آبله مرغان در کودکان چقدر می‌تواند دردسرساز باشد؟

آبله مرغان یک بیماری بسیار مسری است که بر اثر ویروسی به نام  واریسلا زوستر (Varicella zoster) ایجاد می‌شود. اگرچه شیوع آبله مرغان در کودکان از زمان کشف واکسن این بیماری، به شکل قابل توجهی کاهش پیدا کرده است؛ اما هنوز هم کودکان زیادی در طول سال به این مریضی دردناک دچار می‌شوند.

آبله مرغان در کودکان با ایجاد لکه (بثورات پوستی) همراه است و به صورت کلی، باعث ایجاد احساس ناخوشی در آن‌ها می‌شود. هدف از درمان این بیماری، تسکین و کنترل علائم آن تا زمان بهبودی کامل کودک است.

در این مقاله از مجله اینترنتی ایده آل مگ قصد داریم به بررسی کامل آبله مرغان در کودکان و علائم آن و همچنین راه‌های کنترل و درمان این بیماری بپردازیم. اگر شما هم نگران سلامتی فرزند دلبند خود هستید، حتما تا پایان با ما همراه باشید.

آبله مرغان چیست؟

آبله مرغان یک عفونت ناشی از ویروس واریسلا زوستر است اکثر افراد در کودکی به این بیماری مبتلا می‌شوند. (معمولا قبل از 10 سالگی) آبله مرغان در کودکان خود را به صورت لکه‌های پوستی دردناک و آزار دهنده نشان می‌دهد.

تا سال 1995 آبله مرغان در کودکان یک بیماری بسیار شایع بود و تقریبا همه افراد، به این ویروس مبتلا شده بودند. اما با کشف واکسن آبله مرغان در این سال، روند شیوع این مریضی به ویژه در بین کودکان 1 تا 4 سال، تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا کرد.

واکسن واریسلا می‌تواند به جلوگیری از این بیماری کودکان کمک کند و 2 دوز واکسن برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالانی که قبلا در برابر آبله مرغان این نشده‌اند (قبلا به این بیماری مبتلا نشده‌اند) توصیه می‌شود.

علائم آبله مرغان در کودکان

علائم این بیماری در کودکان معمولا خفیف هستند. با این حال، آبله مرغان در نوزادان زیر 2 سال و کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (برای مثال بچه‌هایی که شیمی درمانی می‌کنند) تهدید کننده زندگی باشد.

موارد زیر، شایع‌ترین علائم و نشانه‌های آبله مرغان در کودکان محسوب می‌شوند:

1. خستگی و تحریک‌پذیری یک یا دو روز قبل از ایجاد بثورات پوستی
2. بثورات خارش‌دار قرمز که تاول‌های ریز و پر از مایع در تنه، صورت، پوست سر، زیر بغل، در قسمت فوقانی بازوها و پاها و داخل دهان ایجاد می‌کنند.
3. تب
4. احساس بیماری
5. درد عضلانی یا مفصلی
6. سرفه یا آبریزش بینی

از علائم آبله مرغان در کودکان می‌توان به بثورات لکه‌های قرمز خارش دار اشاره کرد که به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شوند. این تاول‌ها پس از مدتی پوسته پوسته شده و تبدیل به زخم شده و از بین می‌روند. در بعضی از کودکان این بیماری فقط با چند لکه مشاهده می‌شود اما در برخی دیگر ممکن است این لکه‌ها کل بدنشان را بپوشاند.

آبله مرغان چگونه منتقل می شود؟

مدت زمان بیماری آبله مرغان در کودکان 10 تا 21 روز است. این بیماری دو روز قبل از ظهور بثورات پوستی تا زمانی که لکه‌ها خشک شده و تبدیل به زخم شوند، قابلیت سرایت به دیگران را دارد. در این زمان، کودک باید در خانه بماند و از بچه‌های دیگر دور باشد.

ویروس آبله مرغان از طریق سرفه، عطسه، آب دهان و … به راحتی به دیگران منتقل می‌شود. بنابراین به هیچ عنوان نباید اجازه بدهید کودک مبتلا شده به این بیماری، با کودکان دیگر در ارتباط باشد. (البته در طول دوران مریضی)

درمان آبله مرغان در کودکان

متاسفانه درمان خاصی برای درمان آبله مرغان وجود ندارد. با اینم وجود، می‌توان با استفاده از روش‌های زیر، علائم این بیماری را در کودک خود کنترل کرده و آن‌ها را کاهش دهید:

1. به کودک مبتلا مقدار زیادی نوشیدنی بدهید.
2. از پاراستامول (Paracetamol) برای رفع تب و ناراحتی استفاده کنید.
3. برای تسکین خارش، کودک را به حمام ببرید و از لباس راحت، گشاد و لوسین کالامین استفاده کنید.
4. برای آرام کردن خارش، همچنین می‌توان لنت‌های گازی خیس شده در بی کربنات سودا (Bicarbonate of Soda) و آب را روی زخم‌ها قرار داد.
5. سعی کنید کودک خود را از خاراندن بخش تاول زده منع کنید. برای این کار باید کودک را تشویق نموده و همچنین تماشای تلویزیون می‌تواند حواس کودک را پرت کند.
6. کودک خود را از زنان باردار یا زنانی که قصد بارداری دارند، دور نگه دارید. زیرا ابتلا به این بیماری در بارداری باعث سقط جنین می‌شود یا ممکن است نوزاد با آبله مرغان به دنیا بیاید.

چه زمانی باید پزشک مراجعه کرد

اگر کودک به این بیماری مبتلا شد، برای جلوگیری از شیوع عفونت، از فرستادن کودک به مدرسه یا مهد کودک خودداری کنید تا زمانی که کاملا همه لکه‌ها پوسته پوسته شده و از بین روند. معمولا پنج تا شش روز بعد از شروع بثورات طول می‌کشد.

آبله مرغان در کودکان اکثرا خفیف بوده و نیازی به مراجعه به پزشک ندارد. ولی در صورت بروز هر یک از علائم زیر فورا به پزشک مراجعه کنید.

• تاول های ظاهر شده روی پوست، دچار آلودگی شود.
• مشکل تنفسی در کودک و درد در قفسه سینه
• بد حال شدن کودک با ظاهر شدن بثورات
• سفتی گردن یا سردرد در کودک مبتلا به آبله مرغان

عوارض ابتلا به آبله مرغان در کودکان

در بیشتر موارد، کودکان مبتلا به آبله مرغان بعد از مدت زمان مشخصی بهبود پیدا کرده و هیچ‌ گونه عوارضی را تجربه نمی‌کنند. اما به طور غیر معمول و در شرایط نادر، ممکن است یک یا چند نمونه ار عوارض زیر مشاهده شود:

1.  لکه‌ها در برخی موارد با میکروب (باکتری) آلوده می‌شوند. این موضوع شایع‌ترین عارضه آبله مرغان در کودکان است. اگر این اتفاق بیفتد، پوست اطراف لکه، قرمز و زخم می‌شود.
2. التهاب ریه (ذات الریه) و التهاب مغز (انسفالیت) از عوارض نادر هستند.
3. التهاب عضله قلب (میوکاردیت)
4. التهاب کلیه (گلومرولونفریت)
5. آتاکسی (مشکلات هماهنگی حرکات)
6. التهاب لوزالمعده (پانکراتیت)
7. التهاب بیضه‌ها (ارکیت)
8. التهاب مفاصل (آرتروز)
9. التهاب قسمت‌های مختلف چشم

این عوارض بسیار نادر بوده و به ندرت در کودکان مبتلا به آبله مرغان ظاهر می‌شوند. اما با این وجود، هم‌چنان باید مراقب باشید و در صورت مشاهده علائم غیر عادی، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

واکسن آبله مرغان

پزشکان دو دوز از واکسن آبله مرغان را برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالانی که هرگز به این بیماری مبتلا نشده‌اند، توصیه می‌کنند. به طور کلی، کودکان باید اولین دوز را در سن 12 تا 15 ماهگی و دوز دوم را در سن 4 تا 6 سالگی دریافت کنند.

چه کسانی می‌توانند از واکسن آبله ‌مرغان استفاده کنند؟

به طور کلی، افراد زیر می‌توانند واکسن آبله مرغان را استفاده کرده و خود را برای همیشه در مقابل این بیماری، ایمن کنند:

کودکان زیر 13 سال باید دو دوز از این واکسن را مصرف کنند:

1. اولین دوز در سن 12 تا 15 ماهگی
2. دوز دوم در سن 4 تا 6 سالگی

افراد 13 سال به بالا که هرگز به آبله مرغان مبتلا نشده‌اند یا واکسن آبله مرغان دریافت نکرده‌اند باید دو نوبت با فاصله حداقل 28 روز دریافت کنند. واکسیناسیون آبله مرغان برای موارد زیر بسیار مهم است:

1. متخصصان مراقبت‌های بهداشتی
2. معلمان
3. مسافران بین المللی
4. ساکنان و کارکنان خانه‌های سالمندان و محیط‌های مسکونی
5. افرادی که سیستم ایمنی بدن آن‌ها ضعیف است

چه کسانی نباید از واکسن آبله مرغان استفاده کنند؟

به طور کلی افرادی که در کودکی به آبله مرغان مبتلا شده‌اند، نیازی به دریافت واکسن این بیماری ندارند. علاوه بر این، در صورتی که در یکی از دسته‌های زیر قرار دارید، بهتر است از این واکسن استفاده نکرده یا دریافت آن را به تاخیر بیندازید:

1. اگر تا به حال در برابر دوز قبلی واکسن آبله مرغان یا هر ماده دیگری از واکسن، از جمله ژلاتین یا آنتی بیوتیک نئومایسین، واکنش آلرژیک تهدید کننده زندگی داشته‌اید.
2. اگر در زمان برنامه‌ریزی واکسیناسیون، بیمار متوسط یا شدید هستید، معمولا باید قبل از دریافت واکسن آبله مرغان، منتظر بهبودی خود باشید.
3. زنان باردار نباید از واکسن آبله مرغان استفاده کنند.
4. زنان نباید 1 ماه پس از تزریق واکسن آبله مرغان باردار شوند.
5. در حال درمان سرطان با اشعه یا دارو هستید

آبله مرغان در بزرگسالان

اگرچه آبله مرغان یک بیماری در دوران کودکی است، ولی ممکن است بزرگسالان نیز به آن مبتلا شوند. این بیماری در بزرگسالان شدیدتر از آبله مرغان در کودکان بوده و باعث ایجاد عوارض بیشتری خواهد شد.

در صورت بروز تاول‌های آلوده حتما باید به پزشک مراجعه کنید و تا زمانی که تمام لکه‌ها پوسته پوسته نشده‌اند، باید از کار کردن خودداری کنید. در شروع درمان ممکن است پزشک داروهای ضد ویروسی تجویز کند.

ابتلا به آبله مرغان برای چه کسانی خطرناک‌تر است؟

ممکن است گاهی آبله مرغان در کودکان و همچنین در بعضی از بزرگسالان خطرناک باشد. این افراد شامل موارد زیر می‌باشند.

• زنان باردار
• نوزادان تازه متولد شده
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند.

این افراد باید به محض قرار گرفتن در معرض ویروس این بیماری یا مشاهده شدن علائم بیماری، فوراً به پزشک مراجعه کنند و تحت نظر پزشک قرار گیرند. ممکن است یک آزمایش خون از آنان برای بررسی مصون بودن آنان از این بیماری گرفته شود.

آبله مرغان در بارداری

در زنان باردار این بیماری ممکن است باعث ایجاد عوارضی مانند بیشتر شدن احتمال ابتلا به ذات الریه پنومونی شود. به خصوص اگر زن باردار، سیگاری باشد و هر چه طول دوره بارداری بیشتر گذشته باشد، این احتمال بیشتر خواهد شد.

اگر در مدت 20 هفته اول بارداری به آبله مرغان مبتلا شده‌ باشد، خطر اینکه کودک متولد نشده به یک بیماری، معروف به “سندرم واریسلی جنین” مبتلا شود، وجود دارد. این سندرم نادر است و خطر ابتلا  به آن در 12 هفته اول بارداری کمتر از 1% است و بین هفته‌های 13 تا 20 نیز احتمال  ابتلا به آن 2% است . این سندروم می‌تواند عوارض جدی از جمله موارد زیر را ایجاد کند.

• جای زخم
• نقص چشم مانند آب مروارید
• اندام کوتاه شده
• ضربه مغزی

گزارشی مبنی بر ابتلا یک نوزاد تازه متولد شده به این سندرم، وجود دارد که مادر بعد از هفته 20 بارداری به آبله مرغان مبتلا شده بود. اما تصور می‌شود این خطر در اواخر بارداری بسیار کمتر از 1 درصد باشد. همچنین از ابتلا به این بیماری، پس از هفته 20 بارداری خطرات دیگری مانند زودرس متولد شدن کودک وجود دارد.

اگر هفت روز قبل یا هفت روز بعد از زایمان به آبله مرغان مبتلا شوید، احتمال این وجود دارد که نوزاد تازه متولد شده به نوع شدیدی از این بیماری که می‌تواند کشنده نیز باشد، مبتلا شود.بنابراین اگر در هفت روز گذشته زایمان داشته‌اید و یا باردار هستید و ممکن است مبتلا به این بیماری باشید یا در معرض شخصی بیمار بوده‌اید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

کلام آخر

اگرچه این روزها و با سراسری شدن واکسیناسیون آبله مرغان، شیوع این بیماری تا حد زیادی کاهش پیدا کرده، اما هم‌چنان آبله مرغان در کودکان یک تهدید نسبتا بزرگ برای سلامتی آن‌ها محسوب می‌شود. به همین دلیل و در این مقاله، به بررسی این بیماری و روش‌های درمان و کنترل آن پرداختیم.

در صورتی که هم‌چنان در این رابطه سوال یا ابهامی دارید، حتما در بخش نظرات همین مقاله با ما در میان بگذارید تا در اولین فرصت، پاسخ‌گوی شما عزیزان باشیم.

سوالات متداول