IGRA در آزمایش خون چیست؟

آزمایش رهاسازی اینترفرون گاما که با عنوان IGRA در آزمایش خون شناخته می‌شود، تستی است که برای غربالگری عفونت توبرکلوزیس (TB) فعال و نهفته، به کار می‌رود. توبرکلوزیس (سل) یک بیماری عفونی است که توسط باکتری مایکوباکتریوم ایجاد می‌شود. برای یادگیری نحوه تفسیر آزمایش خون در آزمایش IGRA در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

آشنایی با بیماری سل

بیماری سل در درجه اول ریه‌ها را مورد هدف قرار می‌دهد، اما ممکن است هر ناحیه‌ای از بدن مانند دستگاه ادراری، سیستم عصبی مرکزی، استخوان‌ها، مفاصل و یا سایر اندام‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. آزمایش اندازه گیری رهاسازی اینترفرون گاما (IGRA)  تستی است که برای افراد در معرض بیماری سل صورت می‌پذیرد که در آن به طور غیر مستقیم، پاسخ ایمنی بدن به آنتی ژن‌های آزاد شده از این باکتری‌ها مورد اندازه گیری قرار می‌گیرد.

سل ممکن است باعث عفونت غیر فعال (نهفته) یا بیماری پیشرونده فعال شود. سیستم ایمنی حدود ۹۰٪ از افرادی که به سل آلوده می‌شوند، می‌تواند رشد باکتری را کنترل کرده و عفونت سل را در سلول‌های کمی از بدن محدود نماید. باکتری‌های موجود در این سلول‌ها غیرفعالند، اما هنوز زنده هستند. فرد هیچ علائمی و عفونتی نداشته اما عفونت سل نهفته را دارد.

اگر بعد از مدتی سیستم ایمنی فرد با عفونت غیرفعال تضعیف شود، ممکن است مایکوباکتری‌ها دوباره شروع به رشد نموده و منجر به یک مورد فعال بیماری سل شود. سل فعال، می‌تواند یک نوع بیماری ایجاد کند که از طریق ترشحات تنفسی مانند خلط یا ذرات منتشر شده در هوا که در اثر سرفه، عطسه، خنده، صحبت کردن، آواز یا تنفس آزاد می‌شوند به دیگران انتقال پیدا کند.

کاربرد آزمایش IGRA

از IGRA به عنوان غربالگری جمعیت عمومی استفاده نمی‌شود؛ اما برای غربالگری افرادی که در معرض خطر بالای سل هستند به کار می‌رود. به طور معمول، آزمایش IGRA برای افراد زیر تجویز می‌شود:

• افراد مبتلا به بیماری‌هایی که سیستم ایمنی بدن آنان را تضعیف می‌کند. مانند HIV یا ایدز، که باعث آسیب پذیری بیشتر آنها در برابر عفونت سل می‌شود.
• کسانی که در شرایط محدود زندگی مانند پناهگاه‌های بی خانمان، اردوگاه‌های مهاجران، خانه‌های سالمندان، مدارس و مراکز اصلاح و تربیت قرار دارند.
• کارکنان بهداشت و درمان و سایر افرادی که شغل آنها تماس نزدیک با کسانی که ممکن است سل فعال داشته باشند، ایجاد می‌کند.
• افرادی که در تماس نزدیک با بیماران مبتلا به سل فعال بوده‌اند.
• کسانی که اخیرا یک سفر به کشورهایی که احتمال وجود سل در آن‌ها بیشتر است، داشته‌اند.
• کسانی که داروها و مواد غیرقانونی به خود تزریق می‌کنند.

برای غربالگری سل ممکن است یک تست پوستی توبرکولین (TST) یا IGRA انجام شود، اما امروزه در بیشتر موارد، IGRA یک آزمایش ارجح محسوب می‌شود.

آزمایش IGRA زمانی انجام می‌شود که سلول‌ها در معرض آنتی ژن‌های خاص سل قرار گرفته باشند.  این سلول‌ها با ترشح ماده‌ای به نام اینترفرون گاما توسط سلول‌های سفید خونی در نمونه خون، اندازه گیری می‌شوند. IGRA در آزمایش خون توسط همه آزمایشگاه‌ها انجام نمی‌شود. این آزمایش به گلبول‌های سفید خون با دوام نیاز دارد، بنابراین نمونه خون IGRA باید توسط آزمایشگاه در یک بازه زمانی مشخص، دریافت و مورد آزمایش قرار بگیرد.

توصیه‌های مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) اولویت انجام IGRA در آزمایش خون را بصورت زیر بیان کرده‌اند:

• فرد در سنین ۵ ساله یا بالاتر است.
• احتمال دارد به سل نهفته آلوده شود.
• خطر پیشرفت کم تا متوسط به سل فعال دارد.
• آزمایش عفونت سل نهفته (LTBI)ضروری است.
•  اگر شخصی که تحت آزمایش قرار می گیرد به تازگی واکسن(BCG) دریافت کرده است که ممکن است در تفسیر آزمایش سل تداخل ایجاد کند.

همچنین بخوانید: اندازه گیری Urea در آزمایش خون

IGRA در آزمایش خون چه زمانی درخواست می‌شود؟

این آزمایش ممکن است در موارد زیر درخواست گردد:

• بصورت سالانه برای افرادی که عضو یک گروه پر خطر هستند، یا به دلیل ابتلا به بیماری‌های تضعیف کننده سیستم ایمنی بدن در گروه‌های پر خطر قرار می‌گیرند.
• قبل از پیوستن فرد به جمعیت در معرض خطر، مانند کارکنان مراقبت‌های بهداشتی
• وقتی فردی در تماس نزدیک با افراد مبتلا به سل فعال باشد. این حالت چند هفته پس از قرار گرفتن فرد در شرایط مشکوک و در معرض خطر انجام می‌شود. چرا که معمولاً ۶ هفته زمان پس از تماس و عفونت اولیه قبل از تشخیص نتیجه مثبت، به طول خواهد انجامید.
• وقتی فردی برای مدتی طولانی در کشوری که سل در آن شایع است زندگی کرده است.
• هنگامی که فرد دارای علائم و نشانه‌های سل است، مانند سرفه مزمن که باعث تولید بلغم یا خلط می‌شود.

تفسیر نتایح آزمایش IGRA

نتیجه مثبت آزمایش IGRA به این معنی است که فرد احتمالاً در معرض سل قرار گرفته است و ممکن است فرد عفونت سل نهفته یا فعال داشته باشد. اگر پزشکی مشکوک به ابتلای فرد به سل فعال باشد، برای تأیید تشخیص از سابقه و معاینه بالینی و آزمایش‌های دیگر، مانند عکسبرداری قفسه سینه و آزمایش AFB استفاده خواهد کرد.

نتیجه منفی به این معنی است که احتمالاً فرد مورد آزمایش، مبتلا به عفونت سل نیست. با این حال، ابتلا به سل را به طور کامل رد نمی‌کند. این حالت ممکن است بدین معنی باشد که تشخیص ابتلای به بیماری، با توجه به در معرض قرار گرفتن بیماری سل، زود است.

گاهی اوقات، یک فرد آلوده یا در معرض گونه‌های دیگر مایکوباکتریوم،، نتیجه مثبت کاذب IGRA برای سل نشان می‌دهد. نتایج مثبت باید توسط آزمایشات دیگری مانند عکس‌برداری قفسه سینه پیگیری شود تا علائم بیماری سل فعال مورد بررسی قرار گیرد. در صورت مشكوك بودن به وجود بيماري سل فعال، ممكن است از آزمايش AFB که شامل اسمیر خونی و تست حساسيت می‌باشد، براي تاييد تشخيص و تعيين حساسيت دارویی به بيماري سل در فرد، استفاده شود.