تفاوت اقیانوس و دریا و خلیج

تفاوت اقیانوس و دریا یکی از سوالات پر‌تکراری است که ممکن است برای همه ما پیش بیاید. دنیای ما پوشیده از آب است، طوری که دو سوم از سطح زمین را آب‌ها تشکیل می‌دهند. آب تاثیر زیادی روی جو زمین و آب و هوای سیاره‌ی ما دارد. شاید بارها در کتاب‌های درسی خود در مورد اقیانوس‌ها و دریاها مطالب بسیاری خوانده باشید، اما هنوز هم بسیاری از مردم اقیانوس و دریا را یکی می‌دانند.

درحالی که بین این دو تفاوت‌های زیادی وجود دارد که در این مقاله به طور کلی به آن‌ها می‌پردازیم و سپس تفاوت‌هایی که میانشان وجود دارد را توضیح خواهیم داد. اگر اطلاعات کافی در مورد اقیانوس‌ها، دریاها و خلیج ها را می‌خواهید با این مقاله از سایت ایده ال مگ همراه باشید.

اقیانوس چیست؟

اقیانوس را می‌توان مرز آبی بین چند قاره و یا خشکی دانست که یکپارچه بوده و به همدیگر متصل هستند و سطح عظیمی از آب‌های شور کره زمین را تشکیل می‌دهند. تقریبا می‌توان اینطور گفت که بیش از ۷۱% از سطح کره زمین را اقیانوس‌ها در برمی‌گیرند. اقیانوس‌ها همانطور که قبل‌تر گفتیم، تاثیر زیادی روی زیستگاه و آب و هوای زمین دارند.

جغرافی‌دانان اقیانوس‌ها را به پنج حوزه اصلی تقسیم می‌کنند:

• اقیانوس آرام
• اقیانوس اطلس
• اقیانوس هند
• اقیانوس قطب شمال
• اقیانوس قطب جنوب

اقیانوس‌ها حدود۳۲۱ میلیون مایل مکعب (۱.۳۴میلیارد کیلومتر مربع) آب را در خود دارند که تقریبا ۹۷ درصد از منابع آب زمین را تشکیل می‌دهند.در کل آب اقیانوس‌ها حدود ۳.۵ درصد نمک حل شده است. اقیانوس‌ها سرشار از کلر، منیزیم، کلسیم می‌باشند. اقیانوس‌ها گرمای خورشید را جذب می‌کنند و آن‌را به جو منتقل می‌کنند و سپس آن را در سراسر جهان توزیع می‌کنند.

این کمربند، نوار نقاله گرما و الگوهای جهانی آب و هوا را هدایت می‌کند و به تنظیم درجه حرارت در زمین کمک می‌کند. می‌توان اینطور گفت که اقیانوس‌ها به عنوان بخاری در زمستان‌ها و تهویه هوا در تابستان‌ها عمل می‌کنند.

زندگی در اقیانوس‌ها

اقیانوس‌ها مکان زندگی میلیون‌ها گیاه و جانور کره زمین است که از ارگانیسم‌های تک سلولی کوچک تا بزرگ‌ترین حیوانات زنده کره زمین همچون ماهی‌ها، اختاپوس، ماهی مرکب، مارماهی، دلفین ها، نهنگ ها، خرچنگ ها، کوسه ها، ستاره های دریایی، صدف و حلزون‌ها پوشیده شده است.

زندگی در اقیانوس‌ها به فیتوپلانکتون‌ها بستگی دارد. بیشتر ارگانیسم‌های میکروسکوپی که در سطح آب شناور هستند، از طریق فتوسنتز تقریبا نیمی از اکسیژن جهان را تولید می‌کنند. گیاهان، دیگر ساکنان دریا شامل جلبک دریایی و خزه‌ها یا مرجان‌ها هستند، که دریانوردان می‌توانند در مناطق کم عمق آن‌ها ‌را پیدا کنند.

زمانی تصور می‌شد که عمیق‌ترین نقاط اقیانوس‌ها خالی از زندگی است، زیرا هیچ نوری از مرز ۳.۳۰۰ پا (۱۰۰۰متر)عبور نمی‌کند. اما سپس دریچه‌های گرمابی کشف شدند. این ساختارهای شبیه به دودکش نشان می‌دهد که کرم‌های لوله، صدف‌ها و سایر موجودات زنده زیر اقیانوس‌ها زندگی میکنند؛ نه از طریق فتوسنتز بلکه از طریق شیمیایی سنتز، که در آن میکروب‌ها مواد شیمیایی آزاد می‌کنند و از طریق انرژی‌های حاصل از آن زندگی می‌کنند.

ماهی‌های عجیب و غریب با چشمانی حساس، گوشت شفاف و پرتوهای بی تابش از سر خود؛ در آب‌های مجاور کمین می‌کنند که غالبا با خوردن تکه زباله‌های ارگانیک و گوشتی که در آب‌ها وجود دارند تغذیه می‌کنند.

علیرغم اکتشافاتی که بر روی اقیانوس‌ها صورت گرفته است، جالب است بدانید که هنوز ۹۵ درصد از زندگی داخل آب‌های اقیانوس کشف نشده است و تنها  پنج درصد از آن توسط محققین مورد بررسی قرارگرفته است. این مسئله نشان می‌دهد که هنوز گونه‌های حیوانی کشف نشده زیادی در اقیانوس‌ها وجود دارند که ما چیزی از آن‌ها نمی‌دانیم.

اقیانوس ها میزبان قدیمی‌ترین موجودات جهان هستند. چتردریایی یا همان عروس دریایی حدود نیم میلیارد سال پیش می‌زیسته که تاکنون در اقیانوس‌ها زندگی می‌کند.

تاثیرات  فعالیت انسان‌ها بر روی اقیانوس

فعالیت‌های انسانی تقریبا در تمام قسمت‌های اقیانوس اثر می‌گذارد. شبکه‌های ماهیگیری، ماهیان و پستاندارن دریایی را به طور غیرقانونی به دام می‌اندازند. کشتی‌ها روغن و زباله‌های خود را درون اقیانوس‌ها می‌ریزند. زباله‌ها بخصوص پلاستیک‌ها اقیانوس‌ها را متلاشی می‌کنند، زیرا بسیاری از گونه‌های جانوری با خوردن همین زباله‌ها می‌میرند و این واقعا اسفناک می‌باشد.

در آخر نگاهی اجمالی به پنج اقیانوس موجود در جهان می‌پردازیم:

اقیانوس آرام

اقیانوس آرام بزرگ‌ترین اقیانوس جهان است که بیش از ۳ ۰درصد از سطح زمین را در برمی‌گیرد.

اقیانوس آرام مکان صخره‌های بزرگ در سواحل استرالیاست که حاصل از فوران آتشفشان‌های حوزه این اقیانوس می‌باشد.

از نظر حجم، اقیانوس آرام حاوی بیش از نیمی از آب‌های اقیانوسی جهان است.

به دلیل تکتونیک صفحه ، اقیانوس آرام در حال غرق شدن و از بین رفتن است.

این اقیانوس خانه دومین جزیره بزرگ جهان یعنی گینه نو می‌باشد.

اقیانوس اطلس

اقیانوس اطلس دومین اقیانوس بزرگ جهان است. اما جالب است بدانید که فقط به‌اندازه نیمی از اقیانوس آرام است.

از مرز بین آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی و آفریقا و اروپا کشیده شده است.

اقیانوس اطلس از نظر اندازه و حجم در حال رشد است.

بزرگترین جزیره جهان، گرینلند در این اقیانوس وجود دارد.

آب‌های اقیانوس اطلس حاوی نمک بیشتری نسبت به چهار اقیانوس دیگر می‌باشد.

اقیانوس جنوبی

اقیانوس جنوبی در حوالی قطب جنوب واقع شده است.

این اقیانوس خانه پنگوئن‌های امپراطور است

اقیانوس قطب شمال

اقیانوس قطب شمال را قطب شمال احاطه کرده که در آن خرس‌های قطبی بر روی یخ‌های آنجا زندگی می‌کنند.

یخ‌های پوشاننده در قطب شمال، هر ده سال، هشت درصد کاهش می‌یابند.

بسیاری از ویژگی‌های زمینی کشف شده در این منطقه به اسم کاوشگران آن نامگذاری شده‌اند.

اقیانوس هند

اقیانوس هند بین هندوستان، آفریقا، استرالیا و آسیا واقع شده است.

این اقیانوس بزرگ‌ترین مکان برای پرورش نهنگ‌ها و خرچنگ‌ها در سطح جهان است.

دریا چیست؟

فرق دریا و اقیانوس چیست؟ مردم همیشه دریا‌ها را با اقیانوس‌ها یکی می‌دانستند. درحالی که میان این دو تفاوت‌های زیادی وجود دارد. اما به طور کلی دریا به عنوان بخشی از اقیانوس تعریف می‌شود که قسمتی از آن توسط زمین احاطه شده است. اما دریا پهنه‌های آبی با وسعت عظیم و فراوان است که به اقیانوس‌ها ختم می‌شود.

ته دریاها برخلاف اقیانوس‌ها ناهموار بوده و شبیه به دره‌های پایین کوه‌هاست. شاید جالب باشد بدانید که سه چهارم آب سطح زمین را آب‌های شور تشکیل می‌دهد و نصف بیشتر آب دریاها شور هستند. با این تعاریف حدود ۵۰ دریا در سراسر جهان وجود دارد، اما این تعداد شامل آب‌هایی است که همیشه به عنوان دریا تصور نمی‌شوند، مانند خلیج مکزیک یا خلیج هادسون.

تقریبا می‌توان گفت که سه نوع عمده دریا وجود دارد:

• دریای محصور
• دریای تقریبا محصور
• دریاچه‌های هایپرسالین

دریاها محصور در خشکی هستند، یعنی توسط چند خشکی احاطه شده‌اند. دامنه خیلی کمی از جزر و مد دارند و حتی برخی از این دریاها جزر و مد هم ندارند. از آنجا که بین دریای محصور و اقیانوس‌های آزاد و دریاهای متصل به اقیانوس‌ها هیچ ارتباطی موجود نیست از این رو ممکن است با یکدیگر از نظر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی تفاوت هایی داشته باشند.

بعضی از سطح‌های آبی دیگر که به عنوان دریا یاد می‌شوند، درواقع دریاچه هستند. این اجسام، آب بخشی از اقیانوس‌ها یا دریاهای ماقبل تاریخ بوده‌اند. جابجایی‌های تکتونیکی _جابجایی صفحه زمین که توسط نیروهای رانشی صورت می‌گیرد_ دسترسی آن‌ها را به آب‌های بزرگتر همچون اقیانوس‌ها مسدود کرده است و اکنون توسط زمین به طور کامل احاطه شده‌اند که به آن‌ها دریاچه‌های هایپرسالین گفته می‌شود.

دریاهای موجود در جهان

علاوه بر این، در برخی موارد که قبل‌تر گفتیم یک دریا کاملا کامل است و به هیچ اقیانوسی متصل نیست. می‌توان گفت که توسط خشکی‌ها محصور شده است. که مشهورترین دریای این نمونه دریای خزر است که بین ایران و روسیه قرار دارد. از دریای خزر به عنوان بزرگ‌ترین دریاچه نیز یاد می‌شود.

دریاهای دیگر که مانند دریای خزر در محاصره خشکی قرار دارند شامل دریای آرال و بحرالمیت یا همان دریای مرده است. بسیاری از نگارگران یا جغرافی‌دانان تمایل زیادی دارند که آن‌ها را دریاچه بنامند. با این وجود یک دریا می‌تواند بیش از ۲.۶میلیون کیلومتر مربع (۱میلیون مایل) در منطقه پیشروی داشته باشد و بزرگ باشد، مانند دریای کارائیب. یا می‌تواند به اندازه دریای مرمره کوچک باشد که کمتر از ۱۲۹۵۰ کیلومتر مربع (۵۰۰۰مایل مربع) در منطقه باشد. این دریای کوچک ترکی، دریای اژه و دریای سیاه را به یکدیگر متصل می‌کند.

یک دریا همچنین می‌تواند در بیشتر سال گرم باشد. به عنوان مثال دریای سرخ دارای دمای متوسط حدود ۳۰درجه سانتیگراد (۸۶درجه فارنهایت) است. همچنین این دریا، شورترین دریاد جهان است که حاوی ۴۱ قسمت نمک درهر ۱۰۰۰ قطعه آب دریاست. دریاها می‌توانند بسیار سرد باشند. مثل دریای گرینلند که دارای آب‌های سطحی‌ست که بیشتر سال در نزدیکی علامت انجماد قرار می‌گیرند.

تنوع اندازه‌ها، دما و مکان دریاها بسیار زیاد است، این به آن معناست که اکوسیستم‌های دریایی، در هر دریا، تفاوت‌های زیادی باهم دارند و یکی نیستند. دریای بالتیک در اسکاندیناوی جوان‌ترین دریای جهان است که بین ده هزار تا پانزده هزار سال پیش از فرسایش یخچال‌های طبیعی تشکیل شده است.

این ترکیب حاوی مخلوطی بی‌نظیر از آب شور و آب شیرین است و آن را به بزرگترین بدنه آب شکننده کره زمین تبدیل می‌کند. در نتیجه دریای بالتیک حاوی انواع کم  اما کمیابی از گیاهان و جانورانی ا‌ست که در آب‌های شور و شیرین می‌توانند زندگی کنند و با آن سازگار شوند.

اکوسیستم‌های دریایی

اکوسیستم‌های دریایی حاوی مجموعه متنوعی از موجودات زنده و فرایند‌های غیرزنده می‌باشند. از پستانداران انبوه دریایی مانند نهنگ‌ها گرفته تا فیتوپلانکتون‌ها که در پایین‌ترین سطح زنجیره غذایی قرار گرفته‌اند، تشکیل می‎شود. تمام زندگی در سطح دریاها به هم پیوسته است. با تغییر آب و هوا، ما در مورد محدودیت ها بیشتر می‌آموزیم و به کشفیات بیشتری دست پیدا می‌کنیم.

خلیج چیست؟

تفاوت خلیج و دریا در چیست؟ تعریف خلیج چیست؟ خلیج سطح آبی ا‌ست که بخشی از آن توسط زمین محصور شده و معمولا کوچک‌تر از دریاست. خلیج‌ها عموما دارای آب‌های آرام‌تر از مناطق دریای اطراف هستند، زیرا توسط زمین محافظت می‌شوند. خلیج‌ها همچنین عمق بسیار کمتری نسبت به آب‌های دیگر دارند. دهانه خلیج جایی ا‌ست که معمولا با اقیانوس یا دریا ملاقات می‌کند.

اما خلیج‌هایی که در سراسر دنیا وجود دارند چه نام دارند؟

اکوسیستم خلیج

خلیج‌های بزرگ که با اقیانوس‌ها در ارتباط هستند دارای حیوانات و گیاهان وحشی متنوعی هستند.  برخی خلیج‌های دنیا زیستگاه کوسه‌های سفید بزرگ، پستانداران دریایی و نهنگ‌ها هستند. خلیج‌ها، برخلاف دریاها و اقیانوس‌ها دارای اکوسیستم آب شیرین هستند. به عنوان مثال تالاب‌های خلیج جورجیا محل زندگی خزندگان آب شیرین مانند جفجفه‌ها و لاکپشت‌هاست. این گونه حیوانات هرگز نمی‌توانند در یک زیستگاه بزرگ دریایی زنده بمانند.

بیشتر خلیج‌ها دارای آب ولرم هستند و آب شیرین‌شان خیلی بیشتر از آب‌های شورشان است. بسیاری از گونه‌های جانوری در آب‌های خلیج زندگی می‌کند که با آب ولرم سازگاری دارند. خلیج چسابیک به اندازه‌ای بزرگ است که هر سه نوع زیستگاه‌ها را در خود جای داده است. قسمت شمالی خلیج، کاملا تازه است و دارای گونه‌هایی از گربه ماهی‌هاست که فقط در آب شیرین زندگی می‌کنند.

تفاوت اقیانوس و دریا

همانطور که در سطرهای قبل گفتیم خیلی از مردم اقیانوس و دریا را یکی می‌دانند. اما تفاوت اقیانوس و دریا چیست؟ اقیانوس و دریا از نظر عمق، مساحت، و زندگی دریایی با همدیگر متفاوت هستند. عمق، زندگی دریایی و مساحت از از مهم‌ترین ویژگی‌هایی هستند که اقیانوس‌ها و دریاها را از یکدیگر جدا می‌کنند که اگر بتوانیم این ویژگی‌ها را با جزئیات درنظر بگیریم، می‌توانیم خیلی خوب تفاوت اقیانوس و دریا را بفهمیم. حالا بیایید تا ویژگی‌های آنها را بررسی کنیم.

عمق

همانطور که در بالا نوشتیم اقیانوس‌ها از آب‌هایی در مقیاس بزرگتر از دریاها ساخته شده اند. ۵ اقیانوس مختلف در جهان وجود دارد که بزرگترین آن‌ها اقیانوس آرام است که ۱۰۹۲۴ متر عمق دارد. در حالی که اقیانوس قطب شمال با عمقی چون ۵۶۲۵ متر کوچک‌ترین اقیانوس جهان است.

اما عمق در دریاها متفاوت است. انواع مختلفی از دریاها از جمله دریای مدیترانه، دریای بالتیک، دریای شمال و دریای سرخ و زرد وجود دارند. در میان آنها سه دریای مهم جهان دریای کارائیب، دریای مدیترانه و دریای جنوبی چین هستند. دریای کارائیب عمیق‌ترین دریای جهان است که ۶.۹۴۶ متر عمق دارد. اقیانوس ها بسیار عمیق تر از دریاها هستند.

دامنه یا مساحت

اقیانوس‌ها آب‌های با مساحتی درحدود ۳۶۱.۹ میلیون کیلومتر مربع در سراسر جهان هستند. بزرگترین اقیانوس دنیا اقیانوس آرام، مساحتی معادل ۶۰.۰۶۰.۷۰۰ مایل مربع را در خود جای داده است. درحالی که تخمین زده می‌شود که کوچکترین اقیانوس دنیا مساحتی برابر با ۵.۴۲۷.۰۰۰ مایل مربع داشته باشد.

از طرف دیگر بزرگ‌ترین دریا از نظر مساحت دریای مدیترانه ا‌ست که مساحتی معادل ۱.۱۴۴.۸۰۰مایل مربع در خود دارد. با توجه به این جزئیاتی که ذکر کردیم، باز هم مشخص شد که اقیانوس‌ها برتری دیگری نسبت به دریاها دارند و از لحاظ مساحت نیز اقیانوس‌ها بسیار بزرگ‌تر از دریا‌ها هستند.

زندگی دریایی

فاصله و عمق اقیانوس ها و دریاها بر میزان گیاهان آبزی و حیوانات دریایی تاثیر زیادی دارد. هرچه عمق زیادتر باشد، نور خورشید کمتر به سطح آب نفوذ می‌کند و این اتفاق تاثیر منفی زیادی بر روی اکوسیستم اقیانوس‌ها می‌گذارد. اما چون دریاها عمق کمتری نسبت به اقیانوس‌ها دارند، تنوع گیاهان آبزی زیاد می‌شود و چون گیاهان آبزی زیاد هستند، حیوانات دریایی نیز  زیادتر می‌شوند.

اما چیزی که باید در نظر داشته باشید این است که اقیانوس‌ها آنقدر عمیق هستند که هنوز هم بسیار ناشناخته باقی مانده و گونه‌های جانوری زیادی وجود دارند که در عمق اقیانوس‌ها زندگی می‌کنند که هنوز توسط هیچ محققی کشف نشده‌اند.

گونه‌های اصلی زندگی در اقیانوس‌، پلانکتون میکروسکوپی، باکتری‌ها و میگوها هستند. این امر باعث می‌شود که زندگی در دریاها امکان پذیرتر باشد. همانطور که در سطر قبل ذکر کردیم عمق دریاها کمتر است و نور خورشید بیشتر می‌تابد. هرچقدر نور خورشید بیشتر باشد، عمل فتوسنتز در اعماق دریاها صورت می‌گیرد که این عمل؛ برای اقیانوس‌ها که عمق خیلی زیادی دارند غیرممکن است. پس در این مورد دریاها برتری بیشتری نسبت به اقیانوس‌ها دارند.

سوالات رایج درباره تفاوت اقیانوس و دریا