درمان پرکاری تیروئید در طب سنتی + علائم پرکاری تیروئید

غده تیروئید مسئول تولید چند تا از مهم‌ترین هورمون‌های بدن است. تمام سلول‌های بدن از این هورمون‌ها استفاده می‌کنند. به همین دلیل، بروز هر نوع اختلال در تولید آن‌ها مهم است. به افزایش هورمون‌های تیروئید، پرکاری تیروئید یا hyperthyroidism گفته می‌شود. هم در طب سنتی و هم در طب نوین به این بیماری پرداخته شده است. در برخی موارد، علائم پرکاری تیروئید در طب سنتی و طب نوین شباهت‌هایی به یکدیگر دارند. اما در هر کدام، روش‌های متفاوتی برای درمان توصیه شده است.

سابقه طب سنتی در ایران به قرن‌ها قبل برمی‌گردد و علیرغم پیشرفت‌های طب مدرن، همچنان جایگاه خودش را حفظ کرده است. عوارض جانبی داروهای شیمیایی و هزینه بالای آن‌ها از دلایل اقبال مردم به طب سنتی است.

در این مقاله از ایده آل مگ با ما همراه باشید تا با علائم پرکاری تیروئید در طب سنتی و راهکارهای طبیعی که برای درمان آن وجود دارد، آشنا شوید.

پرکاری تیروئید چیست؟

غده تیروئید که در جلوی گردن قرار دارد، در سنین مختلف وظایف متفاوتی را بر عهده دارد. این غده در دوران جنینی به رشد جنین و شکل‌گیری اندام‌های مختلف کمک می‌کند. بعد از تولد، تیروئید مسئول کنترل متابولیسم و دمای بدن است. این غده در طول زندگی وظیفه کنترل متابولیسم را برعهده دارد. از دیگر وظایف حیاتی تیروئید باید به تنظیم ضربان قلب اشاره نمود. این غده چرخه قائدگی را هم در زنان تنظیم می‌کند. 

تیروئید دو هورمون مهم می‌سازد. این هورمون‌ها تری یدوتیرونین (T3) و تترا یدوتیرونین (T4) نامیده می‌شوند. هورمون‌هایی که این غده تولید می‌کند برای زندگی انسان ضروری هستند. اگر فعالیت غده تیروئید زیاد شود و هورمون زیادی تولید کند به پرکاری تیروئید مبتلا می‌شوید.

تیروئید پرکار به قلب آسیب می‌زند، احتمال سکته و نارسایی قلبی را بالا می‌برد، استخوان‌ها را ضعیف و شکننده می‌کند، حساسیت چشم‌ها را به نور زیاد می‌کند و موجب قرمزی و تورم آن‌ها می‌شود.

دلایل ابتلا به پرکاری تیروئید

بیماری گریوز یکی از دلایل شایع ابتلا به این بیماری هورمونی است. گریوز یک بیماری خودایمنی است که موجب حمله سیستم ایمنی به غده تیروئید می‌شود. این وضعیت غده تیروئید را وادار می‌کند هورمون بیشتری بسازد. بیماری گریوز در زنان زیر 40 سال شایع‌تر است.

دلیل دیگر، وجود ندول (گره‌های کوچک) در غده تیروئید است که تولید هورمون‌ها را افزایش می‌دهند. ندول‌ها معمولاً خوش‌خیم و غیرسرطانی هستند. اما تا امروز دلیل بروز آن‌ها مشخص نشده است.

التهاب غده تیروئید (تیروئیدیت) هم می‌تواند در بروز تیروئید پرکار نقش داشته باشد. تیروئیدیت به علت عفونت ویروسی ایجاد می‌شود. علائم آن تب، درد و درد گردن است.

غده تیروئید برای ساخت هورمون‌های خود نیاز به ید دارد. اما اگر از طریق داروها یا مکمل‌های غذایی ید زیادی وارد بدن شود باز هم ممکن است به تیروئید پرکار مبتلا شوید.

علائم پرکاری تیروئید

وقتی به تیروئید پرکار مبتلا می‌شوید ممکن است در مراحل اولیه احساس پرانرژی بودن کنید. چون متابولیسم بدن شما بالا رفته است. اما با گذشت زمان، افزایش متابولیسم تاثیر منفی بر بدن شما می‌گذارد و احساس خستگی به سراغتان می‌آید.

معمولاً علائم پرکاری تیروئید به تدریج ظاهر می‌شوند. اما اگر جوان باشید، ممکن است علائم به طور ناگهانی بروز کنند.

علائم پرکاری تیروئید در طب سنتی

طب سنتی علت تیروئید پرکار را غلبه صفرا (گرمی و خشکی) می‌داند. علائم پرکاری تیروئید در طب سنتی عبارتند از:

• کاهش وزن تدریجی
• افزایش دمای بدن
• تعریق
• گرگرفتگی
• کلافگی و بی‌قراری
• اضطراب و استرس
• اختلال خواب
• ضعف و خستگی در عضلات، شانه‌ها و ران‌ها
• خشکی پوست
• ریزش مو
• لرزش دست‌ها

روش‌های درمان تیروئید پرکار

نوع روش درمان تیروئید پرکار به سن و شدت بیماری بستگی دارد. پزشکان ممکن است یکی از روش‌های زیر را برای درمان شما انتخاب کند؛

داروهای ضد تیروئید‌

متی مازول و پروپیل تیواوراسیل (PTU) تولید هورمون‌ها را در غده تیروئید کم می‌کنند. از عوارض جانبی این داروها می‌توان به آلرژی و خارش اشاره کرد.

در موارد نادر، این داروها میزان سلول‌های سفید خون را کاهش می‌دهند. با کاهش این سلول‌ها احتمال ابتلای شما به عفونت بیشتر می‌شود.

به ندرت، این داروها به کبد آسیب می‌زنند. به همین دلیل، اگر متوجه علائمی مثل زرد شدن پوست یا سفیدی چشم، خستگی و درد شکم شدید، به پزشک مراجعه کنید.

مسدودکننده‌های بتا

این داروها تاثیری روی مقدار هورمون‌های تیروئید ندارند. بلکه به کاهش علائم پرکاری تیروئید مثل اضطراب، لرزش و تپش قلب کمک می‌کنند.

ید رادیواکتیو

در این روش مقدار کمی ید رادیواکتیو به صورت خوراکی به شما داده می‌شود. سلول‌ها در تیروئید پرکار ید را جذب می‌کنند. در نتیجه این سلول‌ها از بین رفته و مقدار هورمون‌های تیروئید کم می‌شود. ممکن است بیش از یک بار نیاز باشد که از این روش درمانی استفاده کنید.

جراحی

اگر داروها در درمان بیماری ناموفق باشند پزشک بخشی از غده تیروئید یا تمام آن را به کمک جراحی از بدن خارج می‌کند. به این نوع جراحی، تیروئیدکتومی گفته می‌شود. بیمار بعد از جراحی باید تا پایان عمر از داروهای حاوی هورمون تیروئید استفاده کنید.

درمان پرکاری تیروئید در طب سنتی

درمان پرکاری تیروئید در طب سنتی، اصلاح طبع و کاهش مصرف غذاهای گرم و خشک است. این بیماران باید از مواد غذایی که طبع سرد و تر دارند، استفاده کنند.

مصرف غذاهایی مثل لیموشیرین، نارنگی، هلو، قارچ، خرفه و تخم کدو به افراد دارای تیروئید پرکار توصیه می‌شود. ماساژ تیروئید با روغن‌های داراری طبع خنک مثل نیلوفر و گل بنفشه مفید است.

بیماران مبتلا به تیروئید پرکار باید خواب منظمی داشته باشند. ساعت ده شب خوابیده و حدود پنج صبح بیدار شوند.

درمان گیاهی پرکاری تیروئید در طب سنتی

بیماران مبتلا به تیروئید پرکار می‌توانند به میزان مساوی تخم گشنیز، بابونه، سنبل‌الطیب، بهار نارنج و بادرنجبویه را با هم ترکیب و پودر کنند. سپس یک قاشق مرباخوری از این پودر را با 4 لیوان آب داخل قوری ریخته و دم کنند. مصرف سه لیوان در روز از این دمنوش برای بیماران مفید است.

بی‌خوابی، اضطراب، درد عضلانی و ریزش مو شایع‌ترین علائم پرکاری تیروئید در طب سنتی هستند. به کمک این دمنوش می‌توانید این علائم را کاهش دهید.

تخم گشنیز: حافظ سلامت قلب، پوست و مو

تخم گشنیز در حفظ سلامت پوست نقش دارد. ریشه‌های مو را تقویت می‌کند و ریزش آن‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین کلسترول خون را تنظیم کرده و به سلامت قلب کمک می‌کند. این خواص باعث می‌شود تا عوارض و علائم پرکاری تیروئید بهبود پیدا کند.

بابونه: ضد اضطراب و ضد درد

بابونه یک گیاه معطر با ارتفاع تقریباً سی سانتی‌متر است. این گیاه به داشتن خواب آرام و راحت کمک کرده و بی‌خوابی را درمان می‌کند. بابونه اعصاب را تقویت کرده و دردهای عضلانی را تسکین می‌دهد. مصرف بابونه برای افرادی که از اضطراب دارند، مفید است.

سنبل‌الطیب: آرام‌بخش و ضد اضطراب

سنبل‌الطیب یک گیاه علفی است که تا دو متر می‌تواند رشد کند. طعم سنبل‌الطیب تلخ است. این گیاه علائم و عوارض تیروئید پرکار را درمان می‌کند. در درمان بی‌خوابی نقش دارد و کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد.

سنبل‌الطیب یک ضد اضطراب طبیعی است. باعث آرامش می‌شود و استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد. اعصاب را آرام می‌کند و در درمان لرزش دست عصبی موثر است.

بهار نارنج: آرام‌بخش

به شکوفه درخت نارنج، بهار نارنج گفته می‌شود. غنچه‌های درخت نارنج اواخر زمستان تشکیل شده و در اوایل بهار باز می‌شوند. این شکوفه‌ها بسیار معطر هستند. مصرف بهار نارنج به حفظ سلامت قلب کمک می‌کند و موجب آرامش اعصاب می‌شود.

بادرنجبویه: ضد اضطراب

این گیاه روی خلق و خو اثر دارد. استرس و اضطراب را کم می‌کند و موجب می‌شود احساس آرامش کنید. به درمان اختلالات خواب ناشی از پرکاری تیروئید کمک می‌کند و گیاه مناسبی برای درمان بی‌خوابی است. تیروئید پرکار با مصرف این گیاه به حالت عادی باز می‌گردد. بادرنجبویه تولید هورمون‌های تیروئید  را کاهش داده و از عوارض بیماری جلوگیری می‌کند.

غذاهای مفید برای بهبود علائم پرکاری تیروئید

هیچ غذایی به تنهایی نمی‌تواند تیروئید پرکار را درمان کند. با این حال، غذاها در حفظ سلامت غده تیروئید و کاهش علائم پرکاری تیروئید نقش دارند. در اینجا به چند غذای مفید برای این بیماران اشاره می‌کنیم:

انواع کلم

در سبزیجات خانواده کلم مثل گل کلم، کلم بروکلی و … ترکیباتی وجود دارد که تولید هورمون را در غده تیروئید کاهش می‌دهند.

غذاهای حاوی سلنیوم

برای عملکرد غده تیروئید به یک ماده معدنی به نام سلنیوم هم نیاز است. سلنیوم بعضی از علائم بیماری‌های تیروئید را کاهش می‌دهد. اگر برای درمان تیروئید پرکار از داروهای ضد تیروئید استفاده می‌کنید، دریافت سلنیوم سرعت بهبودی شما را بالا می‌برد. این ماده معدنی مفید در غذاهای زیر وجود دارد:

• میگو
• گوشت گاو
• بوقلمون
• مرغ
• برنج
• تخم‌مرغ
• جو دوسر
• اسفناج

غذاهای حاوی آهن

آهن به سلول‌های قرمز خون کمک می‌کند تا اکسیژن را به قسمت‌های مختلف بدن برسانند. کمبود آهن با تیروئید پرکار در ارتباط است. اگر می‌خواهید به کمبود آهن مبتلا نشوید غذاهای زیر را در رژیم غذایی خود بگنجانید:

• نان و غلات غنی شده با آهن
• حبوبات مثل لوبیا چیتی، عدس و …
• گوشت گاو
• مرغ
• بوقلمون

غذاهای حاوی کلسیم و ویتامین D

بالا رفتن هورمون‌های تیروئید به استخوان‌ها آسیب می‌زند. بیمارانی که تیروئید پرکار دارند بیش از سایرین در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار می‌گیرند. غذاهای زیر غنی از کلسیم هستند:

• شیر
• ماست
• پنیر
• ماهی ساردین
• آب پرتقال غنی شده با کلسیم
• شیر سویای غنی شده با کلسیم
• کلم بروکلی

بهترین منبع ویتامین D نور خورشید است. وقتی در مجاورت نور خورشید قرار می‌گیرید ویتامین D در پوست شما تولید می‌شود. با این وجود، به دلیل نگرانی از ابتلا به سرطان پوست بسیاری از افراد در معرض آفتاب قرار نمی‌گیرند یا از کرم ضد آفتاب استفاده می‌کنند.

به طور کلی، غذاها ویتامین D زیادی ندارند. با این حال، در ماهی سالمون و لبنیات غنی شده با ویتامین D مقداری از این ویتامین را می‌توانید بیابید.

ادویه‌ها

ادویه‌هایی مثل زردچوبه برای افرادی که به تیروئید پرکار مبتلا هستند، مفید است. زردچوبه می‌تواند التهاب این غده را کاهش دهد.

غذاهایی که ید کمی دارند

اگر برای درمان پرکاری تیروئید ید رادیواکتیو دریافت می‌کنید، باید مقدار ید در رژیم غذایی شما کم شود. شما می‌توانید از غذاهای زیر که ید کمی دارند، استفاده کنید:

• سفیده تخم‌مرغ
• گوشت گاو، مرغ و بوقلمون (در حد متوسط مصرف شود)
• سبزیجات تازه یا منجمد
• میوه‌‌ها و آبمیوه‌ها
• مغزهای خوراکی خام و بدون نمک
• مربا و عسل
• روغن‌های گیاهی
• نمک بدون ید
• ادویه‌ها

سخن آخر

اکنون که با علائم پرکاری تیروئید در طب سنتی آشنا شدید، به محض مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنید. بیماری‌های تیروئید در کوتاه مدت مشکلی ایجاد نمی‌کنند. اما در طولانی مدت تاثیر زیادی روی سلامتی می‌گذارند.

درمان اصلی این بیماری استفاده از داروهای ضد تیروئید است. اگر می‌خواهید از غذاها و گیاهان خاص برای درمان استفاده کنید با پزشک مشورت کنید. چون هیچ غذا و گیاهی نمی‌تواند جایگزین داروهای شما شود و حتی ممکن است استفاده از برخی گیاهان خطرناک باشد. مصرف برخی از گیاهان در مقادیر زیاد سمی است یا اثربخشی داروهایی که پزشک تجویز کرده را کم می‎کند.

اگر درباره درمان تیروئید پرکار در طب سنتی سوالی دارید می‌توانید آن را از ایده آل مگ بپرسید.

سوالات متداول‌