دیابت نوع ۲ چیست و مهم‌ترین علائم آن کدامند؟

در سال 2019 حدود 465 میلیون نفر به بیماری دیابت مبتلا بودند. تخمین زده می‌شود این عدد در سال 2030 به 600 میلیون نفر هم برسد. در میان انواع مختلف این بیماری، دیابت نوع 2 از نرخ شیوع بالاتری نسبت به سایر انواع برخوردار است.

دیابت نوع 2 با مقاومت بدن در مقابل انسولین تعریف می‌شود. به این معنی که بدن شما نمی‌تواند از انسولین استفاده کند یا آن را به اندازه کافی تولید نمی‌کند. در هر دو مورد، نتیجه نهایی، بالا رفتن بیش از حد قند خون (گلوکز) و ابتلا به دیابت خواهد بود.

در این مقاله از مجله اینترنتی ایده آل مگ قصد داریم به بررسی کامل دیابت نوع 2 و علائم و عوامل آن بپردازیم. اگر تا امروز به اندازه کافی درباره این بیماری خطرناک آگاهی نداشتید، حتما تا پایان با ما همراه باشید.

دیابت چیست و انواع مختلف آن کدامند؟

دیابت یک بیماری مزمن و طولانی مدت است که روی روند تبدیل مواد غذایی به انرژی در بدن شما اثر می‌گذارد. بیشتر غذایی که انسان می‌خورد به قند (گلوکز) تبدیل می‌شود. وقتی که قند خون از مقدار طبیعی بالاتر برود، پانکراس شروع به تولید هورمونی به نام انسولین می‌کند.

انسولین مانند یک کلید عمل می‌کند و اجازه می‌دهد قند خون وارد سلول‌های شما شده و به انرژی تبدیل شود. دیابت زمانی ایجاد می‌شود که بدن به اندازه کافی انسولین تولید نکند یا سلول‌ها به انسولین تولید شده پاسخ ندهند.

دیابت باعث می‌شود که قند خون شما از حد طبیعی بالاتر برود. این اتفاق در دراز مدت به مشکلات جدی مانند بیماری‌های قلبی، کلیوی، نابینایی و … منجر می‌شود.

متاسفانه هنوز درمان قطعی و مشخصی برای دیابت کشف نشده است. با این حال کاهش وزن، خوردن غذاهای سالم و فعالیت بدنی، می‌توانند در کنترل و مدیریت علائم این بیماری مفید باشند. مصرف دارو و تزریق انسولین هم به عنوان روش‌های پزشکی، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سه نوع اصلی از بیماری دیابت وجود دارند:

• دیابت نوع 1
• دیابت نوع 2
• دیابت بارداری

دیابت نوع 1 بر اثر یک بیماری خودایمنی (حمله بدن به خودش و جلوگیری از تولید انسولین) ایجاد می‌شود. 5 تا 10 درصد مبتلایان به دیابت، به نوع 1 دچار می‌شوند.

دیابت بارداری در زنان بارداری که هرگز دیابت نداشته‌اند، ایجاد می‌شود. دیابت بارداری معمولا پس از تولد نوزاد از بین می‌رود، اما خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را در مراحل بعدی زندگی افزایش می‌دهد.

ما در این مقاله قصد داریم به صورت مفصل به بررسی دیابت نوع 2 که شایع‌ترین نوع از این بیماری محسوب می‌شود بپردازیم. لطفا در ادامه با ما همراه باشید.

دیابت نوع 2 چیست؟

دیابت نوع 2 یک بیماری مادام العمر است که باعث می‌شود بدن شما نتواند از انسولین استفاده کند. این بیماری بیشتر در افراد میانسال و مسن دیده می‌شود و قبلا، با نام دیابت بزرگسالی نیز شناخته می‌شد. البته تحقیقات نشان داده که کودکان و نوجوانان هم ممکن است به دیابت نوع 2 مبتلا شوند.

این بیماری در ابتدا به این صورت شروع می‌شود که سلول‌های بدن شما به انسولین واکنش نشان نمی‌دهند و در مقابل دریافت قند از خون مقاومت می‌کنند. با ادامه روند دیابت نوع 2 و به مرور زمان، بدن از تولید انسولین باز می‌ماند.

دیابت نوع 2 کنترل نشده می‌تواند باعث افزایش بیش از حد قند خون شده و مشکلات حاد سلامتی ایجاد کند. بنابراین بلافاصله پس از اطلاع از وضعیت خود و ابتلا به این بیماری، دوره درمان را شروع کنید.

علائم و نشانه‌های دیابت نوع 2

علائم دیابت نوع 2 در ابتدا آنقدر خفیف هستند که شاید حتی متوجه آن‌ها نشوید. بر اساس نتایج برخی از مطالعات، حداقل 8 میلیون نفر در سراسر جهان، هی اطلاعی از ابتلای خود به این بیماری ندارند!

با این حال، مهم‌ترین علائم و نشانه‌های دیابت نوع 2 عبارتند از:

• تشنگی زیاد و مداوم
• تکرر ادرار
• تاری دید
• احساس بی‌حسی در دست و پا
• احساس خستگی و فرسودگی
• زخم‌هایی که به سختی خوب می‌شوند
• عفونت‌های قارچی که مدام عود می‌کنند
• احساس گرسنگی مداوم
• کاهش وزن غیر عادی
• ابتلا به عفونت‌های بیشتر

در صورتی که دیابت نوع 2 درمان و کنترل نشود، گلوکز خون فرد برای مدت زمانی طولانی، بالا می‌ماند. این اتفاق می‌تواند عوارض زیر را ایجاد کند:

• مشکلات چشمی و حتی نابینایی
• بیماری‌های کلیوی
• بیماری‌های لثه
• حمله یا سکته قلبی و مغزی

عوامل ابتلا به دیابت نوع 2

در شرایط معمولی، زمانی که غذا می‌خورید، پانکراس هورمون انسولین را آزاد می‌کند تا قند تولید شده، به سلول‌ها ارسال شده و تبدیل به انرژی شود. دیابت نوع 2 زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌ها در مقابل انسولین مقاومت کرده و قند را دریافت نکنند.

در این شرایط، پانکراس مجبور است سخت‌تر کار کرده و انسولین بیشتری تولید کند. این اتفاق به مرور زمان به سلول‌های پانکراس آسیب می‌رسانند و در نهایت، تولید انسولین متوقف می‌شود.

پزشکان هنوز دقیقا نمی‌دانند چه اتفاقی باعث مقاومت سلول‌ها در مقابل انسولین می‌شود. با این حال، ممکن است به اختلال عملکرد سلولی در لوزالمعده یا سیگنال‌دهی و تنظیم سلولی، مربوط باشد.

با این حال، پزشکان معتقدند ترکیبی از عوامل زیر، منجر به ابتلای دیابت نوع 2 شوند:

• ژن‌ها: دانشمندان قطعات مختلفی از DNA را پیدا کرده‌اند که ممکن است بر نحوه ساخت انسولین در بدن تاثیر بگذارند.
• اضافه وزن: چاقی یا اضافه وزن هم می‌تواند منجر به مقاومت بدن در مقابل انسولین شود. به ویژه اگر این اضافه وزن در ناحیه شکم باشد.
• سندروم متابولیک: افراد مبتلا به مقاومت به انسولین، اغلب دارای گروهی از شرایط از جمله قند خون بالا، چربی اضافی در اطراف کمر، فشار خون بالا و کلسترول و تری گلیسیرید بالا هستند.
• تولید بیش از حد گلوکز توسط کبد: در حالت معمولی، هنگامی که قند خون پایین می‌آید، کبد شروع به تولید و ارسال گلوکز می‌کند. بعد از خوردن غذا قند خون بالا می‌رود و کبد، ارسال گلوکز را متوقف می‌کند. در برخی از افراد، کبد هرگز تولید و ارسال قند را متوقف نمی‌کند و این موضوع، منجر به دیابت نوع 2 می‌شود.
• ارتباط بین سلولی بد: گاهی اوقات، سلول‌ها سیگنال‌های اشتباهی ارسال کرده و پیام‌ها را درست دریافت نمی‌کنند. هنگامی که این مشکلات بر نحوه ساخت و استفاده سلول‌های شما از انسولین یا گلوکز تأثیر می‌گذارد، یک واکنش زنجیره‌ای می‌تواند منجر به دیابت شود.

عوامل افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2

در کنار عواملی که در قسمت قبل به بررسی آن‌ها پرداختیم، برخی دیگر از فاکتورها هم وجود دارند که می‌توانند احتمال ابتلای شما به دیابت نوع 2 را بیشتر کنند:

• بیش از 45 سال سن داشته باشید.
• داشتن سابقه ابتلا به دیابت در یکی از اعضای خانواده
• افراد بومی آلاسکا، بومیان آمریکا، اسپانیایی‌ها، افراد لاتین تبار و … در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت قرار دارند.

سابقه پزشکی شما هم می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهد:

• بیماری‌های قلبی و عروقی
• فشار خون بالا (حتی اگر تحت کنترل و درمان باشد)
• تری گلیسیرید بالا
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
• افسردگی

سایر مواردی که خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهند، به عادات روزانه و سبک زندگی شما مربوط می‌شوند:

• کم تحرکی
• سیگار کشیدن
• خوابیدن خیلی کم یا خیلی زیاد
• استرس

تشخیص و درمان دیابت نوع 2

پزشکان برای تشخیص این بیماری، از آزمایش خون استفاده می‌کند. معمولا میزان قند خون شما در دو روز متوالی آزمایش می‌شود تا امکان نظر قطعی و درست، وجود داشته باشد. آزمایش‌هایی که برای تشخیص دیابت نوع 2 به کار می‌روند عبارتند از:

• آزمایش A1c: این آزمایش میانگین گلوکز خون شما را در 2 ماه گذشته، اندازه‌گیری می‌کند.
• قند خون ناشتا: این آزمایش قند خون شما را با معده خالی اندازه‌گیری می‌کند. 8 ساعت قبل از انجام این آزمایش، نباید چیزی بخورید.
• تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT): این آزمایش قند خون شما را قبل و 2 ساعت بعد از نوشیدن یک چیز شیرین بررسی می‌کند تا ببیند بدن شما چگونه قند را کنترل می‌کند.

همان‌طور که اشاره کردیم، هنوز درمان قطعی دیابت کشف نشده است. با این‌حال، با ترکیبی از تغییر سبک زندگی و داروها، می‌توانید این بیماری را مدیریت و علائم آن را کنترل کنید.

تغییر سبک زندگی 

ممکن است بدون نیاز به داروهای شیمیایی و تنها با تغییر رژیم غذایی و ورزش کردن، بتوانید قند خون خود را کنترل کنید. کاهش وزن بدن یکی از بهترین روش‌های کنترل دیابت نوع 2 است. کم کردن 5 درصد از وزن خوب است؛ اما کاهش 7 درصدی آن، ایده آل به نظر می‌رسد.

اگرچه رژیم غذایی خاصی برای بیماران دیابتی تعریف نشده است، اما یک متخصص می‌تواند در مورد کربوهیدرات‌ها به شما توضیح دهد تا روی موارد زیر، تمرکز کنید:

• کالری کمتری مصرف کنید.
• کاهش مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه شده به ویژه شیرینی‌ها
• افزودن سبزیجات و میوه ها به رژیم غذایی
• دریافت فیبر بیشتر

انجام روزانه 30 تا 60 دقیقه فعالیت بدنی می‌تواند به شکل قابل ملاحظه‌ای، علائم دیابت نوع 2 را کنترل کند. مت‌وانید پیاده روی، دوچرخه سواری، شنا یا هر کار دیگری که ضربان قلب شما را بالا می‌برد را انجام دهید.

داروها

اگر تغییرات سبک زندگی، شما را به سطح قند خون مورد نظرتان نرساند، ممکن است به دارو نیاز داشته باشید. برخی از رایج‌ترین موارد برای دیابت نوع 2 عبارتند از:

• متفورمین (Metformin): این دارو معمولا اولین دارویی است که برای درمان دیابت نوع 2 استفاده می‌شود. متفورمین مقدار گلوکز تولید شده توسط کبد را کاهش می‌دهد و به بدن شما کمک می‌کند تا به انسولینی که می‌سازد، بهتر پاسخ دهد.
• سولفونیل اوره ها: این گروه از داروها به بدن شما کمک می‌کنند تا انسولین بیشتری بسازد. آن‌ها شامل گلیمپراید (آماریل)، گلیپیزید (گلوکترول، متاگلیپ) و گلیبورید (دیابتا، میکروناز) هستند.
• مگلیتینیدها: این داروها به بدن شما کمک می‌کنند تا انسولین بیشتری بسازد و سریع‌تر از سولفونیل اوره‌ها عمل می‌کنند. ناتگلینید (استارلیکس) و رپاگلینید (پراندین) از جمله این گروه از داروها محسوب می‌شوند.
• تیازولیدین دیون‌ها: این داروها هم مانند متفورمین، شما را نسبت به انسولین حساس‌تر می کنند. شما می‌توانید پیوگلیتازون (Actos) یا روزیگلیتازون (Avandia) دریافت کنید. اما توجه داشته باشید که آن‌ها خطر ابتلا به مشکلات قلبی را افزایش می‌دهند، بنابراین معمولا اولین انتخاب برای درمان نیستند.
• مهارکننده‌های DPP-4: لیناگلیپتین (Tradjenta)، ساکساگلیپتین (Onglyza) و سیتاگلیپتین (Januvia) به کاهش سطح قند خون شما کمک می‌کنند، اما ممکن است باعث درد مفاصل شده و پانکراس شما را ملتهب کنند.

حتی اگر سبک زندگی خود را تغییر دهید و داروهای خود را طبق دستور مصرف کنید، باز هم ممکن است قند خون شما با گذشت زمان بدتر شود. این بدان معنا نیست که شما کار اشتباهی انجام داده‌اید.

عوارض دیابت نوع 2

دیابت نوع 2 در صورتی که به موقع درمان نشود، می‌تواند عوارض خطرناکی را به همراه داشته باشد. بالا بودن قند خون برای مدت زمان طولانی، می‌تواند روی اندام‌های مختلف بدن، تاثیر بگذارد:

• قلب و عروق خونی: احتمال سکته و بیماری‌های قلبی در افراد دیابتی، 5 برابر بیشتر از سایر افراد است. انسداد عروق خونی و درد در قفسه سینه، از دیگر عوارض دیابت نوع 2 محسوب می‌‌شوند.
• کلیه‌ها: دیابت نوع 2 و بالا رفتن قند خون، به صورت مستقیم روی سلامت کلیه‌های شما تاثیر خواهد گذاشت.
• چشم‌ها: قند خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی ریز پشت چشم، آسیب برساند. اگر این مورد درمان نشود، می‌تواند باعث نابینایی شود.
• اعصاب: دیابت نوع 2 می‌تواند مشکلات عصبی از قبیل ناراحتی‌های گوارشی، بی‌حسی در پاها و مشکلات جنسی را ایجاد کند.
• پوست: افزایش قند خون باعث می‌شود خون در پوست شما به خوبی گردش نکند. علاوه بر این، زخم‌ها به سختی خوب می‌شوند و حتی ممکن است عفونی شوند.
• بارداری: زنان مبتلا به دیابت بیش از سایرین در معرض سقط جنین، به دنیا آوردن نوزاد مرده و نقص عضو نوزاد قرار می‌گیرند.
• خواب: قند خون بالا باعث می‌شود در زمان خواب، تنفس شما قطع شود و بعد از چند لحظه، دوباره به جریان بیفتد.
• شنوایی: دیابت می‌تواند باعث کاهش سطح شنوایی شما شود؛ البته دلیل قطعی آن هنوز مشخص نیست.
• مغز: یکی دیگر از عوارض قند خون بالا، مشکلات مغزی از قبیل آلزایمر است.
• افسردگی: احتمال ابتلا به افسردگی در افراد مبتلا به این بیماری دو برابر بیشتر از افراد سالم است.

بهترین راه برای جلوگیری از این عوارض، کنترل و مدیریت بیماری دیابت نوع 2 است. به همین دلیل است که توصیه می‌کنیم برای شروع روند درمانی خود، به هیچ عنوان تعلل نکنید.

کلام آخر

دیابت نوع 2 شابع‌ترین نوع بیماری دیابت است. در این شرایط، بدن توانایی خود را در ارتباط با مصرف و تولید انسولین از دست می‌دهد. این بیماری مادام العمر، نیاز به کنترل و مدیریت فوری دارد.

در این مقاله به بررسی علائم و عوامل دیابت نوع 2 پرداختیم. در صورتی که همچنان در این رابطه سوال یا ابهامی دارید، حتما در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا در اولین فرصت، پاسخ‌گوی شما عزیزان باشیم.

سوالات متداول