مهمترین مهارت های تصمیم گیری کدامند؟
تصمیم گیری یکی از مهمترین مهارت‌هایی است که باید داشته باشید. شما هر روز در زمینه‌های مختلف، از زندگی شخصی گرفته تا شغلی، در حال انتخاب و تصمیم گرفتن هستید و به همین دلیل آشنایی با مهارت تصمیم گیری نقش مهمی در رشد و توسعه فردی و کسب موفقیت‌های شغلی دارد.
در این مقاله از ایده آل مگ در مورد اینکه مهارت تصمیم گیری چیست، انواع مهارت های تصمیم گیری و همچنین مزایا و نحوه بهبود آن‌ها صحبت خواهیم کرد. تا انتهای این مطلب همراه ما بمانید.
مهارت تصمیم گیری چیست؟
مهارت تصمیم گیری توانایی شما را در انتخاب بین دو یا چند گزینه نشان می‌دهد. برای تصمیم گیری، به عنوان یک نوع مهارت حل مسئله، سه روش اصلی وجود دارد: استفاده از بینش، استدلال یا ترکیبی از هر دو.
بینش
بینش، پاسخ پیش فرض شما نسبت به یک مسئله یا احساس درونی‌تان به یک مشکل یا گرفتن تصمیم است. این واکنش اولیه از ترکیب چیزهایی که آموخته‌اید، تجربیاتی که داشته‌اید و نظراتی که دارید ناشی می‌شود؛ بنابراین، بینش افراد با هم متفاوت است.
استدلال
استدلال در داده‌ها و اطلاعات ریشه دارد. شما زمانی که از داده‌های موجود استفاده می‌کنید و به جای واکنش غریزی فقط بر اساس واقعیتها و اعداد و ارقام تصمیم می‌گیرید، در حال استدلال کردن هستید.
بینش و استدلال
غالبا بینش و استدلال، هر دو، در تصمیم گیری نقش دارند. استفاده همزمان از هر دو روش باعث می‌شود تصمیمات منطقی و درستی بگیرید.
با توجه به اینکه ما همیشه در حال تصمیم گیری هستیم، معمولا موقع تصمیم گیری به این فکر نمی‌کنیم که باید از کدام روش استفاده کنیم؛ بلکه به طور طبیعی از ترکیب هر دو استفاده می‌کنیم.
علاوه بر بینش و استدلال، برای تصمیم گیری به مهارت‌های دیگری هم نیاز است. اگر مهارت تصمیم گیری دارید، می‌توان گفت که از سایر مهارت‌های مورد نیاز برای یک انتخاب منطقی هم برخوردارید.
انواع مهارت های تصمیم گیری
تصمیم گیری یک مهارت بسیار مهم است که باید برای انجام صحیح آن مهارت‌های متنوع دیگری را بیاموزید. یادگیری این مهارت‌ها زمینه را برای موفقیت و پیشرفت فراهم می‌کند. در ادامه، به مهمترین مهارت‌هایی که برای تصمیم گیری به آن‌ها نیاز دارید، نگاهی می‌اندازیم.
حل مسئله
همان‌طور که ذکر شد، تصمیم گیری به معنی انتخاب بهترین گزینه است؛ بنابراین، می‌توان گفت که یک نوع حل مشکل محسوب می‌شود و به همین دلیل قطعا آشنایی با مهارت‌های حل مسئله یک دارایی ارزشمند است.
اگر با یک ذهنیت منطقی و با این طرز فکر که مشکلی برای حل کردن وجود دارد شروع به تصمیم گیری کنید، احتمال اینکه راه حل‌های مناسبی پیدا کنید و تصمیم بهتری بگیرید، بیشتر می‌شود.
شما می‌توانید از مهارت‌های حل مسئله برای تصمیم گیری‌های حیاتی استفاده کنید. برخورداری از این مهارت امکان تصمیم گیری سریع و موثر را برای شما فراهم می‌کند؛ پس باید تحقیق کنید و به جزئیات توجه زیادی داشته باشید تا حقایق را با موقعیتی که به آن می‌پردازید، مطابقت دهید.
رهبری
وقتی قرار است یک تصمیم گروهی گرفته شود، یک نفر باید مسئولیت را بر عهده بگیرید و از اجرا شدن تصمیمات اطمینان حاصل کند. در این شرایط، برخورداری از مهارت‌های رهبری اهمیت زیادی دارد. رهبری به عنوان سازماندهی چند کارمند در یک شرکت یا سازمان تعریف می‌شود که اگر به خوبی انجام شود می‌تواند در مورد یک تصمیم خاص اجماع ایجاد کند.
سعی کنید برای ایجاد یک رابطه قوی با همکاران خود زمان بگذارید تا بتوانید آن‌ها را بشناسید و امکان راحت صحبت کردن را برای آن‌ها فراهم کنید. هر چقدر در انجام کار موفق‌تر باشید، احتمال اینکه با تیم خود کار منسجم‌تری انجام دهید و انتخاب‌های مناسب‌تر و سازنده‌تری داشته باشید، بیشتر می‌شود.
استدلال
این مهارت برای مراحل میانی فرآیند تصمیم گیری مهم است. اینکه بتوانید اطلاعات، گزینه‌ها و تصمیمات خود را به طور کامل ارزیابی و تجزیه و تحلیل کنید و به جای احساسات به واقعیتها و آمار متکی باشید، باعث قوی‌تر شدن تصمیمات شما می‌شود.
بینش
بینش یعنی تصمیم گیری و اعتماد به غرایز. غرایز شما از تجربیاتی که در گذشته شاهد آن بوده‌اید و ارزش‌های اصلی که هر روز شما را به سمت خود هدایت می‌کنند، ناشی می‌شود. مجموع تجربیات و درس‌هایی که از آن‌ها آموخته‌اید، در تصمیم گیری شما نقش دارد.
شما باید غرایز خود را با اقداماتی که می‌توانید انجام دهید، مرتبط کنید تا ببینید که آیا تصمیم شما منطقی و قابل اجرا است یا خیر.
کار گروهی
همیشه نمی‌توان به صورت انفرادی تصمیم گیری کرد. در بعضی موارد لازم است که برای اتخاذ یک تصمیم درست با همکاران خود همکاری کنید. به عنوان مثال، ممکن است مجبور شوید با مدیر بازاریابی خود در مورد بهترین روش رفتار با مشتری و بهبود نتایج کمپین بازاریابی سه ماهه گذشته همکاری داشته باشید.
شما باید با استفاده از مهارت‌های سازش و همکاری بهترین تصمیم بگیرید. حتی زمانی که به تنهایی تصمیم گیری می‌کنید، توجه به نظرات دوستان یا همکاران می‌تواند به شما در کسب بهترین نتیجه کمک کند.
هوش هیجانی
هوش هیجانی یا EQ به معنی توانایی مشاهده و درک احساسات خودتان و اطرافیانتان است. وقتی قادر باشید احساسات خود و دیگران را در نظر بگیرید، به تصمیم‌گیرنده قوی‌تری تبدیل می‌شوید. این مهارت به شما در ایجاد تعادل بین حقایق، آمار و احساسات کمک می‌کند و باعث می‌شود راحت‌تر به یک تصمیم خوب برسید.
خلاقیت
هر چقدر در حل مسئله خلاق‌تر باشید، گزینه‌ها و نتایج بالقوه بهتری در پیش روی شما قرار می‌گیرد و راه حل‌های خلاقانه‌تری برای اجرای تصمیم خود خواهید داشت.
برای ارائه راه حل‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت باید کارمندان قابل اعتمادی در سازمان خود داشته باشید تا به تبادل ایده بپردازند. برگزاری جلسات هفتگی طوفان فکری می‌تواند خلاقیت کارمندان را به حداکثر برساند.
برای برگزاری این جلسات باید محیط مناسبی را برای جمع شدن همه افراد تیم فراهم کنید و بعد از مطرح کردن مشکل مورد نظر از آن‌ها بخواهید هر ایده‌ای که به ذهنشان می‌رسد، مطرح کنند. هیچ کس نباید ایده دیگران را مسخره یا تشویق کند. ممکن است ایده‌ای که در ابتدا احمقانه به نظر می‌رسد، با کمی تغییر به یک راه حل خلاقانه تبدیل شود.
مدیریت زمان
تصمیم گیری به موقع به معنی اتخاذ تصمیمات سریع و عجولانه نیست. برای اینکه تمامی مراحل تصمیم گیری را به درستی انجام دهید، باید با مدیریت زمان آشنا باشید. مدت زمانی را که برای تصمیم گیری در اختیار دارید، برآورد کنید و با توجه به آن به هر کدام از مراحل تصمیم گیری مدت زمان مشخصی اختصاص دهید.
سازماندهی کردن
آشنایی با این مهارت در تصمیم گیری نهایی شما نقش دارد. سازماندهی می‌تواند به شما در مرتب نگه داشتن تمام اطلاعات گذشته، گزینه‌ها و سایر ابزارها کمک کند.
مزایای مهارت های تصمیم گیری
مهمترین مزایای تصمیم گیری درست به شرح زیر است:
بهبود کیفیت تصمیمات
آشنایی با مهارت تصمیم گیری به شما کمک می‌کند که در زمان مناسب تصمیمات درستی بگیرید. معمولا در یک سازمان افراد زیادی درگیر تصمیم گیری هستند و هر فرد دیدگاه خود را در مورد یک موقعیت خاص بیان می‌کند.
این افراد جنبه‌های مختلف همه گزینه‌های موجود برای حل یک مشکل یا رسیدن به یک هدف خاص را به دقت تجزیه و تحلیل کرده و بهترین آن‌ها را انتخاب می‌کنند. این کار کیفیت تصمیم گیری را بهبود می‌دهد و دستیابی به اهداف را راحت‌تر می‌کند.
ارائه جایگزین‌های بیشتر
شرکت‌ها می‌توانند از طریق تصمیم گیری گروهی جایگزین‌های مختلفی برای یک موقعیت خاص به دست آورند؛ چون تک تک افراد می‌توانند نگاه متفاوتی به یک مشکل خاص داشته باشد.
افراد دیدگاه‌ها و ایده‌های خود را در مورد مشکل یا موقعیت مورد نظر ارائه می‌دهند و به این ترتیب گزینه‌های مختلفی برای انتخاب پیش روی شما قرار می‌گیرد. همه گزینه‌ها را به دقت بررسی کرده و بهترین آن‌ها را برای رسیدن به نتیجه مطلوب انتخاب کنید.
افزایش تعهد
شرکت‌ها همیشه با احتمال بروز تضاد بین کارکنان خود مواجه هستند. از طریق تصمیم گیری گروهی، هر فرد برای به اشتراک گذاشتن نظرات و ایده‌های خود حق برابری به دست می‌آورد.
در این شرایط تصمیمات بر افراد تحمیل نمی‌شوند، بلکه تصمیم گیری با مشارکت آن‌ها انجام می‌شود. این موضوع وفاداری کارکنان را به سازمان افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که به راحتی تصمیمات گرفته شده را بپذیرند و به نقش خود متعهد بمانند.
بهبود عملکرد سازمانی
تصمیم‌گیری برای تمام افراد شاغل در یک سازمان بستر مناسبی فراهم می‌کند که ایده‌های خود را مطرح کنند؛ در نتیجه، همه کارکنان از حق مساوی برای مشارکت در مدیریت سازمان برخوردارند و به همین دلیل حس همکاری و اتحاد در بین آن‌ها ایجاد می‌شود.
افزایش مشارکت افراد
در سازمان‌ها تصمیم گیری توسط گروهی از افراد شاغل در سازمان انجام می‌شود، نه به صورت انفرادی. هر یک از افراد فعالانه در تصمیم گیری‌های سازمان شرکت می‌کنند و می‌توانند آزادانه و بدون هیچ محدودیتی ایده‌های خلاقانه خود را ارائه دهند.
همچنین، هیچ یک از آن‌ها به صورت فردی برای هیچ شکستی مورد انتقاد قرار نمی‌گیرد، بلکه کل گروه مسئولیت رسیدگی به آن بر عهده دارند. این امر باعث افزایش سطح مشارکت افراد مختلف می‌شود.
تقویت مهارت های تصمیم گیری
توجه به نکات زیر به شما در بهبود مهارت تصمیم گیری کمک می‌کند:
موقعیت را شناسایی کنید
ابتدا باید تصمیمی را که باید بگیرید به خوبی بفهمید و بدانید که باید درباره چه چیزی تصمیم گیری کنید. این مرحله بسیار مهم است؛ چون همه چیز باید با توجه آن انجام شود. قبل از اینکه کاری انجام دهید، مطمئن شوید که موقعیت را به درستی درک کرده‌اید، چیزی را که از شما خواسته شده، می‌دانید و با ابزارهایی که در اختیار دارید، آشنا هستید.
راه حل‌ها یا اقدامات بالقوه را یادداشت کنید
برای تصمیم گیری به یک سری اطلاعات نیاز دارید تا به شما در انتخاب گزینه مناسب کمک کنند. گاهی اوقات، برای کسب اطلاعات باید به جزئیات توجه کنید و در بعضی موارد هم به تحقیقات پیچیده‌تری نیاز دارید.
تمام راه حل‌های ممکن برای مشکل پیش روی خود را مستند و ثبت کرده و در طول جلسه آن‌ها را در اختیار تیم قرار دهید تا بتوانند فعالانه در این فرآیند شرکت کنند؛ همچنین برای آن‌ها یک ایمیل ارسال کنید تا یک نسخه از آن را برای خود نگه دارند.
مزایا و معایب هر گزینه را فهرست کنید
در مورد جوانب مثبت و منفی هر گزینه بحث کنید تا ببینید کدامیک از آن‌ها بهتر یا منطقی‌تر است و می‌تواند به مرحله تصمیم گیری برسد. برای انجام این کار به اندازه کافی وقت بگذارید و گزینه‌هایی را که با اهداف شما مطابقت دارند، مشخص کنید. فراموش نکنید که وقتی همه گزینه‌ها را در نظر می‌گیرید، هدف نهایی خود را در ذهن داشته باشید. به این ترتیب مطمئنا می‌توانید تصمیم درستی بگیرید.
تصمیمی را که می‌خواهید ادامه دهید، انتخاب و نتایج را اندازه‌گیری کنید
یکی از گزینه‌هایی که به ذهنتان خطور کرده یا ترکیبی از آن‌ها را انتخاب و به تصمیم خود عمل کنید. برای این کار باید اقداماتی را انجام دهید که به شما در اجرای تصمیم‌تان کمک می‌کند. این اقدامات می‌توانند گام‌های بزرگ یا کوچکی باشند که برای انجام آن‌ها باید متمرکز و مصمم باشید. در این مرحله از کمک گرفتن نترسید، به خصوص در محل کار احتمالا برای تصمیم گیری های بزرگ به کمک همکاران خود نیاز پیدا می‌کنید.
وقتی مدتی از اجرای تصمیم‌تان گذشت، تاثیرات آن را بررسی کنید. به این فکر کنید که آیا این تصمیم نتیجه‌ای را که می‌خواستید به دنبال داشته یا چندان موفقیت‌آمیز نبوده است. اختصاص زمان برای انجام این کار هم مهارت تصمیم گیری شما را بهبود می‌بخشد و هم به شما در شناخت خودتان کمک می‌کند.
کلام پایانی
تمام تصمیماتی که می‌گیرید، روی موفقیت و پیشرفت شما تاثیر مستقیم دارد. تصمیم گیری درست رسیدن به اهداف را راحت‌تر می‌کند و آینده شما را در مسیر صحیح قرار می‌دهد.
یادگیری این مهارت مهم به صبر و تلاش نیاز دارد و مستلزم آشنایی با مهارت‌های دیگری مثل توانایی حل مسئله، استدلال، رهبری، مدیریت زمان و خلاقیت است.
سوالات متداول
تصمیم گیری یک فعالیت مستمر و پویا است که امکان انتخاب بین چند گزینه را فراهم می‌کند. تصمیم گیری اشتباه روی عملکرد فرد یا سازمان تاثیر منفی می‌گذارد و دستیابی به اهداف را دشوار می‌کند.
بهبود کیفیت تصمیمات، ارائه جایگزین‌های متعدد برای حل یک مشکل، افزایش مشارکت کارکنان و بهبود تعهد و وفاداری آن‌ها نسبت به سازمان و بهبود عملکرد سازمان از مزایای آشنایی با مهارت های تصمیم گیری به شمار می‌رود.
تصمیم گیری علیرغم مفید بودن معایبی هم دارد که مهمترین آن‌ها عبارتند از:
1. هزینه‌بر است و جمع‌آوری سیستماتیک اطلاعات از افراد مختلف به سرمایه زیادی نیاز دارد.
2. برنامهریزی، سازماندهی و ایجاد هماهنگی بین افراد مختلف برای برگزاری جلسات زمان‌بر است و ممکن است انجام اقدامات مناسب را به تاخیر بیندازد.
3. اگر با همه اعضا به یک شکل رفتار نشود، ممکن است یک نفر بر کل گروه مسلط شده و نقش سایر افراد کمرنگ شود.
