مزاج سرد و تر یا مزاج بلغمی چیست؟
درباره خلط بلغم چه می‌دانید؟ آیا می‌دانید افراد دارای مزاج بلغمی یا مزاج سرد و تر چه ویژگی‌هایی دارند؟ تا چه حد با رژیم غذایی مناسب برای این افراد آشنایی دارید؟ آیا می‌دانید چه چیزهایی برای این افراد مضر است؟ آیا علائم غلبه این خلط را می‌شناسید و می‌دانید که افراد دارای مزاج بلغمی، مستعد ابتلا به چه بیماری‌هایی هستند؟
در این مقاله از ایده آل مگ قصد داریم تا یکی از مزاج‌های چهارگانه یعنی مزاج سرد و تر را بررسی کنیم و ببینیم که افراد دارای این مزاج چه ویژگی‌هایی دارند و در صورت غلبه این مزاج چه مشکلاتی برای بدن ایجاد می‌شود. با ما همراه باشید.
مزاج شناسی چیست و چه انواعی دارد؟
بدن انسان حاصل ترکیب شدن چهار خلط دم، صفرا، سودا و بلغم است. در بدن هر انسانی بسته به ویژگی‌های ذاتی و ژنتیکی، یکی از این اخلاط چهارگانه غالب و فرد دارای آن مزاج می‌شود.
هر یک از اخلاط چهارگانه، یک نماد طبیعی دارند که طبع غالب سردی، گرمی، خشکی و تری به آنها نسبت داده می‌شود:
- باد: نماد خلط دم (خون) و دارای طبیعت گرم و تر است.
- آتش: نماد خلط صفرا و دارای طبیعت گرم و خشک است.
- آب: نماد خلط بلغم و دارای طبیعت سرد و تر است.
- خاک: نماد خلط سودا و دارای طبیعت سرد و خشک است.
مزاج بلغمی یا سرد و تر چیست؟
بلغم یکی از اخلاط چهارگانه و مایعی سفید رنگ و لزج است. این مایع در سیستم لنفاوی بدن گردش می‌کند. بلغم در واقع همان خون ناپخته و خام است که می‌تواند به صورت طبیعی، به خون تبدیل شود.
بلغم هم مثل خون جای خاصی در بدن ندارد و در آن گردش می‌کند. در هرجایی از بدن که کمبود خون وجود داشته باشد، بلغم می‌تواند با وجود حرارت پخته شود و وظایف خون را انجام دهد.
بلغم خشکی‌های بدن را متعادل می‌کند و رطوت از دست رفته بدن را جبران می‌کند. طعم و مزه بلغم شیرین است و از نوشیدنی‌ها و غذاهای سرد و تر به وجود می‌آید.
ویژگی‌های یک فرد بلغمی مزاج چیست؟
عنصر اصلی تشکیل دهنده این مزاج، آب است. آب در هر ظرفی که ریخته شود، شکل همان ظرف را به خود می‌گیرد. افراد بلغمی هم مانند آب انعطاف‌پذیرند و به راحتی خود را با شرایط جدید وفق می‌دهند. این افراد درست مثل آب، قدرت نفوذپذیری زیادی دارند. این نفوذپذیری با صبر، حوصله، مهربانی و با کلام، ایجاد می‌شود.
مانند چشمه ها و منابع آب در طبیعت که تمایل به پیمودن مسیر سرازیری دارند، افراد بلغمی مزاج هم اگر از منابع گرم استفاده نکنند، سیری نزولی رو به افسردگی و پیری زودرس را طی خواهند کرد. این منابع حرارتی می‌توانند اطرافیان، غذاهای گرم و راز و نیاز با خدا و نیروهای معنوی باشند که همیشه یک فرد بلغمی باید برای آنها حضوری پر‌رنگ و شفاف در زندگی خود قائل شود.
در واقع اگر بخواهیم یک تصویر واضح از یک فرد بلغمی داشته باشیم، باید یک اقیانوس آرام را تصور کنیم. این افراد ظاهری آرام دارند اما در عمق وجودشان پر از شگفتی و تلاطم هستند. در ادامه می‌توانید بیشتر با ویژگی‌های جسمی و روحی این افراد آشنا شوید.
ویژگی‌های ظاهری و جسمی افراد بلغمی مزاج
یک فرد دارای مزاج سرد و تر معمولا ویژگی‌های جسمی زیر را دارد:
- افراد داراری مزاج سرد و تر، هیکل درشت اما استخوان‌بندی ریزی دارند.
- این افراد استعداد بسیار زیادی برای چاقی دارند و معمولا هم چاق و تپل هستند.
- بافت بدن بلغمی مزاجها بیشتر از نوع چربی است نه ماهیچه.
- افراد بلغمی مزاج بسیار پر‌اشتها هستند و تحمل گرسنگی را ندارند. علاقه به خوردن شیرینی‌جات، ادویه‌ها و غذاهای شور از ویژگی‌های مهم این افراد است.
- بلغمی‌ها معمولا مشکل یبوست ندارند؛ اما معده نفاخ و هضم ضعیفی دارند.
- سرد و تر مزاجها افراد پرخواب هستند که حتی بعد از برخواستن از خواب هم همچنان کسل و بی‌حال به نظر می‌رسند. زیاد بودن بلغم در حنجره باعث خر و پف در این افراد می‌شود.
- شانه‌های این افراد حالت افتاده دارند و قد آن ها هم معمولا کوتاه است.
- بلغمی‌ها معمولا صورتی گرد، بینی و چانه‌ای کوچک و ظریف و زبانی بزرگ و مرطوب دارند.
- پوست بدن این افراد، روشن، سفید، شفاف، سرد و مرطوب است.
- افراد دارای مزاج سرد و تر موهای صاف، لخت، نرم و کم‌پشتی دارند.
- موهای این افراد زود سفید می‌شوند و سرعت رشد کمی هم دارند. ریزش مو در بلغمی‌ها بیشتر است و معمولا موهای روشن و شفافی دارند.
- افراد دارای این مزاج، منافذ پوستی ریز و تعریق کمی دارند و عرق سرد می‌کنند.
- معمولا مچ پای این افراد حالت ورم کرده دارد.
- نبض این افراد، کم قدرت، نرم و ضعیف می‌زند.
- رگ‌های بدن افراد دارای مزاج سرد و تر حالت پنهانی دارند و کوچک و غیر برجسته‌اند.
- سفیدی چشم بلغمی‌ها کاملا سفید است و معمولا چشمانی درشت اما بی‌رمق و بی‌حال دارند.
- مزه دهان افراد دارای مزاج سرد و تر در اول صبح، بی‌مزه یا ترش مزه است.
- ترشح بزاق این افراد زیاد است. این‌ها همان افرادی هستند که موقع خواب، آب دهانشان روی بالش می‌ریزد.
- قدرت بدنی این افراد زیاد نیست و زود خسته می‌شوند. در مجموع حرکات بدنی آنها کند، سست و بدون نشاط است.
- بلغمی‌ها با صدایی آرام، مبهم، کند و شل صحبت می‌کنند.
- این افراد همیشه احساس سرما می‌کنند و معمولا هم بیشتر از دیگران لباس می‌پوشند.
- میل و قدرت جنسی در این افراد هم کم است و هم تداوم کمی دارد.
صفات و ویژگی‌های روحی افراد بلغمی مزاج
صفات روحی افراد دارای مزاج سرد هم معمولا مشترک است:
- افراد بلغمی معمولا درونگرا، گوشه‌گیر و کم‌حرف هستند و روابط اجتماعی قوی ندارند.
- این افراد، محافظه کار، محتاط و گاهی ترسو هستند.
- بلغمی‌ها اهل سازش و صلح هستند. انعطاف‌پذیری و قدرت نفوذ زیاد از دیگر ویژگی این افراد است.
- این‌ها همان افرادی هستند که به اصطلاح همیشه کوتاه می‌آیند، بحث نمی‌کنند، کمتر عصبانی می‌شوند و به طور کلی بی‌قید و بی‌خیال هستند و خود را درگیر مسائل نمی‌کنند.
- حسابگری، واقع‌گرایی، گذشته‌نگری و منطقی بودن از دیگر ویژگی این افراد است.
- افراد دارای مزاج سرد و تر، افراد با سیاستی هستند. این افراد معمولا کارشان را با زبان‌شان پیش می‌برند. همیشه منافع خود را در نظر دارند و اهل پنهان کاری هستند. ریسک‌پذیری در بلغمی‌ها کمتر است.
- افراد دارای مزاج بلغمی اهل کینه نیستند و به راحتی می‌توانند از بدی‌ها چشم‌پوشی کنند و اهل انتقام گرفتن و به رخ کشیدن هم نیستند.
- کندی و سستی حرکات و تصمیم‌گیری آنها ممکن است حوصله اطرافیان را سر ببرد و به همین خاطر مورد اعتراض قرار گیرند.
- این افراد، آهسته و پیوسته کار می‌کنند؛ هر چند که در صورت غلبه شدید بلغم، ممکن است کارهایشان را ناتمام بگذارند.
- عمق تفکر و اندیشه این افراد زیاد است اما وسعت نگرش بلندی ندارند؛ به عبارت دیگر، توان دوراندیشی و آینده‌نگری آنها ضعیف است. در مجموع افراد با مزاج سرد و تر، قدرت جمع‌بندی، تمرکز و تحلیل کمی دارند.
مشاغل مناسب برای افراد دارای مزاج سرد و تر چیست؟
گفتیم که افراد بلغمی افرادی با صبر، حوصله و انعطاف‌پذیرند. مجموع این خصوصیات از آنها معلم‌های صبور و دلسوزی می‌سازد.
به طور کلی مشاغلی که نیازمند صبر و حوصله هستند، برای این افراد مناسب‌ترند. آنها از کار یکنواخت خسته نمی‌شوند و معمولا مشاغل آرام و بی‌دردسر را بیشتر می‌پسندند.
درون گرایی و فرد‌گرایی ذاتی این افراد باعث می‌شود که در مشاغلی که نیازمند حضور در جمع و داشتن روابط عمومی بالا هستند، احساس راحتی نکنند. آنها می‌توانند به عنوان یک محقق، یک تاریخ‌دان، جامعه‌شناس و روانشناس ماهر، بسیار موفق عمل کنند.
استعداد فیلسوف شدن هم در این افراد بسیار بالا است؛ چون این افراد بسیار عمیق و دقیق می‌اندیشند و به ریزترین مسائل هم توجه دارند. چیزی که غالبا از چشم افراد صفراوی یا دموی مزاج دور می‌ماند.
غذاهای مناسب در تغذیه سرد مزاجها چیست؟
نکته مهم در شناخت این طبع، متعادل ساختن سردی و تری با گرمی و خشکی است. اضافه کردن ادویه‌جات گرم و خشک به غذاها برای این افراد بسیار مفید است.
غذاهای مناسب
رژیم غذایی مزاج سرد و تر می‌تواند شامل غذاهای زیر باشد:
- آبگوشت سنتی تهیه شده با گوشت گوسفند همراه با دنبه کم و استخوان زیاد، بدون گوجه فرنگی و رب، همراه با زردچوبه زیاد، فلفل سیاه و دارچین
- انواع سوپ‌ها و آش‌های ایرانی که در آنها از ادویه‌جات گرم و خشک مثل زیره، فلفل و زردچوبه استفاده می‌شود.
- غذاهای خشک کبابی یا سرخ شده مثل بوقلمون کباب شده، گوشت سار، گنجشک و کبوتر
- انواع خورشت‌های ایرانی که در آنها ادویه‌جات گرم و خشک و نمک طبیعی استفاده شود.
- عسل
میوه‌ها
بهترین میوه‌ها برای افراد بلغم مزاج موارد زیر است:
- سیب
- به
- انگور
- کشمش
- مویز
- خرمای خشک
- توت
- انجیر
سبزیجات و صیفی‌جات
مصرف سبزی‌های زیر برای افراد با مزاج سرد و تر بسیار مناسب است:
- انواع سبزی به غیر از گشنیز
- جوانه گندم
- هویج
- کرفس
- کلم قمری
- شلغم
- ترب سیاه و سفید
لبنیات
به طور کلی مصرف لبنیات در این مزاج، به خاطر داشتن طبیعت سرد باید محدود شود. این افراد بهتر است لبنیات را هنگام شب و با مصلحاتشان مصرف کنند؛ مثلا مصرف پنیر باید همراه با گردو یا دوغ و ماست باید همراه با آویشن، نعناع، زنیان، پودر گل محمدی، سیاهدانه، پونه باشد.
نوشیدنی‌ها
نوشیدنی‌ها شامل انواع دمنوش‌ها، عرقیات و شربت‌ها هستند و مصرف مواردی مثل شربت عسل، شیره انگور، شیره مویز و خرما برای افراد با مزاج سرد و تر بسیار مفید است.
غذاهای مضر در تغذیه سرد مزاجها چیست؟
افراد دارای مزاج سرد و تر باید غذاهای زیر را کمتر مصرف کنند:
- گوشت گاو و گوساله
- گوشت‌های سفید (در افراد روماتیسمی درد مفاصل را بیشتر می‌کند)
- قارچ
- عدس
- سیب زمینی
- برنج
- فست فودها (سوسیس، کالباس و ..)
- نوشابه
- روغن‌های نباتی
- میوه‌های ترش و نارس
- آبدوغ خیار
- خیار پوست کنده
- سوپ جو
- چای
- قهوه
- نسکافه
- لبنیات
- ترشی و شور
- سرکه
- گرمک
علائم غلبه خلط بلغم چیست؟
بلغم خلط سنگینی است و تمایل به ته‌نشین شدن دارد. این موضوع باعث می‌شود که افراد با مزاج سرد و تر، معمولا پایین‌تنه چاقی داشته باشند؛ بنابراین یک شکم بزرگ در یک اندام حتی لاغر، می‌تواند نشانه غلبه بلغم باشد.
همان طور که آب موقع یخ زدن، افزایش حجم می‌دهد، یکی از اولین نشانه‌های افزایش بلغم هم افزایش حجم است؛ بنابراین بلغمی مزاجها خیلی زود چاق می‌شوند و اشتهای خود را هم به سختی می‌توانند کنترل کنند؛ البته با اصلاح مزاج می‌توان جلوی پرخوری این افراد را گرفت. غلبه بلغم در هر عضوی نشانه‌های خاص خود را دارد:
- چشم‌ها: ریزش اشک، آب مروارید، ورم پلک‌ها
- دهان: افزایش بزاق، خر و پف‌های شبانه، سنگینی زبان، لکنت زبان
- پوست: برص، ایجاد کیست‌های چربی، پیسی
- گوش: ایجاد صدایی شبیه صدای پنکه در گوش، کم شنوایی
- مفاصل: ایجاد ورم و آب آوردن زانو
- مغز: خیره شدن ممتد به یک نقطه، فراموشی، منفی‌بافی، افسردگی، سردرد
- ریه: آب آوردن ریه، سینه پهلو و آسم
- سیستم گوارش: نفخ و گاز، حالت ریفلاکس، آروغ زدن و بوی دهان
- دستگاه ادراری و تناسلی: بزرگ شدن پروستات در مردان، مشکلات ادراری، اختلال در میل جنسی و سردن شدن اندام‌های زنانه مثل رحم و تخمدان‌ها
تدابیر لازم برای اصلاح مزاج سرد و تر چیست؟
برا بهبود علائم غلبه بلغم در بدن می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
- از آنجا که بلغمی مزاجها توانایی هضم ضعیفی دارند، بهتر است حداقل 10 تا 12 ساعت میان وعده‌های غذایی خود فاصله ایجاد کنند. برای این منظور حذف وعده غذایی ناهار می‌تواند به رفع مشکلات گوارشی این افراد کمک کند.
- این افراد می‌توانند به جای وعده ناهار، در صورت احساس گرسنگی مقداری خرما یا عسل بخورند.
- استفاده از خشکبار مانند بادام، گردو، فندق، پسته، کنجد و ارده برای این افراد مفید است.
- این افراد باید نیم ساعت قبل از غذا و 3 ساعت بعد از آن آب نخورند.
- ورزش روزانه برای بلغمی مزاجها بسیار مفید است. جالب است بدانید که کم تحرکی، رطوبت بدن را بالا می‌برد.
- این افراد باید خواب خود را کنترل کنند. خواب زیاد، سردی و رطوبت بدن را افزایش می‌دهد. معمولا 8 ساعت خواب مفید شبانه کافیست؛ حتی خوابیدن کمتر از این مقدار هم ضرری برای این افراد ندارد. بلغمی مزاجها به استثنای خواب قیلوله، در طول روز نباید بخوابند.
- این افراد برای جلوگیری از تجمع بلغم اضافه در بدن باید سحرخیز باشند.
- محیط‌ها و آب و هوای مرطوب برای این افراد مضر است.
- این افراد باید همیشه گرمای بدن خود را تامین کنند. استفاده از کرسی در زمستان و زیراندازهای نمدی و پوستی برای افراد بلغمی مزاج بسیار مفید است.
- در فصول سرد سال استفاده از بخورهای گرم مانند بخور بابونه، آویشن، اسطوخدوس برای این افراد بسیار مناسب است.
- ماساژ ملاج سر با روغن‌های گرمی مثل کنجد یا سیاهدانه باعث تقویت حافظه و پیشگیری از افسردگی در سرد و تر مزاجها می‌شود.
- بکار بردن عطرهای گرم مانند گل یاس و بهارنارنج، نرگس، شب بو و زنبق حال این افراد را بهتر می‌کند.
- دود کردن اسپند، مرمکی و کندر برای این افراد بسیار خوب است.
- استفاده مداوم از سرمه اثمد، سرمه بادام و سرمه سنگ برای افراد دارای مزاج سرد و تر بسیار مفید است.
- هفته‌ای یک یا دو بار حمام گرم برای این افراد مناسب است. حنا، آبزن‌هایی مثل بابونه و مرزنجوش هم برای بلغمی مزاجها مفید است.
- حمام طولانی مدت باعث خشکی پوست این افراد می‌شود.
- این افراد باید کمتر از غذاهای سرد استفاده کنند و اگر به این غذاها علاقه دارند باید آنها را همراه با مصلحاتشان بخورند. مصرف سریجات به خصوص شب‌ها و در فصل زمستان برای بلغمی‌ها مضر است.
- استفاده مرتب از نوره برای افراد بلغمی مزاج بسیار مفید است. این کار، بلغم اضافی بدن را دفع کرده و میل جنسی را بالا می‌برد.
سخن آخر
هیچ یک از مزاجها بر دیگری برتری ندارند. هر یک از آنها نقاط ضعف و قدرت خود را دارند و زیبایی آفرینش در وجود همین تفاوت‌ها است. چیزی که زندگی افراد را بسیار شیرین‌تر و با کیفیت‌تر می‌کند، شناخت مزاجها و تغییر سبک زندگی بر اساس آنها است.
اگر سوالی درباره مزاج سرد و تر و اصلاح آن دارید، آن را از ایده آل مگ بپرسید.
سوالات متداول
چاقی و داشتن اضافه وزن، رعایت نکردن رژیم غذایی و افراط در مصرف مواد غذایی سرد و تر مانند لبنیات و ماهی می‌تواند باعث غلبه بلغم شود.
به طور کلی سرد شدن و رطوبت زیاد بدن، سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند و فرد زود به زود بیمار می‌شود. برخی از بیماری‌های شایع در افراد دارای مزاج سرد و تر موارد زیر است:
- بی‌اختیاری ادراری بخصوص در هوای سرد
- تکرر ادرار
- ضعف مثانه
- پرخوری عصبی
- ترش کردن
- معده درد
- ریفلاکس گوارشی
- مشکلات بارداری
- انزال زودرس
- قولنج
- آرتروز
- رماتیسم مفصلی
- پارکینسون
- لقوه
- سینوزیت
- فلج
- سکته
- دیابت
- ورم پروستات
بهتر است بلغمی مزاجها از رنگ‌هایی استفاده کنند که باعث شور، نشاط و به جوشش درآمدن خون می‌شود. رنگ‌هایی مثل قرمز، نارنجی، سبز یشمی، فیروزه‌ای، بنفش پر‌رنگ، سبز پر‌رنگ، قهوه‌ای تیره و آبی نفتی برای این افراد مناسب است.
توجه به خصوصیات ظاهری افراد در این مورد می‌تواند به ما کمک کند. هیکل درشت پر از چربی، هیکل‌های ریز‌نقش با حجم پوست و استخوان بیشتر، موهای کم پشت ونازکی که زود سفید می‌شوند، پوست سفید، حرکات آرام و بدون جنب و جوش، داشتن عرق و ادرار و مدفوع بدون بو، پرخواب بودن یا داشتن خواب منقطع و برخی حالات روحی و روانی مثل محافظه‌کار بودن و ریسک نکردن از ویژگی‌های بارز افراد سرد مزاج است.
