7 روش موثر در درمان سریع اسهال

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) و یونیسف، سالانه حدود دو میلیارد مورد اسهال در سراسر جهان گزارش می‌شود؛ به همین دلیل، مهم است که با درمان خانگی اسهال آشنا شوید.

معمولا اسهال در اثر مسمومیت غذایی یا یک عفونت گذرا ایجاد می‌شود و بعد از چند روز خود به خود بهبود می‌یابد؛ اما اسهال مزمن به یک بیماری زمینه‌ای مثل سلیاک یا بیماری کرون مرتبط است.

خوشبختانه در بیشتر موارد می‌توان اسهال را در خانه درمان کرد، مگر اینکه بدن‌تان به شدت کم آب شود یا درد شدید داشته باشید. در مورد شیرخواران و کودکان خردسال هم توصیه می‌شود که به جای خوددرمانی به پزشک مراجعه کنید.

در مقاله امروز ایده آل مگ به این سوال که چه چیزی برای اسهال خوب است پاسخ خواهیم داد و به معرفی درمان‌‌های خانگی این بیماری می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

اسهال و دلایل آن

اسهال مشکل شایعی است که همه ما در برهه‌ای از زندگی خود آن را تجربه می‌کنیم. علائم رایج اسهال عبارتند از: دفع مکرر مدفوع شل و آبکی، کرامپ شکمی (گرفتگی عضلات شکم) و نفخ.

اسهال اغلب روشی است که بدن از آن برای مقابله با اختلالات دستگاه گوارش استفاده می‌کند. اسهال حاد کمتر از دو هفته طول می‌کشد و می‌تواند از منابع مختلفی ناشی شود، مانند:

• عفونت ویروسی
• عفونت باکتریایی
• مسمومیت غذایی
• مصرف آنتی بیوتیک
• مصرف آب آلوده به یک عامل عفونی

اسهال عفونی در کودکان خردسال شایع است و اغلب توسط یک ویروس ایجاد می‌شود. اگر به مناطق توسعه نیافته که آب آلوده دارند سفر کنید، ممکن است به اسهال مسافرتی مبتلا شوید. وجود باکتری‌ در غذاهایی که به خوبی پخته یا ذخیره نمی‌شوند، علت اصلی مسمومیت غذایی است.

مقدار زیادی آب و مایعات بنوشید

یکی از مهم‌ترین عوارض اسهال کم آبی بدن است. این همان چیزی است که باعث مراجعه بسیاری از بیماران به اورژانس می‌شود. پیشگیری از کم آبی بدن بخش اصلی درمان خانگی اسهال محسوب می‌شود؛ چراکه بی‌توجهی به آن، به خصوص در کودکان خردسال، می‌تواند به بروز عوارض جدی منجر شود و حتی کشنده باشد.

وقتی اسهال دارید، بدن مقدار زیادی از آب و الکترولیت‌هایی را که برای حفظ عملکردهای طبیعی خود به آن‌ها نیاز دارد، از دست می‌دهد. الکترولیت‌ها مانند سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در فرآیندهای مختلف بدن نقش دارند.

برای مدیریت اسهال خفیف باید مایعات و الکترولیت‌هایی را که از دست داده‌اید، جایگزین کنید. بزرگسالان باید مقدار زیادی آب، آبمیوه شفاف، آب گوشت شفاف یا یک نوشیدنی ورزشی غنی از الکترولیت بنوشند.

توصیه می‌شود با شروع علائم اسهال نوشیدن چای سیاه را شروع کنید؛ چون اگر شرایط بدتر شود، چای سیاه دیگر کمکی نخواهد کرد. این نوشیدنی پرمصرف به دلیل داشتن ماده‌ای به نام تانن که باعث کاهش فعالیت دستگاه گوارش می‌شود می‌تواند اسهال را تقریبا بلافاصله متوقف کند.

شیرخواران و کودکان نوپای مبتلا به اسهال خفیف که استفراغ نمی‌کنند، می‌توانند به نوشیدن آنچه که معمولا مصرف می‌کردند مانند شیر مادر، شیر گاو یا شیر خشک ادامه دهند. کودکان خردسالی که علاوه بر اسهال خفیف استفراغ می‌کنند، از مصرف نوشیدنی‌های رهیدراتاسیون (محلول‌های آبرسان خوراکی) مخصوص کودکان سود می‌برند.

اگر نمی‌خواهید از رنگ‌های مصنوعی یا طعم‌دهنده‌هایی که در بعضی از نوشیدنی‌های رهیدراتاسیون وجود دارند استفاده کنید، با آب، نمک و شکر یک نوشیدنی خانگی تهیه کنید.

از پروبیوتیک‌ها کمک بگیرید

پروبیوتیک‌ها باکتری‌ها و مخمرهای زنده‌ای هستند که در دستگاه گوارش شما زندگی می‌کنند. این میکروارگانیسم‌ها برای عملکرد طبیعی دستگاه گوارش ضروری هستند و نقش مهمی در محافظت از روده در برابر عفونت دارند.

وقتی بدن شما توسط آنتی بیوتیک‌ها تغییر می‌کند یا تحت تاثیر ویروس‌ها و باکتری‌های مضر قرار می‌گیرد، ممکن است دچار اسهال شوید. اسهال باعث از دست دادن بسیاری از باکتری‌های سالم در معده و روده می‌شود.

پروبیوتیک‌ها می‌توانند به سرعت جایگزین این میکروارگانیسم‌های محافظ شوند و به بازیابی عملکرد طبیعی روده کمک کنند. مفیدترین پروبیوتیک‌ها برای درمان خانگی اسهال عبارتند از:

• باکتری لاکتوباسیلوس
• باکتری بیفیدوباکتریوم
• مخمر ساکارومایسس بولاردی

اگرچه مخمر ساکارومایسس بولاردی باکتری نیست، اما مانند یک باکتری عمل می‌کند و دارای اثرات ضداسهالی قوی است.

مخمر ساکارومایسس بولاردی می‌تواند اسهال مرتبط با آنتی بیوتیک را بهبود ببخشد و اسهال مسافرتی را درمان می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که این مخمر به روده در جذب مواد مغذی و مبارزه با عوامل بیماری‌زا کمک می‌کند.

پروبیوتیک‌ها هم در بعضی از غذاها مثل پنیرهای نرم کهنه، شکلات تلخ، زیتون سبز، کفیر و ماست وجود دارند و هم به شکل مکمل (قرص و پودر) در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند.

شاید بهتر باشد در هنگام اسهال از مصرف بعضی محصولات لبنی اجتناب کنید، اما نباید همه آن‌ها را از برنامه غذایی خود حذف کنید. بعضی از غذاهای لبنی مانند ماست یا کفیر به دلیل داشتن باکتری‌های زنده پروبیوتیک بسیار مفید هستند.

عوارض جانبی پروبیوتیک‌ها، چه به صورت غذا و چه به شکل مکمل، خفیف بوده و ممکن است شامل ناراحتی معده، نفخ و تولید گاز باشد؛ با این حال، قبل از مصرف مکمل بهتر است با پزشک مشورت کنید.

از غذاهای مفید برای درمان خانگی اسهال استفاده کنید

اگرچه پیروی از یک رژیم غذایی محدود برای درمان خانگی اسهال توصیه نمی‌‌شود، اما این به معنی یکسان بودن تاثیر همه غذاها نیست. بعضی از غذاها باعث تشدید علائم اسهال می‌شوند و بعضی دیگر به شما کمک می‌کنند که هرچه سریع‌تر از شر این بیماری آزاردهنده خلاص شوید.

بزرگسالان می‌توانند رژیم غذایی BRAT را برای کمک به توقف طبیعی اسهال امتحان کنند. این رژیم غذایی از چهار غذای کم فیبر تشکیل شده است:

• موز (Banana)
• برنج سفید (Rice)
• سس سیب (Applesauce)
• نان تست تهیه شده با آرد سفید (Toast)

موز به خصوص برای درمان اسهال بسیار مفید است. این میوه پرخاصیت به بازیابی پتاسیم از دست رفته بدن در اثر اسهال کمک می‌کند.

با بهتر شدن علائم اسهال، بزرگسالان می‌توانند غذاهای زیر را که به راحتی هضم می‌شوند در رژیم غذایی خود قرار دهند:

• سینه مرغ بدون پوست
• بلغور جو دوسر
• سیب‌زمینی
• سوپ مرغ حاوی نمک

کودکان مبتلا به اسهال خفیف که استفراغ نمی‌کنند می‌توانند به رژیم غذایی عادی خود ادامه دهند. اگر فرزندتان شروع به استفراغ کرد و اسهال او شدیدتر شد، بهتر است با پزشک تماس بگیرید.

از خوردن غذاهایی که باعث تشدید اسهال می‌شوند، بپرهیزید

معمولا غذاهای پرچرب و سرخ شده در افرادی که اسهال دارند به خوبی تحمل نمی‌شوند؛ همچنین باید غذاهای پرفیبر مانند سبوس، میوه‌ها و سبزیجات را که می‌توانند باعث نفخ شوند، در برنامه غذایی خود محدود کنید.

غذاهایی که باعث بدتر شدن اسهال می‌شوند و باید از مصرف آن‌ها بپرهیزید عبارتند از:

• نوشیدنی‌های الکلی
• نوشیدنی‌های گازدار
• قهوه
• شیر
• شیرین‌کننده‌های مصنوعی که در آدامس، نوشابه‌های رژیمی و… وجود دارند
• لوبیا
• نخود
• نخودفرنگی
• انواع توت
• آلو
• انواع کلم
• سبزیجات برگ سبز
• ذرت
• بستنی
• فلفل

استراحت کنید

هنگام صحبت درباره درمان خانگی اسهال باید به استراحت و خواب کافی توجه ویژه‌ای شود. وقتی اسهال دارید، از انجام فعالیت‌‌های شدید که به دستگاه گوارش شما فشار وارد می‌کنند یا باعث می‌شوند آب بیشتری از دست بدهید، خودداری کنید.

اگر از اسهال دونده رنج می‌برید (در حین دویدن یا بعد از آن دچار اسهال می‌شوید)، ممکن است لازم باشد تمرینات ورزشی و نحوه غذا خوردن خود را تغییر دهید تا راحت‌تر بتوانید بدوید.

معمولا اسهال دونده در بین کسانی دیده می‌شود که مسافت‌های طولانی را می‌دوند. دقیقا مشخص نیست که چه عاملی باعث بروز این عارضه می‌شود، اما به نظر می‌رسد که کاهش خون‌رسانی به روده یا حتی  تکان خوردن اندام‌های داخلی در بروز آن نقش داشته باشد.

اگر مستعد ابتلا به اسهال دونده هستید، از مصرف غذاهای پرفیبر که باعث تولید گاز در دستگاه گوارش می‌شوند (مانند حبوبات و میوه‌ها) بپرهیزید و مایعات زیادی بنوشید.

به دنبال بهترین قرص ضد اسهال باشید

اگر علائم شما شدید نباشد، می‌توانید با نظارت پزشک از داروهای بدون نسخه مانند بیسموت ساب سالیسیلات و لوپرامید برای درمان خانگی اسهال حاد کمک بگیرید. اگرچه این داروها می‌توانند علائم اسهال را تسکین دهند، اما علت اصلی بروز آن را درمان نمی‌کنند.

اگر اسهال مزمن دارید، نباید بدون اجازه پزشک از این داروها استفاده کنید. اسهال مزمن اسهالی است که بیش از 14 روز طول بکشد.

اگر فرزندتان اسهال دارد، باید محتاط باشید. کم آبی ناشی از اسهال می‌تواند خطرناک باشد و به سرعت کودکان را گرفتار کند.

از داروهای گیاهی مناسب برای اسهال استفاده کنید

تحقیق در مورد قویترین داروی گیاهی برای اسهال نشان داده است که بعضی از مکمل‌های فیبر مانند پسیلیوم اسهال مزمن را تسکین می‌دهند. این محصولات به ویژه برای کسانی که به دلیل سندرم روده تحریک‌ پذیر (IBS) یا سایر بیماری‌های گوارشی دچار اسهال شده‌اند، مفیدند.

کلام پایانی

ممکن است بتوانید اسهال را به طور طبیعی و بدون مصرف دارو درمان کنید. برای درمان خانگی اسهال باید رژیم غذایی خود را به طور موقت تغییر دهید، پروبیوتیک مصرف کنید و مایعات زیادی بنوشید.

هرگز اسهال را نادیده نگیرید. اگر درمان‌های خانگی بی‌تاثیر بودند، با پزشک تماس بگیرید؛ همچنین اگر به اسهال شدید مبتلا هستید یا علائم کم آبی را نشان می‌دهید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

کودکان کم سن و سال، به خصوص شیرخواران زیر سه ماه، باید حتما تحت نظر پزشک درمان شوند. سعی نکنید فرزندان خود را در خانه درمان کنید.

در این مقاله، به بهترین روش‌های خانگی برای درمان اسهال اشاره کردیم. شما از چه روشی برای درمان خود استفاده می‌کنید؟ لطفا تجربه‌های خود را با ما و سایر خوانندگان ایده آل مگ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول