اصالت اینکاها به هندوستان باز میگردد. به عبارتی دیگر اینکاها هندیانی بودند که در اواسط هزاره دوم میلادی بر بخشهای وسیعی از آمریکای جنوبی مسلط شده بودند.
بر اساس منابع تاریخی، قوم و امپراطوری اینکا در سال ۱۵۳۲ میلادی (درست زمانی که اینکاها توسط اسپانیاییها شکست خورده و سرنگون شدند) بر بخش بسیار بزرگی از قاره آمریکای جنوبی حکومت میکردند.
گستره حکومت آنها در آن زمان در امتداد اقیانوس آرام و کوهستانهای آند، از مرز شمالی اکوادر امروزی تا رودخانه مائول در مرکز شیلی وسعت داشت.
در این مقاله از مجله اینترنتی ایده آل مگ قصد داریم شما را با اینکاها و تمدن شگفتانگیزی که بر فراز کوهستانهای آمریکای جنوبی و پرو ایجاد کرده بودند، آشنا کنیم. حتما تا پایان با ما همراه باشید.
تاریخ تمدن اینکاها ؛ از آعاز تا پایان
اینکاها در قرن دوزادهم میلادی و در منطقه Cuzco واقع در کشور پرو حکومت خود را تاسیس نمودند. البته فتوحات آنها در اوایل قرن پانزدهم میلادی شروع شده و در طی ۱۰۰ سال، کنترل تمامی جمعیت ساکن در کوهستانهای آند که بالغ بر ۱۲ میلیون نفر بودند را به دست گرفتند.
همانند سایر امپراطوریهایی که در کوهستانهای آند حکومت میکردند؛ از اینکاها نیز هیچ سند و پیشینه کتبی به ثبت نرسیده است.
تاریخ امپراطوری اینکاها عمدتا از طریق شنیدهها و گفتههای شفاهی که به صورت نسل به نسل نقل شده؛ ماندگار شده است. البته پس از تسلط اسپانیاییها بر مناطق تحت کنترل آنها، سندهایی کتبی در ارتباط با تمدن اینکاها نوشته شده و محفوظ شدند.
اینکاها به تدریج خود را به عنوان یکی از چندین امپراطوری کوچک که در کوهستانهای آند سکونت داشتند؛ مطرح نموده و حتی تا زمان حکومت امپراطوری چهارم آنان، یعنی “مایتا کاپاچ” هم اینکاها تفاوت زیادی با سایر قومهای این منطقه نداشتند.
در زمان این پادشاه بود که اینکاها شروع به حمله و غارت روستاها و شهرهای همسایه نموده و کم کم برای آنان باج و خراج تعیین کردند. در زمان امپراطوری بعدی (Capac Yupanqui) این قبیله برای اولین بار قلمرو خود را به بیرون از درههای اطراف Cuzco گسترش داد.
اولین تاریخی که میتوان با اطمینان به آغاز حکومت اینکاها بر منطقه، نسبت داد به سال ۱۴۳۸ میلادی باز میگردد. در این سال بود که Pachacuti Inca Yupanqui ، فرزند Viracocha Inca ، تاج و تخت را از برادرش Inca Urcon غصب کرد.
در زمان این پادشاه بود که قلمرو قوم اینکا به شکل قابل ملاحظهای گسترش پیدا کرده و آنها شهرها و مناطق بسیار مهمی را فتح نمودند.
اینکاها برای شهرهای اطراف مالیاتی تعیین نموده بودند که با خدمات در ارتش، کارهای عمومی یا کار کشاورزی قابل پرداخت بودند.
از سال ۱۴۷۱ تا ۱۴۹۳ میلادی، امپراطوری یانکا تحت رهبری “تاپا اینکا یوپانکی” توانستند قلمرو خود را به جنوبیترین حد خود در مرکز شیلی گسترش داده و آخرین مقاومتها در سواحل جنوبی پرو نیز در هم شکسته شد.
با مرگ “Huayna Capac” در سال ۱۵۲۵ میلادی، مبارزات دیگری برای جانشینی او در میان اینکاها شروع شدند که تا سال ۱۵۳۲ نیز ادامه داشتند. در نهایت و با رسیدن اسپانیا به پرو در سال ۱۵۳۵، حکومت قوم اینکا برای همیشه به پایان رسید.
زندگی در تمدن اینکاها
جامعه اینکاها کاملا طبقه بندی شده بود. امپراتور با کمک یک بوروکراسی اشرافی حکومت میکرد و با کنترلهای سخت و اغلب سرکوبگرانه، اقتدار را اجرا میکرد.
از نظر فناوری و معماری نیز این قوم بسیار پیشرفته بودند؛ البته اکثر تاریخ شناسان معتقدند که معماری آنها متعلق به خودشان نبود و از تمدنهایی که در آن زمان بر کوهستانهای آند حکومت میکردند گرفته شده و به سرقت رفته بود.
سیستمهای آبیاری، کاخها، معابد و استحکامات اینکاها هنوز هم در سراسر کوهستانهای آند، قابل مشاهده هستند. اقتصاد این قوم کاملا بر کشاروزی مبتنی بود.
در تمدن اینکاها، لباسها از پشم و پنبه بافته میشدند و خانهها تماما سنگی و گلی بودند. میتوان ادعا کرد که هر پسری که در میان قوم اینکا به دنیا میآمد حتما یک روز کشاورز میشد. هر کس مسئول تولید غذای خود بود و همانطور که قابل پیش بینی است؛ بهترین راه برای اینکار، کشاورزی و تولید محصولات باغی بود.
تمدن اینکا شبکهای گسترده از جادهها را در سراسر این امپراطوری ایجاد کرد. دو جاده اصلی در امپراطوری اینکاها وجود داشتند که هر دو نیز از شمال به جنوب بودند. اولی در امتداد ساحل و به طول ۳۶۰۰ کیلومتر گسترش یافته بود. در حالی که جاده دوم در کنار کوهستان آند و همراه با تعداد بسیار زیادی از راههای فرعی ساخته شده و مورد استفاده قرار میگرفت.
در این جادهها تعداد زیادی از تونلهای کوتاه سنگی و پلهای معلق ساخته شده از چوب درخت انگور قرار داشتند. میتوان گفت همین شبکه منظم حمل و نقل جادهای، تسخیر امپراطوری اینکاها را برای اسپانیاییها آسانتر نمود.
در زمان تمدن اینکاها، آئینهای مذهبی به صورت بسیار منظم و سازمان یافتهای اجرا میشدند. برای سایر قبیلههایی که تحت حکومت اینکا بودند، پرستش خدای خورشید و شرکت در مراسمات مذهبی اجباری بود؛ اما آنها این حق را داشتند که خدایان خود را نیز پرستش کنند.
به طور کلی آیینهای اینکا شامل اشکال پیچیدهای از الوهیت و فداکاری انسانها و حیوانات بود. تمامی سنتهای فرهنگی و دینی تمدن اینکاها بعدها و به خاطر مبارزه اسپانیاییها با بت پرستی و خرافات، نابود شده و امروز هیچ اثری از آنها موجود نیست.
نوادگان قوم اینکا اکنون کجا هستند ؟
باقیماندههای اینکاها احتمالا امروزه دهقانهای کواچی زبان آند هستند که ۴۵ درصد از جمعیت کشور پرو را تشکیل میدهند. این افراد گله داری و زراعت را با فناوریهای ساده و سنتی ترکیب کردهاند و معمولا در سه قالب در حال زندگی هستند:
دستهای در داخل مزارع خود سکونت دارند، عدهای به تشکیل روستاها در کنار مزرعهها پرداختهاند و بعضی از آنها نیز با الگویی ترکیب شده از این دو زندگی میکنند.
شهرها به هم گره خورده و جوامع با هم مخلوط شدهاند. ازدواجها در میان بازماندگان امروزی تمدن اینکاها معمولا در میان همدیگر اتفاق میافتند و غریبهها به ندرت پذیرفته میشوند.
اینکاهای امروزی نیز همانند نیاکان خود، اقتصادشان را بر پایه کشاورزی بها نهادهاند . آنها محصولات کشاورزی را با همکاری همدیگر تولید میکنند. دین آنها نوعی کاتولیک رومی است که با برخی از خرافهها و خدایان طبیعی ترکیب میشود.
شهر ماچوپیچو یادگار جاودانه تمدن اینکاها
قوم اینکا قبل از آنکه برای همیشه توسط اسپانیا از صفحه روزگار محو شود، یک یادگار تاریخی از خود بر جای گذاشت: شهر ماچوپیچو بر فراز کوههای آند!
بقایای این شهر باستانی امروزه در کشور پرو قرار دارند و در سال ۲۰۰۷ به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جهان، انتخاب و به رسمیت شناخته شد.
یک قرن بعد از احداث این شهر توسط امپراطوری اینکا، اسپانیاییها این سرزمین را فتح کرده و البته هرگز به وجود این شهر پی نبردند. چند قرن بعد از این اتفاق بود که ماچوپیچو توسط یک باستانشناس آمریکایی کشف شد.
این شهر ۸۰ کیلومتر با پایتخت اینکاها یعنی شهر Cuzco فاصله داشت. بعد از نابودی امپراطوری اینکا، این شهر در میان جنگلها و درختان انبوه اطراف ناپدید شد و با گذشت زمان کم کم همه آن را فراموش کردند.
راز ماچوپیجو تا اوایل قرن ۱۹ میلادی پنهان ماند تا آنکه بالاخره یک باستان شناس آمریکایی از وجود این شهر مرموز و گمشده پرده برداشت!
Hiram Bingham که مشغول تحقیق بر روی یک شهر تاریخی به نام ویکتوس بود، به طور اتفاقی و با کمک محلیهای آن منطقه موفق شد به ماچوپیچو راه یابد.
امروزه خرابههای این شهر به عنوان یکی از برترین جاذبههای گردشگری در سراسر جهان شناخته شده و سالیانه گردشگران بسیار زیادی از آن دیدن میکنند.
معبد خورشید که بر اساس حدس و گمانهای باستان شناسان، در نزدیکی محل سکونت خاندان سلطنتی ساخته شده است؛ مهمترین جاذبه گردشگری این شهر پر رمز و راز به شمار میرود.
کلام آخر
تمدنهای کهن و باستانی همیشه از جاذبیت زیادی برخوردار هستند. اما در میان تمام مردمانی که در گذشته روی این کره خاکی زیست کردهاند، اینکاها در آمریکای جنوبی را میتوان اسرارآمیزترین، جذابترین و مرموزترین تمدن به حساب آورد.
در این مقاله به معرفی تمدن اینکاها پرداختیم. در صورتی که همچنان در این رابطه سوال یا ابهامی دارید حتما در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا در اولین فرصت، پاسخگوی شما عزیزان باشیم.