چرا تنبلی می کنم؟ روش های کاربردی برای جلوگیری از تنبلی
طبیعی است که برخی اوقات هنگام انجام یک کار احساس تنبلی کنیم. در واقع تنبل بودن به این معنا است که فرد می‌خواهد کم‌ترین میزان از انرژی خود را برای انجام کاری صرف کند. البته استفاده بهینه از انرژی منطقی است ولی کم‌کردن تلاش و به عبارتی تنبل بودن بیش از حد، مشکل‌ساز است. برای بسیاری این سوال مطرح است که چرا تنبلی می‌کنم؟ اگر احساس تنبل بودن و بی‌انگیزگی می‌کنید یا برای رسیدن به اهداف خود اقدامی انجام نمی‌دهید قطعا در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود دچار مشکل خواهید شد. البته شما تنها نیستید و این مساله یکی از مشکلات روزمره انسان‌ها در جوامع مدرن است.
تنبلی چیست؟
“تنبلی” یک اصطلاح بالینی رسمی در زمینه روان‌شناسی یا پزشکی نیست. بااین‌حال، برخی از روان‌شناسان تلاش کرده‌اند تنبل بودن را آن گونه که در فرهنگ عامه استفاده می‌شود، تعریف کنند. در واقع تنبل بودن به معنای شکست‌خوردن در انجام یک فعالیت به دلیل کمبود تلاش فرد است. بر اساس این تعریف، دانش‌آموزی که به دلیل اختلال توجه نمی‌تواند تکالیف خود را انجام دهد، با تعریف تنبل بودن مطابقت ندارد. درحالی‌که دانش‌آموزی که توانایی انجام کار را دارد اما انتخاب می‌کند که تکلیف را انجام ندهد، با این تعریف مطابقت دارد.
همان‌طور که توضیح داده شد برای تنبل بودن تعریف درستی وجود ندارد. به همین علت در پژوهش‌های روان‌شناختی به‌جای واژه تنبلی از کلمه ” اهمال‌کاری” که معنای نزدیک و تا حدی مشابه دارد استفاده می‌کنند.
به‌طورکلی هر دو واژه تنبل بودن و اهمال‌کاری عبارتی برای بیان بی‌میلی به تلاش هستند. افراد از هر دوی این کلمات در گفتار روزمره برای به چالش کشیدن دیگران استفاده می‌کنند. اما “به تعویق‌انداختن” و ” تنبل بودن” هرگز قابل‌مقایسه نیستند و در علم روان‌شناسی یک واژه تلقی نمی‌شوند.
چرا تنبلی می کنم؟
تنبل بودن یک عبارت غیررسمی است. اگر قصد انجام کاری را داشتید و انجام ندادید، ممکن است آن را تنبلی بنامید درحالی‌که یک روان‌شناس آن را به تعویق‌انداختن در نظر می‌گیرد. به‌طورکلی تنبل بودن می‌تواند به دلیل مجموعه عواملی باشد که به صورت‌های گوناگون در رفتارهای انسان تاثیر می‌گذارد. برخی از این دلایل عبارت‌اند از:
1. کمبود انگیزه
نداشتن انگیزه کافی برای انجام یک وظیفه می‌تواند در ایجاد تنبل بودن نقش داشته باشد. زمانی که فرد علاقه‌ای به فعالیتی نداشته یا از سر اجبار تکلیفی را انجام دهد، طبیعی است که دچار بی‌انگیزگی می‌شود. در چنین حالتی انجام کار را به دلایل مختلف به تعویق می‌اندازد. به همین دلیل نداشتن انگیزه و انرژی لازم برای انجام تکلیف، فرد را تنبل می‌کند.
2. ناتوانی
در برخی موارد، فرد ممکن است به دلیل ناتوانی یا نداشتن مهارت‌های کافی، احساس کند که نمی‌تواند وظایف را به‌خوبی انجام دهد. این موضوع موجب ترس از شکست شده و افراد ممکن است به‌جای تلاش برای انجام کارها، سستی کنند.
3. تعویق در ارائه پاداش
وقتی که پاداش یا نتیجه‌ای که از انجام وظیفه انتظار داریم به دست نیاید، سستی به‌مرور رخ می‌دهد. درضمن زمانی که پاداش در نظر گرفته شده با فعالیت موردنظر هم‌خوان نباشد، فرد دچار بی‌انگیزگی و سستی می‌شود. به همین دلیل بیان می‌شود که مدیران برای ترغیب کارکنان به انجام بهتر فعالیت، بهتر است پاداشی درخور آن فعالیت در نظر بگیرند. به زبان ساده مدیران به‌راحتی می‌توانند با درنظرگرفتن پاداشی مناسب، نیازهای کاری خود را رفع کرده و انگیزه کارکنان را هم برای ادامه فعالیت و همکاری بیشتر کنند.
4. فشارهای روحی
فشارهای ناشی از زندگی، استرس‌ها و نگرانی‌های مختلف به‌صورت ناخودآگاه از میزان انرژی روزانه افراد می‌کاهد. با کاهش انرژی، فرد دیگر توانایی انجام فعالیت را ندارد. به همین دلیل به‌راحتی به سستی متهم می‌شود. البته می‌توان با استفاده از روش‌های مختلف آرام‌سازی از میزان استرس و نگرانی کاست. در این صورت تنبلی به‌مرور رفع خواهد شد.
5. اولویتبندی نادرست
در پاسخ به سوال چرا تنبلی می کنم، می‌توان این دلیل را هم آورد که اولویتبندی درستی ندارید. برخی افراد توانایی اولویتبندی برای انجام کارهای مختلف را ندارند. به این صورت که برای کارهای کم‌اهمیت، زمان و انرژی زیادی صرف می‌کنند. درحالی‌که فعالیت‌های مهم را با استرس و در آخرین لحظات به انجام می‌رسانند. در چنین شرایطی، فرد متهم به تنبلی می‌شود.
مشخص‌کردن اهداف چه تاثیری در بروز تنبلی دارند؟
داشتن هدف در کار و زندگی می‌تواند انرژی و انگیزه فرد را افزایش دهد. به‌عبارت‌دیگر، هر چقدر که اهداف مشخص و جذاب‌تر باشند، افراد بهتر و مؤثرتر تلاش می‌کنند. از سوی دیگر، زمانی که اهداف کم یا نامشخص باشند سستی به‌راحتی بروز می‌کند. وقتی فرد احساس کند که نیازی به تلاش و صرف انرژی برای رسیدن به هدف ندارد، یا اهداف به‌صورت جذاب مشخص نشده باشند، فرد تنبل می‌شود؛ بنابراین، تعیین‌کردن اهداف به‌صورت مشخص، جذاب و قابل‌دستیابی می‌تواند از تنبل بودن فرد جلوگیری کرده و افراد را به تلاش و فعالیت ترغیب کند.
چرا تنبلی می کنم؟ دلایل روانی
افراد ممکن است به دلایل مختلف تنبل شوند. در برخی موارد هم تنبل بودن می‌تواند ناشی از نداشتن علاقه به فعالیت یا احساس ناتوانی در اجرای فعالیتی باشد. عوامل محیطی همچون محیط کاری نامناسب یا فضای حمایتی ناکافی، همچنین اضطراب یا فشارهای روحی هم می‌تواند عامل بروز تنبلی باشند.
به‌طورکلی، تنبل بودن یک وضعیت رفتاری است که به طور عمده با کاهش فعالیت‌ها، نداشتن تمایل به انجام وظایف و اجتناب از تلاش لازم برای دستیابی به اهداف همراه است. این وضعیت می‌تواند دلایل مختلف روانی داشته باشد. در ادامه به برخی از این عوامل اشاره می‌کنیم:
- ناامیدی و کاهش انگیزه
- ترس از شکست و فرار از رویارویی با فعالیت‌های جدید
- نداشتن مهارت مدیریت زمان
- اختلال در تمرکز و توجه
- افسردگی، اضطراب و فشارهای روحی
- نداشتن علاقه و تعهد به اهداف و فعالیت‌های خاص
- نداشتن انرژی مثبت نسبت به فعالیت
- سبک زندگی نامناسب
- تربیت نادرست فرد و فراهم‌شدن سریع همه خواسته‌ها توسط والدین
- وابستگی به تکنولوژی
تنبلی چه معایبی دارد؟
تنبل بودن یک وضعیت نامطلوب است که می‌تواند اثرات منفی چشمگیری بر زندگی فردی و حرفه‌ای فرد داشته باشد. این موضوع می‌تواند موجب کاهش بهره‌وری، کیفیت پایین زندگی و مشکلات جسمی و روانی مختلفی شود.
- کاهش بهره‌وری: زمانی که فرد علاقه‌ای به انجام فعالیتی نداشته باشد، با اهمال‌کاری و تعلل، زمان لازم برای انجام فعالیت را از دست می‌دهد. در این صورت ممکن است فرصت‌های پیش رو هم از بین رفته و فرد به نقطه مطلوبی از زندگی دست پیدا نکند.
- کمبود تمرکز: یکی از دلایل تنبلی و بی‌انگیزگی تمرکز پایین در انجام تکالیف است. چنین وضعیتی می‌تواند مانع از انجام وظایف با کیفیت بالا شده و فرد را هر روز از موفقیت دور کند. به همین دلیل برای جلوگیری از تنبل بودن و عواقب نامطلوب ناشی از آن بهتر است از روش‌های روان‌شناختی برای بهبود قدرت تمرکز و توجه خود استفاده کنید.
- افزایش وزن: در بسیاری از اوقات داشتن وزن بالا، مانع از حرکت تند و عکس‌العمل سریع می‌شود، علاوه بر اینکه تمسخر فرد چاق توسط دیگران، انگیزه ادامه مسیر و پیگیری هدف را از او می‌گیرد. به همین دلیل بهتر است قبل از بروز هرگونه مشکلی، مراقب تغذیه خود بوده و با ورزش و تمرینات مناسب از بالا رفتن وزن جلوگیری کنید.
- تأثیرات روانی: تنبل بودن می‌تواند زمینه افسردگی، اضطراب و تنش را در فرد ایجاد کند. ضمن اینکه به تعویق انداختن فعالیت‌های روزانه، اعتمادبه‌نفس و انگیزه را از فرد گرفته و مانع هرگونه اقدام برای شروع فعالیت می‌شود.
- ازدست‌دادن فرصت‌ها: از ویژگی‌های افراد تنبل این است که برنامه‌ریزی نداشته و فعالیت‌های محول شده را در لحظات آخر انجام می‌دهند. در چنین وضعیتی طبیعی است که کار موردنظر با استرس بالا و تمرکز پایین انجام شود. به همین دلیل فرد نمی‌تواند توانایی خود را به‌خوبی نشان داده و فعالیت با پایین‌ترین کیفیت انجام خواهد شد؛ بنابراین فرصت‌های مهم به‌راحتی از دست رفته و فرد نمی‌تواند به موفقیت لازم دست پیدا کند.
- تأثیرات اجتماعی: زمانی که فرد تنبل فعالیت‌های موردنظر را در لحظات آخر و بدون برنامه‌ریزی انجام دهد، از کیفیت کار کاسته خواهد شد. چنین فردی برای هیچ ارگان یا سازمانی قابل‌اعتماد نبوده و فعالیتی به او محول نخواهد شد. ضمن اینکه به دلیل تنبلی، فرد به‌راحتی نمی‌تواند در برنامه‌ها و جمع‌های دوستانه حضور داشته و همیشه موجب آزار دیگران خواهد بود. به همین دلیل در مدتی کوتاه از جانب دوستان و همکاران طرد می‌شود.
به‌طورکلی، تنبل بودن می‌تواند به کاهش کیفیت زندگی و موفقیت فردی منجر شود. به همین دلیل برای جلوگیری از این معایب، بهتر است به فعالیت‌های جسمانی و ذهنی منظم و مناسب پرداخته و برنامه مناسبی برای زندگی خود داشته باشید.
تنبلی با چه روش‌هایی قابل‌درمان است؟
- برای خودتان هدف تعیین کنید. می‌توانید این هدف اصلی را به اهداف کوچکتر تقسیم کنید و با دستیابی به این اهداف کوچکتر در مسیر رسیدن به هدف اصلی قرار بگیرید.
- یک برنامه روزانه مشخص برای انجام کارها بنویسید و به آن پایبند بمانید.
- ورزش کنید.
- در راه رسیدن به اهداف خود، یک همراه باانگیزه پیدا کنید که بشود روی او حساب کرد. به این ترتیب، دو نفری برای رسیدن به هدف‌های خود تلاش کنید.
- تصمیمات کمتری بگیرید.
- تبعات تنبلی را به خود گوشزد کنید.
- به هر شکلی که شده، کار را شروع کنید.
و در پایان، چرا تنبلی می کنم و چگونه می‌توان با آن مقابله کرد؟
تنبلی وضعیتی است که در آن فرد تمایلی به فعالیت‌های فیزیکی یا ذهنی نداشته و در برابر هرگونه فعالیتی مقاومت می‌کند. البته این پدیده می‌تواند به عوامل ژنتیکی، روان‌شناختی، فرهنگی یا اجتماعی بستگی داشته باشد. این وضعیت اثرات منفی زیادی بر سلامت جسمی و روانی دارد، از جمله افزایش خطر اختلالات مزاجی، چاقی، بیماری‌های قلبی و عروقی و کاهش کیفیت زندگی. درک علل تنبلی و پیاده کردن راه‌های مقابله با آن، از جمله تشویق به فعالیت‌های ورزشی، داشتن برنامه‌ریزی درست و استفاده از تکنیک‌های مدیریت زمان، می‌تواند به بهبود سلامت فردی و اجتماعی کمک کند. ازاین‌رو، شناخت دقیق‌تر عوامل مؤثر بر تنبل بودن و اتخاذ راهکارهای مناسب جهت مقابله با آن امری حیاتی است.
سوالات متداول
آیا تنبل بودن در ارتباطات اجتماعی هم نقش دارد؟
افراد تنبل ویژگی‌های مختلفی دارند. یکی از آنها انجام فعالیت‌ها با تاخیر و استرس است. علاوه بر اینکه فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند می‌تواند مملو از ایراد و اشتباه باشد. به همین دلیل کسی علاقه‌ای به همکاری یا دوستی با افراد تنبل نداشته و ارتباطات اجتماعی به‌راحتی دچار مشکل می‌شود.
تنبلی چه معایبی دارد؟
موارد مختلفی را به‌عنوان معایب تنبل بودن در نظر گرفته‌اند که عبارت‌اند از کاهش بهره‌وری، کمبود تمرکز، ازدست‌دادن دوستان و ارتباطات اجتماعی و مواردی از این قبیل.
بهترین روش برای درمان افراد تنبل چیست؟
شاید بتوان یکی از مهم‌ترین روش‌های رفع تنبل بودن را داشتن برنامه‌ریزی صحیح و مدیریت استرس دانست. با توجه به اینکه افراد تنبل فعالیت‌های خود را در لحظات آخر انجام می‌دهند، استرس زیادی را تحمل می‌کنند. به همین دلیل داشتن برنامه‌ریزی و اولویتبندی کارها می‌تواند بهترین روش برای درمان این مشکل باشد.
