شهر سنخواست | شهری با قدمت دیرینه و تاریخی
سنخواست یکی از شهرهای استان خراسان شمالی است که به خاطر آثار تاریخی بجامانده، از قدمت و پیشینه تاریخی زیادی برخوردار می‌باشد. این شهر در بخش دشت سنخواست و در حومه شهرستان جاجرم قرار دارد و اهالی شهر سنخواست نیز به زبان تاتی صحبت می‌کنند. یکی از ویژگی‌های این منطقه، بهره مندی از آثار باستانی دوران پیش از اسلام است. «چلو» از مهمترین محوطه دارای آثار باستانی سنخواست می‌باشد که در چند کیلومتری شرق این شهر قرار دارد.
بخش سنخواست شامل دو دهستان بنام‌هاي دربند و چهارده سنخواست است. این شهر همچنین شامل 13 روستاي مسكوني و يك نقطه شهري مي‌باشد. در اين بخش همچنين 8 روستاي غيرمسكوني و 92 مزرعه تابع وجود دارد.
پيشينه تاريخي سنخواست
باستان شناسان در محوطه تاریخی چلو دو قبر کشف کردند که روی هرکدام یک دست کله پاچه قرار داشت که احتمالا غذای مورد علاقه این اجساد کله پاچه بوده است. باستان شناسان ایرانی و ایتالیایی در سال 1392 در حین کاوش در این محوطه، چند گور باستانی کشف کردند که متعلق به دوران ۴۲۰۰ تا ۳۷۰۰ سال قبل بوده است. محوطه باستانی چلو در سال 2011 کشف شده است.
براساس آثار بجامانده، پيشينه تاريخي سنخواست به دوره پارتيان ( اشكانيان ) مي‌رسد. سكه‌هاي قديمي كشف شده در منطقه گوياي اين واقعيت است. در طول تاريخ جهانگردان و سفر نامه نويسان متعددي به بخش سنخواست، سفر کردند و مشاهدات خود را در باره این منطقه کتابت کردند. ابوسعيد ابوالخير، ناصرالدين شاه قاجار، اعتماد السلطنه و كلنل مك گِرگور انگليسي در سفرنامه خود درباره این منطقه سخن گفتند.
کشاورزی سنخواست
در این شهر کشاورزی و دامداری رواج دارد و اغلب مردم سنخواست به این شغل مشغول هستند و درآمد اصلی آنان نیز از این راه به دست می‌آید. گندم، جو، پنبه، چغندر قند، زيره ، زعفران و يونجه از عمده ترین محصولات این شهر را تشکیل می‌دهند. همچنین کاشت محصولاتي مانند خربزه، هندوانه، پسته و محصولات باغي از قبيل ، گردو ، انگور ، زردآلو و انار در این منطقه رواج دارد.
آب و هوا
شهر سنخواست در دامنه جنوب کوه سالوک واقع شده و از جنوب به تپه ماهورهای منطقه جور متصل می باشد و این ویژگی جغرافیایی بر آب و هوای این شهر تاثیر گذاشته است. این شهر دارای آب و هواي نيمه بياباني است. شهر سنخواست دارای زمستان هاي نسبتا” خشك و سرد و تابستان هاي گرم همراه با گرد و غبار است.
پوشش گیاهی
شهر سنخواست دارای پوشش گیاهی مناسبی است. در مناطق مختلف این شهر و دامنه جنوب كوه‌هاي سالوك اغلب گونه‌های گیاهی ارس، بنه، درمنه و قيچ دیده می‌شوند. این پوشش گیاهی در سطح دشت سنخواست نیز مشاهده می‌شود. در این مکان گياهاني چون درمنه، گون و خار شتر بيشتر به چشم مي‌خورند.
رودخانه دربند سنخواست
این رودخانه از نزدیکی های شهر سنخواست می گذرد. تنها جریان آبی قابل ملاحظه این بخش نیز همین رودخانه است که شمال تا جنوب این منطقه را آبیاری می کند. آب زراعي سنخواست، خراشا، اندقان، مزارع رودكان و تذر از همين رودخانه تأمين می‌شود. در تمام مسیر این رودخانه، جاذبه‌های گردشگری زیبا به چشم می‌خورد. در این منطقه و در بخش علياي رود، جريان آب از مظهر قناتي مشهور به قنات نيلوفر بلخي جريان می‌یابد.
خاک سنخواست
از نظر زمين شناسي خاك سنخواست در دامنه ها، تلفيقي از سازند البرز و خوش ييلاق است. از كاني‌هاي با ارزش در منطقه مي‌توان كاني بوكسيت (۲۰۳ AL ) يا سنگ آلومينا را نام برد كه وجود این مواد از منطقه جاجرم شروع شده و تا بخش سنخواست در كوه هاي جربت، شمال شرق و شمال سنخواست امتداد می‌یابد.
با اینحال وضعيت خاك منطقه به ويژه در مناطق شمالي بخش سنخواست، براي كشاورزي مناسب نيست. قسمت شمال بخش سنخواست را اغلب سنگ و شن و ماسه پوشانده است که برای کاشت محصولات کشاورزی مساعد نیست. در مناطق جنوبي بخش نيز خاك قليايي و شور و کویری دیده می‌شود که نمی توان محصول كشاورزي در اين خاك‌ها کشت کرد.
روستای کرف
کرف یکی از روستاهای بخش جلگه در فاصله چند کیلومتری شمال سنخواست قرار دارد. یکی از آثار تاریخی این روستا، مسجد کرف است که متعلق به دوره صفوی است. این مسجد به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در این روستا همچنین باغ‌های کرف دیده می‌شوند که مملو از درختان انگور و گردو است. این باغ‌ها در قطعه‌های مختلف از هم جدا شده و دارای دیوار گلی با پرچین می‌باشد. آب مورد نیاز آبیاری این باغ‌ها از سرچشمه اصلی که تاتی سرشمه می‌گویند تامین می‌شود.
باغ‌ها در کرف مخصوص یک میوه خاص نیستند و درخت های مختلف مانند زردآلو، انجیر، انار، گوجه سبز، سیب، توت، شاه توت و آلو وجود دارند. نوع محصولات کشاورزی کرف نیز بیشتر گندم و جو می‌باشد. در این منطقه هم چنین محصولاتی مانند پنبه، لوبیا و عدس نیز کشت می‌شوند. آب کشاورزی از سرچشمه روستا تامین می‌شود که در سال‌های اخیر و به دلیل کمبود بارندگی، سطح آب آن کاهش یافته است.
امامزاده زین العابدین
این بنا ، آرامگاه یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است. بنای تاریخی-مذهبی یاد شده متعلق به دوره صفویه بوده و در شهر سنخواست قرار دارد و از لحاظ ویژگی‌های معماری، منحصر به فرد می‌باشد. این بنا در طول تاریخ با تغییرات فراوانی روبرو شده است. امامزاده زین العابدین در شمال شرق میدان مرکزی شهر سنخواست واقع شده است.
محوطه باستان شناسی چلو
این محوط یا همان شهر سوخته با قدمتی حدود 6 هزار سال در چند کیلومتری سنخواست قرار دارد. گفته شده کشاورزان سنخواست حین کار بر روی زمین‌های خود، این منطقه را برای اولین بار کشف کرده‌اند. در این محوط تاریخی، بقایای اسکلت انسان، تکه‌های کوزه و سفال و بقایای ظروف شکسته سفالی کشف شده است. محوطه باستان شناسی چلو، نشانه‌های استقرار از دوره مس و سنگ تا دوره آهن (هزاره چهارم تا اول پیش از میلاد) را نشان می‌دهد.
