آزمایش و نتایج گاز خون شریانی (ABG)

آزمایش گاز خون شریانی، که معمولاً به اختصار با ABG شناخته می‌شود، بر روی خونی که از شریان گرفته می‌شود، انجام می‌پذیرد. از آزمایش گاز خون شریانی برای دیدن چگونگی عملکرد سلامت ریه‌ها و تعیین میزان اثربخشی روش‌های درمانی تنفسی مانند استفاده از دستگاه ونتیلاتور، CPAP ،BiPAP یا اکسیژن استفاده می‎‌شود. گاز خون همچنین ممکن است وجود مشکلات کلیوی را نیز برملا سازد؛ اما معمولاً برای تشخیص مشکلات کلیه، از این آزمایش خون استفاده نمی‌شود.

ABG یکی از متداول‌ترین آزمایشات قبل از عمل، به خصوص در بیمارانی که مشکوک به مشکلات تنفسی یا ریوی هستند، می‌باشد. در صورت طولانی بودن عمل جراحی یا در مواردی که بیمار برای مدت طولانی در ونتیلاتور قرار می‌گیرد، می‌تواند از ABG استفاده کرد. این آزمایش، پرسنل درمان را قادر می‌سازد تا بدانند که آیا تنظیمات ونتیلاتور برای بیمار مناسب است یا خیر.

نحوه انجام آزمایش گاز خون شریانی

دو روش برای کشیدن ABG وجود دارد: یک خط شریانی (نوع خاصی از خط داخل وریدی (IV) که در شریانی قرار می‌گیرد که اجازه می‌دهد تا در هر زمان که خط در محل باشد خون شریانی بدون سوزن کشیده شود) یا یک سوزن و سرنگ برای کشیدن یکباره خون از شریان. کشیدن خون شریانی بسیار دردناک‌تر از کشیدن خون معمولی وریدی است و معمولاً روی مچ یا کشاله ران انجام می‌شود. پس از کشیدن خون، ممکن است برای جلوگیری از خونریزی از سرخرگ‌ها، به مدت پنج دقیقه یا بیشتر در محل خون‌گیری فشار اعمال کنید. اگر انتظار می‌رود بیمار برای مدت طولانی در ونتیلاتور باشد، بطور معمول از یک خط شریانی برای خونگیری استفاده می‌شود تا از تکرار سوزن زدن‌های دردناک شریانی جلوگیری شود.

یک خط شریانی این امکان را فراهم می‌سازد تا خون بدون وارد کردن هرباره سوزن در بیمار، از شریان بیرون کشیده شود. علاوه بر این، خط شریانی امکان نظارت دقیق فشار خون را بصورت مداورم فراهم می‌کند.

همچنین بخوانید: K در آزمایش خون

مؤلفه‌هایی که با آزمایش گاز خون شریانی ارزیابی می‌شوند

ABG به پنج مؤلفه مختلف خون شریانی نگاه می‌کند:

• میزان pH خون: ph خون شریانی باید بین ۳۵/۷ تا ۴۵/۷ باشد. تغییرات قابل توجه در pH می‌تواند به عنوان مشکلات تهدید‌کننده زندگی تلقی شده و هر چه سریع‌تر باید درمان شود. مقدار ph 9/6 به طور معمول به عنوان حد پایین تغییرات pH برای زنده مانده در نظر گرفته می‌شود.
• دی اکسید کربن (PCO2): تعیین می‌کند که بدن شما به درستی می‎‌تواند خود را از دی اکسید کربن خلاص کند یا اینکه دی اکسید کربن توسط بدن حفظ می‌شود.
• اکسیژن (PO2): مشخص می‌کند که آیا ریه‌های شما قادر به تولید مناسب اکسیژن برای خون شما هستند یا خیر.
• بی کربنات (HCO3): سطوح پایین بی کربنات در خون می‌تواند مشکلات عملکرد کلیه را نشان دهد.
• اشباع اکسیژن (O2): در مقیاس ۰-۱۰۰ اندازه‌گیری شده و نشان می‌دهد که چه میزان اکسیژن به بافت‌های بدن می‌رسد. مقدار صددرصد بی‌نقص است و ۹۷ درصد یا بیشتر در فرد سالم پیش‌بینی می‌شود. مکمل اکسیژن ممکن است برای کاهش سطح اشباع لازم باشد.

تفسیر ABG

تفسیر نتایج ABG یک فرآیند پیچیده است و به مهارت بالینی قوی نیاز دارد تا بتواند شرایط کلی فرد را در نظر بگیرد. اتفاقی به سادگی استفراغ دقیقاً همانند وضعیتی مانند شرایط ریوی تهدید کننده زندگی، می‌تواند نتایج را تغییر دهد.

همچنین بخوانید: Na در آزمایش خون

در بیمارستان، از این نتایج برای ایجاد تغییر در تنظیمات روی ونتیلاتور یا برای تعیین اینکه آیا بیمار نیاز به پشتیبانی تنفسی با ونتیلاتور یا اکسیژن دارد، استفاده می‌شود. نتایج ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اسیدوز متابولیک: با pH پایین، سطح بی کربنات کم و دی اکسید کربن پایین مشخص می‌شود. این بیماری ممکن است در اثر مشکلات کلیوی، تنفس بیش از حد سریع یا تنفس بسیار عمیق ایجاد شود.
• آلکالوز متابولیک: افزایش pH ، بی کربنات و دی اکسید کربن به طور معمول نشان می‌دهد که استفراغ شدید باعث تغییرات شیمیایی خون شده است.
• اسیدوز تنفسی: ph پایین، بی کربنات زیاد و دی اکسید کربن زیاد اغلب نشانگر بیماری ریه‌ها مانند ذات‌الریه یا بیماری مانند COPD است. برای بیماری که در یک دستگاه ونتیلاتور است، ممکن است نیاز به تغییر ونتیلاتور را نشان دهد.
• آلکالوز تنفسی: یک pH بالا، سطح بی کربنات کم و دی اکسید کربن کم به طور معمول نشانگر تنفس خیلی سریع یا خیلی عمیق است، مانند زمانی که درد را تجربه می‌کنید یا در حین پرفشاری خون هستید. اگر بیمار در یک دستگاه ونتیلاتور است، ممکن است نیاز به تغییر ونتیلاتور را نشان دهد.

سخن نهایی از ایده‌آل مگ

گاز خون شریانی می‌‎تواند یک آزمایش بسیار مفید باشد، اما تفسیر نتایج آن به بهترین وجه، در اختیار متخصصان قرار دارد. نتایجی که برای یک بیمار نگران کننده باشد، ممکن است برای دیگری طبیعی بوده و این نتایج آزمایش بر اساس مداخلات تنفسی که شامل تأمین تنظیمات اکسیژن یا دستگاه‌های تهویه است، از ساعتی به ساعت دیگر متفاوت است.

ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما باید به شما بگوید که آیا نتایج مطابق آنچه انتظار می‌رفت بوده است؟ و اینکه آیا نتایج نشان می‌دهد که بیمار در حال بهبود است یا نیاز به اکسیژن بیشتری دارد یا حتی به حمایت از یک دستگاه ونتیلاتور نیز نیاز دارد.