سرطان ریه – علائم، انواع، مراحل، درمان دارویی و گیاهی
سرطان ریه که البته به اسم کارسینومای ریه نیز شناخته میشود، تومور بدخیم ریه است. تومورها به دلیل رشد کنترل نشده‌ی سلول در بافت‌ها ایجاد می‌شوند. وقتی سلول‌های بافت ریه به‌طور کنترل نشده‌ای رشد کنند باعث ایجاد توده‌ای در ریه می‌شوند؛ این توده می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد. در صورت بدخیم بودن تومور، بیماری سرطان در فرد تشخیص داده می شود.
اگر این بیماری درمان نشود، متاستاز اتفاق افتاده و سایر نقاط بدن نیز درگیر می‌شوند.
منشاء سرطان‌های اولیه‌ی ریه بافت‌های پوششی است. تومورهای خوش‌خیم کمتر از ۱ درصد و بسیار نادر هستند و در مراحل پیشرفته، سرطان بدخیم و درمان مشکل میشود. به این دلیل که این سرطان تا ۲۰ سال می‌تواند پنهان بماند و باید کوچکترین علائم آزار دهنده را برای جلوگیری از پیشرفت بیماری جدی گرفت.
فهرست مطالب
علائم سرطان ریه
برای هر مورد احساس ناخوشایند فیزیکی باید به دکتر مراجعه نمایید. اغلب، این احساس‌های ناخوشایند می‌تواند به علل دیگری مربوط باشد؛ مثلا برونشیت.
اما دکتر باید هرچیزی که نگران کننده است را بررسی نماید. بروز علائم و نشانه‌هایاین بیماری سال‌ها برای رشد و گسترش زمان می‌برد در حالی که تا وقتی بیماری پیشرفته نشده باشد ظاهر نمی‌شوند.
علائم کارسینومای ریه در قفسه‌ی سینه
- سرفه خصوصا اگر ادامه دار یا شدید باشد.
- درد در قفسه‌ی سینه، شانه یا پشت که به سرفه مربوط نباشد.
- تغییر در رنگ یا حجم خلط
- تنفس کوتاه
- تغییر در صدا یا خشن شدن آن
- صداهای خشن با هر نفس (استریدور)
- مشکلات ریوی برگشت پذیر مثل برونشیت یا پنومونی
- سرفه‌های خلطی یا بلغمی، خصوصا اگر با خون همراه باشد
- سرفه‌های همراه با خون
سایر علائم
- از دست دادن اشتها یا کاهش وزن بدون علت
- ضعف ماهیچه‌ای (ضعف بنیه)
- خستگی
- سردرد، دردهای استخوانی و مفصلی
- شکستگی استخوان بدون صدمه دیدن
- علائم عصبی مثل راه رفتن غیرعادی یا از دست دادن حافظه
- تورم گردن و صورت
- ضعف عمومی
- خون‌ریزی
- لخته شدن خون
روش تشخیص سرطان ریه
اگر وجود توده در ریه به صورت مشکوکی در روش‌های آزمایشی مثل سی‌تی‌اسکن، MRI یا اسکن PET نمایان شود، بخش کوچکی از بافت ریه باید در زیر میکروسکوپ برای بررسی بدخیم یا خوش‌خیم بودن آن آزمایش شود. به این عمل بیوپسی گفته میشود. بیوپسی مایع، تست‌های مولکولی، برونکوسکوپ و رفلکس از روش‌های دیگر تشخیص هستند.
انواع سرطان ریه
این بیماری دو نوع اصلی ریه به نام‌های سرطان سلول‌های کوچک ریه (SCLC) و سرطان سلول‌های غیرکوچک ریه (NSCLC) دارد. سرطان سلول های غیرکوچک شیوع بیشتری داشته و نسبت آن به سرطان سلول های کوچک حدود ۸۰ به ۲۰ می باشد.
این تقسیم بندی بر اساس روش درمان و روش تشخیص آن هاست؛ به عبارت دیگر تمام انواع SCLC به یک صورت تشخیص داده شده و روش های درمان مشابهی دارند. همین امر در مورد انواع مختلف NSCLC نیز صدق می کند.
مرحله‌ی سرطان بر مبنای مکان یا میزان انتشار توده ها از ریه به گره‌های لنفاوی یا دیگر اندام‌ها تشخیص داده می شود. به دلیل بزرگ بودن ریه، تومورها می‌توانند به مدت طولانی و قبل از اینکه تشخیص داده شوند، رشد نمایند. هر زمان علائم -مثل سرفه و خستگی- بروز کند افراد گمان می‌کنند که به علل دیگری این اتفاق افتاده است. به همین دلیل مراحل اولیه‌ی آن (مراحل I و II) به سختی نمایان می‌شوند.
تقسیم بندی انواع سرطان ریه، بر اساس روش درمان و روش تشخیص آن هاست. روش درمان و تشخیص سرطان سلول های کوچک ریه متفاوت از سرطان سلول های غیرکوچک است. در ضمن هریک مراحل متفاوتی دارند و مجددا خودشان به انواع متفاوتی تقسیم بندی می شوند.
۱- سرطان سلول‌های غیرکوچک ریه (NSCLC)
این سرطان در حدود ۸۵ درصد از سرطان‌های ریه را شامل میشود و بر اساس اینکه بر اثر رشد بی‌رویه کدام نوع سلولی ریه به‌وجود آمده به چند نوع تقسیم میشود که از میان آن ها سه نوع زیر از بقیه شایع‌ترند:
-
آدنو کارسینوما
این نوع سرطان بیشتر در افراد سیگاری یا افرادی که قبلا سیگار میکشیده‌اند دیده میشود.
معمولا در اثر رشد بی رویه بخش های خارجی ریه ایجاد می شود. سرعت رشد آن کندتر بوده و احتمال اینکه در مراحل اولیه تشخیص داده شود بیشتر است.
شانس زندگی در افراد مبتلا به آدنوکارسینوما بیشتر است.
-
کارسینومای سلول پوششی (اپیدرموئید)
در این نوع، توده ها در لوله های هوایی ریه به صورت خطی ردیف می شوند. معمولا در بخش های مرکزی ریه [نزدیک راه هوایی اصلی که به آن برونش یا نایژه می گویند] دیده می شوند.
این توده ها اغلب در افرادی که قبلا سیگار میکشیده اند رخ می دهد،
-
کارسینومای سلول بزرگ (اختصاصی نشده)
این نوع کارسینوما می تواند در هر بخشی از ریه اتفاق بیفتد. به سرعت رشد کرده و پخش می گردد؛ به همین دلیل درمان آن دشوارتر است.
۱-۱ مراحل سرطان سلول‌های غیرکوچک ریه
- مرحله‌ی I
سرطان تنها در ریه‌ها جای گرفته و به هیچ‌یک از گره‌های لنفاوی منتشر نشده است.
- مرحله‌یII
سرطان در ریه و نزدیک گره‌های لنفاوی رسیده است.
- مرحله‌یIII:
سرطان در ریه و در گره‌های لنفاوی درمیانه‌ی قفسه‌ی سینه منتشر شده و همچنین مرحله‌ی پیشرفت بیماری است. این مرحله دارای دو بخش مجزا است:
-
- اگر سرطان فقط به گره‌های لنفاوی یا بخش‌های جانبی قفسه‌ی سینه رسیده باشد، به آن مرحله‌ی IIIA می‌گویند.
- اگر سرطان به گره‌های لنفاوی در بخش مقابل قفسه‌ی سینه یا بالای استخوان ترقوه منتشر شده باشد، به آن مرحله‌ی IIIB گفته میشود.
- مرحله‌ی IV
این مرحله پیشرفته‌ترین مرحله‌ی بیماری است. زمانی این اتفاق می‌افتد که سرطان در ریه، در اطراف ریه یا دیگر بخش‌های بدن مثل کبد یا سایر اندام‌ها منتشر شده است.
۱-۲ درمان سرطان سلول‌های غیرکوچک ریه
جراحی-پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، درمان‌های هدفمند و ایمونوتراپی- به تنهایی یا با یکدیگر برای درمان سرطان ریه استفاده می‌شوند. هر کدام از انواع این درمان‌ها عوارض جانبی خود را دارند.
-
جراحی
مراحل I و II سرطان NSCLC با جراحی درمان شده و تومور حذف میشود. برای این روش، یک جراح باید لوب یا بخشی از ریه را که دارای تومور است حذف نماید.
-
شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی
برای افراد مبتلا به NSCLC که می‌توانند با جراحی تومورها را حذف کنند، پیشنهاد میشود تا بعد از جراحی شیمی‌درمانی شوند که به آن شیمی‌درمانی کمکی می‌گویند و ممکن است از برگشت سرطان ممانعت کند. بویژه برای بیمارانی صحت دارد که در مرحله‌ی III و IV بیماری هستند. در مورد بیمارانی که امکان حذف تومور به روش جراحی نیست و مبتلا به مرحله‌ی III می‌باشند، پزشکان شیمی‌درمانی را در کنار دوز بالای پرتودرمانی توصیه می‌کنند. در مرحله‌ی IV بیماری، شیمی‌درمانی معمولا درمان اصلی است و در بیماران مبتلا به این مرحله، پرتودرمانی تنها برای تسکین علائم استفاده میشود.
-
درمان هدفمند
یکی از روش‌های مهیج در درمان سرطان ریه است. برخلاف داروهای شیمی‌درمانی که نمی‌توانند تفاوتی بین سلول‌های سالم و سرطانی قائل شوند، درمان هدفمند به طور خاصی برای حمله به سلول‌های سرطانی طراحی و از طریق اتصال یا بلوکه کردن هدف‌هایی که روی سطح سلول‌های سرطانی ظاهر شده‌اند عمل می‌کنند.
-
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی اخیرا به عنوان یک گزینه‌ی درمان برای سرطان‌های ریه مطرح شده است. با اینکه درمان سرطان می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد، ایمونوتراپی معمولا اینگونه نیست.
۲- سرطان سلول‌های کوچک ریه (SCLC)
۱۵درصد از سرطان‌های ریه در ایالات متحده را شامل میشود. آنها تمایل به رشد سریع‌تری نسبت به تومورهای NSCLC دارند. معمولا شیمی‌درمانی بیشتر برای SCLC استفاده میشود تا NSCLC.
۲-۱ مراحل سرطان سلول‌های کوچک ریه
- مرحله‌ی محدود
در این مرحله، سرطان در یک طرف قفسه‌ی سینه مشاهده میشود و تنها یک بخش از ریه و نزدیک گره‌های لنفاوی درگیر می‌شوند.
- مرحله‌ی گسترش
در این مرحله، سرطان به دیگر نواحی قفسه سینه یا سایر بخش‌های بدن منتشر می‌گردد.
۲-۲ درمان سلول‌های سرطانی کوچک ریه
-
شیمی‌درمانی و پرتودرمانی
برای افراد مبتلا به سرطان SCLC، با توجه به مرحله‌ی بیماری، شیمی‌درمانی بخش مهمی از درمان است. پرتودرمانی ممکن است به مرحله‌ی سرطان بستگی داشته باشد.
-
پرتودرمانی پیشگیری از سرایت به مغز
در اکثر افراد مبتلا به SCLC، سرطان به مغز نیز منتشر میشود. برای افرادی که به شیمی‌درمانی پاسخ داده‌اند، پزشکان ممکن است پرتودرمانی مغز را برای ممانعت از انتشار سرطان به مغز توصیه کنند.
-
جراحی
درصد کمی از افراد مبتلا به SCLC و بدون تومورهای گره لنفاوی ممکن است از مزایای جراحی بعد از شیمی‌درمانی بهره ببرند.
درمان گیاهی سرطان ریه با رژیم مبتنی بر گیاهان
این رژیم بر روی مصرف گیاهان تمرکز می‌کند. سبزیجات، میوه‌ها، دانه‌های سفت، آجیل و دانه‌ها و سویا، گروه اصلی رژیم غذایی معمولی بر مبنای گیاهان را تشکیل می‌دهند. محصولات حیوانی مثل گوشت، لبنیات، تخم مرغ و ماهی باید در مقدار کمتری مصرف شوند.
انستیتوی تحقیقات سرطان امریکا (AICR) توصیه می‌کند که روزی ۳/۲ واحد کالری باید از طریق سبزیجات و ۳/۱ از محصولات حیوانی تامین شود.
مصرف گیاهان ممکن است سرطان ریه را مهار کند. مصرف زیاد گوشت خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهد. تخم مرغ نیز ممکن است سم دی‌اوکسین داشته باشد که احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهد.
مشخص شده است که قرص‌های لوتئین سرطان ریه را تحریک می‌کند. دود حاصل از سرخ کردن گوشت گاو، خوک و سویا سرطان دستگاه تنفسی را به دنبال دارد. دیگر آلاینده‌های هوا مثل آزبست نیز که در ساختمان‌های قدیمی وجود دارد می‌تواند سرطان‌زا باشد.
گنجاندن کلم بروکلی در رژیم غذایی برای حفاظت از جهش در DNA ضروری است. سبزیجات خانواده‌ی کلم ممکن است فعالیت‌های ضدتوموری داشته باشند که احتمالا قادر به مهار رشد سلول‌ها سرطانی مثل لوکمیا، پروستات، سینه، سرویکس و ریه باشند. این گیاهان به دلیل داشتن ویتامین C و آنتی اکسیدان خواص پیشگیری و البته کاهش پیشرفت سرطان را دارند.
گیاه افسنطین نیز مشخص شده است که به دلیل ماده‌ی آرتمیسینین خاصیت ضدسرطانی دارد.
چای سبز و چای سفید دارای مقادیر زیادی فلاونوئید هستند؛ احتمالا به همین دلیل است که چرا آسیایی‌ها علیرغم مصرف زیاد سیگار، کمتر دچار سرطان ریه می‌شوند.
به طور کلی باید گفت سرطان دلایل مختلفی دارد اما مهمترین دلیل آن کمبود مقاومت بدن در برابر آلودگی‌ها، استرس‌ها و بیماری‌ها به علت پایین بودن میزان ویتامین‌هایی از جمله ویتامین C است. [بخوانید: پنج راه کاهش استرس]
امکان زنده ماندن افراد مبتلا به سرطان ریه
ارزیابی اینکه شخص بیمار چقدر زمان دارد بسیار مشکل است. پزشکان به مواد مختلفی در این‌باره توجه می‌کنند. در ابتدا به اینکه وضعیت سلامتی در حال حاضر به چه صورت است؟ آیا مشکلات پزشکی دیگری برای فرد ایجاد شده است؟
پزشکان می‌توانند به تعیین دوره‌ی درمانی که برای فرد بهتر است، کمک نمایند. برخی افراد می‌خواهند بدانند که چقدر زمان دارند؟ یا دوره‌ی درمان چقدر خواهد بود؟
اکثر مطالعات نشان می‌دهد که برخی از درمان‌ها زمان بیشتری به فرد می‌دهند. اگر درمان در مراحل اولیه دریافت شود، حتی امکان بهبودی کامل این سرطان هست و اگر تشخیص در مراحل پیشرفته باشد، بیمار می‌تواند تحت درمان قرار گیرد که نسبت میزان زنده ماندن در این صورت ممکن است تا ۴۰درصد افزایش یابد.
