PDW در آزمایش خون چیست ؟ + شمارش پلاکت های خون
PDW در آزمایش خون چیست؟ این آزمایش بخشی از آزمایشها برای بررسی وضعیت پلاکتهای خون است. شمارش پلاکت، همچنین به عنوان تعداد ترومبوسیت (PLT در آزمایش خون)، عرض توزیع پلاکت (PDW)، میانگین حجم پلاکت (MPV در آزمایش خون) نام این آزمایشها هستند.
این آزمایش که به صورت P.D.W هم نشان داده میشود، در واقع واریانس عرض پلاکتهای خون را نشان میدهد و به پزشکان میزان یکنواختی و سلامت آنها که نقش مهمی در فرایند انعقاد خون دارند را نشان میدهد.
آزمایش PDW به عنوان بخشی از آزمایش شمارش کامل خون (CBC) است. هنگامی که شما دچار خونریزیهای بدون دلیل و طولانی مدت میشوید، ممکن است مشکل از پلاکتهای خون باشد. برای تفسیر این آزمایش شما باید با علائم اختصاری آزمایش خون آشنا شوید.
اگر دوست دارید با این علامت اختصاری آزمایش خون بیشتر آشنا شوید با ایده آل مگ همراه شوید.
پلاکت چیست و چه وظایفی دارد؟
به طور کلی خون انسان از سه گروه سلولهای اصلی تشکیل شده است. همین سلولها هستند که باعث میشوند خون وظایف خود را به خوبی انجام دهد. گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید و پلاکتها این سه گروه هستند.
پلاکتها که به آنها ترومبوسیت هم گفته میشود، سلولهای بیضی شکلی هستند که قطری بین 2 تا 4 میکرومتر دارند. پلاکتها کوچکترین سلولهای موجود در خون هستند. این سلولها نقش اساسی در انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی دارند.
پلاکتها در مغز استخوان تولید میشوند. سلولهایی به نام «مگاکاریوسیت» مسئول تولید پلاکتها هستند. برای تولید پلاکتها، ابتدا یک مگاکاریوسیت افزایش حجم میدهد، سپس قطعه قطعه میشود و از هر قطعه یک پلاکت ایجاد میشود. از تقسیم هر مگاکاریوسیت حدود 1000، پلاکت ایجاد میشود.
پارامترهای مختلفی بر فرآیند تولید پلاکتها تاثیر دارند، اشکال یا نقص در هر یکی از این پارامترها میتواند باعث ایجاد اختلال خاصی شود.
پزشکان برای بررسی وضعیت تولید پلاکت در بدن از فاکتورهای مختلفی چون شمارش پلاکتهای خون (PLT در آزمایش خون)، میاگین حجم پلاکت (MPV در آزمایش خون) و توزیع عرض پلاکت (PDW) استفاده میکنند. شاخصهای پلاکتی نشانگرهای بالقوه و مفیدی برای تشخیص زودهنگام بیماری های ترومبوآمبولیک (ایجاد لخته در جریان خون) هستند.
PDW در آزمایش خون چیست ؟
PDW در آزمایش خون چیست؟ PDW در آزمایش خون مخفف Platelet distribution width یک از علائم اختصاری آزمایش خون است. این شاخص نشاندهنده مقدار تفاوت در عرض پلاکتهای خون است و در واقع تنوع اندازه ترمبوسیتها را در خون نشان میدهد. اگر مقدار PWD در آزمایش خون در حد طبیعی باشد یعنی اندازه پلاکتها تفاوت زیادی با هم ندارند؛ ولی در صورتی که این فاکتور بیشتر از حد طبیعی باشد یعنی برخی از پلاکتها خیلی کوچک یا خیلی بزرگ هستند.
اگر بخواهیم ان فاکتور خونی را از نظر ریاضی توضیح دهیم باید بگوییم که پیدیدبلیو، واریانس عرض پلاکتهای خون است؛ پس هر چه قدر مقدار این فاکتور بیشتر باشد، پلاکتها قطر متفاوتتری دارند.
به چه دلیلی آزمایش خون Platelet distribution width تجویز میشود؟
هنگام معاینه روتین بهداشتی، تعداد پلاکتها به عنوان بخشی از شمارش خون کامل (CBC) سفارش داده میشود. ممکن است در صورت بروز علائم با پلاکت کم یا یک اختلال خونریزی از جمله موارد زیر سفارش داده شود:
- کبودی غیر قابل توضیح یا آسان
- طولانی شدن خونریزی از زخم کوچک
- خونریزیهای متعدد بینی
- خونریزی در دستگاه گوارش (خون ممکن است در مدفوع وجود داشته باشد، که ممکن است سیاه تیره باشد)
- خونریزی شدید قاعدگی
- لکه های قرمز کوچک روی پوست به نام petechiae که ممکن است گاهی اوقات شبیه بثورات باشد.
- لکههای کوچک ارغوانی روی پوست به نام پورپورا که در اثر خونریزی زیر پوست ایجاد میشود.
آزمایش PDW ممکن است در صورت مشکوک بودن پلاکتها (ترومبوسیتوز) هم انجام شود. در صورت عدم عملکرد صحیح پلاکتها، این میتواند باعث لخته شدن بیش از حد یا بعضی اوقات خونریزی شود. اما ممکن است در صورت افزایش پلاکتها علامت یا علائمی نداشته باشید، بنابراین ممکن است این بیماری در صورتی که تعداد پلاکتها به عنوان بخشی از معاینه بهداشتی یا وضعیت دیگری انجام میشود، خود را نشان دهد.
تفسیر نتایج آزمایش پی دی دبلیو
برای تفسیر نتایج این آزمایش باید حتما به پزشک مراجعه کنید؛ اما در ادامه میتوانید رنج نرمال و دلایل بالا بودن این فاکتور خونی را بخوانید؛
رنج نرمال P.D.W در آزمایش خون بزرگسالان
به طور کلی مقدار طبیعی این فاکتور در آزمایش خون باید بین 10 تا 17.9 باشد. باید توجه داشت که این محدوده نرمال ممکن است در بین اقوام و نژادهای مختلف متفات باشد.
رنج نرمال PDW در کودکان
مقدار این فاکتور خونی در کودکان هم باید بین 10 تا 17.9 درصد باشد. پزشکان از PDW در کودکان برای بررسی وضعیت کمخونی و ترومبوسیتوز استفاده میکنند.
بالا بودن PDW در آزمایش خون
اگر مقدار PDW در آزمایش خون بیشتر از 17.9 باشد، تفاوت عرض پلاکتها بیشتر از حد طبیعی است. این موضوع میتواند هشداری برای یکی از بیماریهای زیر باشد؛
- ترمبوسیتوز (افزایش غیرعادی مقدار پلاکتهای خونی)
- مشکلات پانکراس یا پانکراتیت
- افزایش ایجاد لخته در خون و سکته قلبی و مغزی
- افزایش احتمال سقط در زنان باردار
- افزایش احتمال ابتلا به سرطان معده و مثانه
- پیشبینی احتمال آسیب به شبکه بیماران دیابتی به دلیل قند خون بالا
ترومبوسیتهای غول پیکر
“پلاکت غول پیکر” اصطلاحی است که برای توصیف پلاکتهایی که به طور غیر طبیعی بزرگ هستند، یعنی به اندازه یک گلبول قرمز معمولی، به کار میرود. این موارد ممکن است در برخی از اختلالات نظیر پورپورا ترومبوسیتوپنیک ایمنی یا در اختلالات وراثت نادر مانند بیماری برنارد سوولر مشاهده شود.
با این وجود، ممکن است لازم باشد یک متخصص آزمایشگاه، از یک میکروسکوپ برای بررسی یک اسمیر خون استفاده کند تا مشخص کند که پلاکتها واقعاً غول پیکر هستند یا اینکه تجمع پلاکتها (لخته) در طول آزمایش ایجاد شده است.. اگر پلاکتها لخته شوند، پزشک دستور به تکرار آزمایش میدهد به طوری که در لوله جمعآوری خون، ماده ضد انعقاد استفاده شود.
PDW پایین در آزمایش خون چیست؟
PDW در آزمایش خون اگر پایینتر از 10 باشد، مشکلی وجود ندارد؛ اما چون این فاکتور در کنار دو فاکتور PLT و MPV تفسیر میشود، بهتر است برای اطمینان از سلامتی خون، نتایج آزمایش خون را به پزشک متخصص نشان دهید.
روش نرمال کردن PDW
برای نرمال کردن مقدار این فاکتور خونی ابتدا باید دلیل افزایش آن توسط پزشک بررسی شود. با رفع دلیل اصلی، مقدار توزیع عرض پلاکتها دوباره به حالت طبیعی برمیگردد.
این موضوع نشان میدهد که یک راهکار ساده و عمومی برای نرمال کردن P.D.W وجود ندارد؛ به عنوان مثال اگر بالا رفتن این فاکتور خونی به دلیل کمبود ویتامین B12 باشد، با مصرف مکملها مشکل حل میشود و اگر مشکل کبدی یا کلیوی باعث آن باشد. ابتدا باید وضعیت این اندامها به حالت عادی برگردد.
بالا بودن PDW در بارداری
به طور طبیعی این شاخص خونی در دوران بارداری افزایش پیدا میکند؛ اما بالا رفتن آن بیش از حد نرمال PDW در دوران بارداری، میتواند نشاندهنده احتمال ابتلا به پرهاکلمپسی و دیابت بارداری است. پرهالکلمپسی شرایطی است که در آن فشار مادر بارداری افزایش پیدا میکند که میتواند برای مادر و جنین خطرناک باشد. باید گفت که این شاخص خونی در بارداری هم در کنار سایر فاکتورهای بررسی پلاکت تفسیر میشود.
مقدار نرمال PDW در دوران بارداری
مقدار نرمال P.D.W در آزمایش خون دوران بارداری باید بین 9.42 تا 19.12 درصد باشد. اگر این فاکتور خونی در دوران بارداری بیش از حد نرمال باشد احتمال ایجاد پرهالکلمپسی بالا میرود.
تفسیر آزمایش PDW در دوران بارداری
برای تفسیر دقیق آزمایش پی دی دبلیو در دوران بارداری باید از مقدار پلاکت خون و MPV (حجم متوسط پلاکت) هم استفاده کرد. در جدول زیر میتوانید مقدار نرمال هر یک از این فاکتورها و تغییر آنها در پرهالکلمپسی و دیابت بارداری را ببینید.
نوع آزمایش خون | مقدار نرمال در دوران بارداری | مقدار غیر طبیعی در پرهاکلمپسی | مقدار غیر طبیعی در دیابت باردای |
---|---|---|---|
Platelet | 76650 تا 347530 | 135700 تا 248300 | 190900 تا 325100 |
MPV (فمولیتر) | 7.2 تا 9.4 | 10.75 تا 13.15 | 10.02 تا 13.82 |
PDW (درصد) | 9.42 تا 19.12 | 12.43 تا 17.83 | 11.19 تا 15.3 |
متوسط حجم و عرض توزیع پلاکت
متوسط حجم پلاکت (MPV) و عرض توزیع پلاکت (PDW) محاسباتی است که توسط آنالایزر خون خودکار انجام میشوند. این محاسبات میتواند در مورد پلاکتهای شما و علت تعداد زیاد یا پایین پلاکت، به پزشک معالج شما اطلاعات زیادی بدهد.
پلاکتهای بزرگتر معمولا پلاکتهای جوانی هستند که زودتر از حد طبیعی از مغز استخوان آزاد شدهاند؛ در حالی که پلاکتهای کوچکتر ممکن است مسنتر و برای چند روز در جریان خون گردش کرده باشند.
MPV اندازه متوسط پلاکتهای شما را نشان میدهد. مقدار MPV بالا و تعداد پلاکت پایین نشان میدهد که مغز استخوان شما در حال تولید پلاکتها و رها کردن سریع آنها در جریان خون است. MPV بالا با نرخ بقای کم در برخی سرطانها دیده میشود.
در مقابل، MPV کم نشان میدهد که پلاکتها از متوسط کوچکتر و پیرتر هستند. MPV کم با بیماری التهابی روده، شیمیدرمانی و کمخونی آپلاستیک در ارتباط است.
PDW نشاندهنده میزان تغییرات در اندازه پلاکتها است؛ در واقع این فاکتور خونی واریانس عرض پلاکتهای خون شما را اندازه میگیرد. PDW طبیعی وضعیتی است که اکثر پلاکتها اندازه مشابه دارند؛ در حالی که PDW زیاد بدان معنی است که اندازه پلاکت بسیار متفاوت است. سرنخی که وجود پلاکت را فعال میکند و با بیماریهای عروقی و برخی سرطان ها همراه است.
معمولا پزشکان با مشاهده نتایج غیر طبیعی آزمایشهای مکمل و اضافه را تجویز میکنند. در شرایط خاص، پلاکتها ممکن است با هم جمع شوند و به طور کاذب از نظر تعداد کم و یا اندازه بزرگتر به نظر برسند. در چنین شرایطس ممکن است یک اسمیر خون برای بررسی پلاکتها تجویز شود. در آزمایش اسمیر پلاکتهای خون به طور مستقیم با استفاده از میکروسکوپ بررسی میشوند.
آزمایشهای مکمل PDW
اگر علت نتیجه غیر طبیعی بودن پی دی دبلیو مشخص نشود، پزشک ممکن است دستور به انجام آزمایشهای دیگری دهد. بسته به علتی که پزشک به آن شک کرده است و نتایج حاصل از بررسی CBC و بررسی اسمیر خون، آزمایشات پیگیری مختلفی انجام میشود؛ به عنوان مثال:
- CRP (تست ترجیحی) یا ESR برای تشخیص التهاب
- آزمایش آنتیبادیهایی که پلاکتها را هدف قرار میدهند. به عنوان مثال آنتی بادی HIT (وجود بیماریهای خودایمنی)
- آزمایش برای بیماریهای عفونی، از جمله باکتریها و ویروسها
- آزمایش اختلالات خونریزی مانند نقص در PT ، PTT ، فیبرینوژن (پروتئینهای مسئول ایجاد لخته)
- آزمایش نارسایی کلیه
- مطالعات آهن یا میزان ویتامین B12 و فولات
- آزمایشات مربوط به بیماری کبد
- در موارد غیر قابل توضیح و جدی، آسپیراسیون مغز استخوان و بیوپسی (احتمال وجود سرطان)
کسر پلاکت نابالغ ( IPF )
IPF درصد پلاکتهای نابالغ (که به آن پلاکتهای رتیکولار هم گفته میشود) در گردش خون است. این فاکتور خونی هم برای ارزیابی وضعیت پلاکتها استفاده میشود.
پلاکتها در مغز استخوان تولید میشوند و به طور معمول تا زمانی که بالغ نشوند، وارد جریان خون نمیشوند. هنگامی که تعداد پلاکت شما کم است (ترومبوسیتوپنی)، مغز استخوان برای تولید سریعتر پلاکتها تحریک میشود. وقتی نیاز خیلی زیاد باشد پلاکتهای نابالغ که معمولا اندازه بزرگی دارند هم وارد جریان خون میشوند.
از نتایج حاصل از IPF و شمارش تعداد پلاکتهای خون برای نظارت بر موفقیت عمل پیوند استخوان استفاده میشود. IPF بالاتر از حد طبیعی در ترومبوسیتوپنی (کمبود پلاکتهای خون) ناشی از بیماریهای خودایمنی اتفاق میافتد.
دلایل ایجاد نتایج کاذب در آزمایش PDW
برخی از شرایط وجود دارند که میتوانند باعث ایجاد نتایج کاذب و غیر واقعی PDW در آزمایش خون شوند. یکی از مهمترین این شرایط تزریق خون قبل از انجام آزمایش است.
در این شرایط PWD تعیین شده در واقع واریانس قطر پلاکتهای شما و خونی است که دریافت کردهاید. پس باید این آزمایش قبل از تزریق خون انجام شود.
در شرایط نادری هم آمادهسازی نادرست نمونه خون توسط آزمایشگاه و ایجاد لخته در آن، باعث میشود که PWD بالاتر از حد طبیعی ثبت شود.
سایر دانستنیهای پلاکت
برخی از شرایط محیطی و سلامتی باعث میشوند که پلاکتها در طحالجمع شوند؛ با این حال این افراد هیچ علامت بیماری را از خون نشان نمیدهند.
زندگی در ارتفاعات، ورزش شدید، بدون در نظر گرفتن ریکاوری و زایمانهای با فاصله کم ممکن است باعث افزایش تعداد پلاکتها شوند. داروهایی که ممکن است باعث افزایش تعداد پلاکتها شود شامل قرصهای استروژن و ضدبارداری هستند.
کاهش پلاکتی خفیف ممکن است در زنان قبل از قاعدگی دیده شود. بین 7 تا 12 درصد از زنان باردار ممکن است، مقدار پلاکت کمتر از حد طبیعی داشته باشند.
اختلالات ارثی ناشی از نقایص ژنتیکی در پلاکتها عبارتند از ترومبواستنی Glanzmann ، بیماری برنارد-سولر، سندرم چدیاک-هیگاشی، سندرم ویسکوت-آلدریچ، سندرم مای-هگلین و سندرم داون. با این وجود، بروز این ناهنجاریهای ژنتیکی نسبتا نادر است.
آزمایشهای دیگر برای بررسی پلاکتها؛ PLT
پلاکتها که ترومبوسیتها هم نامیده میشوند، بخشی از سلولهای خون هستند که برای لخته شدن طبیعی آن، ضروری هستند. آنها از سلولهای بسیار بزرگی به نام مگاکاریوسیتها در مغز استخوان به وجود میآیند و در جریان خون آزاد میشوند.
شمارش پلاکتها، آزمایشی است که تعداد پلاکتها را در نمونه خون شما تعیین میکند. وقتی صدمهای به رگ خونی یا بافت وارد و خونریزی شروع شود، پلاکتها با سه روش زیر جلوی خونریزی را میگیرند:
- در محل آسیبدیدگی جمع میشوند.
- به پلاکتهای دیگر متصل میشوند.
- ترکیبات شیمیایی را که تحریک تجمع پلاکتهای دیگر است، آزاد میکنند.
این مراحل منجر به تشکیل پلاک در محل آسیب در فرایندی به نام هموستاز اولیه میشود. در همان زمان، پلاکتهای فعال شده از انعقاد پشتیبانی میکنند: یک سری از مراحل که شامل فعال شدن متوالی پروتئینهایی به نام فاکتورهای لخته میشود.
این فرایند هموستاز ثانویه منجر به تشکیل رشتههای فیبرین میشود که از طریق پلاگین پلاکت شل بوجود میآیند و یک شبکه فیبرین تشکیل میدهند و فشرده میشوند تا یک لخته پایدار تشکیل شود که تا زمان بهبودی زخم، آسیب نبیند. وقتی دیگر نیازی به لخته نباشد، فاکتورهای دیگر لخته را شکسته و آن را از بین میبرند.
هر یک از مراحل فرایند لخته شدن، باید وجود داشته باشند تا در زمان مناسب فعال شوند و برای لخته شدن، عملکرد مناسبی داشته باشند. اگر تعداد کافی پلاکت، وجود نداشته باشد یا پلاکتها به طور عادی کار نکنند، ممکن است لخته پایدار تشکیل نشود خونریزی دوباره یا زیاد ایجاد شود.
پلاکتها حدود 8 تا 10 روز در گردش خون زنده میمانند؛ بنابراین مغز استخوان باید بطور مداوم پلاکتهای جدیدی تولید کند تا جایگزین پلاکتی که تخریب میشود؛ شوند.
نتیجه آزمایش شمارش پلاکتهای خون (PLT) چه چیزی را نشان میدهد؟
شمارش پلاکت باید در چارچوب سایر آزمایشاتی که انجام دادهاید مثلا CBC و سایر عوامل مانند سابقه پزشکی شما تفسیر شوند. تعداد پلاکتهای کم یا زیاد ممکن است دارای اهمیت پزشکی باشند. به طور کلی، این مورد در شرایطی است که نتیجه فقط کمی پایینتر یا بالاتر از مرجع (عادی) باشد.
پزشک شما ممکن است آزمایش را تکرار کند و ممکن است به نتایج حاصل از شمارش پلاکتهای قبلی نگاه کند. از طرف دیگر، نتیجهای در خارج از محدوده مرجع ممکن است نشاندهنده یک مشکل باشد و تحقیقات بیشتری را بخواهد. پزشک مراقبتهای بهداشتی شما مشخص خواهد کرد که آیا نتیجهای که در خارج از محدوده مرجع قرار بگیرد به معنای چیزی قابل توجه برای شما است یا خیر.
شمارش پلاکت کم، به نام ترومبوسیتوپنی، همراه با علائم و نشانههای خاص دیگر، ممکن است در اثر تعدادی از شرایط و عوامل ایجاد شود. علل به طور معمول در یکی از دو دسته کلی قرار میگیرند:
- اختلالی که در آنها مغز استخوان نمیتواند پلاکتهای کافی تولید کند.
- شرایطی که پلاکتها بیش از حالت عادی از بین میروند (مصرف میشوند) یا سریعتر و قبل از بالغ شدن از مغز استخوان خارج میشوند.
هنگامی که تعداد پلاکت زیر 50000 باشد، در صورت قطع یا کبود شدن، خونریزی جدیتر است. اگر تعداد پلاکتها کمتر از 10000 تا 20،000 در هر میکرولیتر باشد، خونریزی خود به خود ممکن است رخ دهد که یک خطر تهدید کننده زندگی محسوب است. اگر تعداد پلاکت بسیار کمی داشته باشید، ممکن است پلاکت از طریق انتقال خون به شما داده شود.
نمونههایی از شرایط و عوامل ایجاد کننده تعداد پلاکت پایین
تعداد کم پلاکتها میتواند به دلیل یکی از موارد زیر ایجاد شود:
- ترومبوسیتوپنی ایدیوپاتیک (ITP) ، که به عنوان پورپورا ترومبوسیتوپنیک ایمنی هم شناخته میشود که نتیجه تولید آنتیبادی در برابر پلاکتها است. (حمله سیستم ایمنی به پلاکتها و از بین بردن آنها)
- عفونتهای ویروسی مانند مونونوکلئوز، هپاتیت، ایدز یا سرخک
- استفاده از برخی داروهای خاص، مانند آسپرین و ایبوپروفن، برخی آنتیبیوتیکها (از جمله داروهای حاوی سولفا) ، کلشیسین و ایندومتاسین، داروهای مسدود کننده H2، هیدرالازین، ایزونیازید، کینیدین، دیورتیکهای دیازیدیاز تیازید و تولبوتامید.
- درمان با هپارین
- لوسمی، لنفوم یا سرطان دیگری که به مغز استخوان گسترش یافته است (متاستاز شده). افراد مبتلا به سرطان به دلیل کاهش قابل توجه پلاکتها، خونریزی بیش از حد را تجربه میکنند. با افزایش تعداد سلولهای سرطانی در مغز استخوان، سلولهای طبیعی مغز استخوان کم و در نتیجه سلولهای تولیدکننده پلاکت کمتر میشوند.( برای تشخیص این بیماری از اندازه گیری Lymph در آزمایش خون استفاده می شود.)
- کم خونی آپلاستیک (شرایطی که تولید کلیه سلولهای خونی به میزان قابل توجهی کاهش مییابد)
- سپسیس به ویژه سپسیس ناشی از یک عفونت باکتریایی گرم منفی
- سیروز کبدی
- اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس، جایی که سیستم ایمنی بدن آنتیبادیهایی را تولید میکند که به اندامها یا بافتها حمله میکنند و باعث تخریب پلاکتها میشوند.
- شیمیدرمانی یا پرتودرمانی، که ممکن است بر توانایی مغز استخوان در تولید پلاکتها تاثیر بگذارد
- پلاکت ها ممکن است به سرعت در شرایط جدی از جمله انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC) ، پورپورا ترومبوسیتوپنیک (TTP) و سندرم اورمیک همولیتیک (HUS) از بین بروند.
- آسیب مغز استخوان ناشی از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی، مانند برخی از سموم دفع آفات یا بنزن
- نوشیدن زیاد الکل
- تعدادی از سندرمهای مادرزادی (ژنتیکی) که منجر به کاهش تعداد پلاکتها میشود.
ترومبوسیتوز؛ افزایش مقدار ترومبوسیتها
تعداد زیاد پلاکتها در خون به عنوان ترومبوسیتوز شناخته شود. در این شرایط مغز استخوان بیش از حالت طبیعی پلاکت وارد جریان خون میکند.
این معمولاً نتیجه یک وضعیت موجود است (که به آن ترومبوسیتوز ثانویه یا واکنشی هم گفته میشود) مانند:
- سرطان: شایعترین آن سرطان ریه، سرطان دستگاه گوارش، سرطان تخمدان، سرطان پستان یا لنفوم
- کمخونی: به ویژه، کمخونی فقر آهن و کم خونی همولیتیک
- شرایط التهابی: مانند بیماری التهابی روده (IBD) یا آرتریت روماتوئید
- بیماریهای عفونی: مانند سل
- برداشتن طحال
- استفاده از قرصهای ضد بارداری (ضد بارداری خوراکی)
افزایش موقت تعداد ترومبوسیتها
برخی شرایط ممکن است باعث افزایش موقت تعداد پلاکتها شود. اینها شامل موارد زیر است:
- شرایط بهبودی بعد از یک خونریزی زیاد به دلیل جراحی یا جراحت
- بعد از فعالیت بدنی یا ورزش
- بهبودی بعد از ترک الکل
- کمبود ویتامین B12 و کمبود فولات
به ندرت، ترومبوسیتوز ناشی از اختلال در مغز استخوان است. نمونه ای از آن ترومبوسیتمی است که به آن ترومبوسیتمی اولیه یا اساسی هم گفته میشود. ترومبوسیتمی یک اختلال نادر میلوپرولیفراتیو است که در آن مغز استخوان تعداد بسیار زیادی پلاکت را تولید میکند. اغلب علائم و نشانههایی وجود ندارد و هنگام آزمایش برای معاینه بهداشتی یا به دلایل دیگر، این بیماری کشف میشود.
افرادی که به این بیماری مبتلا هستند ممکن است به دلیل تعداد بیش از حد پلاکتها در معرض لخته شدن بیش از حد (ترومبوز) باشند؛ اما ممکن است در اثر عملکرد پلاکتها به طور عادی دچار خونریزی شوند. این اختلال اغلب با جهش در ژن به نام JAK2 همراه است.
در صورتی که پزشک بهداشتی گمان کند شما این اختلال را دارید، آزمایش این جهش باید انجام شود. بیش از نیمی از مبتلایان به ترومبوسیتمی جهش JAK2 را دارند. افرادی که دارای اختلال میلوپرولیفراتیو یا میلوئدیپلاستیک دیگری هستند، مانند لوسمی میلوئید مزمن، پلی سیتمیورا یا زیرگروههای خاصی از سندرم میلوسیپلاسمی، ممکن است مقدار پلاکتهای خون آنها بالاتر از حد طبیعی باشد.
راه های افزایش تعداد پلاکت ها
به طور کلی، هیچ تغییری در شیوه زندگی وجود ندارد که بتوانید تعداد پلاکتها را افزایش دهید. درمان تعداد پلاکت کم خون معمولا شامل رسیدگی به شرایط اساسی که باعث ایجاد آن میشود. اگر کمبود شما خفیف باشد، شاید نیازی به درمان نداشته باشید.
اگر این کمبود به دلیل دارویی ایجاد شده باشد، پزشک شما ممکن است درمان دارویی شما را به یک داروی دیگر تغییر دهد. اگر به دلیل اختلال خود ایمنی باشد، پزشک معالج شما ممکن است دارویی را برای به سرکوب سیستم ایمنی بدن تجویز کند.
در افرادی که تعداد پلاکتها به طور قابل توجهی کاهش یافتهاند و در معرض خونریزی بیش از حد هستند و برای تعیین علت اصلی باید مورد ارزیابی قرار گیرند و ممکن است نیاز به انتقال پلاکت هم داشته باشند.
سخن پایانی
پلاکتها از سلولهای خونی مهم بدن هستند. اشکال در تولید و وجود پلاکتهای غیرطبیعی میتواند باعث مشکلات انعقاد خون و خونریزیهای شدید شود.
پزشکان معالج با توجه به نتایج آزمایشهای بررسی این سلولهای خونی، دارو و درمانهایی را برای رفع این مشکل تجویز میکنند.
اگر سوالی در مورد PDW در آزمایش خون دارید، از ایده آل مگ بپرسید.
سوالات متداول درباره آزمایش PDW
PDW در آزمایش خون مخفف Platelet distribution width است. این شاخص نشاندهنده مقدار تفاوت در عرض پلاکتهای خون است و در واقع تنوع اندازه این سلولهای خونی را نشان میدهد. اگر مقدار PWD در آزمایش خون در حد طبیعی باشد؛ یعنی اندازه پلاکتها تفاوت زیادی با هم ندارند؛ ولی در صورتی که این فاکتور بیشتر از حد طبیعی باشد؛ یعنی برخی از پلاکتها خیلی کوچک یا خیلی بزرگ هستند.
مقدار طبیعی این فاکتور در آزمایش خون باید بین 10 تا 17.9 باشد.
وقتی که این فاکتور خونی افزایش پیدا میکند، احتمال سکتههای قلبی و مغزی و سقط جنین در زنان باردار هم بالا میرود. سرطان معده و مثانه هم میتواند باعث افزایش PDW شود.
اگر مقدار این فاکتور خونی بیش از 17.9 باشد؛ یعنی پلاکتهای خون با هم تفاوت زیادی دارند و بعضی از پلاکتهای بزرگ و برخی دیگر کوچکتر از حد طبیعی هستند. این موضوع میتواند باعث ایجاد مشکلاتی در روند انعقاد خون شود.