لباس نامناسبی بپوشد یا واکنش نشان دادن به مشکلات روزمره، مانند سوختن غذا، برایش دشوار باشد.

برنامه‌ریزی و انجام کارهای روزمره

فعالیت‌های روزمره که به چند مرحله پی در پی نیاز دارند، مانند پختن غذا، با پیشرفت بیماری به یک چالش تبدیل می‌شوند. در نهایت، افراد مبتلا به مراحل پیشرفته این بیماری فراموش می‌کنند که چگونه کارهای مهمی مثل لباس پوشیدن و حمام کردن را انجام دهند.

تغییر در شخصیت و رفتار

تغییرات مغزی مرتبط با آلزایمر روی خلق و خو و رفتارهای بیمار تاثیر گذاشته و به بروز مشکلات زیر منجر می‌شوند:

• افسردگی
• بی‌تفاوتی
• انزواطلبی
• نوسانات خلقی
• بی‌اعتمادی به دیگران
• زودرنجی و پرخاشگری
• تغییر عادات خواب
• هذیان‌گویی، به عنوان مثال باور به اینکه چیزی به سرقت رفته است

مراحل آلزایمر

آلزایمر یک بیماری پیشرونده است، به این معنی که علائم آن به تدریج و با گذشت زمان بدتر می‌شوند.

این بیماری به هفت مرحله تقسیم می‌شود:

• مرحله 1: در این مرحله هیچ علامتی وجود ندارد؛ اما اگر سابقه خانوادگی آلزایمر را دارید، بهتر است با پزشک در مورد راه‌های پیشگیری از آن صحبت کنید.
• مرحله 2: اولین علائم ظاهر می‌شوند، مانند فراموشی.
• مرحله 3: بیمار اختلالات جسمی و شناختی خفیف مانند کاهش حافظه و عدم تمرکز را تجربه می‌کند؛ همچنین ممکن است یادگیری مهارت‌های جدید برایش سخت‌تر شود.
• مرحله 4: بیماری اغلب در این مرحله تشخیص داده می‌شود، البته هنوز خفیف در نظر گرفته می‌شود. از شایع‌ترین علائم این مرحله می‌توان به از دست دادن حافظه و ناتوانی در مدیریت کارهای روزمره اشاره کرد.
• مرحله 5: بیمار به دلیل بروز علائم متوسط ​​تا شدید به کمک دیگران نیاز پیدا می‌کند.
• مرحله 6: در این مرحله، بیمار برای کارهایی مثل غذا خوردن، لباس پوشیدن و رفتن به سرویس بهداشتی به کمک نیاز دارد.
• مرحله 7: این مرحله شدیدترین و آخرین مرحله بیماری است که معمولا با از دست دادن تدریجی گفتار و محدودیت حرکتی مشخص می‌شود.

در مورد استراتژی‌هایی که به شما در مدیریت این تغییرات کمک می‌کنند، با پزشک صحبت کنید. مراقبت مناسب می‌تواند به حفظ آسایش و بهبود کیفیت زندگی کمک کند؛ همچنین مهم است که برنامه درمانی خود را با نزدیکان‌تان در میان بگذارید. افراد مبتلا به آلزایمر با پیشرفت بیماری برای تصمیم‌گیری‌های پزشکی به کمک بیشتری نیاز خواهند داشت.

معمولا افراد مبتلا به آلزایمر پس از تشخیص بیماری چهار تا هشت سال زندگی می‌کنند، با این حال بعضی از آن‌ها ممکن است تا 20 سال زنده بمانند.

عوامل ابتلا به آلزایمر

علت دقیق این بیماری کاملا مشخص نشده است، اما به نظر می‌رسد که در مبتلایان به آن عملکرد طبیعی پروتئین‌های مغز تغییر می‌کند که این امر باعث اختلال در کار سلول‌های مغزی می‌شود.

این سلول‌ها یک ماده سمی ترشح می‌کنند که به نورون‌ها آسیب می‌زند، از ارتباط مابین آن‌ها جلوگیری می‌کند و در نهایت باعث مرگ آن‌ها می‌شود.

این آسیب در ناحیه‌ای از مغز که حافظه را کنترل می‌کند و معمولا سال‌ها قبل از شروع اولین علائم آلزایمر رخ می‌دهد. به تدریج از دست دادن نورون‌ها به سایر مناطق مغز گسترش می‌یابد و در نهایت مغز به طور قابل توجهی کوچک می‌شود.

دانشمندان بر این باورند که در اکثر افراد، بیماری آلزایمر از ترکیب عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی ناشی می‌شود که در طول زمان بر مغز تاثیر می‌گذارند. در کمتر از 1 درصد موارد، تغییرات ژنتیکی خاص در ابتلا به این بیماری نقش دارند. این اتفاقات نادر معمولا به شروع بیماری در دوران میانسالی منجر می‌شوند.

محققان در تلاش برای درک علت بیماری آلزایمر به نقش دو پروتئین در بروز آن پی برده‌اند:

• پلاک‌: بتا آمیلوئید قطعه‌ای از یک پروتئین بزرگ‌تر است. وقتی این قطعات به شکل خوشه در کنار هم قرار می‌گیرند، روی نورون‌ها اثر سمی دارند و ارتباط سلول‌ها را مختل می‌کنند. این خوشه‌ها رسوبات بزرگ‌تری به نام پلاک‌های آمیلوئید را می‌سازند که بقایای سایر سلول‌ها را هم در خود جای می‌دهند.
• کلاف: پروتئین‌های تاو در داخل نورون به حمل مواد مغذی و سایر مواد ضروری کمک می‌کنند. در بیماری آلزایمر، پروتئین‌های تاو تغییر شکل داده و به ساختارهایی به نام کلاف‌های نوروفیبریلاری تبدیل می‌شوند. این کلاف‌ها سیستم نقل و انتقال عصبی را مختل می‌کنند و برای سلول‌ها سمی هستند.

عوامل خطر

عوامل زیر احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند:

سن

بالا رفتن سن مهم‌ترین عامل خطر شناخته شده برای بیماری آلزایمر است. این بیماری بخش طبیعی پیری نیست، اما با افزایش سن احتمال ابتلا به آن بیشتر می‌شود.

برای مثال، هر سال به ازای هر 1000 فرد 65 تا 74 ساله چهار بیمار مبتلا به آلزایمر تشخیص داده می‌شود. این آمار برای افراد 75 تا 84 ساله 32 مورد به ازای هر 1000 نفر و برای افراد بالای 85 سال 76 مورد به ازای هر 1000 نفر است.

سابقه خانوادگی و ژنتیک

اگر یکی از بستگان درجه یک یعنی والدین، خواهر یا برادر به این بیماری مبتلا باشد، احتمال ابتلای شما تا حدودی بیشتر می‌شود. بعضی از ژن‌ها هم با ابتلا به این بیماری مرتبط هستند.

سندرم داون

تعداد زیادی از افراد مبتلا به سندرم داون دچار آلزایمر می‌شوند. علائم و نشانه‌های آلزایمر در افراد مبتلا به این سندرم 10 تا 20 سال زودتر از جمعیت عادی ظاهر می‌شود.

جنسیت

از نظر احتمال ابتلا به آلزایمر بین مردان و زنان تفاوت کمی وجود دارد. به طور کلی، تعداد زنان مبتلا به این بیماری از مردان بیشتر است، چون معمولا عمر آن‌ها طولانی‌تر از مردان است.

اختلال شناختی خفیف

اختلال شناختی خفیف (MCI) با کاهش حافظه یا سایر مهارت‌های تفکر همراه است، اما این بیماری عملکرد فرد را در محیط‌های اجتماعی یا کاری مختل نمی‌کند؛ با این حال، افراد مبتلا به MCI بیش از دیگران در معرض ابتلا به دمانس قرار دارند.

ضربه به سر

شواهد بیانگر این است که ضربه به سر احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش می‌دهد.

آلودگی هوا

تحقیق روی حیوانات نشان داده است که آلودگی هوا می‌تواند سرعت آسیب سیستم عصبی را افزایش دهد. در مطالعات انسانی هم مشخص شده است که آلودگی هوا، به ویژه آلودگی ناشی از اگزوز خودروها و سوزاندن چوب، با افزایش خطر زوال عقل مرتبط است.

مصرف نوشیدنی‌های الکلی

نوشیدن الکل باعث تغییر مغز می‌شود و خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می‌دهد.

الگوی نامناسب خواب

تحقیقات نشان داده است که خواب نامنظم و مشکلات خواب با افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است.

سبک زندگی و سلامت قلب

همان عوامل خطری که در بروز بیماری قلبی موثر هستند می‌توانند احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر را هم افزایش دهند. این عوامل خطر عبارتند از:

• کم تحرکی و ورزش نکردن
• چاقی
• سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار دیگران
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• دیابت کنترل نشده

این عوامل همگی قابل تغییر هستند؛ بنابراین، اصلاح سبک زندگی می‌تواند تا حدودی خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد. به عنوان مثال، ورزش منظم و پیروی از رژیم غذایی کم چرب و غنی از میوه‌ها و سبزیجات با کاهش خطر ابتلا به این بیماری مرتبط است.

یادگیری و مشارکت اجتماعی

محققان متوجه شده‌اند که بین شرکت در فعالیت‌های ذهنی و اجتماعی با کاهش خطر ابتلا به آلزایمر ارتباط وجود دارد. به نظر می‌رسد که سطح تحصیلات پایین (کمتر از دیپلم) یک عامل خطر برای این بیماری باشد.

آلزایمر در جوانی

معمولا این بیماری افراد 65 ساله و بالاتر را گرفتار می‌کند؛ اما ممکن است در دهه 30، 40 یا 50 زندگی هم رخ دهد که در این صورت به آن آلزایمر زودرس می‌گویند. کمتر از 10 درصد افراد مبتلا به آلزایمر به آلزایمر زودرس مبتلا هستند.

با توجه به اینکه معمولا پزشکان به دنبال علائم آلزایمر در بین جوانان نمی‌گردند، ممکن است تشخیص این بیماری زمان زیادی طول بکشد.

علائم آلزایمر زودرس به مرحله بیماری بستگی دارد. کاهش خفیف حافظه و ناتوانی در تمرکز یا اتمام کارهای روزمره از  اولین علائم این بیماری به شمار می‌روند؛ همچنین ممکن است بیمار برای درک گذر زمان یا پیدا کردن کلمات مناسب دچار مشکل شود.

کسانی که در خانواده آن‌ها سابقه ابتلا به آلزایمر در سنین پایین‌ وجود دارد، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری هستند.

پیشگیری از آلزایمر

بعضی اقدامات می‌توانند خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهند. در این بخش به معرفی این راهکارها می‌پردازیم.

رژیم غذایی سالم داشته باشید

شواهد موجود نشان می‌دهد که پیروی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای با کاهش خطر ابتلا به آلزایمر مرتبط است. این رژیم غذایی روی مصرف غلات کامل، میوه، سبزی، ماهی، آجیل و روغن زیتون تاکید دارد و توصیه می‌کنند که مصرف گوشت قرمز به حداقل برسد.

بر اساس تحقیقات، آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند بر تغییرات مغزی مرتبط با افزایش سن تاثیر بگذارند. به عنوان مثال، مشخص شده است که توت‌ها مثل بلوبری، توت‌فرنگی و کرن‌بری عملکرد شناختی را در حیوانات آزمایشگاهی بهبود می‌بخشند.

مطالعه دیگری هم نشان داده است که کورکومین، ماده اصلی زردچوبه، یک آنتی اکسیدان قوی است که می‌تواند از تجمع پلاک‌های آمیلوئید در مغز جوندگان جلوگیری کند.

هر روز ورزش هوازی انجام دهید

30 دقیقه ورزش هوازی در روز برای پیشگیری از بیماری آلزایمر بسیار مهم است. در یک مطالعه هشت ساله روی 6 هزار زن بالای 65 سال، ارتباط بین عملکرد ذهنی و فعالیت بدنی بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان داد که زنان فعال‌ کمتر از زنان کم تحرک در معرض کاهش عملکرد ذهنی قرار دارند.

سیگار نکشید

سیگار کشیدن خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می‌دهد. اگر سیگاری هستید، با پزشک در مورد بهترین روش ترک آن مشورت کنید.

سطح هموسیستئین خون را کاهش دهید

اسید آمینه هموسیستئین به طور طبیعی در خون وجود دارد، اما افزایش غیرطبیعی آن یک عامل خطر برای اختلال شناختی و دمانس عروقی محسوب می‌شود.

فولات در کاهو، اسفناج، مارچوبه، کلم بروکلی، گل کلم، جعفری و عدس به وفور یافت می‌شود. ماهی، گوشت قرمز، ماکیان، تخم‌مرغ و سیب‌زمینی از بهترین منابع ویتامین ویتامین‌های B6 و B12 به شمار می‌روند.

تمرینات ذهنی انجام دهید

فعال بودن مغز خطر ابتلا به آلزایمر را کمتر می‌کند. کارهایی که در فعال نگه داشتن مغز نقش دارند عبارتند از: گوش دادن به رادیو، خواندن روزنامه، بازی‌های پازل و بازدید از موزه.

به نظر می‌رسد که تمرینات ذهنی به ایجاد ذخیره شناختی کمک می‌کنند؛ به عبارت دیگر، باعث ایجاد نورون‌ها و مسیرهای عصبی جدید در مغز می‌شوند.

افرادی که از طریق تمرینات ذهنی به روش‌های جدید تفکر دست پیدا می‌کنند، به دلیل وجود مسیرهای متعدد در مغز اطلاعات حیاتی را راحت‌تر و سریع‌تر منتقل می‌کنند. برای تمرین دادن به مغز فعالیت‌هایی مانند حل کردن جدول یا یادگیری یک زبان خارجی را امتحان کنید.

مشارکت اجتماعی خود را افزایش دهید

احتمال بروز آلزایمر در سالمندانی که بیشتر وقت خود را در محیط خانه می‌گذرانند، در مقایسه با کسانی که زیاد سفر می‌کنند، تقریبا دو برابر بیشتر است. به گفته محققان، تعامل با محیط برای سلامت ذهنی، جسمی و عاطفی شما مفید است.

آیا آلزایمر درمان دارد؟

هیچ درمانی برای آلزایمر وجود ندارد، اما پزشک می‌تواند به کمک‌ داروها و سایر روش‌های درمانی علائم را کنترل کرده و برای مدتی پیشرفت بیماری را به تاخیر بیندازد.

دارو درمانی

در حال حاضر، داروهای زیر برای درمان این بیماری استفاده می‌شوند:

مهارکننده‌های کولین استراز

این داروها با حفظ یک پیام‌رسان شیمیایی که در اثر بیماری آلزایمر کاهش می‌یابد، سطح ارتباط سلول به سلول را افزایش می‌دهند.

این‌ها معمولا اولین داروهایی هستند که برای بیمار تجویز می‌شوند. از مهارکننده‌های کولین استراز می‌توان به دونپزیل (Donepezil)، گالانتامین (Galantamine) و ریواستیگمین (Rivastigmine) اشاره کرد.

اسهال، حالت تهوع، از دست دادن اشتها و اختلالات خواب از اصلی‌ترین عوارض جانبی این داروها هستند. بیماران مبتلا به بعضی اختلالات قلبی ممکن است عوارض جانبی جدی مثل آریتمی قلبی را تجربه کنند.

ممانتین

ممانتین (Memantine) روی بخش دیگری از شبکه ارتباطی سلول‌های مغز تاثیر می‌گذارد و سرعت پیشرفت علائم متوسط تا شدید بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهد. گاهی اوقات، این دارو در ترکیب با یک مهارکننده کولین استراز استفاده می‌شود.

سرگیجه و گیجی از عوارض جانبی نسبتا نادر ممانتین هستند.

آدوکانوماب

در سال 2021، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از داروی آدوکانوماب (Aducanumab) را برای درمان بعضی از موارد بیماری آلزایمر تایید کرد.

آدوکانوماب به حذف پلاک‌های آمیلوئید کمک می‌کند و سازمان غذا و داروی آمریکا با این شرط که مطالعات بیشتری در مورد این دارو انجام شود، استفاده از آن را تایید کرده است؛ علاوه بر این، متخصصان باید مشخص کنند که کدام بیماران بیشترین سود را از مصرف این دارو می‌برند.

سایر داروها

گاهی اوقات ممکن است داروهای دیگری نظیر داروهای ضدافسردگی برای کمک به کنترل علائم رفتاری مرتبط با بیماری آلزایمر تجویز شوند.

طب جایگزین

بعضی از افراد مدعی هستند که مکمل‌ها و داروهای گیاهی مختلف از سلامت شناختی حمایت می‌کنند، در پیشگیری از آلزایمر نقش دارند یا شروع علائم بیماری را به تاخیر می‌اندازند؛ اما نتایج تحقیقات در مورد تاثیر این مکمل‌ها و داروها ضد و نقیض است. بعضی از ترکیباتی که اخیرا مورد مطالعه قرار گرفته‌اند عبارتند از:

ویتامین E

اگرچه ویتامین E از ابتلا به آلزایمر جلوگیری نمی‌کند، اما مصرف روزانه آن با دوز 2000 واحد بین‌المللی احتمالا بتواند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش دهد. البته باید در مورد بی‌خطر بودن مصرف 2000 واحد بین‌المللی ویتامین E برای بیماران مبتلا به زوال عقل تحقیقات بیشتری انجام شود.

اسیدهای چرب امگا 3

امگا 3 موجود در ماهی یا مکمل‌ها ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش دهد، اما تحقیقات نتوانسته‌اند اثربخشی آن‌ را برای درمان علائم بیماری آلزایمر به اثبات برسانند.

کورکومین

این ماده که از زردچوبه به دست می‌آید، خواص ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی دارد و بر فرآیندهای شیمیایی مغز تاثیر می‌گذارد. تاکنون، در هیچ تحقیقی مشخص نشده است که کورکومین بتواند بیماری آلزایمر را درمان کند.

جینکو

جینکو یک عصاره گیاهی با خواص دارویی است. در یک مطالعه بزرگ برای یافتن درمان آلزایمر با طب سنتی مشخص شد که جینکو هیچ تاثیری در پیشگیری از آلزایمر یا به تاخیر انداختن آن ندارد.

ملاتونین

محققان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا این مکمل تنظیم‌کننده خواب می‌تواند به مدیریت خواب در مبتلایان به زوال عقل کمک کند یا خیر.

بعضی تحقیقات نشان داده‌اند که ملاتونین روی خلق و خوی بیماران مبتلا به زوال عقل تاثیر منفی دارد؛ به همین دلیل، باید در مورد آن تحقیقات بیشتری انجام شود.

سبک زندگی و درمان‌های خانگی

سبک زندگی سالم می‌تواند سلامت عمومی را بهبود بخشیده و به حفظ سلامت شناختی کمک کند.

ورزش

ورزش منظم در درمان بیماری آلزایمر نقش مهمی دارد. فعالیت‌هایی نظیر پیاده‌روی روزانه می‌توانند به بهبود خلق و خو و حفظ سلامت مفاصل، عضلات و قلب کمک کنند؛ علاوه بر این، ورزش  کیفیت خواب را افزایش می‌دهد و از یبوست جلوگیری می‌کند.

بیمارانی که قادر به قدم زدن نیستند می‌توانند از دوچرخه ثابت استفاده کنند، با نوارهای الاستیک حرکات کششی انجام دهند یا به سراغ تمریناتی بروند که امکان انجام دادن آن‌ها روی صندلی وجود داشته باشد. خوشبختانه، این روزها می‌توانید ورزش‌های مناسب برای افراد سالمند را در اینترنت بیابید.

تغذیه

افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است وعده‌های غذایی خود را فراموش کنند، علاقه به آشپزی را از دست بدهند یا رژیم غذایی سالمی نداشته باشند؛ همچنین ممکن است به اندازه‌ کافی مایعات ننوشند که این امر به کم آبی بدن و یبوست منجر می‌شود.

اگر یکی از اطرافیان شما به این بیماری مبتلا است، رعایت نکات زیر به بهبود تغذیه او کمک می‌کند:

• غذاهای سالم مورد علاقه بیمار را در اختیار او قرار دهید.
• بیمار را به نوشیدن چند لیوان مایعات در طول روز تشویق کنید. از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار که می‌توانند باعث بی‌قراری، اختلال خواب و نیاز مکرر به دفع ادرار شوند، جلوگیری کنید.
• از اسموتی‌ها و میلک‌ شیک‌ها برای افزایش کالری دریافتی استفاده کنید، به خصوص زمانی که غذا خوردن سخت‌ می‌شود.

مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی

فعالیت‌ها و تعاملات اجتماعی می‌توانند از توانایی‌ها و مهارت‌های بیمار محافظت کنند. انجام فعالیت‌های لذت‌بخش مثل گوش دادن به موسیقی، کتاب خواندن یا گوش دادن به کتاب صوتی، باغبانی و بازی با کودکان به حفظ سلامت بیمار مبتلا به آلزایمر کمک می‌کند.

درمان آلزایمر در طب سنتی

در طب سنتی، افزایش سردی در مغز به عنوان علت آلزایمر معرفی شده است. متخصصان طب سنتی مصرف مرغ، بره، زرده تخم‌مرغ، گردو، بادام شیرین، کشمش و مویز را برای بیماران مبتلا به آلزایمر مناسب می‌دانند، اما از آن‌ها می‌خواهند که از خوردن گوشت گاو، گوشت گوسفند بالغ، پنیر، ماست، عدس، لوبیا، کاهو، کلم و خربزه بپرهیزند.

چگونه با بیماران مبتلا به آلزایمر رفتار کنیم؟

در ابتدا سعی کنید با این بیماری آشنا شوید. بدتر شدن علائم بیماری با گذشت زمان می‌تواند چالش‌های جدیدی را برای شما به همراه داشته باشد. آشنایی با مراحل آلزایمر و علائم هر مرحله به شما کمک می‌کند که برای آینده برنامه‌ریزی کنید.

توجه به نکات زیر هم می‌تواند کار مراقبت از بیمار مبتلا به آلزایمر را برایتان راحت‌تر کند:

بیمار را با فعالیت‌های مختلف درگیر کنید

اگر از یک فرد مبتلا به آلزایمر مراقبت می‌کنید، او را به انجام فعالیت‌های مختلف مثل آشپزی، ورزش (پیاده‌روی حرکات کشش و بلند کردن وزنه‌های سبک)، گوش دادن به موسیقی، باغبانی، رفتن به رستوران، موزه یا پارک، تماشای فیلم و دیدار با دوستان و اعضای خانواده تشویق کنید.

ارتباط مستمر را حفظ کنید

بیماری آلزایمر به طرز چشمگیری روی توانایی برقراری ارتباط با دیگران تاثیر می‌گذارد. این بیماران ممکن است در تفسیر یا به خاطر سپردن بعضی از کلمات مشکل داشته باشند یا نتوانند صحبت خود را به اتمام برسانند.

راهکارهای زیر به ارتباط برقرار کردن بیمار کمک می‌کنند:

• تماس چشمی را حفظ کنید و لبخند بزنید.
• هر بار فقط یک سوال بپرسید.
• از زبان بدن باز و آرام استفاده کنید.
• با صدای ملایم و آرام صحبت کنید، اما از ساده کردن بیش از حد جملات بپرهیزید.
• سعی کنید در هنگام عصبانیت خونسردی خود را حفظ کنید.

حمایت و پشتیبانی از بیمار را فراموش نکنید

افراد مبتلا به این بیماری ترکیبی از احساسات مختلف مثل سردرگمی، ناامیدی، عصبانیت، ترس، عدم اطمینان، اندوه و افسردگی را تجربه می‌کنند.

اگر از یک فرد مبتلا به آلزایمر مراقبت می‌کنید، با حضور در کنار او و گوش دادن به حرف‌هایش می‌توانید به بهبود کیفیت زندگی او کمک کنید.

آرام بودن محیط خانه مشکلات رفتاری بیمار را کاهش می‌دهد. سروصدا، تحت فشار قرار دادن بیمار برای به خاطر سپردن موضوعات یا درخواست انجام کارهای پیچیده باعث اضطراب می‌شود. وقتی بیمار ناراحت است، توانایی او برای فکر کردن به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.

به بیمار در پیروی از رژیم غذایی سالم کمک کنید

تغذیه خوب و دریافت کافی مایعات برای این بیماران ضروری است. بعضی از بیماران به دلایل مختلف مثل فراموش کردن زمان صرف غذا، کاهش حس بویایی و چشایی یا مشکل در جویدن و بلع دچار کاهش وزن می‌شوند.

با رعایت نکات زیر مطمئن می‌شوید که بیمار هر روز به اندازه‌ کافی غذای سالم و مغذی دریافت می‌کند:

• همیشه وعده‌های غذایی را در زمان مشخصی سرو کنید.
• از غذاهای انگشتی مثل پنیر، میوه یا تکه‌های کوچک ساندویچ استفاده کنید.
• غذاهایی را انتخاب کنید که جویدن و بلعیدن آن‌ها آسان باشد.
• هنگام غذا خوردن رادیو یا تلویزیون را خاموش کنید.
• بیمار را به مصرف مکمل تشویق کنید.

به تقویت عزت نفس بیمار کمک کنید

ظاهر تمیز و آراسته می‌تواند از اضطراب ناشی از آلزایمر بکاهد. اگر از بیمار مبتلا به آلزایمر مراقبت می‌کنید، به او در مسواک زدن، آرایش کردن، اصلاح صورت، کوتاه کردن ناخن‌ها و… کمک کنید.

از بیمار در برابر خطرات احتمالی محافظت کنید

تطبیق محیط زندگی با نیازهای فردی بیمار بخش مهمی از برنامه درمان آلزایمر است. ایجاد عادات روتین و به حداقل رساندن کارهایی که به حافظه نیاز دارند می‌تواند زندگی را برای این بیماران بسیار آسان‌تر کند. برای مثال، اقدامات زیر برای حمایت از بیمار مفیدند:

• همیشه کلید، کیف پول، تلفن همراه و سایر وسایل قیمتی را در یک مکان مشخص نگه دارید تا گم نشوند.
• داروها را در یک مکان امن قرار داده و از یک چک لیست روزانه برای مصرف آن‌ها استفاده کنید.
• برای امور مالی از پرداخت و واریز خودکار استفاده کنید.
• از بیمار بخواهید که همیشه یک تلفن همراه با قابلیت مکان‌یابی یا GPS به همراه داشته باشد تا شما بتوانید موقعیت آن را ردیابی کند؛ همچنین تمام شماره تلفن‌های مهم را در حافظه گوشی ذخیره کنید.
• روی درها و پنجره‌ها سنسورهای هشدار نصب کنید.
• برنامه‌های روزانه را روی یک تقویم یا تخته (وایت بورد) نوشته و عادت بررسی کردن آن را ایجاد کنید.

• قرارهای مهم را برای یک روز و ساعت مشخص تنظیم کنید.
• وسایل اضافی خانه را بردارید.
• در حمام، سرویس بهداشتی و راه پله‌ها نرده‌های محکم نصب کنید.
• از کفش و دمپایی راحت استفاده کنید.
• تا حد امکان تعداد آینه‌ها را کم کنید؛ چون ممکن است تصویر بیمار برای او گیج‌کننده یا ترسناک به نظر برسد.
• اطمینان حاصل کنید که بیمار همیشه کارت شناسایی به همراه داشته باشد یا از دستبند هشدار پزشکی استفاده کند.

کلام پایانی

آلزایمر یک بیماری پیچیده است که هنوز هم دانشمندان مشغول تحقیق در مورد زوایای پنهان آن هستند. اکثر افراد مبتلا به آلزایمر پس از 65 سالگی تشخیص داده می‌شوند، اما این احتمال وجود دارد که بعضی از افراد در سنین پایین‌تر به آن مبتلا شوند.

اگر فکر می‌کنید که شما یا یکی از عزیزان‌تان به آلزایمر مبتلا شده‌اید، به پزشک مراجعه کنید. این بیماری درمان قطعی ندارد، اما می‌توان به کمک داروها و سایر روش‌های درمانی سرعت پیشرفت آن را کاهش داد.

در این مقاله به بررسی علائم و عوامل خطر بیماری آلزایمر پرداختیم و نحوه درمان و پیشگیری از آن را توضیح دادیم. اگر در این رابطه سوال یا ابهامی دارید، آن را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول