همه چیز درباره علائم کم کاری تیروئید در جوانان

تیروئید یکی از غدد درون‌ریز مهم بدن است. هنگامی که این غده به انداره کافی هورمون ترشح نکند، انسان دچار کم کاری تیروئید می‌شود. علائم این بیماری در سنین مختلف متفاوت است. علائم کم کار تیروئید در جوانان مربوط به کاهش فعالیت عملکرد تمام سیستم‌های بدن است.

متداول‌ترین علائم این بیماری در جوانان شامل خستگی، عدم تحمل سرما، بی علاقگی و بی تفاوتی، افسردگی، کاهش حافظه و تمرکز ذهنی، خشکی پوست، موهای خشک و شکننده، ناخن‌های شکننده، رنگ پریدگی پوست، افزایش وزن، یبوست، لجبازی و خواب آلودگی بیش از حد هستند.

با ایده آل مگ همراه باشید تا با علائم کم کاری تیروئید در جوانان، عوارض، درمان و داروهای مناسب برای این بیماری بیشتر آشنا شوید.

علائم کم کاری تیروئید در جوانان چیست؟

تیروئید یک غده کوچک است که در زیر پوست و عضلات، در جلوی گردن قرار دارد. رنگ آن قهوه‌ای مایل به قرمز  و دارای دو نیمه (به نام لوب) در سمت چپ و راست است. این غده بیشتر شبیه بال‌های یک پروانه است. وزن تیروئید کمتر از یک اونس (حدود 25 گرم) است، اما به بدن در انجام بسیاری از کارها از جمله دریافت انرژی از غذا و رشد کمک می‌کند.

کم‌کاری تیروئید (یا کاهش متابولیسم) زمانی اتفاق می‌افتد که تیروئید به اندازه کافی برخی از هورمون‌های مهم را تولید نکند. این امر باعث می‌شود بدن از انرژی، آهسته‌تر استفاده کند و فعالیت شیمیایی (متابولیسم) سلول‌ها کند شود.

هنگامی که سطح هورمون تیروئید پایین است، فعالیت سلول‌های بدن و روند رشد آن شروع به کند شدن می‌کنند. کم کاری تیروئید معمولا یک بیماری تدریجی است که از موارد تحت بالینی که تنها با مطالعات آزمایشگاهی قابل اثبات است، تا موارد بسیار شدیدی که عدم تشخیص و درمان منجر به احتمال بروز کما می‌شود، متفاوت است.

کم‌کاری تیروئید در جوانان و بزرگسالان یک بیماری شایع است. اما کودکان نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند. افرادی که دچار کم کاری تیروئید هستند، ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند. علائم کم کاری تیروئید در کودکان ممکن است با بزرگسالان متفاوت باشد. در جوانان و بزرگسالان اگر سطح هورمون تیروئید خیلی پایین بیاید، علائم، قابل توجه‌تر می‌شوند. علائم کم کاری تیروئید در جوانان شامل موارد زیر است:

• کندی
• افسردگی
• خشکی پوست یا ریزش مو
• سردی
• ضعف عضلانی
• حافظه ضعیف یا مشکل در تمرکز
• یبوست
• تورم صورت
• افزایش وزن (حتی زمانی که بیش از حد معمول غذا نمی‌خورند)
• کاهش سرعت رشد
• رشد جنسی آهسته
• دوره‌های قاعدگی نامنظم برای دختران

در ابتدا علائم کم کاری تیروئید عملا محسوس نیستند و بیشتر علائمی چون خستگی و افزایش وزن بروز می‌کنند. با کاهش سرعت متابولیسم، علائم ممکن است آشکارتر شوند. بسته به میزان کمبود هورمونی، شدت علائم کم کاری تیروئید در جوانان متفاوت خواهد بود.

تشخیص تیروئید کم کار در جوانان

برای تشخیص کم کاری تیروئید، پزشکان درباره علائم فرد سوال می‌کنند و معاینه فیزیکی انجام می‌دهند. در صورتی که معاینه فیزیکی کم کاری تیروئید را تایید کند، پزشک دستور به انجام آزمایش خون می‌دهد. در این آزمایش میزان فاکتورهای زیر بررسی می‌شود:

• سطح هورمون‌های تیروئید، به ویژه تیروکسین (T4) و هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH). TSH هورمونی است که توسط غده هیپوفیز ساخته می‌شود (غده‌ای به اندازه نخود که در زیر مغز قرار دارد). هنگامی که مغز و غده هیپوفیز میزان پایین هورمون‌های تیروئیدی در خون را تشخیص دهند، TSH را در جریان خون آزاد می‌کنند. TSH تیروئید را تحریک می‌کند تا برای تولید هورمون‌ها بیشتر کار کند.
• برخی از آنتی بادی‌ها (پروتئین‌های تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن). افزایش سطح این آنتی‌بادی‌ها در خون نشانه حمله سیستم ایمنی به تیروئید به دلیل بیماری هاشیموتو است. دو آنتی‌بادی که معمولا اندازه‌گیری می‌شوند، آنتی‌بادی‌های تیروگلوبولین (TgAb) و تیروئید پراکسیداز (TPO) هستند.

تعیین TSH مهم‌ترین پارامتر برای تشخیص کم کاری تیروئید است. مقدار این هورمون نشان دهنده عملکرد واقعی تیروئید است. هورمون TSH قبل از ترشح هورمون‌های تیروئید در خون آزاد می‌شود.

به طور کلی، در کم کاری تیروئید، علاوه بر افزایش TSH، کاهش T4 نیز وجود دارد. سطح T3 (هورمون دیگری که توسط تیروئید ترشح می‌شود)  اغلب در حد طبیعی است.

در صورت وجود گواتر (غده تیروئید بزرگ شده)، سونوگرافی تیروئید توصیه می‌شود. در صورت وجود ظن درباره بزرگ شدن غیرطبیعی غده یا کمبود آنزیم، انجام اسکن تیروئید می‌تواند مفید باشد.

اگر تشخیص کم کاری تیروئید خودایمنی تأیید شود، معمولا ارزیابی ارتباط تغییرات در غدد دیگر مانند غده فوق کلیه، پاراتیروئید یا غدد جنسی نیز بررسی می‌شود.

عوارض کم کاری تیروئید در جوانان

کم کاری تیروئید می‌تواند، باعث بالا رفتن کلسترول خون شود. در موارد نادر، کم کاری تیروئید درمان نشده می‌تواند باعث کما میکسدما شود. در دوران بارداری، کم کاری تیروئید می‌تواند عوارضی مانند زایمان زودرس، فشار خون بالا در بارداری و سقط جنین شود. کم کاری تیروئید همچنین می‌تواند رشد و نمو جنین را آهسته کند.

اگر مشکل تیروئید کم کار به درستی درمان نشود، می‌تواند سلامتی را به طور جدی به خطر بیاندازد. تیروئید کم کار باعث ایجاد طیف وسیعی از عوارض می‌شود. عوارض کم کاری تیورئید شامل موارد زیر است:

• بزرگ شدن تیروئید یا گواتر که ممکن است باعث مشکلات بلع و تنفس شود
• کلسترول بالا و بیماری‌های قلبی
• آسیب عصبی که باعث گزگز، بی حسی و درد در پاها، بازوها یا سایر مناطق می‌شود
• ناباروری
• نقائص هنگام تولد
• سقط جنین یا زایمان زودرس
• مسائل بهداشت روان مانند افسردگی

درمان اختلالات تیروئید در جوانان

برای درمام کم کاری تیروئید از داروهای خوراکی استفاده می‌شود. این داروها معمولا هورمون‌های تیروئیدی است که به صورت مصنوعی سنتز شده‌اند.

در افراد دارای مشکلات قلبی، مصرف دارو از دوزهای کم شروع می‌شود. در این افراد مقدار هورمون تیروئید به آرامی افزایش می‌یابد و مقدار آن با غلظت TSH در خون تنظیم می‌شود. مقدار داروها تا زمانی افزایش می‌یابد که  TSH به مقادیر طبیعی برسد. تغییرات دوز معمولاً هر 4 هفته یکبار انجام می‌شود. پس از شروع درمان، ممکن است چندین ماه طول بکشد تا علائم بهبود یابد.

در موقعیت‌های خاص استرس‌زا، با افزایش نیاز به هورمون‌های تیروئید، پزشک ممکن است دوز داروها را افزایش دهد. این شرایط شامل جراحی، عفونت‌های جدی و … است. در بارداری معمولا لازم است مقدار داروی مصرفی تا 50٪ افزایش یابد. این افزایش دوز مربوط به نیاز جنین است و بعد از زایمان حذف می‌شود.

در رابطه با مصرف هورمون‌های تیروئید، نکات زیر باید در نظر گرفته شوند:

• هورمون‌های تیروئید باید با معده خالی، در حالت ایده آل یک ساعت قبل از مصرف هر نوع ماده غذایی خورده شوند. به طور سنتی گفته می‌شد که داروها بهتر است نیم ساعت قبل از صبحانه میل شوند، اما مطالعات اخیر نشان می‌دهد که مصرف آنها قبل از شام نیز یکسان است.
• مصرف دارو هرگز نباید قطع شود حتی اگر حال بیمار خوب باشد. در صورت فراموشی، دوز قبلی باید همراه با دوز روز بعد مصرف شود.
• بعضی از غذاها می‌توانند جذب هورمون‌های تیروئید را تغییر دهند، بنابراین اگر تغییری در رژیم غذایی خود ایجاد کرده‌اید که مقدار زیادی سویا یا فیبر در آن وجود دارد، باید به پزشک خود بگویید.
• هورمون‌های تیروئید را نباید با مکمل‌های فیبر، کلسیم، آهن، مولتی ویتامین، آنتی اسید یا رزین مصرف کرد.

سوالات متداول