آیا میزان آب مورد نیاز درخت چنار بسیار زیاد است؟

درخت چنار به دلیل قیمت پایین و نگهداری آسان، در بازار ایران فروش خوبی دارد. این درخت سایه‌ای خنک دارد و از چوب آن در صنایع مختلف استفاده می‌شود. میزان آب مورد نیاز درخت چنار، یکی از فاکتورهای مهمی است که باید هنگام انتخاب آن برای کشت در باغ‌ها یا معابر در نظر گرفته شود.

در این مقاله از ایده آل مگ هر آن‌چه شما باید درباره درخت چنار و نیاز آبی آن بدانید، گردآوری شده است.

با ویژگی‌های درخت چنار آشنا شوید

درخت چنار با برگ‌های پهن و ارتفاع 30 تا 50 متری، یکی از درختان بومی نیمکره شمالی است. برگ‌های این درخت در فصل پاییز می‌ریزد. این درخت گونه‌های مختلفی دارد و چنار خاوری یکی از انواع درخت چنار در ایران است. اگر شرایط خوبی برای این درخت آماده شود، طول عمر و رشد زیادی خواهد داشت.

ظاهر درخت چنار استوانه‌ای شکل بوده و در اثر گذشت زمان، تنه آن، تنومندتر می‌شود. این درخت به دلیل داشتن شاخ و برگ زیادی،سایه بزرگی دراد. از این‌رو در بسیاری از معابر و خیابان‌ها از آن استفاده می‌شود. چنار را می‌توانید از راه قلمه زدن و  بذر تکثیر کنید و در منزل خود از آن نگهداری کنید.

میزان آب مورد نیاز درخت چنار  در سال‌های اولیه عمر آن، بسیار زیاد است. این درخت در این دوره باید به طور مرتب آبیاری شود. با افزایش سن درخت، نیاز آبی نیز کمتر می‌شود. با رشد ریشه‌های درخت و بالغ شدن آن، چنار به کم‌آبی مقاوم می‌شود.

روش‌های تکثیر درخت چنار

درخت چنار با اینکه گونه‌های مختلفی دارد، اما روش تکثیر آنها یکسان است. همانطور که اشاره کردیم، این درخت به دو روش بذر و قلمه زدن تکثیر می‌شود. به نحوه ازدیاد چنار از این دو روش توجه کنید:

روش قلمه زدن چنار

قلمه زدن درخت به این صورت است که شما باید در فصل زمستان یک شاخه 30 سانتی‌متری از درخت جدا و آن را به مدت 30 روز در حالت افقی نگهداری کنید. دقت کنید که برش انتهایی شاخه باید به صورت مورب باشد.

بعد از این مدت، قلمه‌ها را چند ساعت در آب قرار دهید تا رطوبت کافی جذب کنند و برای کاشت در خاک آماده شوند.

بعد از جذب رطوبت مورد نیاز، قلمه‌ها را با فاصله‌های 15 تا 20 سانتی‌متری در خاک پیت ماس و ماسه بکارید.

در آخر هم روی قلمه‌ها ماسه بریزید. باید طوری قلمه‌ها را در خاک بگذارید که یک سوم آنها در خاک قرار گیرند. آبیاری منظم و زهکشی خاک، موجب رشد خوب و طبیعی نهال می‌شود. دو فصل بهار و تابستان بهترین زمان کاشت نهال درخت چنار است.

کاشت چنار به روش بذر

بذرهای درخت چنار را بعد از چیدن به مدت دو ماه در یخچال نگهداری کنید تا جوانه بزنند. این بذرها که در فصل پاییز می‌رسند، نباید بعد از جوانه زدن مدت زمان زیادی بیرون از خاک بمانند و همینطور نباید بعد از کاشت بذر به مدت یک سال آنها را جابجا کرد.

در روش کاشت بذر سرعت رشد گیاه نسبت به قلمه زدن، کمتر بوده ولی ریشه‌زایی در این نحوه تکثیر عمیق‌تر و گسترده‌تر است.

شرایط مورد نیاز برای نگهداری چنار

در مورد میزان آب مورد نیاز درخت چنار باید بگوییم که این درخت دوستدار رطوبت است به طوری که باید آن را به صورت هفتگی آبیاری کنید. در فصل‌های گرم سال هم باید فواصل آبیاری را کمتر کرده تا درخت رشد مناسبی داشته باشد.

با افزایش عمر درخت، ریشه نفوذ بیشتری در خاک می‌کند. درخت چنار با افزایش رشد ریشه می‌تواند آب را از اعماق زمین گرفته و در مقابل کم آبی مقاومت بیشتری داشته باشد.

این گیاه را باید در فضای باز بکارید تا بتواند از نور مستقیم خورشید استفاده کند. اگر محل کاشت درخت چنار، نور لازم را نداشته باشد، رشد خوبی هم ندارد. در این حالت تاج گیاه به شکل کوچک و ضعیفی رشد می‌کند.

بعضی از گونه‌های چنار تا دمای زیر 40 درجه هم زنده می‌مانند ولی نوع شهری آن تا منفی 23 درجه سرما را تحمل می‌کند.

این درختان در سرما و رطوبت رشد بهتری داشته و تا اندازه ای گرما را هم تحمل می‌کنند. ولی به طور کلی دمای بالا و آفتاب سوزان باعث از بین رفتن این گیاه می‌شود، به طوری که این درختان در شهرهای جنوبی کشور نمی‌توانند رشد کنند.

اگر می‌خواهید در مناطق گرم کشور این درخت را بکارید باید در فصول گرم سال برای آنها یک سایه‌بان درست کنید تا از نور مستقیم خورشید در امان بماند.

این درختان در همه نوع خاکی می‌رویند اما باید خاک آنها زهکشی شده باشد. ریشه درخت چنار در خاک زهکشی شده تنفس خوبی دارد. ریشه این گیاه در عمق زیاد نفوذ کرده و در خاک‌های سنگین هم رشد قابل ملاحظه‌ای دارد. اما خاک مناسب بستر این درخت مخلوطی از خاک برگ، کود دامی و ماسه است.

از کاشتن درختان چنار  در خاک‌های آهکی و فشرده خودداری کنید، زیرا ریشه‌های درخت آسیب می‌بینند.  برای اینکه ریشه‌های درخت رشد خوبی داشته باشند باید بتوانند به راحتی در خاک تنفس کنند.

نکته قابل توجه دیگر این است که چنار در خاک‌های قلیایی حساسیت نشان داده و کناره برگ‌های آن زرد و سوخته می‌شود. بنابراین باید این را در نظر داشته باشید محل کاشت آن قلیایی نباشد.

هرس کردن درختان چنار

درختان چنار که در خیابان‌ها و معابر کاشته شده‌اند نیازی به هرس کردن ندارند. این درختان به رشد طبیعی خود ادامه داده و بلند می‌شوند. اما گیاهانی که شما در حیاط منزل خود نگهداری می‌کنید؛ برای جلوگیری از رشد بی‌رویه، باید هرس شوند. بریدن شاخه‌های خراب و ناسالم علاوه بر زیبایی درخت، موجب تقویت درخت شما می‌شود. بهترین زمان برای هرس چنار، فصل پاییز بوده که زمان استراحت آن است.

آفت‌ها و بیماری‎‌های چنار

درخت چنار هم مانند گیاهان دیگر ممکن است دچار بیماری یا آفت‌زدگی شود. این آفت‌ها عبارتند از:

پروانه مینوز یا کرم برگ

یکی از آفات درخت چنار پروانه مینوز است. این آفت که یک حشره زرد رنگ است، روی برگ‌های چنار تخم‌ریزی می‌کند. لاروهای بعد از بیرون آمدن، از برگ درخت تغذیه کرده و لکه‌های سفید رنگ از خود باقی می‌گذارند. برای از بین بردن این آفت، معمولا از سموم شیمیایی استفاده نمی‌کنند ولی در صورت لزوم می‌توانید از «کونفیدور» استفاده کنید.

سوسک چوبخوار چنار

سوسک چوبخوار یکی از مهمترین آفات چنار است که لارو آن از طوقه و ریشه درخت تغذیه می‌کند. برای جلوگیری از این آفت باید اصول آبیاری و کوددهی را رعایت کنید. علاوه بر رعایت این اصول باید از به وجود آمدن زخم روی ساقه درخت هم جلوگیری کرده تا موجب آفت زدگی آن نشود.

هرس به موقع درخت و جداکردن شاخه‌های آلوده مهمترین روش مبارزه با این سوسک است. امکان مبارزه شیمیایی و فیزیکی با این آفت وجود دارد. سم پاشی و از بین بردن لاروها از روش‌های مبارزه محسوب می‌شود.

کرم سفید ریشه چنار

ریشه و قسمت‌های سطحی چوب درخت، جزء بخش‌هایی است که این حشره از آنها تغذیه می‌کند. برگ‌های چنار بعد از تغذیه توسط این حشره، زرد رنگ شده و در برخی موارد حتی ریشه‌ها به طور کلی از بین می روند.

نابودی حشرات قبل از تخم‌گذاری، اولین قدم برای رفع این آفت است. این حشره قبل از گرم شدن هوا روی شاخه‌ها ظاهر شده ولی غیرفعال است. برای مبارزه فیزیکی با این کرم، تکان دادن شاخه‌های درخت می‌تواند موثر باشد. برای مبارزه شیمیایی هم در مرداد ماه با حشره‌کش «اتیون» چنار را آبیاری کنید.

حشره زنجرک درخت چنار

این حشره در زمستان تخم‌هایش را زیر پوست سر شاخه‌های یک ساله درخت می‌گذارد. لاروهای زنجرک در اواسط فروردین تا آخر اردیبهشت از تخم خارج می‌شوند. این حشرات در نیمه‌های اردیبهشت روی درخت ظاهر می‌شوند. ولی در تابستان از چنار مهاجرت کرده و میزبان‌های دیگری را انتخاب می‌کنند.

زنجرک‌ها برگ‌های درخت را نقطه، نقطه و رنگ پریده می‌کنند. این حشره علاوه بر از بین بردن برگ‌های درخت، با تغذیه از شیره آن، مانع رشد طبیعی درخت می‌شود.

برای مبارزه شیمیایی با این حشره می‌توانید از سموم سیستمیک استفاده کنید. با استفاده از این سم، شیره درخت چنار سمی می‌شود. زمانی که حشره از شیره درخت تغذیه می‌کند، مسموم شده و از بین می‌رود. از شته‌کش‌هایی مانند اتیون و مالاتیون هم می‌توانید برای از بین بردن این حشرات استفاده کنید.

نیاز آبی درخت چنار

درخت چنار در اوایل زندگی نیاز به آبیاری مرتب دارد. در واقع می‌توانیم بگوییم که نیاز آبی چنار در هنگامی که نهال کوچکی است، زیاد است. اما در مراحل بعدی یعنی زمانی که ریشه‌های آن بزرگ شده و در زمین نفوذ می‌کند، نیاز به آب کمتری دارد.

این ریشه‌ها که در اعماق زمین نفوذ کرده‌اند، می‌توانند از اطراف درخت رطوبت را گرفته و به درخت برساند. البته اگر خاک چنار زهکشی نشده باشد، ریشه نمی‌تواند در خاک نفوذ کرده و تنفس کند. هنگامی که رطوبت لازم به درختان چنار نرسد، بعد از مدتی از بین می‌روند.

به طور کلی با توجه به مواردی که اشاره کردیم، توصیه می‌شود که در منطقی که دچار بی آبی یا کم آبی هستند، از کاشتن درخت چنار خودداری کنید و درختانی که مقاومت آنها در برابر کم آبی بیشتر است را در منزل یا باغ خود بکارید.

محاسبه مصرف آب در آبیاری قطره ای برخی درختان کار آسانی است، زیرا آنها به آب کمی نیاز دارند. مقدار آب مورد نیاز درخت در آبیاری قطره‌ای و آبیاری قرقاب بستگی به سن، شرایط محیطی درخت، شرایط خاک و نوع درخت دارد.

خواص و فواید درختان چنار

درختان چنار دارای ارزش اقتصادی زیادی هستند. برخی از مصارف و فواید آن عبارتند از:

• مصارف ساختمان سازی
  چوب این درخت که از چوب‌های مرغوب شمرده می‌شود، بدون نیاز به مواد ضدعفونی کننده در ساخت در و پنجره انواع ساختمان‌ها کاربرد دارد. این چوب در ساختمان‌های قدیمی و تاریخی مانند بنای عالی قاپو، چهل ستون، مدرسه چهارباغ استفاده شده و تا الان بدون نقص باقی مانده‌اند. چوب چنار در مقابل تغییرات جوی سالم مانده و مقاومت خوبی دارد.
• مصارف پزشکی و دارویی
  پوست درخت چنار لکه‌های پوستی را برطرف می‌کند. ریشه این درخت برای درمان گزیدگی مناسب بوده و از میوه و برگ آن نیز برای رفع گرفتگی صدا و ناراحتی‌های حلق استفاده می‌شود.
• مصارف باغبانی
  برگ چنار را برای تهیه خاک برگ استفاده می‎‌کنند. این خاک برگ را می‌توانید بعد از سرند کردن به عنوان پوشش، روی بذرهای کاشته شده بپاشید.

تفاوت‌های درخت چنار با درخت افرا

بسیاری از افراد درختان چنار و افرا را به دلیل شباهت‌های ظاهری با هم اشتباه می‌گیرند ولی در واقع آنها با هم تفاوت دارند. در این بخش به تفاوت‌ درخت چنار با درخت افرا می‌پردازیم.

درخت افرا یک درخت بومی منطقه آسیاست که در مناطق مختلف جهان نیز رشد می‌کند. مناطقی مانند اروپا، آمریکای شمالی و آفریقا هم نمونه‌های این درخت دیده می‌شود. خاک مناسب افرا، خاک‌های اسیدی است و به همین جهت، در جنگل‌ها هم رشد می‌کنند.

نام علمی افرا Acer است و از تیره ناترکیان به شمار می‌رود. این درخت در هر فصل سال به شکلی درآمده و زیبایی به خصوصی دارد. برگ‌های افرا، پنجه‌ای است که سه تا پنج عدد برگچه نوک‌دار و نامنظم دارد. میوه‌های این درخت فندقی شکل بوده و در تابستان می‌روید.

کاشت درخت افرا معمولا به سبب زیبایی آن بوده ولی مصارف نادر دیگری مانند کاربرد آن در صنایع دستی و صنایع غذایی نیز دارد. در حدود 128 گونه‌ از درخت افرا در نقاط مختلف دنیا مشاهده شده است. درخت افرا در دمای معتدل رشد کرده ولی تحمل گرما و سرمای بالا را هم دارد.

اما چنانچه گفتیم درخت چنار بومی نیم کره شمالی است و برگ‌های پهنی دارد. از درخت چنار  برای صنایع دستی و ساختمان‌سازی استفاده می‌شود. درخت چنار در دمای پایین رشد مناسبی داشته و تا اندازه‌ای تحمل دمای بالا را هم دارد.

سوالات متداول درباره درخت چنار