مهم‌ترین فرق عقاب و شاهین چیست؟ عقاب یا شاهین؟

اگر یک پرنده شکاری در آسمان ببینید، می‌توانید تشخیص دهید که عقاب است یا شاهین؟ چنانچه قادر به انجام این کار نیستید، نگران نباشید. بسیاری از مردم مثل شما با فرق عقاب و شاهین آشنا نیستند و نمی‌توانند این دو پرنده شکاری را از یکدیگر تشخیص دهند.

شاهین یک پرنده شکاری کوچک با منقار تیز و زاویه‌دار است که می‌تواند به راحتی گردن طعمه خود را بشکند؛ اما عقاب‌ جثه بزرگ‌تر و قدرتمندتر و سر و منقار سنگین‌تری دارد. عقاب‌ از هر پرنده شکاری دیگری به جز کرکس‌ بزرگ‌تر است، به طوری که می‌تواند بسیاری از حیوانات بزرگ را شکار کند.

اگرچه تشخیص عقاب از شاهین برای بسیاری از مردم سخت است، اما تفاوت‌های زیادی بین آن‌ها وجود دارد. در مقاله امروز ایده آل مگ به مهم‌ترین تفاوت‌های این دو پرنده اشاره کرده و ویژگی‌های مختلف آن‌ها را با هم مقایسه می‌کنیم.

اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره تفاوت عقاب و شاهین کسب کنید، این مقاله را تا انتها بخوانید.

تفاوت شکل ظاهری و اندازه عقاب و شاهین

تماشای پرندگان در آسمان می‌تواند برای همه افراد در سنین مختلف تجربه بسیار هیجان‌انگیزی باشد؛ با این حال، این تجربه زمانی لذت‌بخش‌تر می‌شود که با پرنده‌های مختلف آشنا باشید و بتوانید آن‌ها را تشخیص دهید.

هر پرنده دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که آن را از دیگران متمایز می‌کند. از آنجا که پرندگان زیادی در طبیعت وجود دارد، ممکن است بعضی از آن‌ها شبیه به نظر برسند و انسان‌ها را دچار سردرگمی کنند.

هر دو پرنده در هنگام پرواز با شکوه هستند و از دور به دلیل بال‌های بزرگ و ساختار بدنی مشابه ممکن است یکسان به نظر برسند؛ اما اگر از نزدیک و با دقت به آن‌ها نگاه کنید، متوجه می‌شوید که از بسیاری از جهات با یکدیگر تفاوت دارند.

یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های عقاب و شاهین به شکل ظاهری و اندازه آن‌ها مربوط می‌شود. در این بخش قصد داریم تفاوت‌های ظاهری این دو پرنده را بررسی کنیم.

فرق عقاب و شاهین از نظر شکل ظاهری

عقاب و شاهین به دو خانواده متفاوت تعلق دارند. عقاب به خانواده قوشیان (Accipitridae) و شاهین به خانواده تیره بازیان (Falconidae) مربوط می‌شود؛ به همین دلیل، این دو پرنده شکاری توانمند از نظر ظاهری با یکدیگر فرق دارند، برای مثال:

• عقاب‌ اندام‌های قوی‌تر و عضلانی‌تری دارد، در حالی که شاهین‌ لاغرتر و باریک‌تر است.
• عقاب منقار بلندتری دارد که دارای انحنای قابل توجهی است. شاهین منقاری تیزی دارد که از عقاب کوتاه‌تر است، اما دارای انحنا است. هر دو پرنده از منقار خود برای جدا کردن گوشت یا حتی برای کشتن طعمه استفاده می‌کنند.
• عقاب پاهای قدرتمند و پنجه‌های قوی به رنگ روشن دارد که از آن‌ها برای گرفتن و کشتن طعمه خود استفاده می‌کنند. پنجه‌های شاهین تیز و باریک‌تر هستند.
• از آنجا که ساختار شاهین‌ شبیه قایق است، این پرنده می‌تواند به راحتی در هوا شناور شود.

• عقاب بسیار شبیه کرکس و سنقر است، اما تفاوت‌هایی هم بین آن‌ها وجود دارد. به عنوان مثال، سر عقاب برخلاف کرکس با پر پوشیده شده است یا عقاب بزرگ‌تر از سنقر است و فاصله بین بال‌های آن بیشتر است.
• چشم‌های شاهین به رنگ سیاه یا قهوه‌ای تیره است، اما رنگ چشم عقاب‌ها می‌تواند در گونه‌های مختلف متفاوت باشد.
• هم عقاب و هم شاهین بینایی قدرتمند و شگفت‌انگیزی دارند. آن‌ها قادر به دیدن طعمه از کیلومترها دورتر هستند؛ با این حال، چشم عقاب یکی از قوی‌ترین چشم‌هایی است که هر حیوانی می‌تواند داشته باشد. گفته می‌شود که بینایی عقاب چهار تا هشت برابر قوی‌تر از بینایی یک انسان معمولی است.
• با وجود وزن بسیار کوچک‌تر، چشم عقاب تقریبا به اندازه چشم انسان است.
• شاهین چشم‌هایی با قرنیه درشت دارد و ابعاد چشم‌های آن در مقایسه با سرش بزرگ است. این پرنده شکاری می‌تواند گردن خود را بچرخاند و بدون چرخش سر ناحیه‌ای به شعاع 220 درجه را ببیند.
• عقاب روی چشم‌های خود یک برآمدگی ابرو مانند برجسته دارد که در شاهین یافت نمی‌شود.

یک فرق عقاب و شاهین به وجود یا عدم وجود دندان برمی‌گردد. شاهین دندانی دارد که عقاب از آن بی‌بهره است. این دندان یک برجستگی مثلثی شکل تیز است که در فک بالایی پرنده یافت می‌شود. منقار شاهین قوی است، اما قدرت آن به اندازه‌ای نیست که بتواند استخوان‌های طعمه را خرد کند؛ بنابراین، در اینجا دندان به کمک او می‌آید.

فرق عقاب و شاهین از نظر اندازه

عقاب‌ها در مقایسه با شاهین‌ها موجوداتی بسیار بزرگ‌تر، سنگین‌تر و قوی‌تر هستند که این امر به رفتارهای متفاوتی منجر می‌شود. برای مثال، باعث می‌شود که این دو پرنده شکاری به شیوه‌های مختلف حیوانات را مورد هدف قرار داده و آن‌ها را شکار کنند.

وزن عقاب‌ها می‌تواند به 15 پوند (تقریبا هفت کیلوگرم) برسد؛ همچنین قد آن‌ها ممکن است بیش از سه فوت (0/9 متر) و طول بال‌هایشان بیش از هفت فوت (دو متر) باشد.

شاهین‌ها کوچک‌تر از عقاب‌ها هستند، به طوری که وزن‌شان حدود سه تا چهار پوند (یک تا دو کیلوگرم) و قدشان کمتر از دو فوت (0/6 متر) است. طول بال‌های این پرنده‌های شکاری به 3/5 فوت (یک متر) می‌رسد.

اندازه عقاب‌ها و شاهین‌ها با توجه به جنسیت و سن می‌تواند متغیر باشد. در بعضی از گونه‌های عقاب، پرنده ماده از پرنده نر بزرگ‌تر است.

تفاوت بال‌‌های عقاب و شاهین

وقتی از فرق عقاب و شاهین صحبت به میان می‌آید، باید بال‌های این دو پرنده شکاری را با هم مقایسه کنیم. از مهم‌ترین تفاوت‌های بین بال عقاب و شاهین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شاهین دارای بال‌های نازک و مخروطی شکل است که آن را قادر می‌سازد با سرعت زیاد پرواز کند و خیلی سریع تغییر جهت بدهد. معمولا بال‌های شاهین از بدن این پرنده پهن‌تر هستند.
• عقاب برخلاف شاهین بال‌های بلند و پهنی دارد که دارای لبه‌های گرد هستند. بال‌های بزرگ عقاب این امکان را برای آن فراهم می‌کنند که به راحتی در آسمان پرواز کند.
• بال‌های عقاب بلندتر از بال‌های شاهین است. طول بال‌های عقاب به بیش از هفت فوت (دو متر) و طول بال‌های شاهین به 3/5 فوت (یک متر) می‌رسد.

• بال‌های شاهین برخلاف بال‌های عقاب حالت کشسانی دارد که این موضوع به حالت گرفتن آن‌ها در هنگام پرواز کمک می‌کند.
• رنگ پرهای عقاب و شاهین با هم متفاوت است. عقاب پرهای طلایی، سیاه و خاکستری رنگ دارد، در حالی که پرهای شاهین به رنگ سیاه، سفید، قرمز و نقره‌ای هستند.
• زیر شکم و گلوی شاهین قهوه‌ای رنگ است و روی آن به طور پراکنده خال‌های تیره وجود دارد.
• پاهای عقاب تا پنجه‌ها با پر پوشیده شده است. در عقاب‌های دریایی، فقط نیمی از پنجه‌های پا دارای پر است.

فرق عقاب و شاهین در قدرت

بسیاری از افراد این سوال را مطرح می‌کنند که عقاب قوی تر است یا شاهین و در نبرد بین این دو پرنده کدام‌یک از آن‌ها پیروز می‌شود. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که قدرت و سرعت عقاب و شاهین را می‌توان از جهات مختلف بررسی کرد:

• عقاب‌ها که پادشاه همه پرندگان نامیده می‌شوند، پرندگان شکاری بزرگ و قدرتمندی هستند که در هوا اوج می‌گیرند و به دنبال غذای بعدی خود می‌گردند.
• عقاب‌ها به دلیل قدرت‌شان از زمان بابل نماد جنگ و قدرت امپراتوری بوده‌اند؛ به همین دلیل، می‌توانید تصاویری از آن‌ها را روی خرابه‌های به جا مانده از یونان و روم باستان، سکه‌ها و مدال‌ها بیابید.
• پرنده شاهین در شیرجه زدن بسیار سریع‌تر از عقاب عمل می‌کند. در حقیقت، یکی از ویژگی‌های بارز شاهین‌ها سرعت فوق‌العاده آن‌ها است که به بال‌های نوک تیز، دم بلند و کمتر بودن وزن‌شان مربوط می‌شود. این حیوان حتی در دسته سریعترین حیوانات جهان نیز قرار میگیرد، این نوع پرنده‌ها قدرت مانور بسیار خوبی برای گرفتن طعمه دارند.

• شاهین به قدری جسور و سریع است که در گذشته بعضی از اشراف‌زادگان این پرنده را از کودکی پرورش می‌دادند تا از توانایی‌های آن برای شکار استفاده کنند.
• شاهین یک پرنده قدرتمند است؛ اما وقتی آن را با عقاب مقایسه می‌کنید، عقاب به دلیل داشتن بدن عضلانی، جثه بزرگ‌ و پاهای قوی، قدرتمندتر از شاهین به شمار می‌رود. چنگال‌های عقاب به قدری قوی است که بعضی از انواع این پرنده می‌توانند جمجمه یک گرگ را خرد کنند.
• وقتی شاهین روی زمین است، گرگ‌ها و انسان‌ها شکارچیان اصلی آن هستند. حتی عقاب‌ها و چند گونه جغد تمایل دارند به شاهین‌هایی با اندازه‌های کوچک‌تر حمله کنند.
• اگرچه عقاب‌ در نبرد قوی‌تر از شاهین است، اما به دلیل سرعت زیاد شاهین ممکن است قادر به گرفتن آن نباشد.

شاهین‌ها به طور متوسط هشت تا 10 سال زندگی می‌کنند، اما در بعضی موارد طول عمر آن‌ها می‌تواند به 20 سال هم برسد.

عقاب‌ها در مقایسه با شاهین‌ها عمر طولانی‌تری دارند و به طور متوسط 25 تا 35 سال عمر می‌کنند؛ با این حال، بعضی از آن‌ها می‌توانند تا بیش از 45 سال زنده بمانند.

تفاوت رژیم غذایی شاهین و عقاب

اکنون که با فرق عقاب و شاهین از نظر شکل ظاهری، اندازه و قدرت آشنا شدید، باید به بررسی رژیم غذایی آن‌ها بپردازیم. رژیم غذایی یکی از مهم‌ترین جنبه‌های زندگی حیوانات است، چرا که زنده ماندن را برای حیوان امکان‌پذیر می‌کند. هر حیوانی رژیم غذایی منحصر به فردی دارد که با سایر گونه‌ها متفاوت است.

هم شاهین و هم عقاب دو پرنده شکاری گوشت‌خوار هستند و دستگاه گوارش آن‌ها نمی‌تواند گیاهان را پردازش کند؛ با این حال، رژیم غذایی آن‌ها یکسان نیست.

شاهین‌ها بسته به زیستگاه‌شان پرندگان کوچکی مانند کبوتر را شکار می‌کنند؛ اما عقاب‌ها طعمه‌های مختلفی دارند، مانند ماهی، مار، خرگوش، لاک پشت، پرندگان آبزی و گوزن‌های کوچک.

عقاب‌ها به دو دسته عقاب‌های خشکی و عقاب‌های دریایی تقسیم می‌شوند. عقاب‌های دریایی از ماهی‌ها و سایر حیوانات ساکن دریا به عنوان غذا استفاده می‌کنند.

تکنیک شکار کردن عقاب و شاهین

یک فرق عقاب و شاهین به نحوه شکار کردن آن‌ها مربوط می‌شود:

• شاهین بلافاصله طعمه خود را می‌کشد، اما عقاب می‌تواند طعمه خود را بگیرد و بعدا آن را بکشد.
• از آنجا که عقاب در مقایسه با شاهین بزرگ‌تر است، معمولا طعمه‌های بزرگ‌تری را شکار می‌کند و می‌تواند آن‌ها را در حین پرواز حمل کند. شاهین به دلیل جثه کوچک خود حیوانات بزرگ‌تر مانند عقاب را شکار نمی‌کند.
• گاهی اوقات وزن طعمه به چهار برابر وزن بدن عقاب می‌رسد، به همین دلیل از آن به عنوان یکی از قوی‌ترین پرندگان جهان یاد می‌شود. برای مثال، دیده شده است که عقاب یک بچه آهو را بلند کرده و به لانه خود برده است.
• عقاب طعمه را پیدا می‌کند، آن را با پنجه‌های خود می‌گیرد و به شدت مجروح می‌کند و می‌کشد. پاهای عقاب به قدری قوی است که می‌تواند به راحتی طعمه را بگیرد و از فرار کردن آن جلوگیری کند. پنجه عقاب هم بسیار قدرتمند است و می‌تواند طعمه را به محض گرفتن بکشد.
• گاهی اوقات، عقاب طعمه خود را در حالی که زنده است می‌خورد، اما زنده ماندن طعمه برای مدت زمان زیادی طول نمی‌کشد.
• عقاب یک شکارچی فرصت طلب است، چون به جای اینکه مستقیما ماهی‌ها را شکار کند، سایر پرندگان ماهیگیر را مجبور می‌کند که ماهی‌های خود را در هوا رها کنند تا آن‌ها را بگیرد.

• شاهین هنگام شکار از تکنیک شیرجه زدن و یورش برای افزایش سرعت خود استفاده می‌کند. غالبا این کار باعث می‌شود که طعمه یا مستقیما بمیرد یا در اثر سقوط کشته شود.
• وقتی شاهین با سرعت 200 مایل (تقریبا 322 کلیومتر) در ساعت شیرجه می‌زند، گردن شکار آن‌چنان به طور ناگهانی مورد حمله قرار می‌گیرد که پرنده را از آسمان پرتاب می‌کند و آن را روی زمین می‌کشد.
• شاهین با چشم‌های تیزبین خود شکار را شناسایی کرده و در زمان مناسب با سرعت زیاد به سمت آن شیرجه می‌زند. مناطقی که پوشش گیاهی کمتری دارند برای شکار کردن این پرنده مناسب‌تر هستند و شانس موفقیت آن را افزایش می‌دهند.
• شاهین برخلاف بسیاری از پرندگان شکاری که از پنجه‌های خود برای شکار طعمه استفاده می‌کنند، با استفاده از منقار خمیده و تیز خود اقدام به شکار کردن می‌کند. شاهین از سرعت بالای خود برای از بین بردن تعادل طعمه و از منقار قدرتمندش برای کشتن آن استفاده می‌کند.
• جسارت و توانایی شاهین به قدری زیاد است که در موارد نادر ممکن است به علت کمبود طعمه به پرندگان هم جثه با خود یا حتی از بزرگ‌تر از خود حمله کند.

فرق عقاب و شاهین در صدا

تفاوت عقاب و شاهین به قدرت و ویژگی‌های ظاهری آن‌ها محدود نمی‌شود، بلکه این دو پرنده از نظر صدا هم با یکدیگر تفاوت دارند.

عقاب‌ها صداهایی تولید می‌کنند که فریاد مانند است، در حالی که شاهین‌ها صداهای متفاوتی دارند شامل صداهای شیون مانند، فریاد مانند یا پچ پچ‌های مداوم.

تفاوت لانه‌ سازی عقاب و شاهین

یک فرق عقاب و شاهین به رفتار متفاوت آن‌ها در لانه سازی و تولید مثل مربوط می‌شود.

لانه سازی و تولید مثل عقاب

عقاب‌ها برای ایمن ماندن از دست انسان‌ها و سایر شکارچیان در مناطق بکر و بر فراز بلندی‌ها، برای مثال بالای درختان بلند، کوه‌های مرتفع و شکاف صخره‌ها، لانه می‌سازند و داخل آن را با علف، برگ و گیاهان نرم می‌پوشانند.

عقاب‌ها هر سال از همان لانه سال قبل خود برای زندگی استفاده می‌کنند، مگر اینکه به دلیل شرایط آب و هوایی و در دسترس نبودن غذا مجبور شوند مکان زندگی خود را تغییر دهند.

عقاب‌ها برخلاف بسیاری از جانوران تک همسر هستند. عقاب‌های نر و ماده بین چهار تا هفت سالگی به بلوغ می‌رسند و هر سال یک بار زاد و ولد می‌کنند.

در فصل تولید مثل، عقاب ماده به فاصله سه تا چهار روز دو تخم به رنگ سفید کدر می‌گذارد که تقریبا یک ماه (35 تا 45 روز) طول می‌کشد جوجه‌ها‌ از آن‌ها خارج شوند. معمولا عقاب ماده روی تخم‌ها می‌خوابد، اما عقاب نر هم در انجام این کار مشارکت دارد.

بعد از خارج شدن جوجه‌ها از تخم، 45 تا 81 روز طول می‌کشد که سطح بدن آن‌ها با پر پوشیده شود. جوجه‌های عقاب از 10 هفتگی شروع به پرواز می‌کنند.

این اتفاق غالبا زمانی رخ می‌دهد که والدین به طور منظم به جوجه‌های خود غذا ندهند؛ بنابراین، برای جلوگیری از کشته شدن عقاب ضعیف‌تر توسط خواهر و برادر قوی‌ترش، والدین باید قبل از گرسنگی به آن‌ها غذا بدهند؛ با این حال، عقاب بزرگ‌تر عقاب جوان‌تر را می‌کشد تا بعدا به تنهایی توسط والدینش تغذیه شود.

لانه سازی و تولید مثل شاهین

معمولا شاهین‌ها لانه نمی‌سازند و از سوراخ درخت‌ها، برآمدگی‌های طبیعی صخره‌ها یا ساز‌ه‌های دست‌ساز بشر برای تخم‌گذاری استفاده می‌کنند؛ به همین دلیل، تخم‌ها و جوجه‌های این پرنده در برابر شکارچیانی که می‌توانند خود را به لانه برسانند، کمی آسیب‌پذیرتر هستند.

یکی از تفاوت‌های عقاب و شاهین به اندازه لانه این دو پرنده مربوط می‌شود. معمولا لانه شاهین از لانه عقاب کوچک‌تر است، چون این پرنده در مقایسه با عقاب وزن کمتر و جثه کوچک‌تری دارد.

شاهین‌ها از یک سالگی شروع به تولید مثل می‌کنند. پرنده ماده سه تا چهار تخم می‌گذارد که در عرض 28 تا 35 روز جوجه‌ها از آن‌ها بیرون می‌آیند. رقابت بین خواهر و برادرها، به صورتی که بین جوجه‌های عقاب دیده می‌شود، در اینجا وجود ندارد.

رنگ تخم‌های عقاب و شاهین با یکدیگرمتفاوت است. در حالی که تخم‌های عقاب سفید رنگ هستند، شاهین تخم‌های سفید رنگ با لکه‌های قهوه‌ای تیره دارد.

کلام پایانی

بررسی فرق عقاب و شاهین نشان می‌دهد که عقاب‌ها قوی‌تر از شاهین‌ها هستند. عقاب‌ها طعمه خود را با چنگ زدن و سپس له کردن آن شکار می‌کنند و در مقایسه با شاهین‌ها پنجه‌های قوی‌تری دارند؛ اما شاهین‌ها شیرجه می‌زنند و به طعمه خود ضربه وارد می‌کنند. به عبارت دیگر، طعمه را غافلگیر می‌کنند.

مقایسه بال‌های این دو پرنده نشان می‌دهد که شاهین‌ها بال‌ بلند و نوک تیز دارند، در حالی که بال عقاب‌ها پهن و گرد است. عقاب و شاهین از نظر رنگ چشم هم با یکدیگر متفاوت هستند. شاهین‌ها چشم‌های سیاه یا قهوه‌ای تیره دارند، اما رنگ چشم‌های عقاب‌ها می‌تواند متنوع باشد.

در این مقاله سعی کردیم به مهم‌ترین فرق عقاب و شاهین اشاره کنیم. خوشحال می‌شویم که شما هم نظرات خود را بیان کنید و اگر اطلاعاتی در این زمینه دارید، آن را با ما و سایر خوانندگان ایده آل مگ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول