آشنایی با بیماری آرتروز {علائم، عوامل، انواع و روش‌های درمانی}
آرتروز یک بیماری شایع مزمن (طولانی مدت) است. مفصل جایی است که دو استخوان به هم وصل می‌شوند. انتهای این استخوان‌ها با بافت محافظی به نام غضروف پوشانده شده است. با آرتروز، این غضروف از بین می‌رود و باعث می‌شود استخوان‌های داخل مفصل به هم مالیده شوند. این اتفاق می‌تواند باعث درد، سفتی و علائم دیگر شود.
آرتروز اغلب در افراد مسن اتفاق می‌افتد. اگرچه ممکن است در بزرگسالان در هر سنی بروز کند. آرتروز همچنین به بیماری‌های دژنراتیو مفصل، آرتریت دژنراتیو و آرتریت ساییدگی و پارگی گفته می‌شود.
در این مقاله از مجله اینترنتی ایده آل مگ قصد داریم به بررسی آرتروز، علت و عوامل آن و همچنین راه‌های درمان این بیماری بپردازیم. اگر شما هم از این عارضه دردناک رنج می‌برید، حتما تا انتها با ما همراه باشید.
آرتروز چیست؟
آرتروز شایع‌ترین نوع آرتریت است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان، با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که غضروف محافظتی که انتهای استخوان‌ها را محکم می‌کند، به مرور زمان از بین برود.
اگرچه آرتروز می‌تواند به هر مفصلی آسیب برساند، اما این اختلال بیشتر مفاصل دست، زانو، باسن و ستون فقرات را درگیر می‌کند.
علائم آرتروز معمولا قابل کنترل هستند؛ اما آسیب مفاصل، قابل برگشت نیست. فعال ماندن، حفظ وزن سالم و دریافت درمان‌های خاص، ممکن است پیشرفت بیماری را کند کرده و به بهبود درد و عملکرد مفاصل، کمک کند.
دلایل آرتروز
آرتروز در اثر آسیب مفاصل ایجاد می‌شود. این آسیب می‌تواند با گذشت زمان تجمع پیدا کند. به همین دلیل سن، یکی از دلایل اصلی آسیب مفاصل منجر به آرتروز است. هر چه پیرتر باشید، بیشتر روی مفاصل خود ساییده و پارگی خواهید داشت.
سایر علل آسیب مفاصل شامل صدمات قبلی مانند موارد زیر است:
- غضروف پاره شده
- اتصالات دررفته
- صدمات رباط
آنها همچنین شامل ناهنجاری‌های مشترک، چاقی و وضعیت ضعیف می‌شوند. برخی از عوامل خطر مانند سابقه خانوادگی و جنسیت، خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد.
آرتروز و غضروف
غضروف ماده‌ای سخت و لاستیکی است که از استخوان، انعطاف‌پذیر و نرم‌تر است. وظیفه آن محافظت از انتهای استخوان‌ها در یک مفصل و اجازه دادن حرکت به آنها، روی یکدیگر است.
هنگامی که غضروف کاملا از بین می‌رود، بافر کوسنی که در اختیار شما قرار می‌گیرد، ناپدید می‌شود و امکان تماس استخوانی با استخوان را فراهم می‌کند. این می‌تواند باعث درد شدید و سایر علائم مرتبط با آرتروز شود.
علائم آرتروز
آرتروز می‌تواند در هر مفصلی رخ دهد. با این حال، بیشترین نقاط آسیب دیده بدن شامل موارد زیر است:
- دست‌ها
- نوک انگشتان
- زانو
- ران
- ستون فقرات، به طور معمول در گردن یا کمر
شایع‌ترین علائم آرتروز عبارتند از:
- درد
- حساسیت (ناراحتی هنگام فشار دادن روی ناحیه با انگشتان)
- سفتی، سختی
- التهاب
هرچه آرتروز پیشرفته‌تر شود، ممکن است درد همراه با آن شدیدتر شود. با گذشت زمان، تورم در مفصل و اطراف آن نیز ممکن است رخ دهد.
آرتروز شدید
آرتروز یک وضعیت پیشرونده با پنج مرحله از 0 تا 4 است. مرحله اول (0) بیانگر یک مفصل طبیعی و مرحله 4، نشان دهنده آرتروز شدید است. همه افراد دارای آرتروز تا مرحله 4 پیشرفت نخواهند کرد. شرایط اغلب مدت طولانی قبل از رسیدن به این مرحله تثبیت می‌شود.
افراد مبتلا به آرتروز شدید، از بین رفتن گسترده یا کامل غضروف در یک یا چند مفاصل دارند. اصطکاک استخوانی روی استخوان همراه آرتروز، می‌تواند علائم شدیدی از قبیل موارد زیر را ایجاد کند:
- افزایش تورم و التهاب. مقدار مایع سینوویال درون مفصل ممکن است افزایش یابد. به طور معمول، این مایع به کاهش اصطکاک در حین حرکت کمک می‌کند. اما در مقادیر بیشتر می‌تواند باعث تورم مفصل شود. بخش‌هایی از غضروف شکسته نیز ممکن است در داخل مایع سینوویال شناور شده و درد و تورم را افزایش دهد.
- افزایش درد. ممکن است هنگام فعالیت، یا در هنگام استراحت، احساس درد کنید. اگر در طول روز از آنها زیاد استفاده کرده باشید، ممکن است با تمام شدن روز، درد و احساس افزایش تورم در مفاصل خود داشته باشید.
- دامنه حرکت کاهش یافته است. به دلیل سفتی یا درد در مفاصل ممکن است شما نتوانید حرکت کنید. این می‌تواند لذت بردن از فعالیت‌های روزانه را که قبلا به آسانی پیش می‌آمد را دشوارتر کند.
- بی‌ثباتی مفصل. مفاصل شما ممکن است پایداری خود را از دست دهند. به عنوان مثال، اگر شما آرتروز شدید در زانو دارید، ممکن است قفل شدن (عدم حرکت ناگهانی) را تجربه کنید. همچنین ممکن است کمانش را تجربه کنید (وقتی زانوی شما بیرون می‌رود). این می‌تواند باعث افتادن و آسیب شود.
- علائم دیگر. همچنان که یک مفصل همچنان به هم می‌خورد، ضعف عضلانی، چرخش استخوان و تغییر شکل مفصل نیز ممکن است رخ دهد.
آسیب مفاصل ناشی از آرتروز شدید قابل برگشت نیست، اما درمان می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
انواع آرتروز
آرتروز به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود که در ادامه و به صورت جداگانه، هر کدام از آنها را بررسی خواهیم کرد:
آرتروز در دست‌ها
آرتروز می‌تواند بر یک یا چند ناحیه دست شما تأثیر بگذارد. این مناطق اغلب شامل نوک انگشتان، کشکک میانی هر انگشت، مفصل اتصال انگشت شست و مچ دست و خود مچ است.
مفاصل آسیب دیده تا حد زیادی نوع علائم رخ داده را تعیین می‌کنند. این علائم اغلب شامل موارد زیر است:
- سفتی، سختی
- درد
- التهاب
- سرخی
- ضعف
- در حرکت انگشتان مشکل دارید.
- دامنه حرکت کاهش می‌یابد.
- صدای انگشتان را هنگام حرکت انگشتان خود می شنوید
- در گرفتن یا نگه داشتن اشیاء مشکل دارید
زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آرتروز قرار دارند و معمولا در سنین جوانی به آن مبتلا می‌شوند. آرتروز دست می‌تواند تأثیر زیادی در توانایی شما در انجام وظایف مرتبط با زندگی روزمره داشته باشد. با این حال، درمان‌های مختلف از تغییرات در شیوه زندگی تا جراحی، می‌توانند کمک کننده باشند.
آرتروز در مفصل ران
آرتروز می‌تواند در یک یا هر دو ران رخ دهد. به این ترتیب با آرتریت روماتوئید تفاوت دارد که معمولا در هر دو ران به طور هم زمان اتفاق می‌افتد. آرتروز مفصل ران یک وضعیت آهسته تخریب کننده است.
اگر این بیماری بدتر شود، تزریق استروئید، سایر داروها یا جراحی می‌تواند به تسکین کمک کند. روش‌های درمانی جایگزین نیز می‌توانند کمک کنند و فناوری‌های جدید در افق پیشرفت هستند.
آرتروز در زانو
مانند آرتروز مفصل ران، آرتروز زانو ممکن است در یک یا هر دو زانو اتفاق بیفتد. سن، ژنتیک و آسیب دیدگی زانو، ممکن است در آرتروز زانو نقش داشته باشد.
ورزشکارانی که فقط روی یک ورزش دو یا تنیس متمرکز شده‌اند (که حرکتی گسترده و تکراری مانند ایجاد می‌کند) ممکن است در معرض خطر آرتروز قرار بگیرند.
به همین ترتیب، اگر شما فقط یک نوع فعالیت بدنی را دنبال می‌کنید، ممکن است باعث استفاده بیش از حد برخی از ماهیچه‌ها و کمبود مصرف سایرین شده و باعث ضعف و بی‌ثباتی در مفصل زانو شود.
متفاوت بودن فعالیت‌های شما به کار گروه‌های مختلف عضلانی کمک می‌کند و به این ترتیب امکان تقویت عضلات اطراف زانو فراهم می‌شود.
آرتروز گردن
این یک بیماری وابسته به سن است که بیش از 85 درصد از افراد بالای 60 سال را مبتلا می‌کند. ستون فقرات در گردن قرار دارد و شامل مفاصل صورت است. این مفاصل به حفظ انعطاف‌پذیری در ستون فقرات کمک می‌کند و امکان حرکت کامل را فراهم می‌کند. هنگامی که غضروف اطراف مفاصل صورت از بین می‌رود، آرتروز گردن به وجود می‌آید.
علائم آرتروز گردن عبارتند از:
- درد در تیغ شانه، پایین بازو یا انگشتان دست
- ضعف عضلانی
- سفتی در گردنت
- سردرد، بیشتر در قسمت پشت سر
- سوزن شدن یا بی‌حسی در بازوها یا پاها
آرتروز ستون فقرات
اگر درد کمر دارید، ممکن است آرتروز ستون فقرات داشته باشید. این وضعیت بر روی اتصالات صورت که در قسمت تحتانی کمر و باسن قرار دارد، تأثیر می‌گذارد. سن و ترومای ستون فقرات، دو عامل بالقوه در آرتروز ستون فقرات هستند.
علائم آرتروز ستون فقرات شامل موارد زیر هستند:
- سفتی یا حساسیت به مفاصل در پشت شما
- ضعف، بی‌حسی یا سوزن شدن در بازوها یا پاها
- دامنه حرکت کاهش می‌یابد
توجه به این علائم مهم است. در صورت عدم درمان، آرتروز ستون فقرات می‌تواند بدتر شده و باعث بروز علائم و ناتوانی شدیدتری شود.
آرتروز و آرتریت روماتوئید
آرتروز و آرتریت روماتوئید علائم یکسانی دارند اما شرایط بسیار متفاوتی دارند. آرتروز یک بیماری دژنراتیو است؛ به این معنی که با گذشت زمان شدت آن افزایش می‌یابد. از طرف دیگر، آرتریت روماتوئید یک اختلال خود ایمنی است.
اگر مطمئن نیستید که کدام نوع آرتریت (آرتروز یا آرتریت روماتوئید) را دارید، بهترین راه این است که با پزشک خود صحبت کنید. شما همچنین می‌توانید تحقیقات خود را در این زمینه انجام دهید.
تشخیص آرتروز
آرتروز اغلب یک بیماری آهسته است که تا زمانی که شروع به ایجاد علائم دردناک یا ناتوان کننده نکند، تشخیص آن دشوار است. آرتروز زودرس اغلب پس از تصادف یا حادثه دیگری که باعث شکستگی نیاز به اشعه X می‌شود، تشخیص داده می‌شود.
علاوه بر پرتونگاری ایکس، پزشک شما ممکن است از اسکن MRI برای تشخیص آرتروز استفاده کند. این آزمایش تصویربرداری، از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی برای ایجاد تصاویر از استخوان و بافت نرم استفاده می‌کند.
سایر آزمایشات تشخیصی شامل آزمایش خون برای رد سایر شرایطی که باعث درد مفاصل می‌شوند، مانند آرتریت روماتوئید است. همچنین می‌توان از تجزیه و تحلیل مایع مفصلی برای تعیین اینکه نقرس یا عفونت عامل اصلی التهاب است، استفاده کرد.
درمان آرتروز
درمان آرتروز بر مدیریت علائم متکی است. نوع درمانی که بیشتر به شما کمک می‌کند، تا حد زیادی با توجه به شدت علائم و موقعیت آنها مشخص می‌شود. اغلب، تغییر شیوه زندگی، داروهای بدون نسخه (OTC) و داروهای خانگی کافی خواهند بود تا از درد، سفتی و تورم راحت شوید.
درمان در خانه و تغییر شیوه زندگی برای آرتروز شامل موارد زیر است:
ورزش
فعالیت بدنی، عضلات اطراف مفاصل شما را تقویت کرده و ممکن است به تسکین سفتی، کمک کند. هر روز حداقل 20 تا 30 دقیقه حرکت بدنی را انجام دهید. فعالیت‌های آرام و کم تأثیر، مانند پیاده‌روی یا شنا را انتخاب کنید. تای چی و یوگا نیز می‌توانند انعطاف‌پذیری مفصل را بهبود بخشیده و به درمان درد کمک کنند.
تمرینات کششی ملایم می‌توانند برای افراد مبتلا به آرتروز بسیار مفید باشند. به خصوص اگر شما سختی و درد در زانو، ران یا کمر دارید. کشش می‌تواند به بهبود تحرک و دامنه حرکت کمک کند.
مانند هر برنامه ورزشی، قبل از شروع کار با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که این روش درستی برای شما محسوب می‌شود.
کاهش وزن
اضافه وزن باعث فشار بر مفاصل شما و ایجاد درد می‌شود. کم کردن وزن‌‌های اضافی، به تسکین این فشار و کاهش درد کمک می‌کند. وزن سالم همچنین می‌تواند خطر ابتلا به سایر مشکلات سلامتی مانند دیابت و بیماری‌های قلبی را کاهش دهد.
خواب کافی
استراحت عضلات، می‌تواند تورم و التهاب را کاهش دهد. با خود مهربان باشید و البته در خوابیدن زیاده‌روی نکنید. خواب کافی در شب نیز می‌تواند به شما در مدیریت موثر درد کمک کند.
گرما و سرما درمانی
برای تسکین درد عضلانی و سفتی، می‌توانید گرما یا سرما درمانی را آزمایش کنید. کمپرس سرد یا گرم را به مدت 15 تا 20 دقیقه، چندین بار در روز روی مفاصل درد قرار دهید. این روش‌ها می‌توانند به شما در رفع علائم و بهبود کیفیت زندگی، کمک کنند.
داروهای آرتروز
انواع مختلفی از داروهای آرتروز وجود دارند که می‌توانند به تسکین درد یا تورم کمک کنند. این داروها شامل موارد زیر هستند:
- مسکن‌های ضد درد دهانی. تیلنول (استامینوفن) و سایر تسکین دهنده درد باعث کاهش درد می‌شوند اما بر روی التهاب تاثیر ندارند.
- مسکن‌های موضعی. این محصولات بدون نسخه به صورت کرم و ژل در دسترس هستند. آنها به بی‌حس شدن ناحیه مفصل کمک می‌کنند و می‌توانند درد را کاهش دهند. خصوصاً برای درد خفیف آرتروز.
- NSAID ها (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی). این‌ها داروهایی مانند Advil (ibuprofen) و Aleve (ناپروکسن) هستند که التهاب و همچنین درد را کاهش می‌دهند.
- دولوکستین. پزشک شما ممکن است داروی ضد افسردگی دولوکستین (Cymbalta) را برای شما تجویز کند تا به شما در تسکین درد آرتروز کمک کند.
- کورتیکواستروئیدها. این داروهای تجویزی به صورت خوراکی در دسترس هستند. آنها همچنین ممکن است با تزریق مستقیم به مفصل تزریق شوند.
پزشک ممکن است توصیه کند این راه‌حل‌ها را به عنوان اولین مرحله درمانی خود امتحان کند.
درمان‌های طبیعی آرتروز
درمان‌ها و مکمل‌های جایگزین ممکن است به تسکین علائم مانند التهاب و درد مفاصل کمک کنند. برخی مکمل‌ها یا گیاهانی که ممکن است به شما کمک کنند عبارتند از:
- روغن ماهی
- چای سبز
- زنجبیل
- گلوکوزامین
سایر گزینه‌های درمانی جایگزین عبارتند از:
- طب سوزنی
- فیزیوتراپی
- ماساژ درمانی
سایر راه‌حل‌های درمانی می‌توانند شامل مصرف حمام نمکیEpsom تا استفاده از کمپرس گرم یا سرد باشد. قبل از استفاده از آنها باید با پزشک خود در مورد گیاهان یا مکمل‌های مورد نظر خود صحبت کنید.
پزشک به شما اطمینان می‌دهد که آنها ایمن و موثر هستند و به هیچ وجه، با داروهای دیگری که مصرف می‌کنید، مداخله نخواهند داشت.
رژیم غذایی مناسب برای آرتروز
هیچ مشکلی برای تغذیه سالم وجود ندارد. اما اگر شما آرتروز داشته باشید، رژیم و تغذیه از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. اول از همه، شما می‌خواهید وزن خود را در حد نرمال نگه دارید تا فشارهای غیرضروری روی مفاصل شما کاهش یابد.
علاوه بر این، آنتی اکسیدان‌های موجود در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات، ممکن است به مبارزه با رادیکال‌های آزاد تولید شده توسط التهاب کمک کنند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌هایی هستند که می‌توانند باعث آسیب سلول شوند.
یک رژیم غذایی با کیفیت بالا می‌تواند با کاهش التهاب و تورم در تسکین علائم آرتروز کمک کند. خوردن غذاهای حاوی موارد زیر می‌تواند بسیار مفید باشد:
- ویتامین سی
- ویتامین دی
- بتاکاروتن
- اسیدهای چرب امگا 3
پیشگیری از آرتروز
شما ممکن است فاکتورهای خطرزا برای آرتروز که قادر به کنترل آنها نیستید (مانند وراثت، سن و جنسیت) را نتوانید کنترل کنید؛ اما سایر عوامل خطر را می‌توان کنترل و مدیریت کرد.
کنترل و مدیریت این عوامل، می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آرتروز کمک کند. نکات زیر می‌تواند به شما در مدیریت عوامل خطر تحت کنترل خود کمک کند:
- از بدن خود پشتیبانی کنید. اگر یک قهرمان ورزشی یا یک ورزشکار مشتاق هستید، حتما از بدن خود مراقبت کنید. از کفش و کفش‌هایی استفاده کنید که تاثیر آنها روی زانوها را کاهش می‌دهد. همچنین حتماً ورزش خود را تغییر دهید تا نه فقط همان عضلات شما هر بار تمرین کنند.
- مراقب وزن خود باشید. شاخص توده بدنی (BMI) را برای قد و جنس خود در دامنه مناسب نگه دارید. رژیم غذایی سالم داشته باشید. با تمرکز بر خوردن سبزیجات و میوه‌های تازه، طیف وسیعی از غذاهای سالم را میل کنید.
- استراحت کافی داشته باشید. به بدن خود فرصت کافی برای استراحت و خوابیدن بدهید. اگر مبتلا به دیابت هستید، کنترل قند خون نیز می‌تواند به مدیریت خطر ابتلا به آرتروز کمک کند. ببینید چگونه می‌توانید خطرات احتمالی را مدیریت کنید و مانع از بروز آرتروز شوید.
کلام آخر
آرتروز یک بیماری مزمن است که در صورت عدم درمان مناسب، می‌تواند زندگی روزانه را برای افراد دشوار کند. به همین دلیل، شناخت این بیماری، انواع آن و روش‌های درمان آرتروز، از اهیمت بسیار زیادی برخوردار است.
در این مقاله به بررسی صفر تا صد بیماری آرتروز پرداختیم. در صورتی که همچنان در این رابطه سوال یا ابهامی دارید، حتما در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا در اولین فرصت، پاسخ‌گوی شما عزیزان باشیم.
