مهم‌ترین مشکلات بارداری در سه ماهه اول

اکثر زنان دوران بارداری را بدون مشکل خاصی پشت سر می‌گذارند؛ با این حال، بعضی از آن‌ها عوارضی را تجربه می‌کنند که می‌تواند سلامت مادر، جنین یا هر دو را تحت تاثیر قرار دهد.

اگر با سرنخ‌هایی که می‌توانند شما را از وجود مشکلات جدی آگاه کنند آشنا نباشید، ممکن است علائم مهم را نادیده بگیرید. آشنایی با زنگ‌ خطرهای دوران بارداری به شما کمک می‌‌کند که هم از خودتان و هم از فرزندتان مراقبت کنید.

بارداری به سه دوره سه ماهه تقسیم می‌شود که در هر دوره احتمال بروز بعضی از مشکلات بیشتر است. در مقاله امروز ایده آل مگ درباره مهم‌ترین مشکلات بارداری در سه ماهه اول و نحوه درمان آن‌ها صحبت می‌کنیم. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.

خونریزی واژینال

خونریزی در دوران بارداری به دلایل زیادی اتفاق می‌افتد و در بعضی از مراحل بارداری، به ویژه در سه ماهه اول، شایع است؛ با این حال، خونریزی در هر زمانی از بارداری می‌تواند نشان‌دهنده یک عارضه یا بیماری زمینه‌ای باشد.

خونریزی با لکه‌بینی (خونریزی خفیف) متفاوت است. لکه‌بینی زمانی است که متوجه چند قطره خون روی لباس زیر خود می‌شوید. معمولا لکه‌بینی در دوران بارداری، به خصوص در سه ماهه اول، نگران‌کننده نیست.

خونریزی جریان خونی را توصیف می‌کند که بیشتر از یک قطره است و شما را وادار به استفاده از نوار بهداشتی می‌کند. در هر دو حالت، برای اطمینان از سلامت خود و جنین باید با پزشک تماس بگیرید.

شایع‌ترین علل خونریزی در سه ماهه اول بارداری

مشکلات سه ماه اول بارداری که می‌توانند باعث خونریزی واژینال شوند عبارتند از:

• خونریزی لانه‌گزینی: وقتی تخمک بارور شده به دیواره رحم متصل می‌شود، ممکن است به خونریزی خفیف منجر شود. خونریزی لانه‌گزینی یکی از ویژگی‌های طبیعی اوایل بارداری تلقی می‌شود.
• حاملگی مولار: زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک بارور شده به رحم می‌چسبد، اما به جای جنین تومور تشکیل می‌شود.
• حاملگی خارج از رحم: زمانی رخ می‌دهد که جنین در جایی خارج از رحم (برای مثال در لوله‌های رحم) رشد می‌کند. بارداری خارج از رحم یکی از مهم‌ترین مشکلات بارداری در سه ماهه اول است که می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.
• هماتوم ساب کوریونیک: خونریزی از یکی از غشاهایی که جنین را در داخل رحم احاطه کرده است، ناشی می‌شود. هماتوم ساب کوریونیک معمولا خودبه‌خود برطرف می‌شود.
• پولیپ دهانه رحم: توده‌ غیرسرطانی روی دهانه رحم در دوران بارداری به دلیل افزایش استروژن خونریزی می‌کند.
• سقط جنین: معمولا از دست دادن جنین قبل از هفته 20 بارداری با خونریزی خفیف شروع می‌شود و به تدریج شدت آن افزایش می‌یابد. سقط جنین می‌تواند با کرامپ شدید همراه باشد.

گاهی اوقات، خونریزی با هیچ بیماری خاصی مرتبط نیست، با این حال همیشه توصیه می‌شود برای اطمینان با پزشک مشورت کنید. دلایل دیگری که ممکن است به خونریزی در دوران بارداری منجر شوند عبارتند از:

• رابطه جنسی: به دلیل حساس بودن دهانه رحم در دوران بارداری، بعضی از زنان بعد از رابطه جنسی دچار خونریزی خفیف می‌شوند.
• معاینه لگن یا سونوگرافی: دهانه رحم ممکن است پس از معاینه لگن یا سونوگرافی ترانس واژینال خونریزی کند، چون به دلیل افزایش هورمون بسیار حساس است.
• عفونت: کلامیدیا، سوزاک و سایر عفونت‌های مقاربتی (STI) یا عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI) از جمله مشکلات بارداری در سه ماهه اول هستند که می‌توانند باعث خونریزی خفیف شوند.

درمان خونریزی در دوران بارداری

پزشک با معاینه بدنی و سونوگرافی علت خونریزی را مشخص می‌کند. گاهی اوقات هم ممکن آزمایش خون یا ادرار و روش‌های تصویربرداری مانند MRI را توصیه کند.

درمان‌هایی که به رفع خونریزی واژینال در دوران بارداری کمک می‌کنند عبارتند از:

• استراحت کردن
• اجتناب از رابطه جنسی
• پرهیز از سفر
• بستری شدن در بیمارستان یا جراحی (در صورت شدید بودن خونریزی)

تهوع و استفراغ بیش از حد

تهوع و استفراغ خفیف که به آن «بیماری صبحگاهی» هم می‌گویند، در سه ماهه اول بارداری طبیعی است؛ اما اگر شدید باشد یا باعث کم آبی بدن شود، باید به آن توجه کرد.

استفراغ شدید حاملگی از حالت تهوعی خفیفی که بسیاری از زنان در دوران بارداری تجربه می‌کنند، شدیدتر است؛ با این حال، تعریف روشنی در مورد اینکه چه زمانی می‌توان حالت تهوع دوران بارداری را شدید در نظر گرفت، وجود ندارد.

به طور کلی، زنان باردار مبتلا به بیماری صبحگاهی ممکن است با خوردن بعضی از غذاها احساس ناراحتی کنند، اما در هر صورت می‌توانند بخورند و بنوشند و وزن زیادی از دست ندهند. علائم می‌آیند و می‌روند و معمولا با تغییر رژیم غذایی بهبود می‌یابند.

اما افراد مبتلا به استفراغ شدید حاملگی علائم ثابتی دارند. آن‌ها در خوردن و نوشیدن همه چیز مشکل دارند و معمولا به دارو و سرم نیاز پیدا می‌کندن. درمان نکردن استفراغ شدید حاملگی به عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات بارداری در سه ماهه اول به کم آبی بدن، سوء تغذیه و کاهش وزن منجر می‌شود.

هم بیماری صحبگاهی و هم استفراغ شدید حاملگی معمولا بین هفته‌های 4 تا 10 بارداری شروع می‌شوند و تا هفته 20 بهبود می‌یابند. در بعضی از افراد علائم تا پایان بارداری ادامه پیدا می‌کند.

درمان استفراغ شدید حاملگی

شما باید زیر نظر پزشک تحت درمان قرار بگیرید و در صورت لزوم برای مراقبت مداوم در بیمارستان بستری شوید.

داروهای مختلفی برای درمان حالت تهوع و استفراغ وجود دارند. ممکن است علائم شما به طور کامل برطرف نشوند، اما هدف این است که بتوانید در طول روز بدون اینکه استفراغ کنید مقداری غذا یا مایعات بخورید.

رژیم غذایی مناسب برای زنان مبتلا به استفراغ شدید حاملگی

سعی کنید مایعات بنوشید تا دچار کم آبی نشوید. هر 15 دقیقه یک‌بار مصرف نوشیدنی حاوی قند یا الکترولیت یا مکیدن تکه‌های یخ از کم آبی بدن جلوگیری می‌کند. زنانی که نمی‌توانند مایعات بنوشند، به سرم نیاز دارند.

علاوه بر این، به طور منظم مقدار کمی غذا بخورید. شما می‌توانید هر غذایی را که باعث حالت تهوع و استفراغ نمی‌شود بخورید، به شرطی که مصرف آن در دوران بارداری مضر نباشد.

گاهی اوقات، لازم است برای درمان بعضی از مشکلات بارداری در سه ماهه اول به متخصص تغذیه مراجعه کنید. اگر به کمبود ویتامین مبتلا باشید، متخصص تغذیه می‌تواند برای شما مکمل تجویز کند.

در موارد شدید که قادر به غذا خوردن نیستید، ممکن است تغذیه از طریق لوله توصیه شود. این روش به نظارت دقیق پزشک نیاز دارد و می‌تواند عوارض ایجاد کند.

تب بالا

تب زمانی رخ می دهد که دمای بدن به بالاتر از حد طبیعی برسد. اگرچه تب به طور معمول خطرناک نیست، اما هنگامی که در دوران بارداری رخ می‌دهد، ممکن است روی جنین در حال رشد تاثیر بگذارد.

دلایل ابتلا به تب در دوران بارداری

بدن از طریق افزایش دمای خود با عفونت‌ها مبارزه می‌کند. تب در دوران بارداری اغلب نشانه یک بیماری زمینه‌ای است که می‌تواند به طور بالقوه برای جنین خطرناک باشد.

عوامل زیر از رایج‌ترین دلایل تب هستند:

• سرماخوردگی
• آنفولانزا
• عفونت‌ گوش یا دستگاه تنفس
• عفونت کلیه
• عفونت دستگاه ادراری
• عفونت دستگاه تناسلی

درمان تب در دوران بارداری

برای درمان تب مهم است که پزشک علت اصلی بروز آن را تشخیص دهد؛ چرا که تجویز دارو به عامل ایجاد تب بستگی دارد.

آنتی بیوتیک‌ها

آنتی بیوتیک‌ها به درمان بسیاری از مشکلات بارداری در سه ماهه اول کمک می‌کنند. برای مثال اگر علت تب عفونت باکتریایی باشد، پزشک آنتی بیوتیک تجویز می‌کند.

به طور کلی، متخصصان سلامت استفاده از اکثر آنتی بیوتیک‌ها را در دوران بارداری بی‌خطر می‌دانند؛ با این حال، فقط در مورد ایمنی 10 درصد این داروها اطلاعات کافی وجود دارد؛ بنابراین، پزشک باید مزایا و خطرات دارو را بسنجد و هنگام مصرف آن مادر باردار را به دقت تحت نظر بگیرد.

داروهای ضدویروس

اگر در دوران بارداری متوجه علائم آنفولانزا شدید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. داروهای ضدویروس زمانی موثرتر هستند که حداکثر تا 48 ساعت بعد از شروع علائم مصرف شوند.

داروهای بدون نسخه

به نظر می‌رسد استامینوفن بی‌خطرترین دارو برای زنان باردار باشد. زنان باردار باید بعد از مشورت با پزشک و فقط تا زمانی که برای کاهش تب لازم است از استامینوفن استفاده کنند.

درمان‌های خانگی

گاهی اوقات، درمان‌های خانگی می‌توانند به بهبود بیماری های سه ماهه اول بارداری کمک کنند. برای مثال، استراحت کردن و نوشیدن مایعات زیاد به رفع تب کمک می‌کند و مدت زمان بیماری را کاهش می‌دهد.

ترشحات و خارش واژن

خارش واژن از سایر مشکلات بارداری در سه ماهه اول است که باید به آن توجه کرد. زنان باردار اغلب به دلایل مختلف در دوره‌ای از بارداری این مشکل را تجربه می‌کنند. در بعضی موارد، خارش واژن نتیجه تغییراتی است که بدن در این دوران با آن روبرو می‌شود. علل دیگر ممکن است اصلا با بارداری مرتبط نباشند.

دلایل خارش واژن در دوران بارداری

دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است در دوران بارداری دچار خارش واژن شوید، از جمله:

• عفونت‌های مخمری واژن که به آن‌ها «برفک واژن» یا «کاندیدیازیس واژن» هم می‌گویند و توسط قارچی به نام کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شوند.
• عفونت‌های مقاربتی مانند تبخال، کلامیدیا، سوزاک و تریکومونیازیس باعث خارش واژن می‌شوند. درمان این عفونت‌ها مهم است، چون می‌توانند به جنین منتقل شوند و عوارض بالقوه جدی ایجاد کنند.
• واژینوز باکتریایی در دوران بارداری شایع‌تر است و می‌تواند به تحریک و خارش واژن منجر شود. این عفونت همچنین احتمال زایمان زودرس و تولد نوزاد کم وزن را افزایش می‌دهد.
• تغییرات هورمونی در دوران بارداری پوست شما را حساس‌تر می‌کنند و باعث خشکی، ترک‌خوردگی و خارش آن می‌شوند.
• بعضی از داروها مثل آنتی هیستامین‌ها و داروهای ضدافسردگی ممکن است باعث خشکی و خارش واژن شوند.
• بلند و زبر شدن موهای ناحیه تناسلی در دوران بارداری باعث سایش و خارش پوست می‌شود، به خصوص اگر شلوار تنگ بپوشید.

درمان خارش واژن در دوران بارداری

بسته به علت زمینه‌ای، روش‌های مختلفی برای درمان خارش واژن وجود دارد.

درمان‌های خانگی

بسیاری از زنان به استفاده از روش‌های خانگی برای درمان مشکلات بارداری در سه ماهه اول علاقه‌مند هستند.

درمان‌های خانگی معمولا علت اصلی خارش واژن را درمان نمی‌کنند و فقط علائم را تسکین می‌دهند؛ با این حال، می‌توانید از راهکارهای زیر برای کاهش علائم خود کمک بگیرید:

• روی واژن کمپرس سرد بگذارید.
• یک چهارم تا دو لیوان جوش شیرین را به وان پر از آب گرم اضافه کنید و در آن بنشینید.
• جوش شیرین و آب را با هم مخلوط کنید و خمیر به دست آمده را روی پوست خارش‌دار بمالید.
• روغن نارگیل را روی پوست خارش‌دار بمالید. از تماس روغن با قسمت‌های داخلی واژن اجتناب کنید.

داروهای بدون نسخه

داروهای ضدقارچ بدون نسخه برای درمان عفونت‌های مخمری خفیف در دسترس هستند. این‌ داروها به شکل موضعی (کرم‌ و پماد) و شیاف واژینال به فروش می‌رسند.

ضدقارچ‌های موضعی برای جنین خطری ندارند و می‌توانند عفونت قارچی واژن را در هر مرحله از بارداری درمان کنند.

داروهای تجویز شده توسط پزشک

متخصصان هفت روز استفاده از ضدقارچ موضعی را مناسب‌ترین گزینه برای درمان عفونت قارچی در دوران بارداری می‌دانند.

در صورت شدید بودن عفونت واژن، پزشک می‌تواند داروهای قوی‌تری تجویز کند؛ با این حال، ضدقارچ‌های خوراکی توصیه نمی‌شوند. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از دوز بالای فلوکونازول را به دلیل خطر ایجاد نقایص مادرزادی منع می‌کند. احتمال بروز این مشکلات در سه ماهه اول بارداری و در دوزهای بالاتر از 400 میلی‌گرم بیشتر است.

در صورت ابتلا به تبخال تناسلی فعال در دوران بارداری، مصرف یک داروی ضدویروس مانند آسیکلوویر ضروری است. سایر بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا و سوزاک به درمان با آنتی بیوتیک‌هایی مثل سفتریاکسون نیاز دارند.

درد یا سوزش در هنگام ادرار کردن

احساس درد و سوزش در هنگام ادرار کردن که یکی از مشکلات بارداری در سه ماهه اول است، می‌تواند نشانه عفونت مثانه یا عفونت دستگاه ادراری (UTI) باشد. پیشنهاد می‌کنیم علائم عفونت ادراری و مهم‌ترین روش‌های درمان آن را مطالعه کنید. 

از هفته 6 تا 24 بارداری به دلیل تغییرات دستگاه ادراری خطر ابتلا به عفونت افزایش می‌یابد. رحم مستقیما در بالای مثانه قرار دارد و وقتی در طول بارداری بزرگ می‌شود می‌تواند خروج ادرار از مثانه را مسدود کند و باعث عفونت دستگاه ادراری شود.

اگر UTI درمان نشود، ممکن است به عفونت کلیه منجر شود که خطر زایمان زودرس و تولد نوزاد کم وزن را افزایش می‌دهد. در صورتی که پزشک عفونت ادراری را به موقع و به درستی درمان کند، این بیماری آسیبی به جنین شما وارد نخواهد کرد.

در صورت ابتلا به عفونت دستگاه ادراری ممکن است یک یا چند مورد از علائم زیر را تجربه کنید:

• درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
• تکرر ادرار
• احساس فوریت برای ادرار کردن
• وجود خون یا مخاط در ادرار
• کرامپ یا درد در قسمت پایین شکم
• احساس درد هنگام رابطه جنسی
• نشت ادرار (بی‌اختیاری ادرار)
• بیدار شدن از خواب برای ادرار کردن
• افزایش یا کاهش حجم ادرار
• ادراری که کدر به نظر می‌رسد یا بوی بدی دارد
• احساس درد یا فشار در ناحیه مثانه
• هنگامی که باکتری به کلیه‌ها سرایت می‌کند ممکن است باعث کمردرد، لرز، تب، حالت تهوع و استفراغ شود.

درمان عفونت ادراری در دوران بارداری

در دوران بارداری، عفونت ادراری را می‌توان با آنتی بیوتیک به طور ایمن درمان کرد. معمولا پزشکان به مدت سه تا هفت روز مصرف آنتی بیوتیک‌های بی‌خطر برای مادر و جنین را برای درمان UTI توصیه می‌کنند.

درمان‌های خانگی

زنانی که از مشکلات بارداری در سه ماهه اول از جمله UTI رنج می‌برند، باید به پزشک مراجعه کنند؛ با این حال، در کنار درمان‌های پزشکی می‌توانند از راهکارهای زیر برای سرعت بخشیدن به بهبودی خود کمک بگیرند:

• نوشیدن آب زیاد: آب ادرار را رقیق کرده و به دفع باکتری‌ها از دستگاه ادراری کمک می‌کند.
• نوشیدن آب کرن‌بری: کرن‌بری حاوی ترکیباتی است که از چسبیدن باکتری‌ها به دیواره مجرای ادرار جلوگیری می‌کنند.
• مصرف بعضی از مکمل‌ها: یک مطالعه نشان داد که ترکیب ویتامین C، کرن‌بری و پروبیوتیک‌ به درمان عفونت‌های ادراری عودکننده در زنان کمک می‌کند.

درد و تورم ساق پا

لخته شدن خون در ساق پا که به آن ترومبوز ورید عمقی (DVT) می‌گویند، به درد یا تورم منجر می‌شود. DVT خطر لخته شدن خون در جفت، حمله قلبی، سکته مغزی، آمبولی ریوی (انتقال لخته خون به ریه) و سقط جنین را افزایش می‌دهد.

اگرچه DVT در اکثر بارداری‌ها اتفاق نمی‌افتد، اما بهتر است با علائم آن آشنا باشید. این علائم عبارتند از:

• تورم یا درد در یک پا
• دردی که هنگام راه رفتن بدتر می‌شود
• وریدهایی که بزرگ‌تر از حد طبیعی به نظر می‌رسند

دلایل لخته شدن خون در دوران بارداری

بعضی از زنان در سه ماه اول بارداری یا در 6 هفته اول پس از زایمان لخته شدن خون را تجربه می‌کنند. اگر فکر می‌کنید در معرض خطر DVT هستید، حتما با پزشک خود صحبت کنید. عوامل زیر احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند:

• شما یا یکی از بستگان نزدیک‌تان قبلا DVT را تجربه کرده‌اید.
• سیگار می‌کشید یا به طور مکرر در معرض دود سیگار هستید.
• سن شما بالاتر از 35 سال است.
• اضافه وزن دارید.
• دو یا چند قلو باردار هستید.
• برای مدت طولانی بی‌تحرک هستید.
• سزارین شده‌اید.

درمان DVT و راه‌های پیشگیری از آن

پیشگیری از DVT به عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات بارداری در سه ماهه اول اهمیت زیادی دارد.

فعالیت بدنی یک جزء حیاتی در مبارزه با DVT است، بنابراین با پزشک خود درباره ورزش‌هایی که می‌توانید انجام دهید مشورت کنید. ورزش منظم گردش خون را بهبود می‌بخشد و از تشکیل لخته خون جلوگیری می‌کند؛ علاوه بر این چنانچه در حال حاضر سیگار می‌کشید، باید فورا آن را ترک کنید.

اگر مشخص شود که به DVT مبتلا هستید، به احتمال زیاد یک داروی ضد‌انعقاد برای شما تجویز می‌شود تا از لخته شدن خون جلوگیری شود.

سردرد شدید

تخمین زده می‌شود که تقریبا 39 درصد زنان در دوران بارداری و پس از زایمان سردرد را تجربه می‌کنند. علت سردرد در سه ماهه اول بارداری ممکن است با دلایل بروز آن در سه ماهه دوم یا سوم متفاوت باشد.

در مورد سردردهای دوران بارداری و بعد از زایمان با پزشک مشورت کنید. یک دفترچه یادداشت داشته باشید تا میزان سردرد و شدت درد و همچنین سایر علائم همراه آن را بنویسید.

دلایل سردرد در سه ماهه اول بارداری

سردردهای تنشی در سه ماهه اول بارداری شایع هستند، احتمالا به این دلیل که بدن شما در این زمان دستخوش تغییرات متعددی می‎شود. برای مثال، در دوران بارداری هورمون‌ها تغییر می‌کنند، حجم خون بیشتر می‌شود و وزن بالا می‌رود.

علل شایع سردرد در سه ماهه اول بارداری عبارتند از:

• کم آبی بدن
• حالت تهوع و استفراغ
• استرس
• کمبود خواب
• ترک کافئین
• تغذیه نامناسب
• افت قند خون
• فعالیت بدنی خیلی کم
• حساسیت به نور
• تغییر بینایی

بعضی از غذاها هم ممکن است در بروز مشکلات بارداری در سه ماهه اول نقش داشته باشند و باعث سردرد شوند، به ویژه لبنیات، شکلات، پنیر و گوجه‌فرنگی.

درمان سردرد در دوران بارداری

اگر باردار هستید، قبل از مصرف هر دارویی برای درمان سردرد با پزشک مشورت کنید. شما مجاز به مصرف بعضی از داروها مثل آسپرین و ایبوپروفن نیستید. این داروهای مُسکن می‌توانند برای جنین در حال رشد مضر باشند، به خصوص اگر در سه ماهه اول مصرف شوند.

بسیاری از زنان ممکن است در دوران بارداری استامینوفن مصرف کنند؛ با این حال، بعضی از مطالعات نشان‌ داده‌اند که این دارو هم ممکن است عوارضی داشته باشد.

علاوه بر تجویز دارو، احتمال دارد پزشک نوشیدن آب فراوان، استراحت کردن، ماساژ، تمرینات کششی و استفاده از روغن‌های ضروری مثل نعناع، رزماری و بابونه را توصیه کند.

کلام پایانی

بارداری با احساس و هیجان زیادی همراه است، به خصوص اگر منتظر تولد اولین فرزندتان باشید. در این دوران، شما متوجه تغییرات زیادی در بدن خود خواهید شد که بسیاری از آن‌ها کاملا طبیعی هستند.

با این حال، علائمی وجود دارند که باید در ماه‌های اول بارداری به آن‌ها توجه بیشتری داشته باشید. به عنوان مثال، علائمی مثل حالت تهوع یا لکه‌بینی غیرعادی نیستند، اما ممکن است در بعضی موارد از یک مشکل جدی ناشی شوند؛ بنابراین، لازم است تمام علائم خود را با پزشک در میان بگذارید.

برای آشنایی با مهم‌ترین مشکلات بارداری در سه ماهه اول نکات فوق را بخوانید و اگر در این زمینه سوالی دارید، آن را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول