پمپ درد چیست و چه کاربردی دارد؟

درد، رایج‌ترین مشکلی است که بیماران بعد از جراحی با آن روبرو می‌شوند. اگر درد کنترل نشود، بیمار برای بهبودی به زمان بیشتری نیاز دارد؛ در نتیجه، باید مدت طولانی‌تری در بیمارستان بماند و هزینه بیشتری را برای بستری شدن بپردازد.خوشبختانه این روزها علم به کمک انسان آمده‌ و تلاش‌های محققان به ساخت دستگاهی به نام پمپ درد منتهی شده است.

پمپ درد، یک دستگاه قابل حمل است که می‌تواند انواع داروهای مسکن را به بیمار تزریق کند. این دستگاه با توجه به وضعیت و نیاز بیمار و توسط متخصص بیهوشی تنظیم می‌شود. بر اساس این تنظیمات، هر چند دقیقه یکبار مقدار مشخصی از داروی مسکن وارد بدن بیمار می‌شود؛ در نتیجه، برای تزریق دارو به وجود پرستار نیاز نیست.

کنترل درد به کاهش عوارض ناشی از جراحی کمک می‌کند؛ به همین دلیل، این مقاله از ایده آل مگ به پمپ درد و تاثیر آن در رفع این مشکل اختصاص داده شده است. اگر می‌خواهید در مورد نحوه عملکرد این دستگاه اطلاعات بیشتری کسب کنید، با ما همراه باشید.

پمپ درد چیست؟

یکی از نگرانی‌های مهم بیماران، درد بعد از جراحی است. معمولا برای کنترل درد از داروهای مسکن خوراکی یا تزریقی استفاده می‌شود. متاسفانه گاهی اوقات استفاده از ‌این روش تاثیر زیادی در کاهش درد ندارد؛ چون بین دفعات مصرف دارو چند ساعت فاصله وجود دارد؛ یعنی وقتی یک داروی مسکن به بیمار داده می‌شود، دوز بعدی آن باید چند ساعت بعد استفاده ‌شود. در این فاصله، میزان دارو در خون کم می‌شود و درد دوباره برمی‌گردد.

این موضوع باعث شده متخصصان برای کاهش درد به دنبال راه‌های موثرتری باشند. پمپ درد، یک روش جدید است که می‌تواند به تدریج و در یک بازه زمانی مشخص دارو را به بیمار تزریق کند؛ در نتیجه، همیشه مقداری داروی مسکن در خون وجود دارد تا درد بیمار زیاد نشود.

از پمپ فقط برای کنترل درد استفاده نمی‌شود. در بعضی شرایط، بیمار درد ندارد؛ اما به دلیل حالت تهوع نمی‌تواند داروی خوراکی مصرف کند و دارو باید از طریق پمپ تزریق شود؛ به عنوان مثال، یکی از دلایل استفاده از پمپ درد بعد از عمل ابدومینوپلاستی (جراحی زیبایی شکم)، وجود حالت تهوع در بیمار است.

انواع پمپ درد

در حال حاضر دو نوع پمپ الکترونیکی و مکانیکی وجود دارد که محفظه آن‌ها با انواع داروهای مسکن و آرام‌بخش پر می‌شود.

پمپ‌های مکانیکی، یکبار مصرف هستند و دقت آن‌ها برای تنظیم دوز دارو در مقایسه با پمپ‌های الکترونیکی کمتر است؛ چون در دستگاه‌های مکانیکی درجات از پیش تعیین شده‌ای برای تنظیم دوز دارو وجود دارد که پزشک فقط یکی از آن‌ها را می‌تواند انتخاب کند. با انتخاب هر کدام از این درجات مقدار مشخصی از دارو به بیمار تزریق می‌شود؛ اما پمپ الکترونیکی از این نظر محدودیتی ندارد و روی هر مقداری قابل تنظیم است.

پمپ درد چگونه درد را کنترل می‌کند؟

بعد از اتصال دستگاه به بیمار، تمام تنظیمات آن توسط پزشک انجام می‌شود. پزشک مقدار دارو و فاصله زمانی بین تزریق‌ها را مشخص می‌کند.

در بعضی موارد پمپ در دست بیمار قرار می‌گیرد. هنگامی که بیمار احساس درد داشته باشد دکمه روی دستگاه را فشار می‌دهد تا دارو طبق تنظیمات پزشک تزریق شود. در موارد دیگر، امکان تزریق دارو توسط بیمار وجود ندارد. به عبارت دیگر، پمپ به صورت خودکار و به تدریج دارو را تزریق می‌کند.

گاهی اوقات، پمپ در کنترل درد تاثیر کمی دارد؛ در نتیجه، بیمار به دوز اضافی دارو نیاز پیدا می‌کند. خوشبختانه این امکان وجود دارد که پمپ‌ها برای تزریق دوز اضافی تنظیم شوند. در این شرایط، بیمار دکمه روی دستگاه را فشار می‌دهد تا مقدار بیشتری از دارو وارد بدن شود. برای تزریق دوز اضافی، باید دستگاه از قبل توسط پزشک تنظیم شده باشد.

پمپ درد چه زمانی به بدن وصل می‌شود؟

از این دستگاه می‌توان هم قبل و هم بعد از جراحی استفاده کرد. در روش اول، بعد از بیهوش کردن بیمار دستگاه به بدن او وصل و سپس جراحی انجام می‌شود. معمولا از این روش برای بی‌حسی اپیدورال استفاده می‌شود.

به بیرونی‌ترین لایه پوشاننده طناب نخاعی، فضای اپیدورال گفته می‌شود. در بی‌حسی اپیدورال، یک کاتتر (لوله نازک و انعطاف‌پذیر) در فضای اپیدورال قرار گرفته و از طریق آن داروی بی‌حسی تزریق می‌شود. در این روش، قسمت‌های پایین بدن بی‌حس می‌شوند.

در روش دوم، ابتدا جراحی انجام می‌شود؛ سپس قبل از به هوش آمدن بیمار دستگاه وصل و تزریق دارو شروع می‌شود. هر دو روش می‌توانند به کاهش درد بیمار در هنگام به هوش آمدن کمک ‌کنند؛ حتی در مواردی باعث می‌شوند بیمار هیچ دردی نداشته باشد.

معمولا پمپ‌ها به ورید بیمار وصل می‌شوند؛ اما گاهی اوقات ممکن است از کاتتر دردی که داخل فضای اپیدورال قرار دارد برای اتصال آن‌ها استفاده شود. برای تزریق اپیدورال به دقت بیشتر و داروهای خاص نیاز است.

پمپ درد برای زایمان طبیعی چه کاربردی دارد؟

در زایمان طبیعی، مادر باید تا به دنیا آمدن نوزاد درد زیادی را تحمل کند؛ به همین دلیل، بسیاری از خانم‌ها زایمان سزارین را به زایمان طبیعی ترجیح می‌دهند.

برای تشویق زنان به زایمان طبیعی باید از روش‌های موثری برای کنترل درد استفاده شود. استفاده از پمپ درد در زایمان طبیعی می‌تواند در این زمینه مفید باشد. این دستگاه در زمان زایمان همراه مادر است و به آرامی دارو را به بدن او تزریق می‌کند.

معمولا با شروع فرآیند زایمان پمپ به بدن مادر وصل می‌شود تا درد زایمان کاهش پیدا کند. با این حال، در بعضی موارد فقط هنگام احساس درد از دستگاه استفاده می‌شود. در هر دو روش، درد ناشی از زایمان طبیعی به طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

پمپ درد برای سزارین چه کاربردی دارد؟

در زایمان سزارین، مادر قبل و حین زایمان درد زیادی را تجربه نمی‌کند؛ اما بعد از سزارین به دلیل برشی که روی بدن ایجاد شده درد زیادی به سراغ مادر می‌آید. یکی از تکنیک‌هایی که می‌تواند به کنترل درد ناشی از سزارین کمک کند، استفاده از پمپ درد است.

در سرازین به دو روش از این دستگاه استفاده می‌شود. در روش اول، بعد از بیهوش شدن مادر پمپ وصل شده و درد حین جراحی را کاهش می‌دهد. در روش دوم، فقط زمانی که مادر از درد شکایت داشته باشد از دستگاه استفاده می‌شود.

استفاده از این دستگاه کمک می‌کند که مادر بدون احساس درد بنشیند یا بلند شود؛ در نتیجه، مادر می‌تواند به راحتی از نوزاد مراقبت کند و به او شیر دهد. تسکین درد احتمال بروز استرس و افسردگی بعد از زایمان را کاهش می‌د‎هد.

مزایا و عوارض استفاده از پمپ درد چیست؟

در حال حاضر از پمپ در بسیاری از مراکز درمانی استفاده می‌شود. این دستگاه دارای محاسن و معایبی است که در این بخش به آن‌ها می‌پردازیم.

مزایای پمپ درد برای بیمار

• کاهش مصرف داروهای مسکن و در نتیجه پیشگیری از بروز عوارض جانبی داروها
• عدم نیاز به تزریق مکرر دارو
• عدم نیاز به وجود پرستار برای تزریق دارو
• کنترل بهتر درد
• خواب راحت‌تر بیمار
• ترخیص سریع‌تر بیمار و در نتیجه کاهش هزینه‌های او

مزایای پمپ درد برای پزشک و بیمارستان

• افزایش رضایت بیماران
• درآمدزایی به دلیل فروش پمپ به بیمار
• جلوگیری از مصرف بی‌دلیل داروهای مسکن مخدر

عوارض استفاده از پمپ درد

پمپ درد، یک روش تزریق دارو است و به خودی خود عارضه‌ای ندارد؛ بلکه عوارض این دستگاه به نوع داروی تزریق شده، بستگی دارد. در صورت استفاده از اپیوئیدها (مسکن‌های مخدر)، ممکن است بیمار با عوارض بیشتری روبرو شود؛ به همین دلیل، بعضی پزشکان ترجیح می‌دهند از سایر داروها برای کنترل درد استفاده کنند. از عوارض جانبی اپیوئیدها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• واکنش‌های آلرژیک
• تهوع یا استفراغ
• کاهش فشارخون
• خواب‌آلودگی
• یبوست
• مشکلات تفسی

احتمال بروز مشکلات تنفسی در افراد زیر بیشتر است:

• سالمندان
• افراد مبتلا به آسم یا سایر بیمار‌ی‌های ریوی
• افراد مبتلا به چاقی
• افراد مبتلا به آپنه خواب (وقفه تنفسی در زمان خواب)

در هنگام استفاده از پمپ درد در زایمان طبیعی و سزارین باید به نوع و دوز داروی تجویز شده، توجه شود؛ چون بعضی از داروها وارد شیر مادر می‌شوند و روی نوزاد تاثیر می‌گذارند. برای کنترل درد زایمان از داروهای مسکن بی‌ضرری که داخل شیر مادر ترشح نمی‌شوند، استفاده می‌شود. این کار باعث می‌شود استفاده از پمپ برای مادران باردار بدون عارضه باشد.

هزینه استفاده از پمپ درد چقدر است؟

اگر از روش‌های قدیمی برای تجویز داروهای مسکن استفاده شود، تاثیر دارو بعد از مدتی از بین می‌رود و بیمار باید دوز بعدی را دریافت کند؛ اما اگر از پمپ استفاده شود، بیمار احتمالا هیچ دردی را حس نمی‌کند؛ چون دارو به تدریج وارد بدن می‌شود و هیچ وقت مقدار آن در خون به صفر نمی‌رسد.

پمپ‌ها تاثیر بیشتری در کنترل درد دارند؛ با این حال، روشی که برای تسکین درد استفاده می‌شود به انتخاب بیمار بستگی دارد؛ چون بیمار باید هزینه استفاده از پمپ را به صورت جداگانه بپردازد. این هزینه به نوع پمپ و نوع داروی مسکن بستگی دارد. در مواردی که هزینه دستگاه برای بیمار زیاد است، با نظر پزشک از سایر روش‌ها برای تجویز دارو استفاده می‌شود.

سخن آخر

بسیاری از ما عمل جراحی و درد بعد از آن را تجربه کرده‌ایم. گاهی اوقات استفاده از روش‌های قدیمی برای مصرف داروهای مسکن تاثیر زیادی در کاهش درد ندارد؛ به همین دلیل، متخصصان بیهوشی سعی کرده‌اند از راه‌های بهتری برای تسکین درد استفاده کنند. یکی از این راه‌ها، استفاده از پمپ درد است. با این روش، درد بیمار بعد از جراحی به طور قابل توجهی کم می‌شود.

از این دستگاه برای کنترل درد ناشی از زایمان طبیعی و سزارین هم استفاده می‌شود. هنگام استفاده از پمپ برای مادران باردار، کمترین دوز دارو تجویز می‌شود تا مشکلی برای نوزاد به وجود نیاید.

اگر در مورد این دستگاه و کارکرد آن سوالی دارید می‌توانید با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول