قرص متفورمین | همه چیز درباره متفورمین و کاربردهای آن
متفورمین نوعی داروی خوراکی در زمینه سلامت محسوب می‌شود که با نام‌های تجاری مختلفی از قبیل : Fortamet ، Glucophage XR ، Glucophage و Glumetza عرضه می‌شود. این دارو که به دو صورت قرص و شربت در داروخانه‌ها موجود است. کاربرد اصلی این قرص‌ها در درمان سطح قند خون بالا در بیمارهای دیابتی نوع 2 می‌باشد. این دارو گاهی اوقات به صورت تنها و در پاره‌ای از مواقع به عنوان داروی مکمل و در ترکیب با سایر داروها ممکن است تجویز و استفاده شود. البته قرص متفورمین در مواردی نیز برای اختلال متابولیسم کربوهیدرات و درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز تجویز می‌شود.
این دارو معمولا کارهای زیر را در بدن انجام می‌دهد:
- میزان گلوکز (قند) ساخته شده توسط کبد را کاهش می‌دهد
- میزان گلوکز بدن را کاهش می‌دهد
- اثر انسولین را بر بدن شما افزایش می‌دهد
لازم به ذکر است که انسولین هورمونی است که به بدن کمک می‌کند تا قند اضافی را از خون شما خارج کند. این هورمون مفید در لوزالمعده تولید می‌شود. زمانی که انسولین به اندازه کافی در بدن تولید نشود و یا کارایی لازم را نداشته باشد؛ قند خون شما به صورت کنترل نشده‌ای بالا رفته و دچار دیابت می‌شوید. قرص متفورمین که به دو صورت 500 و 1000 میلی گرمی در بازار موجود است؛ برای بیماران دیابتی تجویز می‌شود.
نحوه مصرف
قبل از هرچیزی باید در نظر داشته باشید که میزان و نحوه مصرف این قرص را فقط پزشک می‌تواند تعیین کند و بهتر است قرص متفورمین را دقیقا مطابق نسخه و دستور پزشک مصرف کنید. در بیماران دیابتی این قرص ممکن است به تنهایی یا همراه با سایر داروهای دیابت و یا حتی در کنار انسولین تجویز شود. پزشک در اکثر موارد، مصرف دارو را با مقدار کم شروع کرده و به تدریج آن را افزایش می‌دهد. این کار به منظور تطبیق بدن شما با دارو انجام می‌گیرد.
نکته مهمی که درباره مصرف قرص متفورمین وجود دارد این است که حتما باید به صورت منظم و در ساعت‌های مشخصی از شبانه روز مصرف شود. البته بهترین زمان برای مصرف این دارو در کنار وعده‌های اصلی غذایی می‌باشد. نکته حائز اهمیت دیگری که در زمینه این قرص‌ها باید به آن توجه داشته باشید این است که از نصف کردن و یا جویدن آن خودداری کنید.
در صورت فراموش كردن مصرف يك نوبت دارو بلافاصله پس از يادآوري آن را مصرف كنيد مگر آنكه زمان ياد آوري به نوبت مصرف بعدي دارو نزديك باشد. در اين شرايط نوبت فراموش شده را مصرف نكنيد و نوبت بعدي را در زمان خودش مصرف كنيد اما به هيچ وجه مقدار مصرف دارو را دو برابر نكنيد.
توصیه های مهم قبل از مصرف متفورمین
- قبل از اینکه شروع به مصرف قرص متفورمین کنید؛ حتما تمام داروهایی که در حال مصرف آن‌ها هستید را به پزشک خود معرفی کنید. این دارو ممکن است با برخی دیگر از داروها اختلال داشته و تبعات خطرناکی را برای شما به همراه آورد.
- در صورتی که در دو روز اخیر، تحت عکسبرداری همراه با تزریق مواد رنگی قرار گرفته اید، پزشک خود را مطلع نمائید.
- اگر در ماه‌های گذشته دچار عفونت شدید شده‌اید؛ بهتر است قبل از شروع به مصرف این داروها پزشک خود را در جریان بگذارید
- در صورت عمل جراحی یا تست‌های تشخیصی با اشعه ایکس پزشک را از مصرف دارو با خبر کنید.
- در صورتی که در دوره مصرف این دارو با مواردی مانند : اسهال، تنفس سریع و سطحی، درد و اسپاسم شدید ماهیچه‌ای، خواب آلودگی غیر معمول، خستگی و ضعف غیرمعمول برخورد کردید؛ سریعا پزشک خود را در جریان بگذارید
- در صورتی که تحت درمان با داروهای قلبی هستید یا اخیرا دچار حمله ی قلبی شده اید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی
قرص متفورمین می‌تواند عوارض جانبی خفیف و یا جدی ایجاد کند. در ادامه به معرفی این عوارض خواهیم پرداخت. البته برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد عوارض جانبی احتمالی متفورمین یا نکاتی درباره نحوه مقابله با عوارض جانبی نگران کننده، با پزشک خود صحبت کرده و از سلامتی خود اطمینان حاصل کنید. عوارض جانبی خفیفی که ممکن است در اثر مصرف این دارو رخ دهند عبارتند از:
- اسهال
- دل درد
- حالت تهوع
- گاز معده
- سوزش سر دل
این اثرات معمولا بعد از چند روز از بین می‌روند. در صورتی که بعد از گذشت یک هفته از شروع مصرف متفورمین، عوارض بالا از بین نرفتند؛ بهتر است با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید.
عوارض جدی
در پاره‌ای از مواقع مصرف متفورمین ممکن است که باعث بروز عوارض جدی و خطرناک شوند. در صورت مشاهده هر کدام از موارد زیر سریعا با پزشک خود مشورت کنید:
- خستگی مفرط
- مشکلات تنفسی
- ضرباط قلب نامنظم
- سرگیجه و احساس تهوع شدید
- خواب آلودگی غیر معمول
نشانه‌های بالا بیانگر حالتی به اسم اسیدوز لاکتیک می‌باشند. این وضعیت در شرایطی رخ می‌دهد که بدن بیش از اندازه اسید لاکتیک تولید کند. اسیدوز لاکتیک که یکی از عوارض خطرناک مصرف قرص متفورمین می‌باشد؛ یک وضعیت اورژانسی پزشکی است و سریعا باید درمان شود.
قند خون پایین
یکی دیگر از عوارض خطرناک این قرص، قند خون پایین است. علامات و نشانه‌های قند خون پایین در بدن عبارتند از:
- سردرد
- لرزش بدن
- تعریق
- گرسنگی
- تپش قلب سریع
در صورتی که در دوره‌ی مصرف قرص متفورمین با هر یک از نشانه‌های بالا برخورد کردید؛ باید سریعا به پزشک خود مراجعه کرده و وی را در جریان وضعیت بدنی خود قرار دهید.
قرص متفورمین 500 برای لاغری
یکی از اثراتی که این قرص بر بدن می‌گذارد؛ کاهش وزن است و از این رو بسیاری از افراد برای لاغری از قرص متفورمین استفاده می‌کنند. آنچه که مسلم است این است که این قرص بر روی افراد جوان چاق اثر گذاشته و باعث کاهش وزن آن‌ها می‌شود. البته ممکن است در همه افرادی که این قرص را به منظور لاغری استفاده می‌کنند؛ نتیجه مطلوب حاصل نشود. هنوز مشخص نیست که این قرص چگونه بر لاغری و کاهش وزن تاثیر می‌گذارد؛ اما قوی‌ترین فرضیه در این زمینه، کاهش اشتهای فرد بر اثر مصرف متفورمین می‌باشد.
تحقیقات نشان داده که تاثیرات این دارو بر روی لاغری آهسته و طولانی مدت می‌باشند. به طور کلی بعد از دو سال مصرف قرص متفورمین 2 تا 4 کیلوگرم از وزن شما کم خواهد شد. از آنجایی که این قرص در افراد غیر دیابتی عوارض جانبی ندارد و قیمت آن در بازار نیز تقریبا پایین می‌باشد؛ بسیاری از افراد به متفورمین به عنوان یک گزینه ایده آل برای کاهش وزن و لاغری نگاه می‌کنند. به طور قطع نمی‌توانیم بگوییم از این قرص برای لاغری استفاده کنید یا خیر، اما اگر اضافه وزن شما زیاد بالا نرفته است؛ سعی کنید نه از این قرص و نه هیچ قرص دیگری استفاده نکنید. بهترین راه برای کاهش وزن، ورزش کردن و رژیم غذایی مناسب می‌باشد.
قرص متفورمین برای بارداری
به طور کلی کسانی که دیابت نوع 2 دارند و از قرص متفورمین اسنتفاده می‌کنند؛ برای بارداری مشکلی نخواهند داشت و نباید در این زمینه نگران باشند. علاوه بر این در پاره‌ای از مواقع این دارو برای جلوگیری از دیابت در دوران حاملگی نیز تجویز می‌شود. مادران شیرده نیز نباید نگران مصرف متفورمین باشند؛ چرا که این دارو تاثیری بر شیر مادر و گلوگز خون نوزاد نخواهد گذاشت. در واقع ترشح این دارو در شیر مادر به قدری ناچیز است که هیچ ناثیری بر روی قند خون طبیعی نوزاد نخواهد گذاشت.
