علائم سرطان دهانه رحم و روش‌های درمان آن

سرطان دهانه رحم یکی از انواع سرطان‌های رایج در بین زنان ایرانی است. شناخت علائم سرطان دهانه رحم، به زنان کمک می‌کند تا این بیماری را در مراحل اولیه شناسایی کنند.

شناسایی این بیماری در مراحل اولیه بسیار مهم است چون این نوع از سرطان به راحتی به بافت‌ها و اندام‌های دیگر سرایت می‌کند.

متاسفانه خانم‌ها زمانی از ابتلا به این بیماری آگاه می‌شوند که بیماری در مراحل پیشرفته قرار دارد. توجه به علائم ساده‌ای چون درد در لگن و کمر، خونریزی بین دوره‌های عادت ماهانه و درد در رابطه جنسی می‌تواند هشداری برای شما باشد.

در این مقاله از ایده آل مگ قصد داریم تا با علائم سرطان دهانه رحم و روش‌های درمان این بیماری بیشتر آشنا شویم.

سرطان سرویکس یا سرطان دهانه رحم چیست؟

این نوع از سرطان نیز، مانند سایر سرطان‌ها به دلیل تغییر در ویژگی‌های DNA سلول‌ ایجاد می‌شود. با تغییر در ساختار DNA، تقسیم سلولی از کنترل خارج می‌شود. سلول‌های زیادی تولید که به مرور زمان، باعث ایجاد تومور یا بافت سرطانی می‌شوند.

سرطان دهانه رحم، چهارمین سرطان شایع در بین زنان ایرانی است. سالانه بیش از هزار نفر به این بیماری زنان مبتلا می‌شوند. احتمال مرگ با این بیماری در ایران 50 درصد است.

طبق آمار، ابتلا به این بیماری در زنان 35 تا 44 ساله بیشتر است و تنها 20 درصد از موارد ابتلا مربوط به زنان 65 سال به بالاست. البته ابتلا به این بیماری در دختران و زنان زیر 20 سال بسیار نادر است.

متاسفانه سرطان دهانه رحم یک بیماری خاموش است و در صورت تشخیص دیرهنگام، می‌تواند کشنده باشد. این بیماری در مراحل اولیه نشانه‌های آشکاری ندارد. زنان می‌توانند با معاینات و غربالگری‌های دوره‌ای، این بیماری را در مراحل اولیه شناسایی کنند.

علت ابتلا به سرطان دهانه رحم

همانطور که گفته شد سرطان دهانه رحم زمانی شروع می شود که سلول های سالم در دهانه رحم تغییراتی در DNA خود ایجاد کنند. DNA سلول حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کاری انجام دهد.

سلول های سالم با سرعت مشخصی رشد و تکثیر می شوند و در نهایت در زمان مشخصی می میرند. جهش ها به سلول ها می گویند که رشد و تکثیر خارج از کنترل داشته باشند و نمی میرند. سلول های غیرطبیعی تجمع یافته یک توده (تومور) تشکیل می دهند. سلول‌های سرطانی به بافت‌های مجاور حمله می‌کنند و می‌توانند از تومور جدا شوند و در سایر نقاط بدن پخش شوند.

HPV عامل اصلی سرطان دهانه رحم

می توان گفت ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV تقریبا عامل اصلی همه انواع سرطان دهانه رحم است که از طریق رابطه جنسی به انسان منتقل می‌شود.

این ویروس معمولا به طور خاموش در دستگاه تناسلی انسان باقی می‌ماند اما در برخی موارد ممکن است در پوست ناحیه تناسلی، ایجاد زگیل کند.

خطر اصلی این ویروس زمانی مشخص شد که محققان، آن را به عنوان عامل اصلی ایجاد سرطان دهانه رحم شناسایی کردند. اما 

انواع سرطان دهانه رحم کدامند؟

متخصصان سرطان رحم را بر اساس شکل ظاهری که زیر میکروسکوپ دیده می‌شود، تقسیم‌بندی می‌کنند. شایع‌ترین انواع سرطان گردنه رحم، کارسینوم سلول‌های سنگفرشی و آدنوکارسینوما است.

کارسینوم سلول‌های سنگفرشی: با سرطانی شدن سلول‌های سنگفرشی دهانه رحم، ایجاد می‌شود. حدود 80 درصد از موارد ابتلا، مربوط به این نوع از سرطان دهانه رحم است.

آدنوکارسینوما: این بیماری از سلول‌های ترشح‌کننده دهانه رحم آغاز می‌شود. بر طبق آمار جهانی، حدود 20 درصد از زنان مبتلا، با این نوع از سرطان دهان رحم درگیر هستند.

در برخی از موارد، سرطان در هر دو بافت سنگفرشی و سلول‌های ترشح کننده ایجاد می‌شود. این نوع از سرطان سرویکس بسیار نادر اما خطرناک است.

شایع‌ترین علائم سرطان دهانه رحم

همان‌طور که گفته شد، این نوع از سرطان، در مراحل ابتدایی نشانه‌های مشخصی ندارد. اکثر خانم‌ها، زمانی متوجه ابتلا به این بیماری می‌شوند که سرطان به بخش‌های دیگر بدن سرایت نموده‌است. (متاستاز)

نشانه‌های خاموش سرطان سرویکس

خانم‌های 35 تا 44 ساله باید علائم ابتلا به سرطان دهانه رحم را جدی بگیرند و در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر به پزشک مراجعه کنند؛

• لکه‌بینی و یا خونریزی خفیف در بین دوره‌های پریود و بعد از آن
• خونریزی قائدگی طولانی مدت و شدید
• خونریزی و لکه‌بینی بعد از رابطه جنسی
• خونریزی بعد از معاینه لگن
• ترشحات غیرطبیعی و زیاد واژن
• احساس درد در هنگام نزدیکی
• داشتن خونریزی در دوران یائسگی
• درد بی‌دلیل در قسمت لگن و کمر
• بی‌اشتهایی و از دست دادن وزن بدون رژیم و ورزش

علائم سرطان دهانه رحم در دختران باکره

همان‌طور که گفته شد، عامل اصلی ایجاد این نوع سرطان، ویروس پاپیلومای انسانی است. این ویروس تنها از طریق تماس جنسی به انسان منتقل می‌شود. پس امکان ابتلای دختران باکره به این بیماری بسیار کم است. اما باید بدانید که این گروه از دختران در صورتی که بهداشت فردی خود را رعایت نکنند، ممکن است به این بیماری دچار شوند.

علائم سرطان دهانه رحم در دوران بارداری

ابتلا به سرطان دهانه رحم در دوران بارداری بسیار نادر است اما احتمال ابتلا به آن در زنانی که در سنین بالا حامله می‌شوند، وجود دارد. متاسفانه ابتلا به این بیماری در دوران بارداری، به دلیل همپوشانی علائم سرطان دهانه رحم با برخی بیماری‌های دوران بارداری باعث می‌شود تا این بیمار در مراحل ابتدایی تشخیص داده نشود.

علائم این بیماری در دوران بارداری مشابه آن در زنان غیرباردار است. خونریزی‌های بی‌دلیل، درد در لگن و کمر، ترشحات بد بو و بیش از حد از واژن از جمله مهمترین علائم هشدار دهنده ابتلا به سرطان دهانه رحم است.

روش‌های تشخیص سرطان دهانه رحم

پزشک متخصص، ممکن است برای تشخیص مرحله و میزان پیشرفت بیماری شما از روش‌های تشخیصی مختلفی استفاده کند. این روش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا روش درمانی شما را طراحی کند و میزان پاسخ به درمان را بررسی نماید. این روش‌ها عبارتند از:

پاپ‌اسمیر

اولین و معمول‌ترین تست برای تشخیص سرطان دهانه رحم است. در این روش، نمونه‌ای از ترشحات واژن به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا وجود ویروس HPV و سلول‌های سرطانی در آن بررسی شود.

در صورت منفی بودن این تست، پزشک ممکن است از شما بخواهد تا به طور دوره‌ای این آزمایش را تکرار کنید.

معاینه لگن

در این روش، پزشک با دست خود، دهانه رحم، واژن و راست روده را از نظر وجود توده‌ها بررسی می‌کند. در صورتی که در این معاینه، توده سفت و مشکوک شناسایی شود. ممکن است پزشک برای شناسایی بهتر بیماری و مرحله آن، از روش‌های کولپوسکوپی و بیوپسی استفاده نماید.

کولپوسکوپی و بیوپسی

پزشک زنان برای معاینه دقیق واژن و دهانه رحم، با استفاده از ابزاری به نام کولپوسکوپ، بافت‌های این نواحی را بررسی می‌کند. در صورتی‌که متخصص به وجود بافت سرطانی در این ناحیه مشکوک شود، اقدام به بیوپسی می‌کند.

بیوپسی، روشی است که در آن، با استفاده از یک جسم تیز مقدار کمی از ناحیه مشکوک، برداشته می‌شود. برای برداشت نمونه ممکن است پزشک از داروهای بی‌حسی استفاده کند.

پس از بیوپسی، نمونه به آزمایشگاه منتقل می‌شود تا وجود سلول‌های سرطانی در آن بررسی شود. در صورت تایید سرطان دهانه رحم، برای تعیین مرحله بیماری و متاستاز، پزشک انواعی از عکسبرداری‌های پزشکی را پیشنهاد خواهد نمود.

عکسبرداری

سی‌تی‌اسکن: عکسبرداری سی‌تی‌اسکن، محل دقیق بافت سرطانی را نشان خواهد داد. پزشک از این عکس برای تعیین سرایت بیماری به بافت‌های دیگر و بزرگ شدن غدد لنفاوی نیز استفاده می‌کند.

MRI: متخصصان از عکس ام‌آر‌ای برای تشخیص سرایت بیماری به مثانه، راست روده و رحم استفاده می‌کنند.

PET/CT اسکن: این روش تصویربرداری، نوعی عکسبرداری هسته‌ای پیشرفته است. پزشک زمانی PET/CT اسکن را پیشنهاد می‌دهد که احتمال متاستاز به تمام بدن وجود داشته‌باشد. متاستاز یه بافت گره‌های لنفاوی، کبد و ریه در این روش شناسایی می‌شود.

روش‌های درمان سرطان دهانه رحم

روش‌ها مختلفی برای درمان سرطان دهانه رحم انجام‌ می‌شود. پزشکان بسته به نوع، مرحله پیشرفت بیماری، سن بیمار و داشتن یا نداشتن فرزند روش‌های مختلفی از درمان را پیشنهاد می‌کنند.

در ادامه با مهم‌ترین روش‌های درمان این بیماری آشنا خواهیم شد؛

پرتودرمانی

در بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان، قبل از انجام عمل جراحی برای خروج توده و حتی قبل از شیمی‌درمانی، ممکن است عمل پرتودرمانی صورت گیرد.

در این روش اشعه ایکس با انرژی بالا، به توده سرطانی تابانیده می‌شود تا تومور کوچک شود. اگر بیماری در مراحل اولیه باشد، تنها با انجام تعداد جلسات معین از پرتودرمانی می‌توان بیماری را درمان کرد.

در مراحل پیشرفته‌تر بیماری، پزشک ممکن است روش درمانی که ترکیبی از پرتو درمانی _جراحی و یا پرتو درمانی_شیمی‌درمانی است را پیشنهاد دهد.

عمل جراحی برای خارج کردن بافت‌های سرطانی

در این روش درمانی توده سرطانی همراه با مقداری از بافت سالم اطراف برداشته می‌شود. بسته به میزان پیشرفت بیماری، ممکن است تنها مقدار کمی از بافت دهانه رحم برداشته شود یا پزشک مجبور شود، رحم و دهانه آن را به طور کامل خارج نماید. در بیمارانی که در مرحله پیشرفته سرطان دهانه رحم هستند، حتی برداشتن بخش‌هایی از راست روده نیز ضروری است.

بعد از این مرحله پزشک برای پیشگیری از متاستاز سرطان به سایر اندام‌ها روش دارودرمانی را پیشنهاد خواهد داد.

روش‌های دارودرمانی

روش‌های دارویی که برای درمان سرطان دهانه رحم مورد استفاده قرار می‌گیرند، شامل موارد زیر است؛

• شیمی‌درمانی
• هدف‌درمانی
• ایمونوتراپی

در هر یک از این سه روش پزشک با تجویز داروهایی سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد و از رشد و تکثیر مجدد آن‌ها پیشگیری می‌کند.

شیمی‌درمانی: در این روش، داروهای تجویز شده باعث از بین رفتن سلول‌های سرطانی در بدن می‌شوند. داروهای شیمی‌درمانی تجویز شده برای سرطان دهانه رحم معمولا به صورت وریدی استفاده می‌شوند اما ممکن است پزشک از داروهای خوراکی نیز استفاده نماید.

هدف‌درمانی: در هدف‌درمانی، سلول‌های سرطانی از نظر ژنوم بررسی می‌شوند و پروتئین‌ها و بافت‌هایی که به بقای این سلول‌ها کمک می‌کنند، شناسایی می‌شوند. پزشک با استفاده از این اطلاعات، داروهایی را تجویز می‌کند که تنها سلول‌های سرطانی و بافت‎‌های حامی آن را هدف قرار دهند.درمان با این روش، آسیب به سایر بافت‌ها و اندام‌های بدن را به حداقل می‌رساند.

ایمونوتراپی: در این روش با تزریق پروتئین‌های خاصی به بدن، سول‌های لنفوسیت T برای از بین بردن سلول‌های سرطانی تحریک می‌شوند. ممکن است ایمونوتراپی، در بیمار عوارض جانبی ایجاد کند. در صورت مشاهده حساسیت‌های پوستی، علائمی شبیه آنفولانزا، تغییر وزن و اسهال شدید با پزشک خود مشورت کنید.

سخن پایانی

متاسفانه سرطان دهانه رحم یکی از سرطان‌های عودکننده است. زنانی که به این بیماری مبتلا و درمان می‌شوند باید به طور دوره‌ای معاینه شوند تا در صورت بروز مجدد بیماری، زودتر برای درمان اقدام کنند.

اگر درباره سرطان دهانه رحم و روش‌های درمان آن سوالی دارید، می‌توانید آن را از ما بپرسید.

سوالات متداول