فیلم‌های ترسناکی که ممنوع شدند | یک فهرست متفاوت + امتیاز IMDB

سینمای وحشت همواره بر لبه تیغ حرکت کرده است. در آن مرز باریکی بین هنر و انزجار، بین علاقه و نفرت بوده است. برای بسیاری، تجربه کردن ترس کنترل‌شده روی پرده نقره‌ای لذت‌بخش است، اما گاهی اوقات، فیلم‌سازان پا را از حد فراتر می‌گذارند، به گونه‌ای که نهادهای نظارتی چاره‌ای جز مداخله و سانسور نمی‌بینند. اینجاست که داستان فیلم‌های ترسناکی که ممنوع شدند، آغاز می‌شود.

در این فهرست، در مورد آثاری صحبت می‌کنیم که محتوای آن‌ها به قدری خشن یا آزاردهنده تلقی شده که دولت‌ها، هیئت‌های رده‌بندی و حتی شبکه‌های پخش، پخش عمومی آن‌ها را ممنوع کرده‌اند. این فیلم‌ها که اغلب به دلیل نقض هنجارهای اجتماعی یا ایجاد شوک شدید، انگشت‌نما شده‌اند، به مرور زمان تبدیل به نمادهایی از سینمای زیرزمینی و بحث‌برانگیز شده‌اند.

در این مقاله به بررسی این پدیده خواهیم پرداخت و چند مورد از معروف‌ترین فیلم‌های ترسناکی که ممنوع شدند را معرفی می‌کنیم.

چرا بعضی فیلم‌های ترسناک ممنوع می‌شوند؟

ممنوعیت یک اثر هنری، به‌ویژه در عصر حاضر که اطلاعات به سرعت منتقل می‌شوند، یک تصمیم جنجالی است. با این حال، دلایل اصلی که باعث می‌شوند فیلم‌های ترسناکی که ممنوع شدند، نتوانند مجوز نمایش عمومی دریافت کنند، عمدتا حول محور سه محور می‌چرخند: محتوای بصری، مسائل اخلاقی و تأثیر اجتماعی.

1. خشونت افراطی: مهم‌ترین دلیل ممنوعیت، نمایش جزئی و طولانی‌مدت خشونت‌های غیرقابل تحمل، سلاخی، شکنجه و قطع عضو است. بسیاری از کشورها به‌ویژه در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی تلاش کردند تا از تماشای این قبیل محتوا توسط عموم جلوگیری کنند، زیرا معتقد بودند این تصاویر می‌توانند ذهن مخاطب را آشفته کرده و حساسیت او را نسبت به خشونت واقعی کاهش دهند.
2. نقض قوانین و تابوهای اخلاقی: بسیاری از فیلم‌های ترسناکی که ممنوع شدند، صرفا به خاطر خشونت نبوده، بلکه به دلیل موضوعاتی مانند سوءاستفاده جنسی، هتک حرمت به مذهب یا استفاده از حیوانات در صحنه‌های شکنجه ممنوع شدند. نمایش چنین تابوهایی به عنوان یک اقدام ضدفرهنگی تلقی شده و واکنش‌های شدیدی را در پی داشته است.
3. ترس از تقلید و تاثیر روانی: در برخی موارد، نگرانی این است که نمایش جزئیات دقیق اعمال مجرمانه، می‌تواند منجر به تقلید شود. این ترس به‌ویژه در مورد جوانان و نوجوانان مطرح است و نهادهای نظارتی معتقدند که محتوای این فیلم‌ها تهدیدی مستقیم برای سلامت روان عمومی و نظم اجتماعی است.

معروف‌ترین فیلم‌های ترسناکی که ممنوع شدند

در ادامه چند مورد از جنجالی‌ترین و معروف‌ترین فیلم‌های ترسناکی که ممنوع شدند را معرفی می‌کنیم که هرکدام به دلایل خاص خود جنجال‌آفرین بوده‌اند.

🚨 جن‌گیر

🚨 The Exorcist 

• محصول: آمریکا
• کارگردان: ویلیام فریدکین
• بازیگران: الن برستین، مکس فون سیدو
• سال ساخت: ۱۹۷۳
• امتیاز IMDB: نمره ۸.۱

اگرچه این فیلم از نظر فنی در بسیاری از کشورها کاملا ممنوع نشد، اما به دلیل محتوای مذهبی توهین‌آمیز و صحنه‌هایی مانند خودارضایی با صلیب و دشنام‌های رکیک توسط یک دختربچه، موجی از اعتراض و هراس عمومی ایجاد کرد. در بریتانیا، به دلیل گزارش‌هایی مبنی بر غش کردن تماشاگران و حمله عصبی، این فیلم برای چندین سال از اکران عمومی حذف شد و در برخی مناطق به طور کامل ممنوع بود.

🚨 مرده شیطانی

🚨 The Evil Dead

• محصول: آمریکا
• کارگردان: سم ریمی
• بازیگران: بروس کمبل، الن سندوایس
• سال ساخت: ۱۹۸۱
• امتیاز IMDB: نمره ۷.۴

این فیلم کلاسیک که بعدها تبدیل به یک فرنچایز محبوب شد، در زمان اکران اولیه خود به دلیل نمایش بسیار زیاد و خلاقانه خشونت شیطانی، مورد انتقاد شدید قرار گرفت. در بریتانیا، این فیلم به یکی از مهم‌ترین عناوین در لیست ویدیوهای شنیع تبدیل شد و ممنوعیت کامل یا سانسورهای شدید در کشورهای مختلف را تجربه کرد.

🚨 زامبی ۲

🚨 Zombi 2 (Flesh Eaters)

• محصول: ایتالیا
• کارگردان: لوچیو فولچی
• بازیگران: تیسا فارو، ایان مک‌کالک
• سال ساخت: ۱۹۷۹
• امتیاز IMDB: نمره ۶.۹

این فیلم که به عنوان دنباله‌ای غیررسمی برای طلوع مردگان جورج رومرو ساخته شد، به دلیل خشونت بصری شدید، صحنه‌های زامبی‌خواری و نبرد نمادین زامبی با کوسه، در لیست فیلم‌های شنیع بریتانیا قرار گرفت. به دلیل نمایش بیش از حد صحنه‌های خونین و پوسیدگی اجساد، پخش این فیلم در بسیاری از کشورها تا سال‌ها ممنوع یا به شدت سانسور شده بود.

🚨 کشتار با اره‌برقی در تگزاس

🚨 The Texas Chain Saw Massacre

• محصول: آمریکا
• کارگردان: توبی هوپر
• بازیگران: گانر هانسن، مریلین برنز
• سال ساخت: ۱۹۷۴
• امتیاز IMDB: نمره ۷.۵

این فیلم که یکی از پایه‌های ژانر اسلشر مدرن است، به دلیل فضای خام، مستندگونه و بسیار پرتنش خود شهرت دارد. اگرچه میزان خشونت فیلم به اندازه دیگر فیلم‌های این لیست نیست، اما حس وحشت و درماندگی که به تماشاگر القا می‌کند، همراه با عنوان ترسناک آن باعث شد تا در بسیاری از کشورها مانند استرالیا و آلمان غربی، اکران آن ممنوع شود، زیرا محتوای آن برای نظم عمومی تهدیدآمیز تلقی می‌شد.

🚨 به گورت تف می‌کنم

🚨 I Spit on Your Grave

• محصول: آمریکا
• کارگردان: مئیار زارخی
• بازیگران: کمیل کیتون، ایوب بایک
• سال ساخت: ۱۹۷۸
• امتیاز IMDB: نمره ۵.۶

این فیلم داستان زن جوانی است که پس از تجاوز گروهی به او، انتقامی خونین می‌گیرد. فیلم به دلیل نمایش بی‌پرده و طولانی‌مدت صحنه‌های تجاوز و انتقام شدید، به یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های تاریخ تبدیل شد. این فیلم در بسیاری از کشورها از جمله آلمان غربی، ایرلند و بخش‌هایی از بریتانیا و کانادا ممنوع شد و منتقدان آن را صرفا ابزاری برای به نمایش گذاشتن سادیسم دانستند، در حالی که حامیانش، آن را یک بیانیه فمینیستی درباره قدرت و انتقام می‌دانستند.

🚨 هولوکاست آدمخواران

🚨 Cannibal Holocaust

• محصول: ایتالیا
• کارگردان: روجرو دئوداتو
• بازیگران: رابرت کرمان، لوکا باربارسکی
• سال ساخت: ۱۹۸۰
• امتیاز IMDB: نمره ۵.۸

«هولوکاست آدمخواران» احتمالا مشهورترین فیلم در لیست فیلم‌های ترسناکی که ممنوع شدند، است. این فیلم که پیشگام سبک “تصاویر پیدا شده” (Found Footage) محسوب می‌شود، چنان واقعی به نظر می‌رسید که پس از اکران اولیه، کارگردان به اتهام قتل بازیگران دستگیر شد. اگرچه اتهام قتل برطرف شد، فیلم به دلیل خشونت افراطی، تصاویر واقعی سلاخی حیوانات و محتوای جنسی، تقریبا در تمام کشورهای اروپایی و بسیاری از ایالت‌های آمریکا ممنوع شد و تا سال‌ها پس از ساخت، در لیست سیاه قرار داشت.

🚨 شب خاموش، شب مرگبار

🚨 Silent Night, Deadly Night

• محصول: آمریکا
• کارگردان: چارلز ای. سلی‌یِر جونیور
• بازیگر: رابرت برایان ویلسون، لیلیان شاوین
• سال ساخت: ۱۹۸۴
• امتیاز IMDB: نمره ۵.۹

این فیلم ترسناک به دلیل ایده‌ای ساده اما توهین‌آمیز ممنوع شد: قاتلی سریالی که لباس بابا نوئل می‌پوشد. این فیلم نه به دلیل خشونت افراطی، بلکه به دلیل توهین به روح کریسمس و تصویرسازی یک نماد مقدس (بابا نوئل) به عنوان یک هیولای قاتل، با خشم شدید والدین و نهادهای مذهبی در آمریکا مواجه شد. اعتراضات تا جایی بالا گرفت که فیلم به سرعت از سینماها جمع‌آوری شد و در بسیاری از مناطق ممنوع باقی ماند.

🚨 چهره‌های مرگ

🚨 Faces of Death

• محصول: آمریکا
• کارگردان: کانی بالانک
• بازیگر: مایکل کار
• سال ساخت: ۱۹۷۸
• امتیاز IMDB: نمره ۴.۳

این فیلم در واقع یک مستند جعلی است که ادعا می‌کند صحنه‌های واقعی مرگ، تشریح، قتل و سوانح وحشتناک را نشان می‌دهد. اگرچه بسیاری از صحنه‌ها ساختگی هستند، اما نمایش آن‌ها چنان شوکه‌کننده بود که در بسیاری از کشورها از جمله استرالیا، نیوزلند و بریتانیا، به دلیل محتوای خشن ممنوع شد.

🚨 دیوانه

🚨 Maniac

• محصول: آمریکا
• کارگردان: ویلیام لاستیگ
• بازیگران: جو اسپینل، کارولین مونرو
• سال ساخت: ۱۹۸۰
• امتیاز IMDB: نمره ۶.۵

این فیلم که درباره یک قاتل سریالی است که زنان را به قتل می‌رساند و پوست سر آن‌ها را برای نمایش جمع‌آوری می‌کند، به دلیل نمایش بی‌پرده خشونت علیه زنان و ماهیت بیماری روانی قاتل، در فهرست ممنوعه قرار گرفت. در بریتانیا، این فیلم به مدت طولانی از لیست مجاز حذف شده بود و منتقدان آن را بیش از حد سادیستی و زن‌ستیز می‌دانستند.

🚨 یک فیلم صربستانی

🚨 A Serbian Film

• محصول: صربستان
• کارگردان: سرجان اسپاسویویچ
• بازیگران: سرجان تودوروویچ، یلنا گاوریلوویچ
• سال ساخت: ۲۰۱۰
• امتیاز IMDB: نمره ۵.۰

این فیلم ترسناک به دلایل مرتبط با خشونت افراطی، سوءاستفاده جنسی از کودکان و نکروسادیسم (آزار اجساد)، یکی از جنجالی‌ترین و گسترده‌ترین موارد ممنوعیت در قرن ۲۱ را به خود اختصاص داد. اغلب فیلم‌های ترسناکی که ممنوع شدند، معمولا به دلیل نمایش بی‌پرده خشونت بوده، اما این فیلم به دلیل نقض شدیدترین تابوهای اجتماعی، تقریبا در ۴۶ کشور از جمله اسپانیا، نروژ و استرالیا با سانسورهای شدید یا ممنوعیت کامل مواجه شد.

🚨 اسناف

🚨 Snuff

• محصول: آمریکا / آرژانتین
• کارگردان: مایکل وادلی
• بازیگر: رابرت مورگان
• سال ساخت: ۱۹۷۶
• امتیاز IMDB: نمره ۳.۱

این فیلم اساسا یک شکست گیشه‌ای بود تا اینکه برای تبلیغ تصمیم گرفتند پایان فیلم را تغییر داده و آن را به عنوان اولین “اسناف مووی” (فیلمی که در آن یک قتل واقعی اتفاق می‌افتد) تبلیغ کنند. با وجود اینکه هیچ قتلی در فیلم، واقعی نبود، این تبلیغات جنجال عظیمی به پا کرد و تظاهرات گسترده‌ای علیه آن شکل گرفت و به دلیل محتوای خشن، اکران آن در بسیاری از نقاط متوقف شد.

آیا این فیلم‌ها واقعا ترسناک‌اند یا فقط شوکه‌کننده؟

وقتی به فیلم‌های ترسناکی که ممنوع شدند نگاه می‌کنیم، باید تمایزی میان “ترس” و “شوک” قائل شویم.

ترس (Fear) یک واکنش احساسی است که اغلب ریشه در مسائل روانی، ناشناخته‌ها یا فضای پرتنش دارد. فیلم‌هایی مانند درخشش از این نوع ترس برای ایجاد اضطراب پایدار استفاده می‌کنند.

در مقابل، شوک (Shock) واکنشی فیزیکی و لحظه‌ای است که مستقیما از دیدن خشونت افراطی، خونریزی و نقض شدید تابوهای اجتماعی ناشی می‌شود.

بیشتر فیلم‌های ترسناکی که ممنوع شدند در دسته دوم قرار می‌گیرند. هدف اصلی سازندگان آن‌ها نه ایجاد ترس روانی طولانی‌مدت، بلکه از بین بردن حساسیت تماشاگر و کشاندن او به قلمرو ممنوعه است. آن‌ها با نمایش صحنه‌هایی که در حالت عادی قابل تحمل نیستند (مانند شکنجه یا قتل)، مخاطب را شوکه می‌کنند. ممنوعیت‌ها اغلب نه به دلیل قدرت هنری فیلم در ایجاد وحشت، بلکه به دلیل میزان شوک و انزجاری است که به بیننده وارد می‌کند.

آیا ممنوعیت باعث معروف‌تر شدن این فیلم‌ها شد؟

پاسخ کوتاه به این سوال، «بله» است. در سینما و هنر، ممنوعیت اغلب قدرتمندترین ابزار تبلیغاتی است. این پدیده که به عنوان “اثر استرایسند” نیز شناخته می‌شود، بیانگر این است که تلاش برای سرکوب یک محتوا، در واقع باعث توجه بیشتر و توزیع گسترده‌تر آن می‌شود.

برای فیلم‌های ترسناکی که ممنوع شدند، این ممنوعیت باعث ایجاد هاله‌ای از راز و جذابیت ممنوعه شد. تماشاگران کنجکاو به‌ویژه در دهه ۸۰ میلادی که سانسور دولتی سختگیرانه‌تر بود، به دنبال نسخه‌های زیرزمینی و قاچاق این فیلم‌ها می‌گشتند تا ببینند نهادهای دولتی چه چیزی را از آن‌ها مخفی کرده‌اند. حتی در بعضی از موارد، این ممنوعیت به جای نابودی یک فیلم کم‌کیفیت، شهرت آن را تضمین کرد و نام آن را در تاریخ سینمای ترسناک ثبت کرد.