هر آنچه که باید در مورد تست پاپ اسمیر بدانید

در صورتی که تست پاپ اسمیر با تست HPV همراه باشد، زنان بالای 30 سال می‌توانند هر پنج سال یکبار تست پاپ را انجام دهند. اگر عوامل خطر خاصی در مورد شما وجود داشته باشد، ممکن است پزشک بدون در نظر گرفتن سن‌تان انجام تست پاپ را در فواصل زمانی کوتاه‌تر توصیه کند. این عوامل خطر عبارتند از:

• تشخیص سرطان دهانه رحم یا تست پاپ اسمیری که وجود سلول‌های پیش‌سرطانی را نشان می‌دهد
• قرار گرفتن در معرض دی اتیل استیل بسترول (DES) قبل از تولد
• عفونت HIV
• تضعیف سیستم ایمنی به دلیل پیوند عضو، شیمی‌درمانی یا مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئید (کورتون‌)
• سابقه سیگار کشیدن

شما و پزشکتان می‌توانید درباره مزایا و خطرات تست پاپ صحبت کنید و بر اساس عوامل خطرتان تصمیم بگیرید که این تست را هر چقد وقت یکبار انجام دهید.

چگونه برای انجام تست پاپ اسمیر آماده شوید؟

برای انجام بهتر تست و نداشتن نتایج کاذب باید به نکات زیر توجه کنید:

• از دو روز قبل از انجام تست بهتر است رابطه جنسی نداشته باشید و از داروها، پمادها و اسپری‌های واژینال استفاده نکنید.
• بهترین زمان برای انجام تست پاپ روز ۱۵ چرخه قاعدگی است. اگر در دوران قاعدگی بسر می‌برید یا لکه‌بینی دارید، باید این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید؛ چون ممکن است نتیجه آزمایش را تحت تاثیر قرار دهد.

در بیشتر موارد، انجام تست پاپ تا ۲۴ هفته اول بارداری بی‌خطر است. زنان باردار هم برای انجام این تست باید آمادگی‌های گفته شده را داشته باشند. این دسته از زنان اگر بخواهند تست پاپ را بعد از زایمان انجام دهند، باید حداقل تا ۱۲ هفته پس از زایمان صبر کنند.

روش‌های مختلف انجام آزمایش پاپ کدام است؟

تست پاپ به دو روش انجام می‌شود. در روش قدیمی، سلول‌های دهانه رحم روی لام (شیشه مستطیلی شکل کوچک) منتقل و به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند. این روش دقت بالایی ندارد؛ چون فقط حدود 20 درصد سلول‌ها به لام منتقل می‌شوند و ممکن است نمونه به ترشحات واژن یا خون آغشته شود.

پاپ اسمیر مایع یا لیکوئید، نوع دیگری از تست پاپ است که دقت بالاتری دارد. برای انجام این تست، نمونه توسط براش به محیط مایع مخصوص منتقل می‌شود. در پاپ اسمیر مایع می‌توان مواد زائد را از نمونه جدا کرد و حدود 80 تا 90 درصد سلول‌ها را مورد بررسی قرار داد.

تست پاپ معمولا در مطب پزشک انجام می‌شود. برای انجام این تست، باید پوشش پایین تنه خود را به طور کامل درآورید؛ سپس روی تخت ژنیکولوژی دراز بکشید و ساق پاهای خود را روی قسمت رکاب قرار دهید.

بعد از آن، پزشک با وسیله‌ای به نام اسپکولوم که فلزی یا پلاستیکی است، دیوارهای واژن را باز می‌کند تا بتواند دهانه رحم را به خوبی ببیند. قرار دادن اسپکولوم ممکن است باعث احساس فشار در ناحیه لگن شود. در این لحظه بهتر است نفس عمیق بکشید و سعی کنید اندام تحتانی خود را منقبض نکنید.

بعد از قرار دادن اسپکولوم، پزشک از دهانه رحم نمونه‌برداری می‌کند و آن را برای بررسی به آزمایشگاه می‌فرستد. در صورتی که فرد عفونت یا التهابی در واژن و دهانه رحم خود نداشته باشد، انجام تست پاپ بدون درد خواهد بود.

بعد از پاپ اسمیر چه انتظاری باید داشته باشید؟

بعد از انجام تست به مراقبت خاصی نیاز نیست و فرد می‌تواند فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد.

بسته به نوع تست پاپ، پزشک نمونه سلولی جمع‌آوری‌شده از دهانه رحم را به داخل یک محفظه‌ حاوی مایع مخصوص (پاپ اسمیر مایع) یا روی یک لام شیشه‌ای (پاپ اسمیر معمولی) منتقل می‌کند. نمونه‌ها به آزمایشگاه منتقل می‌شوند و در آنجا زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرند. سپس نتیجه تست توسط پزشک تفسیر می‌شود.

آیا انجام آزمایش پاپ اسمیر خطراتی دارد؟

ممکن است در حین انجام تست کمی احساس ناراحتی داشته باشید، اما به طور کلی پاپ اسمیر یک تست بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود.

نتایج آزمایش پاپ اسمیر به چه معنا است؟

تست پاپ پزشک را از وجود سلول‌های سرطانی یا پیش‌سرطانی در دهانه رحم آگاه می‌کند. این تست یکی از نتایج زیر را نشان می‌دهد:

پاپ اسمیر طبیعی

اگر در نمونه گرفته شده از دهانه رحم فقط سلول‌های طبیعی دیده شود، گفته می‌شود که جواب تست منفی است. در این صورت، فرد به درمان یا آزمایش‌ دیگری نیاز ندارد؛ اما باید تست پاپ بعدی را حتما انجام دهد. منفی شدن یکی از تست‌های پاپ به معنی مصونیت و برطرف شدن خطر ابتلا به بیماری نیست.

پاپ اسمیر غیرطبیعی

در این مورد، نتیجه تست مثبت است و سلول‌های غیرطبیعی یا غیرعادی در نمونه گرفته شده از دهانه رحم دیده می‌شود. نتیجه مثبت لزوما به معنای ابتلا به سرطان رحم نیست. کسب این نتیجه به وجود سلول‌های غیرطبیعی در دهانه رحم اشاره دارد که بعضی از آن‌ها ممکن است پیش‌سرطانی باشند. تفسیر نتیجه مثبت به نوع سلول‌های کشف شده بستگی دارد:

سلول‌های سنگفرشی غیرطبیعی با اهمیت نامشخص (ASCUS)

سلول‌های سنگفرشی نازک و مسطح هستند و در سطح دهانه رحم سالم رشد می‌کنند. در مورد ASCUS، پاپ اسمیر سلول‌های سنگفرشی که کمی غیرطبیعی هستند را نشان می‌دهد، اما تغییرات به وضوح وجود سلول‌های پیش‌سرطانی را مشخص نمی‌کند.

با تست پاپ اسمیر مایع، پزشک می‌تواند نمونه را از نظر وجود ویروس‌هایی که باعث بروز سرطان می‌شوند (از جمله انواع ویروس پاپیلومای انسانی) بررسی کند.

اگر هیچ ویروس خطرناکی وجود نداشته باشد، سلول‌های غیرطبیعی که در نتیجه آزمایش یافت می‌شوند، چندان نگران‌کننده نیستند. در صورت وجود ویروس‌های نگران‌کننده باید آزمایش‌های بیشتری انجام شود.

ضایعات داخل اپیتلیالی سنگفرشی

این اصطلاح نشان می‌دهد که ممکن است سلول‌های جمع‌آوری شده پیش‌سرطانی باشند. اگر میزان تغییرات کم باشد، به این معنی است که اندازه، شکل و سایر ویژگی‌های سلول‌ها نشان می‌دهد که برای تبدیل ضایعات پیش‌سرطانی به سرطان به سال‌ها زمان نیاز است.

اگر میزان تغییرات زیاد باشد، احتمال اینکه ضایعه خیلی زودتر به سرطان تبدیل شود، بیشتر است. در این شرایط به انجام سایر آزمایش‌های تشخیصی نیاز است.

سلول های غده‌ای غیرطبیعی

سلول‌های غده‌ای در رحم و دهانه آن رشد کرده و مخاط تولید می‌کنند. ممکن است سلول‌های غده‌ای کمی غیرطبیعی به نظر برسند، اما مشخص نیست که آیا سرطانی هستند یا خیر. با انجام آزمایش‌های بیشتر می‌توان منبع سلول‌های غیرطبیعی و اهمیت آن‌ها را مشخص کرد.

سرطان سلول سنگفرشی یا آدنوکارسینوم

این نتیجه به این معنی است که سلول‌های جمع‌آوری‌شده از طریق پاپ اسمیر آن قدر غیرطبیعی به نظر می‌رسند که پزشک تقریبا از وجود سرطان مطمئن می‌شود.

«سرطان سلول سنگفرشی» به سرطان‌هایی اشاره دارد که در سلول‌های سطح صاف واژن یا دهانه رحم ایجاد می‌شوند. به سرطان‌هایی که سلول‌های غده ای را درگیر می‌کنند، «آدنوکارسینوم» می‌گویند. اگر چنین سلول‌هایی یافت شوند، پزشک توصیه می‌کند که بیمار به سرعت مورد ارزیابی قرار گیرد.

در صورتی که تست پاپ غیرطبیعی باشد، از بیوپسی و کولپوسکوپی (Colposcopy) برای بررسی بیشتر استفاده می‌شود:

بیوپسی

پزشک ممکن است از هر ناحیه‌ای که غیرطبیعی به نظر می‌رسد، نمونه بافت (بیوپسی) بگیرد. سپس نمونه بافت برای تجزیه و تحلیل و تشخیص قطعی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

کولپوسکوپی

برای انجام این تست که در مطب پزشک انجام می‌شود، فرد باید روی تخت ژنیکولوژی بخوابد و دیواره‌های واژن توسط اسپکولوم باز شود.

پزشک توسط دستگاهی به نام کولپوسکوپ به بافت‌های دهانه رحم نگاه دقیق‌تری می‌اندازد و در صورت مشکوک شدن به بافت یا توده از آن نمونه‌برداری می‌کند. معمولا نمونه‌برداری از دهانه رحم درد زیادی ندارد و ممکن است پزشک از داروهای بی‌حسی برای این کار استفاده کند.

پس از بیوپسی، نمونه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا نوع سلول‌های مشکوک شناسایی شود. سلول‌های مشکوک ممکن است در مرحله پیش‌سرطانی یا سرطانی باشند. مرحله پیش‌سرطانی فاصله زیادی تا سرطانی شدن بافت دهانه رحم دارد و درمان‌پذیر است.

در صورتی که سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه باشد، می‌توان آن را با پرتودرمانی، شیمی‌درمانی یا انجام عمل جراحی درمان کرد.

نتایج چقدر دقیق هستند؟

تست پاپ اسمیر، یک روش مطمئن برای غربالگری سرطان دهانه رحم است و انجام منظم آن احتمال مرگ و میر ناشی از این بیماری را حداقل 80 درصد کاهش می‌دهد؛ با این حال، بدون خطا نیست؛ چراکه احتمال دریافت نتیجه منفی کاذب وجود دارد.

نتیجه منفی کاذب به این معنی است که علیرغم وجود سلول‌های غیرطبیعی تست قادر به تشخیص آن‌ها نیست. عواملی که می‌توانند باعث کسب نتیجه منفی کاذب شوند، عبارتند از:

• کافی نبودن سلول‌های جمع‌آوری شده از دهانه رحم
• کم بودن تعداد سلول‌های غیرطبیعی
• وجود سلول‌های خونی یا التهابی که از تشخیص سلول‌های غیرطبیعی جلوگیری می‌کنند

اگرچه این احتمال وجود دارد که سلول‌های غیرطبیعی شناسایی نشوند، اما زمان به نفع شما است. سرطان دهانه رحم چندین سال طول می‌کشد تا ایجاد شود؛ بنابراین، اگر یک تست موفق به تشخیص سلول‌های غیرطبیعی نشود، تست بعدی به احتمال زیاد این کار را انجام خواهد داد.

نکات مهم در مورد آزمایش پاپ اسمیر

تست پاپ، یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین آزمایش‌هایی است که برای تشخیص زودهنگام سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم‌ترین نکاتی که باید برای انجام این تست به آن‌ها توجه کنید، عبارتند از:

• زنان 21 تا 29 ساله باید هر سه سال یکبار و زنان 30 تا 65 سال هر سه تا پنج سال یکبار پاپ اسمیر انجام دهند. با توجه به شرایط شما و سابقه پزشکی‌تان ممکن است پزشک انجام این تست را در فواصل زمانی کوتاه‌تری توصیه کند.

• دوران پریود زمان مناسبی برای انجام این تست نیست؛ چون ممکن است خونریزی دقت آزمایش را کاهش دهد. بهتر است این تست در اواسط چرخه قاعدگی انجام شود.
• زنان باردار تا هفته 24 بارداری می‌توانند تست پاپ انجام دهند. بعد از این زمان، انجام تست با درد همراه خواهد بود. پس از زایمان هم تا 12 هفته نمی‌توان تست پاپ انجام داد.
• ممکن است در حین تست کمی احساس سوزش یا فشار داشته باشید. خونسرد بودن و نفس عمیق کشیدن احتمال بروز درد را کاهش می‌دهد. خشکی واژن و اندومتریوز باعث می‌شود که تست پاپ با درد بیشتری همراه باشد.

سخن پایانی

انجام تست پاپ اسمیر درد ندارد و اصلا ترسناک نیست. زنان باید بدانند که انجام دوره‌ای این تست به آن‌ها کمک می‌کند که ابتلا به‌ سرطان دهانه رحم را زودتر تشخیص دهند.

تشخیص سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه درمان آن را ساده‌تر می‌کند.  باید بدانید که این بیماری در مراحل پیشرفته، به سایر بافت‌های دستگاه تولید مثل و حتی سایر بافت‌های بدن گسترش می‌یابد و این موضوع ممکن است باعث مرگ شود.

اگر درباره تست پاپ سوالی دارید، می‌توانید آن را از ما بپرسید.

سوالات متداول

سرطان دهانه رحم در مراحل ابتدایی علامت خاصی ندارد و به همین دلیل فقط با تست پاپ می‌توان آن را تشخیص داد. افرادی که این تست را انجام نمی‌دهند، ممکن است خیلی دیر و هنگامی که سرطان پیشرفت کرده است به وجود آن پی ببرند. تشخیص دیرهنگام سرطان شانس بهبودی را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.

ویروس HPV که از راه رابطه جنسی منتقل می‌شود، علت اصلی سرطان دهانه رحم است؛ اما عوامل دیگری هم در بروز این سرطان نقش دارند؛ بنابراین، شما باید به طور منظم و صرف نظر از وضعیت فعالیت جنسی خود تست پاپ را انجام دهید.

به طور کلی، زنان بالای ۶۵ سال که آزمایش‌های دوره‌ای پاپ اسمیر آن‌ها طبیعی بوده، دیگر نیازی به انجام این تست ندارند، مگر اینکه پزشک این تست را برای آن‌ها تجویز کند.
در بعضی شرایط هم می‌توان انجام این تست را متوقف کرد. بعد از هیسترکتومی کامل (برداشتن رحم و دهانه رحم از طریق جراحی)، از پزشک خود بپرسید که آیا نیاز است به تست پاپ ادامه دهید یا خیر.
اگر هیسترکتومی به دلیل ابتلا به یک بیماری غیرسرطانی مثل فیبروم رحم انجام شده باشد، احتمالا می‌توانید تست پاپ را متوقف کنید؛ اما اگر یک بیماری پیش‌سرطانی یا سرطانی در دهانه رحم علت این جراحی باشد، ممکن است پزشک توصیه کند که به انجام آن ادامه دهید.

بعد از انجام تست ممکن است به دلیل حساس شدن دهانه رحم لکه‌بینی رخ دهد که نگران‌کننده نیست؛ اما در صورت خونریزی باید با پزشک مشورت شود؛ چون ممکن است خراش یا عفونت دهانه رحم باعث بروز این مشکل شده باشد.

با توجه به اهمیت حفظ پرده بکارت در دختران، تا حد امکان از انجام تست پاپ در این افراد خودداری می‌شود؛ اما اگر پزشک به دلیل مشکوک شدن به سرطان انجام این کار را ضروری بداند، باید برای پیشگیری از پیشرفت بیماری تست پاپ انجام شود.