پرکاری تیروئید در مردان : از علائم تا تشخیص و درمان

پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که تیروئید مقدار زیادی هورمون تیروکسین تولید کند. علائم پرکاری تیروئید در مردان نباید نادیده گرفته شود چون این بیماری باعث تحلیل بافت عضلانی و پوکی استخوان می‌شود.

از دیگر عوارض این بیماری باید به لرزش بدن، اضطراب و تعریق اشاره نمود. روش‌های درمانی مختلفی برای این بیماری وجود دارد که با نظر پزشک و با توجه به شرایط، سن و مرحله پیشرفت بیماری تجویز می‌شوند.

در ادامه با این مقاله بخش سلامتی ایده آل مگ همراه باشید تا شما را بیشتر با علائم تیروئید پرکار در مردان آشنا کنیم.

پرکاری تیروئید چیست؟

پرکاری تیروئید نوعی بیماری است که در آن غده تیروئید بیش از حد طبیعی فعال می‌شود و هورمون تولید می‌کند. بدون درمان، پرکاری تیروئید می‌تواند سایر مشکلات سلامتی را ایجاد کند. برخی از جدی‌ترین‌ مشکلات قلب (ضربان قلب سریع یا نامنظم، نارسایی احتقانی قلب) و استخوان‌ها (پوکی استخوان) از جمله مهم‌ترین این مشکلات سلامتی هستند.

پرکاری تیروئید اصطلاح پزشکی است که برای تعریف آسیب‌شناسی افزایش عملکرد بافت غده تیروئید مشخص می‌شود. این بیماری با افزایش غیرطبیعی هورمون‌های تیروئیدی همراه است.

در این بیماری دو هورمون T3 و T4 (تیروکسین) بیش از نیاز بدن ترشح می‌شوند. این هورمون‌ها نقش مهمی در فعالیت سلول‌های بدن دارند و مقدار بیش از حد آنها می‌تواند تمام بافت‌های بدن را تحت تأثیر قرار دهد.

پرکاری تیروئید از هر 100 هزار نفر، 20 نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و طیف وسیعی از بیماری‌ها را در بر می‌گیرد. در میان آسیب‌شناسی‌هایی که باعث پرکاری تیروئید می‌شود، می توان به این موارد اشاره کرد:

• گواترهای چند سلولی طولانی مدت (BMN)
• آدنوم‌های سمی (تومورهای منفرد)
• گواترهای چند سلولی سمی (Plummer’s Sd.)

با این حال، آسیب شناسی که بیشتر موارد از پرکاری تیروئید حاصل می‌شود، بیماری Graves-Basedow است.

چرا مردان به پرکاری تیروئید مبتلا می‌شوند؟

بیماری گریوز شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید است. وقتی سیستم ایمنی به غده تیروئید حمله می‌کند، باعث تولید بیش از حد هورمون تیروئید می‌شود. گریوز، یک بیماری مزمن (طولانی مدت) است که معمولا در خانواده‌هایی دیده می‌شود که سابقه بیماری تیروئید یا سایر بیماری‌های خود ایمنی دارند. برخی از افراد مبتلا به بیماری گریوز دچار التهاب در پشت کره چشم می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود که چشم برجسته‌تر دیده شود.

علل کمتر شایع پرکاری تیروئید عبارتند از:

• گره‌های تیروئید: توده‌هایی در تیروئید وجود دارد که می‌تواند هورمون اضافی ترشح کند.
• تیروئیدیت تحت حاد – التهاب دردناک تیروئید: این مشکل معمولا توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شود.
• تیروئیدیت لنفوسیتیک – التهاب بدون درد ناشی از لنفوسیت‌ها (نوعی گلبول سفید) در تیروئید

علائم پرکاری تیروئید در مردان کدام است؟

شایع‌ترین علائم پرکاری تیروئید در مردان خستگی، تعریق، بی‌قراری، تغییر در میزان اشتها، مشکل در تمرکز و کاهش وزن است. یک عارضه جانبی غیرمعمول که فقط روی مردان تأثیر می‌گذارد تورم بافت پستان است که در واقع باعث رشد سینه در مردان می‌شود.

یکی دیگر از علائم احتمالی، احساس ضربان قلب بسیار سریع است. قلب ممکن است به طور نامنظم بزند و تنفس حتی در هنگام استراحت دچار مشکل شود. اکثر مردم احساس می‌کنند قلبشان از سینه بیرون می‌رود. در بیماران مسن، حتی ممکن است نارسایی قلبی رخ دهد.

دو عارضه جانبی جدی دیگر که ممکن است به دلیل پرکاری تیروئید در مردان مشاهده شود، ضعف عضلانی همراه با ضعف استخوان است.افزایش متابولیسم نیز یک علامت جدی است، چون می‌تواند اثرات جدی بر روی بدن انسان ایجاد کند.

در صورت عدم درمان، با افزایش سطح تیروکسین، علائم بدتر می‌شوند.

 نشانه‌ها و علائم پرکاری تیروئید در مردان

اگر بخواهیم مهمترین علائم تیروئید پرکار در مردان را نام ببریم باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• احساس گرما
• تعریق بیشتر
• ضعف عضلانی
• لرزیدن بدن به خصوص دست‌ها
• ضربان قلب سریع
• ضعف یا خستگی
• کاهش وزن
• اسهال یا افزایش دفعات دفع مدفوع
• تحریک پذیری و اضطراب
• مشکلات چشمی

چگونه پرکاری تیروئید را تشخیص دهیم؟

پزشک در محله اول معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. او  آزمایش خون را برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌های شما تجویز می‌کند. هنگامی که سطح T4 و T3 بالاتر از حد نرمال و سطح هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) پایین‌تر از حد نرمال باشد، شما مبتلا به پرکاری تیروئید هستید.

برای تعیین نوع پرکاری تیروئید، پزشک ممکن است آزمایش جذب ید رادیواکتیو را انجام دهد تا میزان جذب ید، توسط تیروئید شما از جریان خون را اندازه‌گیری کند. تیروئید از ید برای ساخت T3 و T4 استفاده می‌کند. در برخی موارد پزشک ممکن است دستور به انجام اسکن تیروئید دهد تا شکل غده و وجود ندول‌ها را در آن بررسی کند.

روش های درمان پرکاری تیروئید در مردان

عدم موفقیت یا خودداری از درمان پرکاری تیروئید می‌تواند منجر به عوارض بینایی، کاهش وزن خطرناک و مشکلات قلبی شود.روش‌های مختلفی برای درمان تیروئید پرکار وجود دارد. درمان پرکاری تیروئید به سن و شرایط جسمی و شدت مشکل تیروئید بستگی دارد.

از جمله این روش‌ها می‌توان به تزریق ید رادیواکتیو و تجویز داروهای خوراکی مثل بتابلاکرها و داروهای ضدتیروئید اشاره کرد. بتابلاکر‌ها، پرکاری تیروئید را درمان نمی‌کنند و تنها اثرات منفی هورمون‌های تیروئید بر متابولیسم و ضربان قلب را کاهش می‌دهند.

داروهای ضد تیروئید اساسا باعث می‌شوند مقداری از تولید هورمون‌های تیروئید متوقف شود. یکی از خطرناک‌ترین عوارض جانبی این داروها، کاهش تولید گلبول‌های سفید خون است.

استفاده از ید رادیواکتیو یکی از بهترین روش‌های درمانی است. 80 درصد از بیماران تنها با دریافت یک دوز از این ماده بهبود یافته‌اند. چون ید تنها توسط غده تیروئید از خون برداشت می‌شود، احتمال آسیب به سایر بافت‌ها نیز کمتر است.

در موارد حاد و پیشرفته بیماری، جراحی تیروئید توصیه می‌شود. در این روش بخشی از غده تیروئید از بدن خارج می‌شود تا مقدار تولید هورمون تیروکسین کاهش یابد. این روش درمانی با خطرات جدی همراه است. در هنگام انجام این عمل جراحی ممکن است به تارهای صوتی بیمار آسیب وارد شود.

گاهی با برداشت بخش بزرگی از تیروئید در این عمل جراحی، فرد دچار کم کاری تیروئید می‌شود. این افراد مجبورند تا پایان عمر خود از قرص‌های حاوی تیروکسین استفاده کنند.

برای پرکاری تیروئید چه بخوریم؟

اساس رژیم پرکاری تیروئیدف افزایش مصرف برخی از غذاهایی است که فعالیت تیروئید را کاهش می‌دهد؛

غذاهای پیشنهادی

• انواع کلم و تربچه: این مواد غذایی به دلیل وجود اسیدهای کافئین و کلروژنیک، فعالیت غده تیروئید را کاهش می‌دهند.
• آجیل‌ها و دانه‌ها: گردو، بادام زمینی، بذر کتان، دانه کاج تولید تنیروکسی را در بدن کم می‌کنند.
• غلات: غلاتی مانند گندم و ارزن نیز تولید تیروکسین را کاهش می‌دهند.
• غذاهای دارای اسید کافئیک: کرفس، پرتغال، لیمو، هویج، آووکادو، آلو، بادمجان و هلو از جمله این موادغذایی هستند.
• انار و انگور: این مواد حاوی اسید الاژیک هستند که باعث بهبود تیروئید پرکار می‌شوند.
• لیتیوم: لیتیوم نیز بر عملکرد تیروئید پرکار تاثیر مثبت دارد. مواد غذایی چون پیاز، مارچوبه، خربزه، جعفری و سیب‌زمینی مقدار زیادی لییوم دارند.

غذاهایی که باید از آنها اجتناب کنید

افراد دارای پرکاری تیروئید باید از مصرف غذاهای سرشار از ید خودداری کنند چون این مواد غذایی باعث تولید بیشتر هورمون تیروکسین می‌شوند. از جمله این مواد غذایی باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• سبزیجات: سیر، گوجه فرنگی، اسفناج، لوبیا، نخود فرنگی
• غلات و حبوبات: ذرت، آفتابگردان، سویا، عدس، نخود فرنگی، لوبیا، جو دوسر.
• میوه‌ها: انبه، سیب، خرما، نارگیل، توت فرنگی، زردآلو، آجیل برزیلی، آناناس، فندق، پسته، بادام هندی؛
• گیاهان و ادویه‌ها: زوفا، رازیانه، پیچک زمینی، دارچین، جینسینگ، ریحان؛
• غذاهای دریایی و نمک ید دار: جلبک‌های دریایی، به ویژه Fucus vesiculosus

سوالات متداول