کیست مویی چیست؟ تنها راه درمانش عمله؟
کیست مویی یا پیلونیدال (Pilonidal cyst) یک کیست غیرطبیعی است که از مو و بخش‌های مرده پوست تشکیل شده است.
این کیست که تقریبا همیشه نزدیک استخوان دنبالچه در بالای باسن قرار دارد، زمانی ایجاد می‌شود که سوراخ‌های کوچکی در پوست به نام سینوس‌های پیلونیدال عفونی می‌شوند.
سینوس‌های پیلونیدال به درمان نیاز ندارند؛ اما اگر با مایع و چرک پر شوند، کیست مویی را ایجاد می‌کنند.
کیست پیلونیدال در مردان جوان شایع است؛ همچنین احتمال بروز آن در افرادی که برای مدت طولانی می‌نشینند، برای مثال رانندگان کامیون، بالا است.
پزشک می‌تواند کیست را از طریق ایجاد یک برش کوچک در پوست تخلیه کند، اما گاهی اوقات به جراحی نیاز است. برای اینکه درباره این عارضه پوستی و راه‌های درمان آن اطلاعات بیشتری کسب کنید، این مقاله از ایده آل مگ را تا انتها بخوانید.
کیست مویی چیست؟
کیست پیلونیدال یک کیسه کروی شکل است که با هوا یا مایع پر شده است. این نوع کیست معمولا در نزدیک دنبالچه یا چین‌خوردگی باسن قرار دارد و به دلیل عفونت پوستی ایجاد می‌شود.
کیست پیلونیدال می‌تواند یک مشکل حاد یا مزمن باشد. اگر کیست‌های مزمن درمان نشوند، باعث ایجاد آبسه (پاکت‌های متورم پر از چرک) و حفره‌های سینوسی (فضاهای خالی زیر پوست) می‌شوند.
اگر تفاوت کیست و تومور را نمی‌دانید، تفاوت کیست و تومور چیست؟ را بخوانید.
علائم کیست مویی
کیست پیلونیدال ممکن است علائمی ایجاد نکند؛ اما اگر عفونی باشد، پوست اطراف کیست متورم و دردناک می‌شود. علائم کیست پیلونیدال عفونی عبارتند از:
- یک فرورفتگی در نزدیکی قسمت بالایی چین‌خوردگی باسن
- درد
- پوست ملتهب و متورم
- نشت چرک یا خون از یک سوراخ در پوست
- بوی بد ناشی از تخلیه چرک
- تب
علل ابتلا به کیست مویی
کارشناسان هنوز دقیقا نمی‌دانند که علت کیست مویی چیست؛ با این حال، بیشتر پزشکان معتقدند که این کیست‌ها در اثر برگشت موهای سست به داخل پوست ایجاد می‌شوند.
این وضعیت مانند گیر کردن یک تکه چوب در پوست است، با این تفاوت که در این عارضه با یک موی زیر پوستی مواجه هستید. اصطکاک و فشار ناشی از مالش پوست، پوشیدن لباس‌های تنگ، دوچرخه‌سواری یا نشستن طولانی‌مدت می‌تواند باعث نفوذ موها به داخل پوست شود.
نظریه دیگر این است که کیست‌های پیلونیدال به دلیل ضربه‌های مکرری که به ناحیه آسیب دیده وارد شده است ایجاد می‌شوند. در طول جنگ جهانی دوم، بیش از 80 هزار سرباز به دلیل ابتلا به کیست پیلونیدال راهی بیمارستان شدند.
در آن زمان مردم فکر می‌کردند که سوار شدن در جیپ در راه‌های ناهموار علت بروز این مشکل است؛ به همین دلیل، برای مدتی به این بیماری «بیماری جیپ» می‌گفتند.
بیشتر بخوانید: هر درد شکمی از آپاندیس نیست؛ بایدها و نبایدهای آپاندیسیت
علاوه بر این، اگر در زمان تولد یک فرورفتگی کوچک در بالای شکاف باسن شما وجود داشته باشد، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به کیست مویی هستید. همیشه احتمال عفونی شدن این فرورفتگی‌ها وجود دارد، اما پزشکان علت دقیق آن را نمی‌دانند.
اکثر کیست‌های پیلونیدال روی استخوان دنبالچه تشکیل می‌شوند. البته احتمال ایجاد آن‌ها در سایر نواحی بدن هم وجود دارد. در افرادی که ناخن یا موی حیوانات را کوتاه می‌کنند ممکن است کیست بین انگشت‌ها ایجاد شود.
عوامل خطر
کیست پیلونیدال در مردان جوان سفیدپوست و بین سنین بلوغ تا 40 سالگی شایع‌تر است. سایر عواملی که می‌توانند خطر بروز این عارضه را افزایش دهند عبارتند از:
- اضافه وزن و چاقی
- داشتن سبک زندگی کم‌تحرک
- نشستن برای مدت طولانی
- وجود موهای فراوان در ناحیه باسن
- داشتن موهای ضخیم و زبر
- تعریق زیاد
عوارض ابتلا به کیست مویی
همیشه این احتمال وجود دارد که کیست بتواند چند مشکل طولانی‌مدت ایجاد کند. این عوارض شامل موارد زیر هستند:
- عفونت سیستمیک: در این شرایط عفونت در سراسر بدن پخش می‌شود که این می‌تواند به سرعت جان شما را در معرض خطر قرار دهد.
- سرطان پوست : در موارد نادر ممکن است کیست پیلونیدال خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. اگر پزشک مشکل شما را کیست مویی تشخیص دهد، احتمالا از آن نمونه‌گیری می‌کند تا مطمئن شود که سرطانی نیست.
آیا کیست مویی خطرناک است؟
کیست پیلونیدال به خودی خود کشنده نیست؛ اما بعضی از افراد کیست‌هایی دارند که در مدت زمان طولانی به طور مکرر عفونی می‌شوند. اگر این کیست‌ها درمان نشوند، خطر ابتلا به نوعی سرطان پوست به نام کارسینوم سلول سنگفرشی را افزایش می‌دهند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر متوجه علائم کیست پیلونیدال شدید، با پزشک مشورت کنید؛ همچنین در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید فورا به پزشک مراجعه کنید:
- دردی که اغلب هنگام نشستن بدتر می‌شود
- وجود یک فرورفتگی کوچک یا ناحیه بزرگ متورم بین باسن
- آبسه‌ای که چرک یا خون از آن تخلیه می‌شود (این مایع ممکن است بدبو باشد)
- حالت تهوع، تب و خستگی شدید
پزشک می‌تواند کیست پیلونیدال را با معاینه بدنی و سوالاتی که از شما می‌پرسد تشخیص دهد. سوالات پزشک معمولا شامل موارد زیر است:
- اولین بار چه زمانی متوجه این علائم شدید؟
- آیا در گذشته این مشکل را داشته‌اید؟
- آیا ظاهر کیست به مرور تغییر کرده است؟
- آیا از کیست مایع یا خون ترشح می‌شود؟
- آیا تب دارید؟
به ندرت، پزشک برای پیدا کردن حفره‌های سینوسی (سوراخ‌های کوچک) که ممکن است در زیر سطح پوست ایجاد شده باشد، توصیه به انجام سی‌تی اسکن یا ام‌آرآی (MRI) می‌کند.
راه‌های درمان
بسته به شدت بیماری و وضعیت سلامتی شما، پزشک بهترین روش را برای درمان کیست مویی مشخص می‌کند. درمان‌هایی که معمولا استفاده می‌شوند عبارتند از:
- تخلیه کیست: در این روش که در مطب انجام می‌شود، پزشک یک برش کوچک در کیست ایجاد و آن را تخلیه می‌کند. این روش درمانی ساده است و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، یعنی پزشک فقط ناحیه اطراف کیست را بی‌حس می‌کند.
- تزریق فنل: فنل یک ترکیب شیمیایی اسیدی است که می‌تواند کیست مویی خفیف و متوسط را درمان کند.
- مصرف آنتی‌بیوتیک: آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند التهاب پوست را برطرف کنند، اما به تنهایی قادر به درمان کیست پیلونیدال نیستند.
- لیزر درمانی: لیزر درمانی به حذف موهایی که ممکن است به داخل پوست نفوذ کنند و به تشکیل کیست پیلونیدال منجر شوند کمک می‌کند.
تا زمانی که پزشک درمان را شروع کند، می‌توانید از کمپرس گرم یا داروهای مسکن بدون نسخه برای تسکین درد استفاده کنید. استفاده از صندلی یا تشک بادی هم به کنترل درد کمک می‌کند.
جراحی
اگر کیست پیلونیدال مزمن باشد یا به تدریج بدتر شود و یک حفره سینوسی زیر پوست شما ایجاد کند، یک بیماری جدی محسوب می‌شود؛ بنابراین ممکن است برای برداشتن کامل آن به جراحی نیاز داشته باشید.
در این روش، پزشک ناحیه مورد نظر را بی‌حس و کیست را از طریق یک برش خارج می‌کند. پس از برداشتن کیست، پزشک ممکن است:
- زخم را باز بگذارد. در این روش، جراح زخم را باز می‌گذارد و آن را پانسمان می‌کند. این کار باعث می‌شود که زخم از داخل به بیرون بهبود یابد و جوش بخورد. این روش درمانی دوره نقاهت طولانی‌تری دارد، اما احتمال عود کیست را کاهش می‌دهد.
- زخم را با بخیه ببندد. در این روش، جراح زخم را بخیه می‌کند. این روش درمانی در مقایسه با روش قلبی دوره نقاهت کوتاه‌تری دارد، اما خطر عود کیست را افزایش می‌دهد.
درمان کامل کیست مویی امکان‌پذیر است، اما به یاد داشته باشید که حتی بعد از جراحی احتمال عود آن وجود دارد.
مراقبت‌های بعد از جراحی
بعد از جراحی باید از زخم خود به خوبی مراقبت کنید تا عفونی نشود. پزشک به شما نشان می‌دهد که چگونه پانسمان خود را عوض کنید و زخم را تمیز نگه دارید؛ همچنین به شما توضیح می‌دهد که در طول فرآیند بهبودی انتظار چه مواردی را داشته باشید و چه زمانی با او تماس بگیرید.
تمام دستورالعمل‌های پزشک را در مورد نحوه مراقبت از زخم رعایت کنید. توجه به توصیه‌های زیر هم به شما کمک می‌کند که سریع‌تر بهبود یابید:
- سعی کنید ناحیه مورد نظر را تمیز نگه دارید. ممکن است لازم باشد اطراف محل جراحی را اصلاح کنید تا از ورود موها به داخل زخم جلوگیری شود.
- مراقب علائم عفونت از جمله قرمزی، چرک یا درد باشید.
- در موعد مقرر به مطب مراجعه کنید تا پزشک بتواند روند بهبودی شما را بررسی کند.
کلام پایانی
اگرچه کیست پیلونیدال به خودی خود تهدیدکننده زندگی نیست، اما اگر به سرعت به دنبال درمان نباشید به یک بیماری مزمن تبدیل می‌شود؛ به همین دلیل مهم است که با مشاهده اولین علائم به پزشک مراجعه کنید.
راه‌های مختلفی برای جلوگیری از تشکیل کیست مویی یا عود آن وجود دارد. متخصصان توصیه می‌کنند که برای پیشگیری از بروز این بیماری به طور مرتب باسن خود را بشویید و خشک کنید، موهای اطراف باسن را بتراشید یا از سایر محصولات موبر استفاده کنید، در صورت لزوم وزن‌تان را کاهش دهید و تا حد امکان از نشستن طولانی‌مدت بپرهیزید.
سوالات متداول
آیا کیست پیلونیدال مسری است؟
خیر. کیست پیلونیدال یک بیماری پوستی غیرمسری است، به این معنی که شما نمی‌توانید آن را به دیگران منتقل کنید. در حال حاضر، بسیاری از محققان بر این باورند که کیست پیلونیدال توسط موهای زیر پوستی ایجاد می‌شود.
آیا زنان باردار هم ممکن است به کیست پیلونیدال مبتلا شوند؟
اگرچه کیست پیلونیدال در مردان شایع‌تر است، اما زنان باردار هم می‌توانند به آن مبتلا شوند. اگر در دوران بارداری در ناحیه باسن خود احساس درد کردید، به پزشک مراجعه کنید. این درد ممکن است به بارداری مربوط نباشد و از کیست پیلونیدال ناشی شود.
آیا کیست پیلونیدال خودبه‌خود از بین می‌رود؟
کیست مویی گاهی اوقات تخلیه و خودبه‌خود ناپدید می‌شود؛ همچنین اگر کیست پیلونیدال مزمن داشته باشید، علائم شما ممکن است به طور مکرر ظاهر شوند و از بین بروند.
