آشنایی با روش های تکثیر و تولید مثل گلهای آپارتمانی
تا به حال شده که یکی از گل های آپاتمانی‌تان را خیلی دوست داشته باشید و بخواهید آن را تکثیر کنید؛ اما روش درست تکثیر آن را ندانید. گیاهان آپارتمانی معمولا روش‌های تکثیر ساده‌ای دارند. اگر نحوه تکثیر گلهای آپارتمانی را یاد بگیرید به راحتی می‌توانید گیاهان خود را تکثیر کنید، خانه خود را زیبا کنید، حتی آن‌ها را هدیه بدهید.
بهترین روش برای تکثیر سریع گیاهان آپارتمانی تکثیر به روش غیر جنسی است. روش‌هایی مثل قلمه زدن، پاجوش یا خوابانیدن به راحتی و به سرعت به شما یک گیاه جدید می‌دهند.
اگرچه روش‌های تکثیر جنسی مثل کاشت بذر زمان‌بر هستند اما گیاه مقاوم‌تری به شما می‌دهد.
اگر به تکثیر گیاهان آپارتمانی علاقه دارید با ایده آل مگ همراه شوید تا با روش‌های تکثیر گلهای آپارتمانی آشنا شوید.
آیا می‌توان گلهای آپارتمانی را تکثیر کرد؟
در جواب این سوال باید گفت: بله، اکثر گیاهان آپارتمانی را می‌توان با روش‌های ساده تکثیر کرد و شما می‌توانید با یادگیری این روش‌ها به راحتی در خانه، گیاه خود را تکثیر کنید.
به طور کلی گیاهان به دو روش جنسی و غیر جنسی تکثیر می‌شوند. در روش جنسی از لقاح سلول‌های جنسی در گل یا اندامی شبیه به گل یک بذر یا اسپور پدید می‌آید. با کاشت بذر یا اسپور یک گیاه جدید ایجاد میشود. در تکثیر غیرجنسی نیازی به گل نیست و شما می‌توانید از بخش‌های مختلفی از گیاه مانند برگ، ساقه و ریشه برای تکثیر گیاه خود استفاده کنید.
تکثیر گلهای آپارتمانی به روش جنسی
همان‌طور که گفتیم در تکثیر گیاهان آپارتمانی به روش جنسی نیاز است که گل یا اندامی مانند گل پدید آید و سلول‌های جنسی را تولید کنید. باید توجه کنید که تنها گیاهان گل‌دار یا اسپوردار را می‌توان به این روش تکثیر کرد.
تکثیر گلهای آپارتمانی به روش کاشت بذر
تکثیر گیاهان آپارتمانی به روش جنسی خیلی معمول نیست و شاید هم کمی سخت باشد اما گیاهانی که به این روش تکثیر می‌شوند معمولا مقاوم‌تر هستند و بهتر با شرایط خانه یا آرتمان شما خو می‌گیرند.
البته تکثیر جنسی گیاهان آپارتمانی کم هزینه‌تر هم هست. برای تکثیر یک گیاه به این روش تنها به مقداری بذر و یک گلدان پر از خاک مخصوص کاشت بذر احتیاج دارید.
گیاهان علفی یک ساله و دوساله معمولا به روش بذر تکثیر می‌شوند. از جمله این گیاهان باید به گل میمون، اطلسی، آهار و بنفشه اشاره نمود. البته این گیاهان بیشتر مناسب نگهداری در بالکن‌ها هستند.
مراحل کاشت بذر در گلدان
برای کاشت بذر گیاهان، ابتدا باید یک گلدان را از خاک مخصوص بذرکاری پر کنید. گلدان را آبیاری کنید به طوری که مقداری آب از ته گلدان خارج شود. اکنون بذرها را روی سطح خاک پخش کنید. اگر بذرها بزرگ هستند مقداری کمی خاک روی آن‌ها بریزید اما روی برگهای کوچک خاک نریزید.
اکنون روی گلدان را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید و آن را در مکان سایه‌ای که دمای 17 تا 20 درجه دارد بگذارید. به طور مداوم به گلدان سربزنید و اگر خاک آن خشک شده، گلدان را آبیاری کنید.
بعد از آن که بذرها جوانه زدند، گلدان را به مکان روشن‌تری که در معرض نور مستقیم خورشید نیست، قرار دهید. کیشه پلاستیکی را بردارید تا نور به جوانه‌ها برسد. گلدان را هر چند روز یکبار بچرخانید تا همه جوانه‌ها بتوانند از نور استفاده کنند. هنگامی که جوانه‌ها پنج برگی شدند، آن‌ها را به گلدان‌های جداگانه‌ای منتقل کنید تا رشد کنند و یک گیاه کامل شوند.
اسپور پاشی برای ازدیاد گیاهان آپارتمانی
شاید واژه اسپور برای شما کمی ناآشنا باشد. گیاهانی مثل سرخس به جای تولید گل، اندام‌هایی مانند شکل زیر تولید می‌کنند. در این اندام‌ها سلول‌های زایشی تولید میشود. از لقاح این سلول‌های زایشی، اسپورها ایجاد میشود.
برای تولید گیاه از طریق اسپورپاشی، باید ابتدا گلدانی که می‌خواهید در آن اسپورها را بکارید ضدعفونی کنید. برای این کار کافی است که چند لحظه گلدان را در آب جوش فرو کنید. صبر کنید تا گلدان خشک شود. سپس آن را با اک مخصوص برکاری پر کنید.
گلدان را آبیاری کنید و سپس اسپورها را روی سطح خاک پخش کنید. سطح گلدان را با یک که شیشه بپوشانید و آن را در مکانی خنک و سایه قرار دهید. بعد از رشد نهال‌ها می‌توانید آن‌ها را به گلدان‌های جداگانه منتقل کنید.
مهم‌ترین گیاه آپارتمانی که به این روش تکثیر میشود سرخس است. البته سرخس با روش‌های دیگری چون تقسیم بوته و ساقه رونده نیز تکثیر میشود.در ادامه با این روش‌ها هم آشنا می‌شویم.
تکثیر گلهای آپارتمانی به روش غیرجنسی
تکثیر به روش غیرجنسی ساده‌تر از روش جنسی است. گیاهانی که به روش غیرجنسی تکثیر می‌شوند معمولا سریع‌تر رشد می‌کنند و یک گیاه کامل ایجاد می‌کنند.
متخصصان باغبانی از روش‌های مختلفی برای تکثیر غیرجنسی گیاهان آپارتمانی استفاده می‌کنند. در ادامه مهم‌ترین و بهترین این روش‌ها را به شما معرفی می‌کنیم. شما با یادگیری این روش‌ها می‌توانید به راحتی گلهای آپارتمانی خود را با کمترین هزینه تکثیر کنید.
قلمه زدن
در اولین روش تکثیر غیرجنسی به سراغ روش قلمه زدن می‌رویم که یکی از متداول‌ترین روش‌های تکثیر گیاهان آپارتمانی است. برای قلمه زدن گیاهان تنها نیاز است قسمتی از گیاه جدا شود و در کمپوست قرار گیرد. این بخش معمولا پس از مدتی ریشه‌دار میشود و گیاه جدیدی ایجاد می‌کند.
بسته به بخشی از گیاه که برای قلمه زدن استفاده میشود، روش قلمه زدن تقسیم‌بندی میشود؛ قلمه از ساقه، قلمه از برگ کامل و قلمه از بخشی از برگ
قلمه‌گیری از ساقه
از این روش تکثیر گلهای آپارتمانی بیشتر برای تولید گیاه جدید شمعدانی، حسن یوسف، پوتوس استفاده میشود.
برای تهیه قلمه یکی از ساقه‌های قوی، شاداب و سالم گیاه را انتخاب کنید و مراحل زیر را انجام دهید:
- حدود 10 تا 15 سانتی‌متر از نوک ساقه را درنظر بگیرید. اکنون ساقه را از زیر یکی از گره‌ها (جایی که برگ و ساقه به هم متصل می‌شوند) با استفاده از یک چاقوی تیز ببرید.
- برگهای ساقه جدا شده را ببرید تا تنها چند برگ جوان‌تر باقی بمان. اکنون قلمه ساقه شما آماده است.
- دو سانتی‌متر از ته قلمه را درون هورمون رشد بزنید. (داشتن هورمون رشد الزامی نیست اما به ریشه‌دار شدن قلمه کمک می‌کند.
- حال یک گلدان را با خاک مخصوص بذرکاری پر کنید. آن را آبیاری کنید تا خاک کاملا مرطوب شود.
- اکنون با کمک یک چوب با خودکار یک شکاف دار خاک ایجاد کنید و قلمه را داخل آن بکارید.
- خاک اطراف قلمه را فشار دهید تا قلمه در خاک ثابت شود.
- برای حفظ رطوبت قلمه بهتر است روی گدان را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید اما مراقب باشید که وزن کیسه باعث آسیب به قلمه نشود.
تکثیر با قلمه برگ کامل
یکی از دوست‌داشتنی‌ترین گیاهان آپارتمانی یعنی گل بنفشه آفریقایی به این روش تکثیر میشود؛
- ابتدا از بین برگهای گلی که دارید یک برگ سالم و بالغ را انتخاب کنید. برگ نباید زیاد جوان یا پیر باشد. برگ را با حداقل 3 سانتی‌متر از دمبرگ آن جدا کنید.
- حالا 2.5 سانتی‌متر از دمبرگ را در نظر بگیرید و با یک برش مورب بقیه آن را جدا کنید.
- گلدان مورد نظر خود را با خاک بذرکاری پرکنید.
- یک شکاف در خاک گلدان ایجاد کنید و برگ را با زاویه 45 درجه نسبت به سطح خاک بکارید. برای این که قلمه برگ زودتر ریشه‌دار شود سعی کنید تنها 1.5 سانتی‌متر از برگ درون خاک قرار گیرد.
تکثیر با قلمه برگ
مهم‌ترین گیاهی که از این طریق تکثیر میشود سانسوریاست. برای تکثیر سانسوریا به روش قلمه برگی می‌توانید مراحل زیر را انجام دهید.
- ابتدا یک یا چند برگ سالم از گیاه را از انتهایی‌ترین قسمت ببرید.
- برگ را به قطعات 8 تا 10 سانتی‌متری جدا کنید و قسمت پایی قلمه‌ها را با ماژیک مشخص کنید.
- قلمه‌ها را یک یا دو روز به حال خود بگذارید تا قسمت برش خورده آن خشک شود.
- اکنون گلدان مورد نظرتان را با ماسه پر کنید و حدودا نصف طول قلمه برگی را داخل آن فرو کنید. دقت کنید که پایین قلمه را در ماسه فرو کنید. در غیر این صورت قلمه ریشه‌دار نمی‌شود.
- گلدان قلمه‌ها را آبیاری کنید و روی آن را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید. بهتر است گلدان را در مکان پرنوری قرار دهید اما مراقب باشید که نور و گرما باعث خشک شدن قلمه‌ها نشود.
- قلمه‌ها بعد از دو تا سه هفته ریشه‌دار می‌شوند و شما می‌توانید آن‌ها را به گلدان جدید منتقل کنید.
بعد از روش تکثیر به روش قلمه به سراغ تکثیر با استفاده از گیاهچه می‌رویم.
تکثیر گلهای آپارتمانی با استفاده از گیاهچه
برخی از گیاهان مانند گل گندمی در انتهای ساقه گل‌دهنده خود یک گیاهچه ایجاد می‌کنند. این گیاهچه رشد محدودی دارد اما پس از مدتی ریشه دار میشود.
شما می‌توانید با جدا کردن این گیاهچه از گیاه اصلی و کاشتن آن در کمپوست مخصوص بذر پس از مدتی یک گیاه بالغ و زیبا داشته باشید.
استفاده از پاجوش برای داشتن گیاه جدید
برخی از گیاهان پس از مدتی که به رشد کامل خود می‌رسند در کنار ساقه اصلی یک گیاه جدید ایجاد می‌کنند. این گیاه جدید کوچک است اما پس از مدتی ریشه دار هم میشود.
اگر می‌خواهید از این گیاه کوچک، یک گیاه بالغ ایجاد کنید، با دقت آن را از گیاه اصلی جدا کنید. مراقب باشید هنگام جدا کردن گیاه ریشه‌های آن را قطع نکنید.
گیاه جدا شده را در گلدانی که از خاک مخصوص بذرکاری پر شده بکارید و در آبیاری آن دقت کنید تا خاک گلدان خشک نشود. بعد از مدتی شما یک گیاه جدید و زیبا خواهید داشت.
پاجوش‌ها تنها در کنار ساقه ظاهر نمی‌شوند. برخی از گیاهان غده‌ای و ریزوم دار، با تولید غده و ریزوم جدید گیاهان کوچک و جدیدی ایجاد می‌کنند که شما می‌توانید آن‌ها را از گیاه مادری جدا کنید و در یک گلدان دیگر بکارید.
این پاجوش‌ها هم رشد می‌کنند و بعد از مدتی یک گیاه زیبا و بالغ ایجاد می‌کنند.
خوابانیدن
این روش بیشتر برای گیاهان رونده و پیچک‌ها استفاده میشود اما می‌توان از آن برای تکثیر گیاهی مثل پوتوس هم استفاده کرد.
برای تکثیر پوتوس به این روش مراحل زیر را دنبال کنید:
- یکی از ساقه‌های شاداب و بدون آفت پوتوس را انتخاب کنید.
- یک گلدان را از خاک مخصوص بذرکاری پر کنید.
- برگهای بخشی از ساقه گیاه که قرار است در خاک قرار گیرد را کامل جدا کنید. با استفاده از یک تکه سیم یا سنجاق این بخش از ساقه را به شکل U در آورید.
- حالا این بخش را کامل درون گلدان فرو کنید.
- به طور منظم گلدان را آب دهید تا خاک آن خشک نشود.
- ایجاد جوانه‌های جدید بر روی ساقه، نشان‌دهنده ریشه‌دار شدن ساقه خوابانیده شده است.
حالا می‌توانید ساقه را از گیاه مادر جدا کنید و یک پوتوس جدید داشته باشید.
خوابانیدن هوایی
اگر از عاشقان گیاه دیفن باخیا هستید ولی بعد از مدتی گیاه شما بلند و زشت میشود، می‌توانید با این روش یک دیفن باخیای جدید و زیبا تولید کنید. برای این کار از روش زیر استفاده کنید:
- حدود 60 سانتی‌متر از نوک گیاه، جایی که برگهای آن ریخته را در نظر بگیرید.
- در زیر گره (جایی که برگ و ساقه به هم متصل می‌شوند) یک برش ایجاد کنید. برش شما باید تا وسط ساقه عمق داشته باشد.
- با استفاده از یک خلال دندان یا چوب کبریت کمی شکاف را باز کنید اما مراقب باشید که ساقه نشکند.
- اگر پودر هورمون رشد دارید مقداری از آن را به داخل شکاف بمالید.
- حالا مقداری خزه اسفاگنوم را کاملا خیس کنید و با استفاده از سیم آن‌ها را دور شکاف ببندید.
- برای حفظ رطوبت خزه‌ها یک پوشش پلاستیکی دور آن2ها ببندید. بهتر است پوشش شفاف باشد تا بتوانید ریشه‌های ایجاد شده را ببینید.
- بعد از مدتی ریشه‌ها ضاهر می‌شوند.
- ساقه را چند سانتی‌متر زیر برش، از گیاه مادر جدا کنید.
- گیاه را همراه با خزه‌ها در گلدان جدیدی بکارید.
به این صورت دیفن باخیای زشت و بلند شما، مثل روز اول خواهد شد. اگر از گیاه مادری هم مراقبت کنید. جوانه‌های جدیدی بر روی آن ایجاد میشود و شما می‌توانید پس از رشد آن‌ها با همین روش آن‌ها را به یک گیاه جدید تبدیل کنید.
تکثیر گلهای آپارتمانی به روش تقسیم بوته
تقسیم بوته یکی از راحت‌ترین روش‌های تکثیر گیاهان آپارتمانی است. گیاهانی مانند گندمی و آگلونما را می‌تواند با این روش تکثیر کرد؛
- گیاه اصلی را از گلدان خارج کنید. بهتر است از گیاهانی استفاده کنید که سالم و شاداب هستند.
- به آرامی خاک را از ریشه‌های گیاه جدا کنید.
- با دقت بوه‌های گیاه را از یکدیگر جدا کنید.
- بوته‌های جدید را به سرعت در گلدان حاوی کمپوست بکارید.
بهتر است گیاهان جدید را در نور مسقیم خورشید قرار ندهید. در 10 روز اول مراقب باشید که خاک گلدان خشک نشود. بعد از 10 روز ریشه‌های آسیب دیده ترمیم شده‌اند و گیاه جدید مقاومت خود را به دست آورده است.
سخن پایانی
یک روش تکثیر غیرجنسی دیگر به نام کشت بافت هم وجود دارد. این روش کمی پیچیده و برای انجام آن نیاز به دانش و ابزارهای خاص است. از این روش معمولا برای تکثیر گیاهان آپارتمانی گران قیمت مثل ارکیده استفاده میشود.
اگر درباره روش‌های تکثیر گلهای آپارتمانی سوالی دارید، می‌توانید آن را از ایده آل مگ بپرسید.
