چرا دیه در ماه حرام با ماه‌های غیر حرام تفاوت دارد؟

در ۲۸ آذر ۱۴۰۳

فهرست مطالب (نمایش)

دیه در ماه حرام با سایر ماه‌ها متفاوت است. این را تقریبا همه ما می‌دانیم؛ اما ممکن است دلیل و حکمتی که پشت این قانون پنهان است، برای بسیاری از افراد جای سوال داشته باشد.

در این مقاله از مجله اینترنتی ایده آل مگ قصد داریم به بررسی تفاوت دیه در ماه های حرام با سایر ماه‌های سال بپردازیم. اما قبل از آن، لازم است در رابطه با ماهیت دیه و همچنین ماه‌های حرام، اطلاعات بیشتر و جامع‌تری داشته باشیم.

دیه چیست؟

در قانون مجازات‌های اسلامی، دیه به صورت زیر تعریف شده است:

دیه مالی است که به سبب جنایت، بر نفس یا عضو واجب می‌شود. فرقی نمی‌کند که از طرف شارع (وضع کننده قوانین شرعی)، میزان آن معین شده و یا نشده باشد.

از این تعریف می‌توان نتیجه گرفت که دیه هم برای قتل نفس غیر عمد یا عمد (به شرطی که اولیای دم مقتول، از قصاص صرف نظر کرده و به دریافت دیه راضی شوند) و هم برای ضرب و شتم، جراحت، تصادف و …. واجب می‌شود.

مبلغ دیه برای جرایم مختلف، بر اساس دیه کامل انسان تعیین می‌شود. دیه کامل، مالی است که برای قتل نفس غیر عمد مرد مسلمان در نظر گرفته می‌شود. سایر مبالغ دیه، به صورت درصدهایی از دیه کامل تعیین و پرداخت می‌شوند.

دیه کامل انسان در سال 1403

دیه کامل انسان در ابتدای هر سال و توسط ریاست قوه قضاییه جمهوری اسلامی و بر اساس مبلغ 100 شتر سالم تعیین می‌شود. در همین راستا، دیه کامل انسان در سال 1403 معادل یک میلیارد و 200 میلیون تومان در نظر گرفته شد.

جدول دیه در سال 1403 + نرخ دیه اعضای بدن چقدر است؟

ماه‌های حرام کدامند؟

در زمان صدر اسلام و حتی پیش از آن، چهار ماه از تقویم قمری به عنوان ماه‌های حرام در نظر گرفته می‌شدند. در این ماه‌ها جنگ کنار گذاشته می‌شد و هدف اصلی از این کار، افزایش امنیت حجاج و افرادی بود که به قصد تجارت، سفر می‌کردند. همچنین در این ماه‌ها، دیه قتل نفس نیز افزایش می‌یافت.

ماه‌های حرام تقویم قمری عبارتند از:

محرم
رجب
ذی القعده
ذی الحجه

در قرآن کریم و در آیه‌های 36 و 37 سوره توبه تاکید می‌شود که در این 4 ماه از سال، جنگ، خونریزی و لشکرکشی باید کنار گذاشته شود:

إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِی کتَابِ اللَّهِ یوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِک الدِّینُ الْقَیمُ فَلَا تَظْلِمُوا فِیهِنَّ أَنْفُسَکمْ وَقَاتِلُوا الْمُشْرِکینَ کافَّةً کمَا یقَاتِلُونَکمْ کافَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ(۳۶) إِنَّمَا النَّسِیءُ زِیادَةٌ فِی الْکفْرِ یضَلُّ بِهِ الَّذِینَ کفَرُوا یحِلُّونَهُ عَامًا وَیحَرِّمُونَهُ عَامًا لِّیوَاطِئُوا عِدَّةَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ فَیحِلُّوا مَا حَرَّمَ اللَّهُ زُینَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ وَاللَّهُ لَا یهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرِینَ(۳۷)

یکی از احکامی که در رابطه با 4 ماه حرام اجرا می‌شود، تشدید دیه است. به عبارتی دیگر، در صورتی که فردی در یکی از ماه‌های حرام، اقدام به قتل نفس غیر عمد نماید، علاوه بر مبلغ تعیین شده، باید ثلث دیه را نیز پرداخت کند.

آیا رمضان ماه حرام است؟

این سوال ممکن است برای بسیاری از افراد پیش آمده باشد که آیا رمضان نیز در ردیف ماه‌های حرام قرار می‌گیرد؟ همانطور که اشاره شد، ماه‌های حرام قمری شامل محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه می‌شوند.

بنابراین مشخص است که ماه مبارک رمضان علی رغم فضیلت‌های بالایش، در دسته ماه‌های حرام قرار نمی‌گیرد و مبلغ دیه در آن، تفاوتی با دیگر ماه‌های معمولی سال ندارد.

دیه در ماه حرام

همانطور که گفته شد، دیه در ماه‌ حرام افزایش می‌یاید. به این اتفاق در قانون مجازات‌های اسلامی، “تغلیظ دیه” گفته می‌شود. بر اساس این قانون:

در صورتی که فرد مجرم در یکی از این ماه‌ها، اقدام به ارتکاب عمل مجرمانه کرده باشد، علاوه بر پرداخت کل دیه، باید یک سوم از آن را نیز به صورت مازاد بپردازد.

بر این اساس، دیه کامل انسان در ماه‌های حرام سال 1403 به میزان یک سوم اضافه شده و به یک میلیارد و 600 میلیون تومان افزایش می‌یابد.

البته لازم به ذکر است که قانون تغلیظ دیه، تنها برای قتل نفس غیر عمد یا عمد (در صورت رضایت اولیای دم از قصاص) اعمال می‌شود. به عبارت دیگر، سایر انواع دیه مانند دیه جراحت، دیه نقص عضو و … در ماه‌های حرام و سایر ماه‌های سال، هیچ تفاوتی از نظر مبلغ ندارند.

دیه تصادف در ماه‌های حرام چگونه محاسبه می‌شود؟

در صورتی که تصادف، منجر به فوت شده باشد، دیه آن در ماه‌های حرام، شامل قانون تغلیظ شده و باید علاوه بر مبلغ کامل دیه انسان، یک سوم آن نیز به صورت مازاد پرداخت شود.

اما اگر تصادف تنها آسیب‌های بدنی به همراه داشته باشد، مقدار دیه آن در ماه‌های حرام، هیچ تفاوتی با دیگر ماه‌های سال ندارد.

دیه شکستگی اعضای بدن در سال 1403 + جدول کامل

کلام پایانی

در این مقاله با ماه‌های حرام، نحوه محاسبه دیه در این ماه‌ها و همچنین دلیل تفاوت دیه ماه‌های حرام با سایر ماه‌های سال، بیشتر آشنا شدیم. در صورتی که کماکان در ارتباط با دیه در ماه حرام و همچنین سایر انواع دیه، سوال یا ابهامی دارید، حتما در بخش نظرات همین مقاله مطرح کنید تا در اولین فرصت، پاسخگوی شما عزیزان باشیم.

سوالات متداول در ارتباط با دیه در ماه‌های حرام

ماه‌ های حرام کدامند؟

در شرع اسلام، به ماه‌های محرم، رجب، ذی‌القعده و ذی‌الحجه ماه‌های حرام گفته می‌شود.

دیه شکستگی دندان در ماه حرام چقدر است؟

دیه شکستگی دندان در ماه‌های حرام و غیر حرام، هیچ تفاوتی ندارد. زیرا در قانون مجازات‌های اسلامی، تنها قتل نفس مشمول قانون تغلیظ دیه (اضافه شدن یک سوم کل مبلغ دیه به آن) در ماه حرام می‌شود.

دیه در ماه حرام چند برابر می‌شود؟

بر اساس قانون مجازات‌های اسلامی، دیه قتل نفس در ماه‌های حرام شامل قانون تغلیظ دیه می‌شود. قانون تغلیظ دیه یعنی اینکه یک سوم از مبلغ دیه کامل به دیه قابل پرداخت اضافه می‌شود.

آیا رمضان ماه حرام است؟

خیر . ماه مبارک رمضان در ردیف ماه‌های حرام (محرم، رجب، ذی‌القعده و ذی‌الحجه) قرار ندارد و بنابراین ماه حرام نیست.

4 | (1)