4 سبک تصمیم گیری برای غلبه بر بلاتکلیفی
اگر مدیران سازمان‌ها قادر به تصمیم گیری نباشند، همه افراد یعنی صاحب کسب و کار، اعضای تیم او و مشتریان شرکت آسیب می‌بینند.
بلاتکلیفی باعث فقدان نوآوری در شرکت‌ها، فرسودگی شغلی کارکنان، استرس کاری و کاهش سودآوری می‌شود. به همین دلیل، یادگیری انواع سبک های تصمیم گیری و تسلط بر آن‌ها مهم است.
وقتی یک مدیر بلاتکلیف است، توانایی کمی برای ایجاد انگیزه، تاثیرگذاری و رهبری تیم دارد. در این مقاله از ایده آل مگ با انواع سبک های تصمیم گیری آشنا می‌شوید و یاد می‌گیرید که چگونه فرآیند تصمیم گیری را انجام دهید، به طوریکه از تبدیل شدن بلاتکلیفی به یک مانع جلوگیری کنید. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
چرا سبک های تصمیم گیری مهم هستند؟
فرقی ندارد که در حال رهبری یک تیم یا شرکت باشید یا در حال ارزیابی وظایف خود، در هر صورت مهم است که با نحوه تصمیم گیری آشنا باشید؛ چون آگاهی از اینکه شما و همکاران‌تان چگونه تصمیم می‌گیرید، می‌تواند به ایجاد یک محیط کاری سازنده‌تر منجر شود.
تمرین تصمیم گیری خوب می‌تواند ویژگی‌های رهبری شما را بهبود بخشد؛ همچنین آشنایی با چهار سبک تصمیم گیری به شما کمک می‌کند تا فرآیند تصمیم گیری خود و نحوه انتخاب دیگران را در محل کار درک کنید.
انواع سبک های تصمیم گیری
معمولا افراد وقتی انواع سبک های تصمیم گیری را بررسی می‌کنند، نسبت به یکی از آن‌ها تمایل بیشتری دارند؛ اما این موضوع به معنی مناسب بودن این سبک برای هر موقعیتی نیست.
مدیران باید با نیازهای اعضای تیم خود سازگار شوند و در عین حال راه حلی را انتخاب کنند که بهترین سود را برای شرکت و مشتریانش داشته باشد. در ادامه به معرفی انواع سبک های تصمیم گیری و نحوه اجرای آن‌ها می‌پردازیم.
1. تصمیم گیری دستوری
سبک تصمیم گیری دستوری از تفکر سریع و قاطع برای رسیدن به راه حل استفاده می‌کند. تصمیم گیرندگان دستوری از دو مهارت مهم رهبری برخوردارند، یعنی هم منطقی و هم اهل عمل هستند.
این افراد فقط زمانی اقدام به تصمیم گیری می‌کنند که به طور واقع‌بینانه باور داشته باشند که آن تصمیم نتیجه مثبتی به همراه دارد.
تصمیم گیرندگان دستوری به هر یک از اعضای تیم مسئولیت‌های مشخصی را می‌دهند و اطمینان حاصل می‌کنند که همه آن‌ها از نوع کار و نحوه انجام آن آگاه باشند.
مثالی از استفاده صحیح از سبک دستوری
مدیر عامل یک شرکت خود را درگیر کارهای ناتمام می‌بیند؛ به همین دلیل تصمیم می‌گیرد که بخشی از وظایف را بر عهده سایر افراد بگذارد.
او قبل از صحبت با اعضای تیم روند مشخصی را برای نحوه اجرای این وظایف مشخص می‌کند؛ سپس زمانی را برای صحبت با هر فرد برنامه‌ریزی کرده و از آن‌ها می‌پرسد که آیا مایلند این وظایف را بر عهده بگیرند یا خیر. در نهایت، آن‌ها را راهنمایی می‌کند که چگونه این وظایف را به درستی انجام دهند.
2. تصمیم گیری تحلیلی
تصمیم گیرندگان تحلیلی به دقت داده‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنند تا راه حل مناسب را پیدا کنند. آن‌ها قبل از اینکه به نتیجه برسند، برای جمع‌آوری داده‌ها و شواهد زمان می‌گذارند؛ همچنین به تمام جزئیات توجه کرده و بهترین راه حل ممکن را انتخاب می‌کنند.
مثالی از استفاده صحیح از سبک تحلیلی
یک مدیر برای اینکه شرکت خود را سودآور نگه دارد، آینده بازار را تجزیه و تحلیل کرده و نحوه سرمایه‌گذاری برای ایجاد یک بخش تحقیق و توسعه را مورد بررسی قرار می‌دهد.
3. تصمیم گیری ادراکی
مانند تصمیم گیرندگان تحلیلی، تصمیم گیرندگان ادراکی هم نوآور و خلاق هستند و نظریه‌پردازی در ذات آن‌ها است. آن‌ها می‌پرسند که چرا مشکلات وجود دارند و چگونه می‌توان با روش‌های منحصر به فرد بر آن‌ها غلبه کرد.
با این حال برخلاف متفکران تحلیلی، برای تفکر گروهی ارزش قائل هستند و آن را ترجیح می‌دهند. آن‌ها بهترین ایده‌ها و راه حل‌ها را در کنار تیم خود توسعه می‌دهند.
مثالی از نحوه استفاده صحیح از سبک ادراکی
مدیر عامل یک شرکت بازاریابی برای ارائه خدمت به مشتری جدید شرکت به ایده نیاز دارد. او یک جلسه طوفان فکری با تیم خود برگزار کرده و نیازهای مشتری را توضیح می‌دهد؛ سپس اعضای تیم به گروه‌های دو نفره تقسیم شده و به آن‌ها یک ساعت فرصت داده می‌شود تا سه ایده منحصر به فرد ارائه دهند.
پس از اتمام وقت، هر تیم ایده‌های خود را با سایرین به اشتراک می‌گذارد و در نهایت کل گروه برای مشخص شدن بهترین ایده رای می‌دهند.
4. تصمیم گیری رفتاری
سبک تصمیم گیری رفتاری بیشتر بر روابط متمرکز است تا وظیفه. افراد استفاده‌کننده از این سبک احساسات دیگران را به عنوان بخشی از فرآیند تصمیم گیری ارزیابی می‌کنند.
این نوع تصمیم گیرندگان به اطلاعات دیگران برای انتخاب‌های خود متکی بوده و برای تصمیم گیری بر اساس اجماع گروهی ارزش قائل هستند؛ علاوه بر این، غالبا تصمیمات آن‌ها بر این اساس است که این انتخاب چگونه بر روابط تاثیر می‌گذارد.
کسانی که به طور طبیعی به سمت این سبک تصمیم گیری کشیده می‌شوند، هوش هیجانی بالایی از خود نشان می‌دهند که شامل خودآگاهی، خودمدیریتی، آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط می‌شود. همه این‌ها مهارت‌هایی هستند که یک فرد در جایگاه رهبری و مدیریت باید داشته باشد.
مثالی از نحوه استفاده صحیح از سبک رفتاری
در هنگام بستن قرارداد، مدیر عامل شرکت متوجه می‌شود که مشتری به طور آشکار عصبی به نظر می‌رسد؛ بنابراین، از او علت این رفتار را می‌پرسد. مشتری عنوان می‌کند که به نظرش معامله از نظر مالی مناسب نیست.
مدیر با استفاده از سبک تصمیم گیری رفتاری درباره فواید این معامله توضیح می‌دهد تا نگرانی او کاهش پیدا کند؛ با این حال، به نظر می‌رسد که مشتری هنوز آمادگی امضای قرارداد را ندارد. مدیر برای جلب اعتماد بیشتر و برای اینکه رابطه را از دست ندهد، یک دوره 30 روزه آزمایشی را پیشنهاد می‌کند.
مزایای استفاده از 4 سبک تصمیم گیری
در کار و تجارت، ایجاد یک بازی تهاجمی به جای یک بازی دفاعی بزرگ‌ترین فایده استفاده از چهار سبک تصمیم گیری برای مقابله با بلاتکلیفی است. با انجام این کار، مدیران این امکان را برای اعضای تیم خود فراهم می‌کنند که در مسیر دستیابی به اهداف اصلی شرکت پیشرفت کنند.
تصمیم گیرندگان قوی، رابطین خوبی هستند که برای کارها برنامه‌ریزی کرده و آن‌ها را عملی می‌کنند و همچنین استراتژی‌های لازم برای اقدامات بعدی تیم را مشخص می‌کنند.
این دسته از مدیران برنامه‌های خود را به اجرا در می‌آورند، اما نه قبل از اینکه همه اعضای تیم نقش خود و نحوه اجرای صحیح آن را درک کنند؛ در نتیجه، تیم قادر است به جلو حرکت کرده و به اهداف مشخص شده سازمان برسد. به همین دلیل، کسانی که مهارت‌های تصمیم گیری را تمرین می‌کنند و توسعه می دهند، مدیران بهتری هستند.
سایر مزایای انواع سبک های تصمیم گیری عبارتند از:
- آشنایی با نحوه ارزیابی ریسک و تصمیم گیری آگاهانه
- مدیریت انتخاب‌های مبتنی بر احساسات که می‌توانند عواقب زیانباری داشته باشند
- ایجاد یک محیط کاری مولد که درآمد را افزایش می‌دهد
- ایجاد یک فرهنگ تیمی که در آن کارکنان به جای اینکه از بلاتکلیفی خسته شوند، از کاری که انجام می‌دهند هیجان‌زده می‌شوند
- پیشرفت شرکت و تاثیر مثبت بر زندگی دیگران
سبک تصمیم گیری خود را کشف کنید
برای اینکه بفهمید سبک تصمیم گیری شما به عنوان یک مدیر چیست، باید به سه سوال زیر پاسخ دهید:
- آیا تصمیماتی که می‌گیرید به توجه مستقیم شما نیاز دارند یا می‌توانید آن‌ها را با افراد متعددی به اشتراک بگذارید؟
- خودتان را ساختارمند توصیف می‌کنید یا انعطاف‌پذیر؟
- بهتر است کار را با دقت انجام دهید یا مطمئن شوید که همه از کار کردن با هم لذت می‌برند؟
تفاوت بین دانستن نحوه گرفتن یک تصمیم خوب و گرفتن یک تصمیم خوب، یک ذهنیت مثبت و مطمئن است که تشنه فرصت های رشد است؛ به همین دلیل، برای صاحبان مشاغل و کارآفرینان رسیدن به یک ذهنیت رشد که برای فرآیندهای یادگیری و توسعه ارزش قائل باشد، مهم است.
تجربه این تحول رهبران قاطعی را ایجاد می‌کند که از اجرای سبک‌های مختلف تصمیم گیری برای انتخاب عاقلانه نمی‌ترسند.
افرادی که تصمیم به انجام هیچ کاری نمی‌گیرند، هیچ کدام از انواع سبک های تصمیم گیری را تمرین نمی‌کنند؛ چون بر ترس از شکست غلبه نکرده‌اند و این موضوع ریشه بلاتکلیفی و تمام اشتباهاتی است که همراه با آن ایجاد می‌شود. برای اینکه تصمیم گیرنده خوبی باشید، ابتدا باید بر این ترس غلبه کنید.
کلام پایانی
با توجه به اینکه سبک تصمیم گیری شما تاثیر چشمگیری روی توانایی مدیریت و رهبری‌تان دارد، بهتر است با انواع سبک های تصمیم گیری که در این مطلب به آن‌ها اشاره کردیم، آشنا شوید. با این کار می‌توانید بفهمید که با توجه به شرایط خود از سبک مناسبی استفاده می‌کنید یا خیر.
سوالات متداول
چند نوع سبک تصمیم گیری داریم؟
چهار نوع سبک تصمیم گیری وجود دارد که عبارتند از: دستوری، تحلیلی، ادراکی و رفتاری.
به فرآیندی که طی آن اطلاعات موجود را مورد بررسی قرار داده و با توجه به آن‌ها از بین چند گزینه یا راه حل یکی را انتخاب می‌کنید، تصمیم گیری می‌گویند. تصمیم گیری صحیح می‌تواند شما را در مسیر درست قرار دهد و رسیدن به اهداف را راحت‌تر کند.
سبک تصمیم گیری افراد بیانگر الگوی عادتی آن‌ها برای تصمیم گرفتن است و رویکرد آن‌ها را در واکنش به این وظیفه نشان می‌دهد. اغلب افراد به یک سبک تصمیم گیری خاص گرایش بیشتری دارند، اما باید انعطاف‌پذیر بوده و به این نکته توجه داشت که کدام سبک تصمیم گیری نتایج بهتری را ایجاد می‌کند.
رهبری و مدیریت شغلی است که به چند سبک تصمیم گیری نیاز دارد. مشکلات و موقعیت‌هایی که مدیران با آن‌ها مواجه می‌شوند، پیچیده هستند و به همین دلیل است که یادگیری نحوه رسیدگی به مشکلات، تعارضات و تصمیم گیری‌ها به طرق مختلف سودمند است.
