انواع ترشحات واژن + علائم، عوامل و درمان هر کدام از آن‌ها

ترشحات واژن به خروج سلول‌های مرده و باکتری‌ها از بدن کمک کرده و احتمال ابتلا به عفونت را کاهش می‌دهد. مقدار و ظاهر این ترشحات بسته به سن یا زمان چرخه قاعدگی متفاوت است، اما گاهی اوقات بیماری‌های زمینه‌ای باعث تغییر آن می‌شوند؛ به همین دلیل، آشنایی با انواع ترشحات واژن برای شناسایی موارد غیرطبیعی، ضروری است.

غالبا تغییر ترشحات واژن از عفونت ناشی می‌شود. عفونت به قدری شایع است که فقط آمارهای مربوط به عفونت قارچی نشان می‌دهد که حدود 70 درصد زنان در مقطعی از زندگی خود، به این بیماری مبتلا می‌شوند.

در این مقاله از ایده آل مگ، در مورد ترشحات واژن و دلایل تغییر آن صحبت کرده و شما را با چند نمونه روش خانگی برای درمان ترشحات غیرطبیعی آشنا می‌کنیم. تا انتهای این مطلب همراه ما بمانید.

ترشحات واژن چیست؟

ترشحات واژن که ترکیبی از مایع، سلول‌ها و میکروارگانیسم‌ها است، به تمیز نگه داشتن واژن و روان‌سازی آن در حین رابطه‌ جنسی کمک می‌کند. این ترشحات هر روز توسط سلول‌های واژن و دهانه رحم تولید شده و از طریق دهانه واژن از بدن خارج می‌شود.

در بیشتر مواقع ترشحات واژن کاملا طبیعی است، فقط ممکن است مقدار، رنگ و بوی آن بسته به زمان چرخه قاعدگی یا در اثر عوامل مختلف مثل تحریک جنسی یا بارداری تغییر کند.

معمولا ترشحات واژن از چند ماه قبل از اینکه دختران نوجوان اولین پریود خود را تجربه کنند، شروع می‌شود و پس از یائسگی کاهش می‌یابد.

انواع ترشحات واژن

ترشحات واژن اغلب بر اساس رنگ و غلظت دسته‌بندی می‌شوند. بعضی از ترشحات طبیعی هستند، اما بعضی دیگر از وجود یک بیماری زمینه‌ای خبر می‌دهند و به درمان نیاز دارند.

ترشحات سفید

مشاهده ترشحات سفید رنگ، به خصوص در آغاز یا پایان چرخه قاعدگی، شایع و طبیعی است. معمولا این ترشحات غلیظ و چسبناک بوده و بوی زیادی ندارند.

ترشحات شفاف و روان

وقتی به زمان تخمک‌گذاری نزدیک می‌شوید، غالبا ترشحات شفاف‌تر و رقیق‌تر می‌شوند؛ همچنین ممکن است هنگام برانگیختگی جنسی یا بارداری متوجه این نوع ترشحات شوید.

ترشحات شفاف و کش‌سان

وقتی ترشحات شفاف هستند، اما به جای آبکی بودن مخاطی شکل و کش‌سان به نظر می‌رسند، احتمالا در حال تخمک‌گذاری هستید.

ترشحات قهوه‌ای یا خون‌آلود

در طول چرخه قاعدگی یا بلافاصله بعد از آن احتمال دارد ترشحات شما قهوه‌ای یا خون‌آلود باشد. گاهی اوقات هم ممکن است بین دو پریود کمی ترشحات خون‌آلود داشته باشید که به آن لکه‌بینی می‌گویند.

اگر لکه‌بینی بعد از رابطه جنسی محافظت نشده و در زمانی که همیشه پریود می‌شوید رخ دهد، ممکن است نشانه بارداری باشد. لکه‌بینی در اوایل بارداری می‌تواند از سقط جنین ناشی شود.

ترشحات زرد یا سبز

یکی از انواع ترشحات واژن ترشحات مایل به زرد است که لزوما نشان‌دهنده بیماری نیست، چون به طور طبیعی رنگ ترشحات در مجاورت هوا تغییر می‌کند؛ اما ترشحات زرد یا سبز تیره، به خصوص زمانی که غلیظ باشد و بوی نامطبوعی داشته باشد، به توجه و درمان نیاز دارد.

ترشحات غیرطبیعی واژن

در جدول زیر می‌توانید چند نمونه از تغییرات غیرطبیعی ترشحات و دلایل احتمالی آن‌ها را مشاهده کنید:

علت ایجاد ترشح در واژن

ترشحات واژن بخشی از عملکرد طبیعی بدن است که مقدار و قوام آن به تغییرات هورمون استروژن بستگی دارد. به عنوان مثال، میزان ترشحات در زمان تخمک‌گذاری، برانگیختگی جنسی یا بارداری و همچنین در اثر مصرف قرص‌های ضدبارداری مانند یاسمین افزایش می‌یابد.

بو، بافت و رنگ ترشحات واژن تحت تاثیر باکتری‌ها قرار دارد. اگر تعادل باکتری‌های واژن مختل شود و تعداد باکتری‌های مضر افزایش یابد، شاهد ترشحات غیرطبیعی خواهید بود.

برانگیختگی

برانگیختگی و تحریک جنسی به ایجاد چند واکنش فیزیکی در بدن منجر می‌شود. برانگیختگی جریان خون در اندام تناسلی را افزایش می‌دهد که این امر باعث بزرگ شدن عروق خونی و انتقال مایعات به سطح دیواره‌های واژن می‌شود.

تخمک‌گذاری

مایع دهانه رحم یک مایع ژل مانند است که پروتئین، کربوهیدرات و اسیدهای آمینه دارد. بافت و مقدار مایع دهانه رحم در طول چرخه قاعدگی زنان تغییر می‌کند. به عنوان مثال، پس از قاعدگی مایع دهانه رحم غلیظ بوده و رنگ آن می‌تواند سفید یا زرد باشد.

با نزدیک شدن به زمان تخمک‌‌گذاری سطح هورمون استروژن افزایش می‌یابد که این موضوع باعث می‌شود مایع دهانه رحم مانند سفیده تخم‌مرغ خام شفاف و لغزنده شود.

عدم تعادل هورمونی

هورمون‌ها می‌توانند در تولید انواع ترشحات واژن نقش داشته باشند. عدم تعادل هورمونی که از استرس، رژیم غذایی نامناسب یا بیماری‌های زمینه‌ای ناشی می‌شود، ترشحات واژن را افزایش می‌دهد.

به عنوان مثال، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) بیماری شایعی است که در اثر عدم تعادل هورمونی رخ می‌دهد. در افراد مبتلا به PCOS سطح هورمون‌های مردانه که به آن‌ها آندروژن می‌گویند، بالا می‌رود.

افزایش سطح آندروژن می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• مقدار یا بافت مایع دهانه رحم را تغییر دهد.
• باعث نامنظم شدن پریودها شود.
• از تخمک‌گذاری جلوگیری کند.

در همه زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک میزان ترشحات واژن افزایش نمی‌یابد. توجه به سایر علائم PCOS به شما کمک می‌کند که این بیماری را به سرعت تشخیص داده و به دنبال درمان بروید.

مهم‌ترین علائم PCOS که باید به آن‌ها توجه کرد عبارتند از:

• نامنظم شدن پریودها
• موهای زائد صورت و بدن
• نازک شدن مو یا ریزش مو
• وجود آکنه روی صورت و بدن
• افزایش وزنتیره شدن پوست گردن، کشاله ران یا سینه‌ها
• لکه‌های پوستی روی گردن یا زیر بغل

استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی، مانند قرص‌های ضدبارداری و دستگاه‌های داخل رحمی (IUD) هم می‌تواند باعث افزایش ترشحات واژن شود، به ویژه در چند ماه اول.

معمولا ترشحات اضافی واژن و سایر علائم مانند لکه‌بینی بعد از سازگاری بدن با روش‌های کنترل بارداری برطرف می‌شوند.

واژینیت

هنگام صحبت در مورد انواع ترشحات واژن باید به واژینیت هم اشاره کرد. واژینیت به معنی التهاب واژن است که در اثر عفونت یا تحریک ناشی از دوش واژینال، روان کننده‌ها و لباس‌های نامناسب ایجاد می‌شود.

واژینیت به تولید ترشحات غلیظ منجر می‌شود که ممکن است سفید، خاکستری، زرد یا سبز باشد. سایر علائم واژینیت عبارتند از:

• بوی بد واژن
• احساس خارش یا سوزش در ناحیه تناسلی
• قرمزی یا التهاب واژن
• احساس درد یا ناراحتی هنگام ادرار کردن
• احساس درد هنگام رابطه جنسی

واژینوز باکتریایی

واژینوز باکتریایی یک عفونت شایع است که باعث افزایش ترشحات واژن و تغییر بوی آن می‌شود، به طوری که گاهی اوقات ترشحات بوی ماهی می‌دهد؛ همچنین ممکن است خاکستری، رقیق و آبکی به نظر برسد. در بعضی موارد هم عفونت هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند.

اگرچه واژینوز باکتریایی از طریق تماس جنسی منتقل نمی‌شود، اما اگر از نظر جنسی فعال باشید، در معرض ابتلا به آن قرار دارید. این بیماری که در بین زنان 15 تا 44 ساله شایع است، می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت مقاربتی (STI) را افزایش دهد.

تریکوموناس

تریکوموناس عفونت دیگری است که توسط یک نوع انگل ایجاد می‌شود. معمولا تریکوموناس از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود، اما احتمال انتقال آن از طریق حوله اشتراکی هم وجود دارد.

التهاب، درد و خارش در اطراف واژن هم از علائم شایعی است که اغلب هنگام ادرار کردن یا برقراری رابطه جنسی رخ می‌دهد.

عفونت قارچی

قارچ‌ها یا مخمرها به طور طبیعی در واژن زندگی می‌کنند، اما افزایش غیرطبیعی آن‌ها به عفونت منجر می‌شود. زنان در هر سنی ممکن است به عفونت قارچی واژن مبتلا شوند.

عفونت قارچی ترشحات غلیظ و سفید رنگی تولید می‌کند که پنیری شکل بوده و معمولا بو نمی‌دهد. از سایر علائم عفونت قارچی می‌توان به سوزش و خارش ناحیه اطراف واژن و احساس درد در حین رابطه جنسی یا ادرار کردن اشاره کرد.

موارد زیر می‌توانند احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی را افزایش دهند:

• استرس
• دیابت
• مصرف قرص‌های ضدبارداری
• بارداری
• استفاده طولانی‌مدت از آنتی بیوتیک‌ها (بیش از 10 روز)

سوزاک و کلامیدیا

عفونت‌های‌ مقاربتی مثل سوزاک و کلامیدیا موارد دیگری هستند که باید هنگام بررسی انواع ترشحات واژن به آن‌ها اشاره کرد. سوزاک و کلامیدیا به دلیل عفونت دهانه رحم باعث تولید ترشحات غیرطبیعی می‌شوند که اغلب تیره یا به رنگ زرد و سبز است.

از سایر علائم این دو بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس درد هنگام ادرار کردن
• درد شکم
• خونریزی بعد از رابطه جنسی واژینال
• خونریزی در فاصله بین دو پریود

بعضی از افراد هم ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند.

تبخال ناحیه تناسلی

این عفونت مقاربتی می‌تواند به خصوص بعد از رابطه جنسی به ایجاد ترشحات غلیظ با بوی زیاد منجر شود. وجود زخم و تاول در اطراف اندام تناسلی، خونریزی بین دو پریود و احساس سوزش هنگام ادرار کردن از سایر علائم تبخال ناحیه تناسلی محسوب می‌شوند؛ با این حال، بیشتر بیماران علامتی ندارند یا علائم آن‌ها خفیف است.

بیماری التهابی لگن

درد شکم بعد از رابطه جنسی، هنگام قاعدگی یا دفع ادرار و وجود ترشحات بدبو ممکن است نشانه ابتلا به بیماری التهابی لگن (PID) باشد.

بیماری التهابی لگن زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها به داخل واژن و سایر اندام‌های تولید مثلی راه پیدا می‌کنند. عفونت‌های مقاربتی درمان نشده مثل سوزاک و کلامیدیا در ابتلا به این بیماری نقش دارند.

ویروس پاپیلومای انسانی یا سرطان دهانه رحم

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود و می‌تواند به سرطان دهانه رحم منجر شود. اگرچه ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد، اما در بعضی از موارد می‌توان علائم زیر را در مبتلایان به این سرطان مشاهده کرد:

• ترشحات خون‌آلود، قهوه‌ای یا آبکی با بوی نامطبوع
• خونریزی غیرمعمول بین دو پریود یا بعد از رابطه جنسی
• احساس درد هنگام ادرار کردن

در موارد نادر، ترشحات قهوه‌ای یا خون‌آلود نشانه فیبروئید رحم یا سرطان آندومتر رحم است.

چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟

اگر در مورد ترشحات واژن نگرانی خاصی دارید، آن را با پزشک در میان بگذارید. توجه به این توصیه به ویژه زمانی اهمیت دارد که مقدار، غلظت، بو یا رنگ ترشحات واژن به طور قابل توجهی تغییر می‌کند.

علائم دیگری که باید مراقب آن‌ها باشید و در موردشان با پزشک مشورت کنید عبارتند از:

• خارش واژن و بافت اطراف آن
• خونریزی بین دوره‌های قاعدگی یا بعد از یائسگی
• لکه‌بینی بعد از رابطه جنسی
• احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
• احساس ضعف یا خستگی
• هر گونه زخم یا تاول در ناحیه واژن
• تب
• کاهش وزن ناخواسته
• درد شکم

پزشک معاینه بدنی انجام می‌دهد و در مورد علائم، چرخه قاعدگی و سبک زندگی شما سوالاتی می‌پرسد. در بسیاری از موارد، عفونت با معاینه بدنی تشخیص داده می‌شود؛ اما اگر پزشک به علت مشکل پی نبرد، نمونه‌برداری از واژن و دهانه رحم را توصیه می‌کند.

به عنوان مثال، واژینوز باکتریایی و تریکوموناس با آنتی بیوتیک و عفونت‌های قارچی با داروهای ضدقارچ درمان می‌شوند.

مراقبت‌های خانگی برای کنترل ترشحات واژن

ترشحات غیرطبیعی واژن را می‌توان با کمک روش‌های خانگی درمان کرد. در ادامه، به معرفی تعدادی از این روش‌ها می‌پردازیم.

مکمل پروبیوتیک

پروبیوتیک‌ها به حفظ تعادل باکتری‌ها و مخمرها در سراسر بدن کمک می‌کنند. حدود 10 روز طول می‌کشد که اثر مکمل‌های خوراکی کامل شود، بنابراین بعضی از افراد از پروبیوتیک‌ها به شکل شیاف واژینال استفاده می‌کنند تا نتایج آن را سریع‌تر ببینند.

ماست

تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از پروبیوتیک‌ها برای درمان واژینوز باکتریایی با فواید کوتاه‌مدت و بلندمدت همراه است. این روزها پروبیوتیک‌ها به شکل مکمل تولید می‌شوند، اما می‌توانید به جای آن‌ها از غذاهای حاوی پروبیوتیک استفاده کنید.

ماست یک پروبیوتیک طبیعی است که به دلیل داشتن باکتری‌های مفید برای کاهش انواع ترشحات واژن مورد استفاده قرار می‌گیرد. خوردن ماست باعث افزایش باکتری‌های مفید بدن می‎‌شود و به بدن در مبارزه با باکتری‌های مضر کمک می‌کند؛ در نتیجه، تعادل به محیط واژن برمی‌گردد.

روغن نارگیل

روغن نارگیل خواص ضدقارچی دارد و از این‌رو می‌توان از آن برای درمان عفونت‌های قارچی واژن استفاده کرد. اگر می‌خواهید اثربخشی این روش را برای درمان عفونت‌ واژن امتحان کنید، حتما روغن نارگیل خالص و ارگانیک بخرید. شما می‌توانید این روغن را مستقیما روی ناحیه مورد نظر بمالید.

سیر

نتایج بعضی از تحقیقات نشان می‌دهد که سیر در از بین بردن عفونت‌های قارچی و باکتریایی موثر است. برای درمان عفونت‌های واژن بهتر است سیر را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

روغن درخت چای

روغن درخت چای یک روغن ضروری است که برای از بین بردن قارچ‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها استفاده می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از شیاف واژینال حاوی روغن درخت چای به درمان عفونت‌های واژن کمک کند.

اگر می‌خواهید روغن درخت چای را روی پوست بمالید، باید حتما آن را با روغن حامل مانند روغن جوجوبا یا روغن نارگیل رقیق کنید؛ با این حال، استفاده از شیاف واژینال درخت چای گزینه بهتری است.

سرکه سیب

یکی از روش‌های محبوب برای درمان عفونت‌های قارچی، حمام سرکه سیب است. سرکه سیب کاربردهای دارویی زیادی دارد و می‌توانید با مطالعه با خواص شگفت انگیز سرکه سیب در طب سنتی آشنا شوید از دیگر خواص آن مطلع شوید.

وقتی نصف لیوان سرکه سیب را به یک وان حاوی آب ولرم اضافه می‌کنید و به مدت 20 دقیقه داخل آن می‌نشینید، ترکیبات اسیدی سرکه تمام میکروارگانیسم‌های مضر از جمله قارچ‌ها را از بین می‌برند.

حمام سرکه سیب با دوش واژینال که برای شستشوی محیط داخل واژن استفاده می‌شود، یکی نیست. دوش واژینال تمام باکتری‌های مفید و مضر واژن را از بین می‌برد که این امر احتمال عود مجدد عفونت قارچی را افزایش می‌دهد؛ بنابراین، از سرکه سیب به صورت دوش واژینال استفاده نکنید.

ویتامین C

ویتامین C سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و در حفظ سلامت پوست نقش دارد. سیستم ایمنی قوی به بدن کمک می‌کند که به حالت تعادل برگردد.

ویتامین C خاصیت ضدمیکروبی دارد؛ به همین دلیل، بعضی از زنان برای درمان ترشحات واژن و رفع عفونت‌های قارچی آن را به رژیم غذایی خود اضافه می‌کنند.

ویتامین E

ویتامین E هم می‌تواند مثل ویتامین C به درمان انواع ترشحات واژن کمک کند. بعضی از پزشکان استفاده از این ویتامین را برای درمان انواع خاصی از واژینیت توصیه می‌کنند.

شیاف ویتامین E در درمان واژینیت آتروفیک موثر است. در زنان مبتلا به واژینیت آتروفیک به علت کاهش هورمون استروژن دیواره واژن نازک می‌شود و محیط اسیدی واژن تغییر می‌کند که این امر خطر ابتلا به عفونت‌های باکتریایی و قارچی را افزایش می‌دهد.

تخم شنبلیله

مصرف تخم شنبلیله می‌تواند ترشحات سفید رنگ واژن را کاهش دهد. برای این منظور باید تخم شنبلیله را در 500 میلی‌لیتر آب بجوشانید تا مقدار آب نصف شود. وقتی آب سرد شد، آن را بنوشید.

تخم گشنیز

تخم شنبلیله را یک شب در آب خیس کرده و صبح روز بعد از صافی رد کنید. این محلول را به صورت ناشتا بنوشید تا ترشحات سفید رنگ واژن کمتر شود.

کلام پایانی

ترشحات واژن از بروز ناراحتی و اصطلاک در حین رابطه جنسی جلوگیری کرده و با دفع باکتری‌ها و سلول‌های مرده به تمیز نگه داشتن واژن کمک می‌کند. این ترشحات منعکس‌کننده وضعیت سلامت شما است و به همین دلیل تغییر ناگهانی آن می‌تواند نشانه ابتلا به یک عفونت یا بیماری باشد.

تغییر در غلظت و رنگ ترشحات واژن، وجود خون در ترشحات و خارش و سوزش واژن همگی از علائمی هستند که باید مورد توجه قرار گرفته و علت بروز آن‌ها توسط پزشک مشخص شود.

در این مقاله، سعی کردیم به طور کامل انواع ترشحات واژن و دلایل بروز آن‌ها را بررسی کنیم. اگر در این مورد سوال یا ابهامی دارید، می‌توانید در بخش نظرات همین مقاله آن را با ما و سایر خوانندگان مجله در میان بگذارید.

سوالات متداول