علائم دیابت بارداری و روش‌های پیشگیری از آن را بیشتر بشناسید

دیابت بارداری همان‌طور که از اسم آن مشخص است، یکی از انواع دیابت است که در دوران حاملگی، به سراغ برخی از بانوان می‌آید. این بیماری باعث بالا رفتن قند خون شده و می‌تواند بر سلامتی مادر و جنین، تاثیر منفی داشته باشد.

دیابت بارداری ممکن است در تمام مراحل حاملگی رخ دهد. با این حال، شیوع آن در ماه‌های دوم و سوم بارداری، شایع‌تر است. در بسیاری از موارد، این دیابت با پایان دوران بارداری از بین می‌رود؛ اما ممکن است زمینه ابتلای مادر به دیابت نوع 2 را در آینده افزایش دهد.

در این مقاله از مجله اینترنتی ایده آل مگ قصد داریم به بررسی علائم دیابت بارداری و روش‌های پیشگیری و مدیریت این بیماری بپردازیم. لطفا تا پایان با ما همراه باشید.

دیابت بارداری چیست؟

دیابت بارداری به وضعیتی گفته می‌شود که در آن، سطح قند خون شما در دوران بارداری از حد طبیعی خود، بالاتر می‌رود. بر اساس آمارهای جهانی، این دیابت سالانه حداقل 10 درصد از زنان باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

دیابت بارداری به دو کلاس A1 و A2 تقسیم‌بندی می‌شود: زنانی که در کلاس A1 قرار می‌گیرند، می‌توانند این دیابت را از طریق ورزش کردن و رژیم غذایی سالم کنترل کنند. این در حالیست که کلاس A2 به تزریق انسولین نیاز خواهد داشت.

دیابت بارداری در بیشتر موارد بعد از زایمان از بین می‌رود. با این حال می‌تواند بر سلامتی جنین تاثیر بگذارید و علاوه بر این، احتمال ابتلای مادر به دیابت نوع 2 را هم در آینده، افزایش خواهد داد.

دیابت بارداری زمانی رخ می‌دهد که بدن قادر به ساخت یا استفاده از تمام انسولین لازم برای بارداری نباشد. در این شرایط، گلوکز نمی‌تواند از خون خارج شده و وارد سلول‌ها شود. در نهایت، با رفتن بیش از حد قند خون، مادران باردار به صورت موقت، به دیابت مبتلا می‌شوند.

عوامل ایجاد دیابت بارداری

بیشتر غذایی که می‌خورید، به قند خون (گلوکز) تبدیل می‌شود. با بالا رفتن قند در خون، لوزالمعده یک هورمون به نام انسولین تولید می‌کند. این هورمون به سلول‌ها اجازه می‌دهد از این قند، به عنوان انرژی استفاده کنند.

در دوران بارداری و بر اثر عواملی مختلف، لوزالمعده نمی‌تواند انسولین مورد نیاز را تولید کند یا این‌که بدن نمی‌تواند از این انسولین استفاده کند. این موضوع، در نهایت باعث دیابت بارداری می‌شود.

پزشکان هنوز نتوانسته‌اند علت دقیق این دیابت را تشخیص دهند. با این‌حال به نظر می‌رسد تولید بیش از حد برخی از هورمون‌ها در دوران حاملگی، در ایجاد دیابت بارداری نقش دارند. برخی از این هورمون‌ها عبارتند از:

• لاکتوژن جفت انسانی (hPL)
• هورمون هایی که مقاومت به انسولین را افزایش می دهند

به طور طبیعی در دوران بارداری، یک مقاومت جزئی نسبت به انسولین ایجاد شده و قند خون بانوان بالاتر از حد معمول می‌رود. اگر این مقاومت شدیدتر شود به همان نسبت قند خون هم بالاتر می‌رود و دیابت بارداری ظاهر می‌شود .

عوامل خطر دیابت بارداری

همان‌طور که اشاره شد، تاثیر برخی هورمون‌ها که در دوران بارداری بیشتر از قبل تولید می‌شوند، اصلی‌ترین عامل ایجاد دیابت بارداری در زنان محسوب می‌شود. با این حال، برخی از عوامل زیر، می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند:

• سن بالای 25 سال
• داشتن فشار خون بالا
• داشتن سابقه خانوادگی دیابت
• اضافه وزن بیش از حد در دوران بارداری
• در بارداری‌های قبلی دیابت را تجربه کرده باشید
• به دنیا آوردن نوزاد مرده در بارداری‌های قبلی
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
• داشتن تبار آفریقایی، بومی آمریکایی، آسیایی، جزیره‌ای اقیانوس آرام یا اسپانیایی تبار

در نظر داشته باشید که این عوامل، زمینه‌ساز دیابت بارداری نخواهند بود. بلکه در صورت مواجه با یک یا چند مورد از آن‌ها، احتمال ابتلا به این بیماری در شما افزایش پیدا می‌کند.

علائم دیابت بارداری

دیابت بارداری در اکثر موارد، هیچ علامت یا نشانه مشخص را ایجاد نمی‌کند. حتی در صورت بروز علائم، آن‌ها بسیار خفیف خواهند بود. با این‌حال، مهم‌ترین علائم دیابت بارداری عبارتند از:

• خستگی مفرط
• تاری دید
• تشنگی بیش از حد
• تکرر ادرار
• خرناس کشیدن

با این‌حال بسیاری از مادران باردار، هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند. بنابراین تنها روش تشخیص این بیماری در زنان باردار، غربالگری و انجام تست‌ها و آزمایش‌های پزشکی است.

تشخیص دیابت بارداری

پزشکان توصیه می‌کنند که زنان در دوران بارداری، به طور مداوم مورد آزمایش و غربالگری دیابت بارداری قرار بگیرند. حتی اگر سطح قند خون شما در اوایل دوران بارداری کاملا طبیعی باشد، باز هم باید در هفته 24 تا 28 حاملگی، باید مورد آزمایش قرار بگیرید.

برخی از پزشکان از چالش گلوکز برای تشخیص دیابت بارداری استفاده می‌‌کنند. در این تست، ابتدا یک محلول گلوکز می‌نوشید و یک ساعت بعد، آزمایش خون می‌دهید. در صورتی که قند خون شما بالا باشد، سه ساعت بعد، آزمایش تحمل گلوکز خوراکی را انجام می‌دهید.

برخی از پزشکان، تست چالش گلوکز را نادیده می‌گیرند و به صورت مستقیم، سراغ آزمایش تحمل گلوکز می‌روند. این آزمایش، با عنوان یک مرحله‌ای‌، در نظر گرفته می‌شود.

تست یک مرحله‌ای دیابت بارداری به صورت زیر انجام می‌شود:

1. ابتدا از شما به صورت ناشتا، تست قند خون گرفته می‌شود تا سطح گلوکز ناشتا بررسی شود.
2. سپس پزشک از شما می‌خواهد محلولی حاوی 75 گرم کربوهیدرات بنوشید.
3. سطح قند خون شما، یک ساعت و دو ساعت بعد از نوشیدن محلول، بررسی می‌شود.
4. در صورتی که سطح قند خون ناشتای شما 92 میلی گرم در دسی لیتر باشد، دیابت بارداری دارید.
5. در صورتی که سطح قند خون یک ساعته بیشتر یا مساوی 180 میلی گرم در دسی لیتر باشد، دیابت بارداری دارید.
6. در صورتی که سطح قند خون دو ساعته بیشتر یا مساوی 153 میلی گرم در دسی لیتر باشد، دیابت بارداری دارید .

تست دو مرحله‌ای تشخیص دیابت بارداری نیازی به ناشتا بودن ندارد. در این روش، ابتدا یک محلول حاوی 50 گرم شکر به شما داده می‌شود و بعد از یک ساعت، سطح قند خون بررسی می‌شود. اگر در این آزمایش، سطح قند خون شما بالاتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر باشد، دومین آزمایش در روز دیگری انجام می‌‎شود.

اگر حداقل دو مورد از مقادیر زیر را داشته باشید، احتمالا دیابت بارداری در شما تشخیص داده خواهد شد:

• سطح قند خون ناشتا بیشتر یا مساوی 95 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
• سطح قند خون یک ساعته بیشتر یا مساوی 180 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
• سطح قند خون دو ساعته بیشتر یا مساوی 155 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
• سطح قند خون سه ساعته بیشتر یا مساوی 140 میلی گرم در دسی لیتر باشد.

آیا باید نگران دیابت نوع 2 باشم؟

در صورتی که هر کدام از علائم زیر را داشته باشید، پزشک ممکن است شما را علاوه بر دیابت بارداری، برای تشخیص دیابت نوع 2 هم آزمایش کند:

• اضافه وزن
• بی‌تحرک بودن
• داشتن فشار خون بالا
• داشتن سطح پایین کلسترول خوب (HDL) در خون
• داشتن سطوح بالای تری گلیسیرید در خون
• داشتن سابقه خانوادگی دیابت
• داشتن سابقه قبلی دیابت بارداری، پیش دیابت یا علائم مقاومت به انسولین

همان‌طور که اشاره شد، دیابت در دوران بارداری ممکن است احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را سالیان آتی افزایش دهد. بنابراین باید مواظب این بیماری هم باشید.

درمان دیابت بارداری

در بیشتر موارد برای درمان دیابت بارداری، پزشک به شما توصیه می‌کند قند خون خود را قبل و بعد از غذا آزمایش کرده و با تغذیه سالم و ورزش منظم، وضعیت خود را مدیریت کنید.

در برخی موارد و در صورت نیاز، ممکن است به تزریق انسولین هم نیاز داشته باشید. بر اساس آزمایش‌های صورت گرفته، تنها 10 تا 20 درصد از زنان مبتلا به دیابت بارداری برای کنترل سطح قند خون خود، به تزریق انسولین نیاز دارند.

شما برای درمان دیابت بارداری، باید روند مدیریتی خود را تا زمان زایمان ادامه دهید. بنابراین در تمام طول این مدت، به صورت مستمر با پزشک در ارتباط باشید تا از هرگونه عارضه جدی، جلوگیری نمایید.

یک رژیم غذایی متعادل، کلید مدیریت صحیح دیابت بارداری است. زنان مبتلا به این بیماری، باید به مصرف کربوهیدرات، پروتئین و چربی، توجه ویژه‌ای داشته باشند. علاوه بر این، افزایش وعده‌های غذایی و کاهش حجم آن‌ها نیز در درمان دیابت بارداری بسیار موثر است.

برای دریافت مقدار مناسب کربوهیدرات، می‌توانید مواد خوراکی زیر را در رژیم غذایی خود قرار دهید:

• غلات
• برنج قهوه‌ای
• لوبیا، نخود، عدس و سایر حبوبات
• سبزیجات نشاسته‌ای
• میوه‌های کم قند

زنان باردار باید روزانه دو تا سه وعده پروتئین بخورند. منابع خوب پروتئین عبارتند از: گوشت بدون چربی و مرغ، ماهی و توفو. همچنین چربی‌های سالمی که باید در رژیم غذایی خود بگنجانید شامل آجیل‌های بدون نمک، دانه‌ها، روغن زیتون و آووکادو است.

عوارض دیابت بارداری کدامند؟

در صورتی که دیابت بارداری به خوبی مدیریت نشود و سطح قند خون شما در تمام مدت بالا باشد، ممکن است روی سلامتی جنین متولد شده تاثیر بگذارد. در این شرایط، فرزند شما ممکن است همراه با موارد زیر متولد شود:

• وزن بالا
• مشکلات تنفسی
• قند خون پایین
• گیر کردن شانه‌های نوزاد در کانال زایمان در زمان تولد

علاوه بر این، همان‌طور که چندین بار در طول این مقاله اشاره کردیم، زنانی که دیابت بارداری را تجربه می‌کنند، در آینده بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 خواهند بود.

آیا پیشگیری از دیابت بارداری ممکن است؟

اگرچه پیشگیری از این بیماری ممکن نیست؛ اما با اتخاذ یک سبک زندگی سالم، می‌توانید احتمال ابتلا به دیابت بارداری را کاهش دهید. اگر باردار هستید و یکی از عوامل خطر ابتلا به دیابت بارداری را دارید، سعی کنید یک رژیم غذایی سالم داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید.

کلام آخر

دیابت بارداری یکی از بیماری‌هایی است که در دوران حاملگی، به سراغ بانوان می‌آید. این اختلال نیاز به مدیریت و کنترل صحیح و اصولی دارد. به همین دلیل، شناخت کامل این بیماری، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

در این مقاله سعی کردیم به بررسی صفر تا 100 دیابت بارداری بپردازیم. در صورتی که همچنان در این رابطه سوال یا ابهامی دارید، حتما در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا در اولین فرصت، پاسخ‌گوی شما عزیزان باشیم.