انواع سردرد و درمان هر کدام از آن‌ها

سردرد می‌تواند پیچیده‌تر از آن چیزی باشد که اکثر مردم تصور می‌کنند. جالب است بدانید که حداقل نیمی از جمعیت جهان، در طول یک‌سال، حداقل یک‌بار سردرد را تجربه می‌کنند! ماجرا زمانی دردناک‌تر می‌شود که بدانیم عوامل زیادی می‌توانند منجر به سردرد شوند.

برخی از سردردها خود به خود بهبود پیدا می‌کنند؛ تعدادی دیگر نیاز به مراقبت در منزل دارند و در مواردی که سردرد به یک اختلال همیشگی تبدیل می‌شود، درمان‌های پزشکی کارساز خواهند بود.

در این مقاله از مجله اینترنتی ایده آل مگ قصد داریم به بررسی انواع سردرد، عوامل و علائم هرکدام از آن‌ها و روش‌های درمانی مختلف این اختلال شایع بپردازیم. بنابراین حتما تا پایان با ما همراه باشید.

سردرد چیست؟

سردرد یک نوع درد است که در سر، صورت و گاهی بالای گردن احساس می‌شود. ساختارهای حساس به درد در سر و صورت، شامل پوست، استخوان و ساختارهای چشم، گوش، بینی و دهان هستند.

همچنین رگ‌های خونی بزرگ سر، بسیار حساس هستند و این ارگان‌های اصلی، باعث ایجاد درد در سردردهای عروقی مانند میگرن می‌شوند. جالب است بدانید که خود مغز به درد حساس نیست؛ بنابراین نمی‌تواند عامل ایجاد سردرد باشد.

شایع‌ترین نوع سردرد، تنش یا انقباض ماهیچه است که اغلب به دلیل اسپاسم در عضلات گردن و ماهیچه‌های جویدن ایجاد می‌شود. این نوع سردرد، معمولا به راحتی با داروهای بدون نسخه درمان می‌شود.

همان‌طور که اشاره شد، عوامل ایجاد سردرد بسیار متنوع هستند. این درد مزمن و کلافه کننده، می‌تواند بر زندگی فردی و اجتماعی شما، تاثیر منفی بگذارد. برای برخی از افراد، مبارزه مداوم با سردرد، می‌تواند منجر به احساس اضطراب و افسردگی شود.

انواع سردرد کدامند؟

احتمالا شگفت‌زده می‌شوید اگر بدانید که پزشکان بیش از 150 نوع سردرد مختلف را شناسایی کرده‌‍اند! با این حال، رایج‌ترین انواع سردرد عبارتند از:

سردردهای تنشی 

سردردهای تنشی، شایع‌ترین نوع سردرد در میان بزرگسالان و نوجوانان به شمار می‌روند. آن‌ها باعث ایجاد درد خفیف تا متوسط می‌شوند. سردردهای تنشی معمولا می‌آیند و می‌روند و هیچ علامت دیگری (به جز احساس درد در ناحیه سر) ندارند.

عوامل احتمالی سردردهای تنشی عبارتند از:

1. کمبود آب
2. صدای بلند
3. کمبود ورزش
4. خواب ضعیف
5. وضعیت بد
6. صرف غذا
7. خستگی چشم

داروهای OTC مانند ایبوپروفن، استامینوفن و آسپرین معمولا در جلوگیری یا کاهش درد بسیار موثر هستند. تغییر سبک زندگی و برخی از درمان‌ها، ممکن است به جلوگیری از سردرد تنشی کمک کند. برخی از کارهایی که برای مبارزه با این سردردها می‌توانید انجام دهید عبارتند از:

• خواب کافی
• ورزش منظم
• بهبود وضع نشسته و ایستاده
• انجام دادن آزمایش چشم
• مدیریت استرس، اضطراب یا افسردگی
• طب سوزنی

سردردهای میگرنی 

سردردهای میگرنی اغلب به عنوان درد تپنده و ضربان‌دار توصیف می‌شوند. آن‌ها می توانند از 4 ساعت تا 3 روز طول بکشند و معمولا، یک تا چهار بار در ماه، اتفاق می‌افتند. افرادی که سردرد میگرنی دارند، معمولا علائم زیر را هم تجربه می‌کنند:

1. حساسیت به نور و سر و صدا
2. تهوع یا استفراغ
3. از دست دادن اشتها
4. ناراحتی معده
5. شکم درد
6. …

وقتی کودک میگرن دارد، ممکن است رنگ پریده به نظر برسد، دچار سرگیجه شود و تاری دید، تب و ناراحتی معده داشته باشد. علاوه بر این، تعداد کمی از کودان مبتلا به سردرهای میگرنی، ممکن است علائم گوارشی از قبیل استفراغ را هم تجربه کنند.

برای جلوگیری از حملات میگرنی، کارهای زیر را انجام دهید:

1. جلوگیری ازاسترس و اضطراب
2. خواب درست
3. درمان تغییرات هورمونی
4. رژیم غذایی مناسب
5. رفع کمبود آب
6. مصرف برخی از غذاها و داروها
7. جلوگیری از قرار گرفتن در محیط‌هایی با چراغ‌های روشن و صدای بلند

اگر چه ميگرن در بزرگسالان و كودكان اتفاق مي‌افتد، اما در خانم‌ها سه برابر بيشتر از مردان است. فرکانس حمله در میگرن می‌تواند از چندین بار در هفته تا یک بار در سال اتفاق بیفتد.

گزینه‌های دارویی برای پیش‌گیری از میگرن عبارتند از: توپیرامات، پروپرانولول و آمیتریپتیلین. سایر گزینه‌های در نظر گرفته شده برای درمان عبارتند از:

1. مکمل‌های غذایی
2. مراقبت
3. طب سوزنی
4. درمان نوروموادولاسیون (شامل استفاده از پالس‌های ملایم برای اعصاب)

سردردهای خوشه‌ای 

سردرد خوشه‌ای، شدیدترین سردرد محسوب می‌شود و با سوزش یا درد شدید در پشت یا کنار یک چشم، همراه هستند. این سردردها می‌توانند ثابت یا ضربان‌دار باشند.

افتادگی پلک، قرمز شدن چشم، تورم مردمک چشم، اشک و جمع شدن سوراخ‌های بینی، از مهم‌ترین علائم سردردهای خوشه‌ای به شمار می‌روند.

افراد مبتلا به سردرد خوشه‌ای در طول دوره این بیماری (که ممکن است 2 تا 3 ماه طول بکشد)  یک تا سه بار در روز، حمله‌های شدید را تجربه می‌کنند. هر حمله سردرد 15 دقیقه تا 3 ساعت، طول می‌کشد. این درد به قدری شدید است که می‌تواند فرد را از خواب بیدار کند.

سردردهای خوشه‌ای ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها به طور کامل از بین بروند، اما با گذشت زمان، دوباره عود کنند. شیوع این سردردها در میان مردان، 3 تا 4 برابر، بیشتر از زنان است.

سردردهای خوشه‌ای معمولا با داروهای زیر درمان می‌شوند:

1. توپیرامات
2. سوماتریپتان
3. وراپامیل
4. استروئید ها
5. ملاتونین
6. درمان با اکسیژن
7. لیتیوم

سردردهای مزمن روزانه 

این سردردها معمولا 15 روز یا بیشتر در یک ماه و به مدت 3 ماه، خود را نشان می‌دهند. برخی از آن‌ها کوتاه هستند؛ در حالی که تعداد دیگر، می‌توانند تا 4 ساعت هم طول بکشند.

سردردهای سینوسی 

در سردردهای سینوسی، یک درد عمیق و مداوم را در استخوان گونه، پیشانی یا بینی خود احساس می‌کنید. آن‌ها زمانی رخ می‌دهند که سینوس‌ها (حفره‌هایی در سر شما) نامیده می‌شوند، ملتهب می‌شوند.

سردرد سینوسی را می‌توان با مسکن‌های OTC و قطره‌های جلوگیری از آب‌ریزش بینی درمان کرد. بعضی از پزشک‌ها ممکن است آنتی بیوتیک را نیز تجویز کنند.

سردردهای پس از سانحه 

سردردهای ناشی از استرس پس از سانحه، معمولا 2 الی 3 روز پس از آسیب، شروع می‌شوند. این نوع از سردرد، معمولا با علائم زیر همراه است:

1. یک درد کسل‌کننده که هر از گاهی بدتر می‌شود.
2. سرگیجه
3. سبک بودن سر
4. مشکل در تمرکز
5. مشکلات حافظه
6. خستگی زودهنگام
7. …

سردرد فعالیتی

این نوع سردرد توسط فعالیت‌های فشرده ورزشی اتفاق می‌افتد.عوامل زیر باعث سردرد فعالیتی می‌شوند:

1. فعالیت زیاد
2. پریدن
3. بلند کردن وزنه
4. مقاربت جنسی
5. حملات سرفه یا عطسه

بیشتر حملات با مسکن‌های OTC درمان می‌شود. مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) یا بتا بلوکرکننده قبل از فشار، ممکن است به جلوگیری از این سردرد کمک کند.

سردرد Hypnic

سردرد هیپنیکی یک بیماری نادر است که معمولا برای اولین بار در 50 سالگی فرد آغاز می‌شود. از این سرددر، به عنوان “ساعت زنگ دار” هم یاد می‌شود؛ زیرا فشار ناشی از آن، باعث می‌شود بیمار از خواب بپرد.

سردرد هیپنیکی شامل درد خفیف درهر دو طرف سر می‌شود. این سردرد می‌تواند تا 3 ساعت طول بکشد و سایر علائم آن شامل تهوع و حساسیت به نور و صدا هستند

بهترین راه حل برای درمان این سردرد، مصرف کافئین قبل از خواب است. سایر گزینه‌های دارویی شامل اندومتاسین، ملاتونین و لیتیم است.

سردرد به علت فشار خون بالا

سردرد در این بیماران، معمولا زمانی آغاز می‌شود که فشار خون به حدود ۲۰ بر روی ۱۲ رسیده باشد. این نوع سردرد غالبا در ناحیه پس سر است و در اکثر موارد با درمان فشار خون،  از بین می‌رود.

انواع سردردهای نادر

در کنار سردردهایی که در قسمت قبل به آن‌ها اشاره کردیم، برخی دیگر از سردردها هم وجود دارند که کمتر رایج هستند:

سردرد به علت استفاده بیش از حد  دارو

جالب است بدانید که مصرف بیش از حد برخی از داروهای شیمیایی می‌تواند باعث ایجاد سردرد شود. برخی از داروهایی که استفاده زیاد از آن‌ها، درد در ناحیه سر را به همراه دارد عبارتند از:

1. مخدرها
2. استامینوفن
3. تریپتان‌ها (مانند سوماتریپتان)
4.  آسپرین و ایبوپروفن

برخی ااز علائم سردرد ناشی از مصرف دارو شامل موارد زیر هستند:

1. تهوع و استفراغ
2. افزایش ضربان قلب
3. اختلال خواب
4. بی‌حوصلگی، اضطراب و عصبانیت

سردرد مربوط به کافئین

مصرف بیش از حد کافئین (بیش از 400 میلی‌گرم در روز) می‌تواند منجر به سردرد شود. علائم احتمالی این سردردها عبارتند از:

1. خستگی
2. مشکل در تمرکز
3. خلق و خوی ضعیف یا تحریک پذیری
4. حالت تهوع

سردرد قاعدگی

این نوع سردرد اغلب با تغییرات در سطوح هورمون ایجاد می‌شود. سردردهای قاعدگی در روزهای قبل یا در طول دوره یا گاهی در طی تخمک گذاری، ایجاد می‌شوند.

پزشکان می‌توانند در مورد اقدامات پیش‌گیرانه احتمالی، به نکات زیر اشاره کنند:

• درمان هورمونی
• مصرف دورپتیک یا NSAID در دوره
• هورمون جایگزین برای زنان در معرض یائسگی

عوامل ایجاد سردرد

دردی که هنگام سردرد احساس می‌کنید، ناشی از ترکیبی از سیگنال‌های بین مغز، عروق خونی و اعصاب مجاور است. در این شرایط، اعصاب خاص در عروق خونی و ماهیچه‌های سر شما روشن شده و سیگنال‌های درد را به مغز، ارسال می‌کنند.

برخی از دلایل شایع سردرد عبارتند از:

بیماری 

بیماری‌هایی از قبیل سرماخوردگی، عفونت و تب، معمولا باعث بروز سردرد در فرد بیمار می‌شوند. سینوزیت، عفونت گلو و عفونت گوش هم از دیگر علت‌های شایع درد در ناحیه سر هستند.

در برخی موارد، سردرد می‌تواند ناشی از ضربه به سر یا به ندرت نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی جدی‌تر باشد.

عوامل محیطی

برخی از عوامل محیطی از قبیل دود سیگار، بوهای تند شیمیایی، عطرهای تند، مواد حساسیت‌زا، استرس، آلودگی، سر و صدا، روشنایی زیاد و تغییرات آب هوا می‌توانند باعث بروز سردرد در افراد شوند.

ژنتیک

ژنتیک تاثیر زیادی روی سردرهای میگرنی دارد. اگر پدر و مادر هر دو به میگرن مبتلا شده باشند، احتمال ابتلای فرزند آن‌ها به سردردهای میگرنی، تا 70 درصد افزایش پیدا می‌کند. اگر تنها یکی از والدین میگرن داشته باشد، این احتمال به 50 درصد، کاهش پیدا می‌کند.

درمان خانگی سردرد

اگرچه داروها و مسکن‌های زیادی برای درمان سردرد وجود دارند، اما استفاده از این داروها، ممکن است با عوارض جانبی مختلفی همراه باشد. به همین دلیل، توصیه می‌کنیم برای درمان سردرد، ابتدا به سراغ روش‌های خانگی بروید.

برخی از درمان‌های خانگی سردرد عبارتند از:

نوشیدن آب زیاد

بر اساس مطالعات انجام شده، کمبود آب در بدن، از اصلی‌ترین دلایل ایجاد سردردهای میگرنی و تنشی است. خوشبختانه نوشیدن آب می‌تواند علائم سردرد را ظرف مدت 30 دقیقه تا 3 ساعت، به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد.

فراموش نکنید که کم آبی بدن می‌تواند تمرکز را مختل کرده و باعث تحریک پذیری شود. این موضوع باعث می‌شود علائم خود را شدیدتر از حد معمول تصور کنید.

مقداری منیزیم مصرف کنید

منیزیم یک ماده معدنی مهم و ضروری برای عملکردهای مختلف در بدن از جمله کنترل قند خون و انتقال عصب است. تحقیقات نشان داده که منیزیم، یک داروی موثر و بی‌خطر برای درمان سردرد محسوب می‌شود.

تذکر: مصرف مکمل‌های منیزیم می‌تواند باعث عوارض گوارشی جانبی از قبیل اسهال شود. بنابراین توصیه می‌کنیم مصرف این ماده را با دوز پایین شروع کنید.

مصرف الکل را کنار بگذارید

در حالی که نوشیدن مشروبات الکلی در اکثر افراد باعث سردرد نمی شود، مطالعات نشان داده است که الکل می‌تواند باعث ایجاد میگرن در حدود یک سوم از کسانی شود که سردردهای مکرر را تجربه می‌کنند.

علاوه بر این، الکل به عنوان یک ادرارآور عمل می‌کند و باعث می‌شود بدن از طریق تکرر ادرار، مایعات و الکترولیت‌ها را از دست بدهد. این از دست دادن مایعات، می‌تواند منجر به دهیدراتاسیون و در نهایت، ایجاد یا بدتر شدن سردرد شود.

به اندازه کافی بخوابید

کم‌خوابی می‌تواند از جهت‌های مختلف برای سلامتی شما مضر باشد و حتی ممکن است در برخی افراد، باعث سردرد شود.

به عنوان مثال یک مطالعه، فراوانی و شدت سردرد را در افرادی که کمتر از شش ساعت در شب می‌خوابند و کسانی که بیشتر می‌خوابند، مقایسه کرد. مشخص شد کسانی که کم‌تر می‌خوابند، سردردهای مکرر و شدیدتری دارند.

فراموش نکنید که خواب زیاد هم می‌تواند به اندازه کم‌خوبی می‌تواند باعث ایجاد سردرد شود. توصیه می‌کنیم مقدار طلایی خواب، یعنی 7 تا 9 ساعت را برای هر شبانه‌روز، در نظر داشته باشید.

از غذاهای حاوی هیستامین زیاد خودداری کنید

هیستامین یک ماده شیمیایی است که به طور طبیعی در بدن یافت می‌شود و در سیستم ایمنی، گوارشی و عصبی نقش دارد. این ماده در غذاهایی مانند پنیر، غذاهای تخمیر شده، ماهی دودی و گوشت پخته وجود دارد.

مطالعات نشان می‌دهد مصرف هیستامین ممکن است باعث ایجاد میگرن در افرادی شود که به آن حساس هستند. حذف غذاهای غنی از هیستامین از رژیم غذایی، ممکن است برای افرادی که دچار سردردهای مکرر می‌شوند، یک استراتژی مفید باشد.

کلام آخر

سردرد یکی از شایع‌ترین دردهایی است که افراد مختلف در طول زندگی تجربه می‌کنند. همان‌طور که اشاره شد، بیش از 150 نوع سردرد شناسایی شده است. هر کدام از این سردردها، علائم و همچنین عوامل متفاوتی دارند.

در این مقاله به بررسی انواع سردرد، علائم و روش‌های درمان هر کدام از آن‌ها پرداخیم. در صورتی که همچنان در این رابطه سوال یا ابهایی دارید، حتما در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا در اولین فرصت، پاسخ‌گوی شما عزیزان باشیم.