گل کاملیا و نحوه نگهداری از آن + بیماری ها و درمان آنها

گل کاملیا که با نام علمی Camellia japonica شناخته می‌شود یکی از زیباترین گیاهان برای خانه و باغ‌ها است. از نظر ظاهری، ظاهری شبیه به گل رز دارد اما در رنگ‌های سفید، صورتی، ارغوانی و قرمز یافت می‌شود. گونه‌ی قرمز آن به دلیل مقاومت بالاتر در میان دوست داران گل و گیاه رایج‌تر است.

اگرچه این گیاه در زیستگاه خود بسیار مقاوم است اما در محیط‌های مصنوعی مانند باغچه و آپارتمان نیازمند نگهداری‌های منظم است. علاوه بر زیبایی، از بذر بعضی گونه‌های این گیاه مانند C.oleifera و C.japonica نوعی روغن به « نام روغن چای» تهیه می‌شود که در کشورهای آسیای جنوب مردم از آن به‌عنوان روغن در آشپزی استفاده می‌کنند.

یکی از نشانه‌های سالم بودن گل کاملیا، شکوفه دادن هرساله آن است. برای گلدهی منظم این گیاه شرایط محیطی مناسب لازم است که هرکسی می‌تواند فراهم کند. در این مقاله از سایت ایده آل مگ صفر تا صد نحوه نگهداری از گل کاملیا، نیازهای این گیاه و بیماری‌های احتمالی آن به‌طور کامل برسی شده‌اند. با ما در ادامه همراه باشید.

نحوه آبیاری گل کاملیا

گیاه کاملیا آسان‌ترین درختچه برای پرورش در خانه نیست و برای گلدهی آن شرایط محیطی و نگهداری‌های خاصی نیاز است. آبیاری نامناسب یکی از رایج‌ترین دلایل از بین رفتن این گیاهان است. گل کاملیا ازجمله گیاهانی است که قادر به تحمل خشکی نیست. آب  کافی نه‌تنها برای رشد طبیعی گل کاملیا ضروری بوده، بلکه برای جذب مدام مواد معدنی و افزایش تکثیر سلول‌های رشد گیاه نیز لازم است.

آبیاری کم یا نامنظم، روند رشد را قطع می‌کند که می‌تواند منجر به از بین رفتن برگ و ساقه‌های سنگین شود. در فصل‌های پاییز و بهار گل کاملیا را هفته‌ای دو بار و در فصل گرم تابستان آبیاری را به هفته‌ای یک‌بار برسانید.

این گیاه در اواخر تابستان شروع به جوانه زنی و گلدهی می‌کند. کم‌آبی شکل‌گیری این غنچه‌ها، کیفیت و تعداد آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در هنگام باز شدن گل‌ها اهمیت دسترسی گیاه به آب بیشتر می‌شود. برای ایجاد یک برنامه‌ی آبیاری منظم می‌توان از یک سیستم آبیاری و یک دستگاه اندازه‌گیری مانند باران‌سنج ساده استفاده کرد. همان‌طور که کمبود آب می‌تواند به گل کاملیا آسیب بزند، زیاده‌روی در آبیاری نیز مضر است.

خاک خیس و غرقابی باعث پوسیدگی ریشه‌ها، زرد شدن ، ریزش برگ‌ها و درنهایت از بین رفتن گیاه می‌شود. بستر گلدان باید بین دو آبیاری کمی خشک شود. سطح بستر را با دست کنار بزنید اگر تا حدودی خشک‌شده باشد، آبیاری کنید اما اگر هنوز مرطوب است آبیاری را به تعویق بیندازید.

نوع آبی که برای آبیاری استفاده می‌شود نیز مهم است زیرا آب‌های دارای املاحی مانند کلسیم یا گچ می‌توانند باعث زرد شدن برگ گل کاملیا، ریزش آن و بسته ماندن گل‌ها شود. برای آبیاری این گل زینتی بهتر است از آب بدون املاح بهره‌مند شوید. آب شهری را می‌توان در حد ۲ ماه مورد مصرف قرارداد اما این آب دارای املاحی بوده که در طولانی‌مدت باعث به وجود آمدن مشکلاتی برای گیاه می‌شوند.

نور موردنیاز گیاه کاملیا

گل کاملیا انواع مختلفی داشته و نور موردنیاز هرگونه بسته به میزان رطوبت هوا و بستر کاشت آن متفاوت است. به‌طورکلی گل کاملیا با گل‌های قرمز مقاومت بیشتری داشته و نور مستقیم خورشید را بیشتر از کاملیاهای گل صورتی و سفید تحمل می‌کند. رطوبت به مقاومت بالای این گیاه در مقابل نور مستقیم خورشید کمک می‌کند. پرورش گل کاملیا در نور مستقیم در مکانی با میزان رطوبت نسبی بالا، در مقایسه با مکانی که هوا خشک و گرم است آسان‌تر خواهد بود.

تابش نور مستقیم در آب‌وهوای گرم و خشک باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای و سوختگی روی برگ‌ها خواهد شد. همچنین مکان کم‌نور موجب افزایش فاصله بین برگ‌ها، گلدهی ضعیف و حتی عدم گلدهی می‌شود. پرورش گل کاملیا در مکان کم‌نور موجب فاصله گرفتن برگ‌ها و کاهش شدید گلدهی و رشد این گیاه می‌شود.

خاک مناسب گل کاملیا

بستر کاشت گل کاملیا در گلدان که میان مردم رایج است عبارت است از ۸۰٪ پوسته کاج که به‌خوبی پوسیده است + ۲۰٪ پرلایت؛ و یا ۵۰٪ خاک لوم شنی +۵۰٪ پیت ماس. بستر کشت این گیاه باید دارای خاصیت زهکشی مناسب، حاصلخیزی و PH کافی باشد. خاک قلیایی حاوی کلسیم باعث زرد شدن برگ‌ها و از بین رفتن آن‌ها می‌شود. هر دو سال یک‌بار در اوايل پاييز قبل از ظهور غنچه‌ها گلدان و خاک را تعويض نماييد. از وجود خاصیت زهکشی مناسب نیز اطمینان حاصل کنید.

کود دهی

بهتر است یک روز قبل از کوددهی گیاه کاملیا را آبیاری کنید. بهترین زمان برای کوددهی این گیاه در فصل بهار بعد از پایان دوران گلدهی و پژمرده شدن آن‌ها است. بعضی از کاملیاها «خوش‌خوراک» محسوب می‌شوند، به این معنی که برای رشد به مواد مغذی و کود زیادی احتیاج دارند. انواع دیگری از کاملیاها نیز وجود دارند که به کود نیاز زیادی نداشته و نسبت به کودهای سنگین و غلیظ واکنش خوبی نشان نمی‌دهند. برای هر دو نوع علاوه بر کودهای صنعتی می‌توانید از کودهای خانگی مقرون به‌صرفه نیز استفاده کنید.

کود دهی منظم باعث رشد، سرسبزی و شکوفایی گل کاملیا در هر فصل می‌شود این‌رو از اسفند تا مرداد هر ۲ هفته یک‌بار کود دهی را انجام دهید. گل کاملیا بعد از شهریور نباید کود دهی شود. زمان شکوفاندن و گلدهی این گل نیز در دوره خفتگی آن‌هاست و بنابراین نباید بارور شود.

کودها معمولاً دارای سه شماره بر روی خود هستند که میزان مواد مغذی موجود در آن‌ها را نشان می‌دهد. عدد اول مربوط به نیتروژن، شماره دوم مربوط به فسفر و شماره سوم مربوط به پتاسیم است. اگر می‌خواهید میزان رشد گل کاملیای تازه کاشته شده افزایش یابد، کودی را که اعداد اول آن بزرگ‌تر باشند مانند 10 یا 12 استفاده کنید. اگر فقط می‌خواهید رشد متعادل گیاه حفظ شود، یک شماره اول پایین‌تر، مانند 4، مناسب خواهد بود. به‌طورکلی برای انتخاب کود مناسب برای گیاه می‌توانید از گلخانه‌ها مشورت بگیرید.

رطوبت

گل کاملیا جزو گیاهان رطوبت دوست است. برای تأمین رطوبت موردنیاز گل کاملیا غبار پاشی هفته‌ای یک‌بار با آب ولرم را امتحان کنید. بهتر است از آب بدون املاح و سبک برای این کار  استفاده کنید. در زمان گل‌دهی، غبار پاشی را انجام ندهید.

دمای مور نیاز گل کاملیا

همان‌طور که گفته شد این گیاه انواع و رنگ‌های مختلفی دارد و دمای موردنیاز آن بسته به نوع گیاه متفاوت است. به‌طورکلی این گیاه آستانه تحمل بالایی داشته و می‌تواند دمای صفرتا حدود ۳۰ درجه سانتی‌گراد را تحمل کند اما برای گل دادن و بهترین رشد دمای ۱۳ تا ۲۱ درجه سانتی‌گراد لازم است. اگر هوا بیش‌ از اندازه گرم باشد و آبیاری نیز درست صورت نگیرد، غنچه‌های گل کاملیا می‌ریزند. درست است که برای تشکیل غنچه‌های کاملیا دمای ۱۸-۱۵ درجه مناسب است، اما بعدازآن بهتر است دما را اندکی پایین‌تر بیاوریم تا گل‌ها و جوانه‌ها عمر بیشتری داشته باشند.

نحوه هرس کردن

اگر درست بعد از گل دادن گیاه کاملیا را هرس کنید، به گیاه فرصت ایجاد جوانه‌های جدید و رشد بهتر برای بهار بعدی را خواهید داد. گل‌های کاملیا در اوایل سال باز می‌شوند و در اواخر تابستان و در طی پاییز جوانه‌های گل برای سال بعد بر روی شاخه‌ها شکل می‌گردد. ازاین‌رو اگر در تابستان و پاییز درست به هرس کردن بزنیم تعداد زیادی از جوانه‌های گل از بین خواهند رفت؛ بنابراین بهترین زمان هرس در فصل بهار و بعد از اتمام گلدهی گیاه و قبل از شروع رشد رویشی جدید است.

ساقه و برگ‌های مرده را جدا کنید. این وضعیت سلامت کلی گیاه را بهبود می‌بخشد. هرس گیاه را دوباره زنده می‌کند و احتمال ابتلا به آلودگی یا بیماری را در گیاه کاهش می‌دهد.

برای شروع، شاخه‌ها و ساقه‌های بلند که زیبا به نظر نمی‌رسند را جدا کنید. هرس کردن برای شکل دادن به گل کاملیا نیز لازم است. این نوع هرس بسته به شکل و سرعت رشد کاملیا ممکن است به شکل سبک یا شدید صورت بگیرد.

هرس شدید به معنای از بین بردن یک ‌سوم تا نیمی از گیاه است. این نوع هرس باید بدون ترس از دست دادن گیاه انجام شود. سال بعد از هرس شدید، احتمالاً شکوفاهای کمتری خواهید داشت، زیرا این گیاه بیشتر بر روی به وجود آوردن دوباره شاخه‌ها و برگ‌های خود متمرکز است.

هرس سبک را می‌توان با قیچی‌های کوچک دستی انجام داد. از این نوع هرس تنها برای تمیز و مرتب کردن ظاهر گل کاملیا استفاده کنید.

نحوه تکثیر گل کاملیا

تکثیر این گیاه به دو روش قلمه‌زنی و استفاده از بذرها ممکن است.

قلمه‌زنی: برای قلمه‌زنی ابتدا ساقه‌های نیمه چوبی این گیاه که هنوز جوان (یک‌ساله) و در حال رشد هستند تهیه کنید. این شاخه‌ها را در پودر هورمون ریشه‌زایی فروبرده و در گلدانی با خاک مناسب حاوی کمپوست مخصوص بذر قلمه بکارید. بستر مناسب کاشت این قلمه‌ها باید عمق ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر داشته باشد. برای حفظ رطوبت کافی در خاک، روی قلمه‌ها را با کیسه پلاستیکی بپوشانید. بعد از ریشه دهی کامل، قلمه‌ها را به گلدان‌های بزرگ‌تر حاوی کمپوست منتقل کنید.

بذر کاملیا: برای تکثیر گل کاملیا از بذر آن نیز می‌توان استفاده کرد اما برای این کار نیاز به میوه کپسول مانند آن برسد. این میوه شکلی شبیه به کپسول داشته و دارای شکاف ریزی بر روی خود است. ابتدا باید صبر کنید تا میوه کپسول مانند آن برسد و پوشش آن شکافته شود. این اتفاق معمولاً در اواسط پاییز افتاده و بذرها قابل‌رؤیت می‌گردند. این بذرها باید سریعاً در بستر کشت سبکی حاوی پیت و سنگریزه کاشته شوند. حدود ۲ تا ۴ ماه طول می‌کشد تا جوانه بزنند.

بیماری‌های گل کاملیا

بسیاری از مشکلات شایع ناشی از رشد این گیاهان جنگلی و اسیددوست، نگهداری آن‌ها در شرایط نادرست است، اگرچه آن‌ها مستعد ابتلا به انواع آفات و بیماری‌ها نیز هستند. آن‌ها بر اساس منطقه ریشه، ساقه و شاخه، برگ و گل‌های تحت تأثیر بوته گروه‌بندی می‌شوند.

پوسیدگی ریشه

پوسیدگی ریشه یک بیماری قارچی است که باعث زرد شدن برگ، رشد ضعیف و پژمردگی و در پی آن مرگ گیاه می‌شود. گیاهان آسیب‌دیده بجای ریشه‌های سفید سالم، دارای سیستم ریشه قهوه‌ای هستند. پوسیدگی ریشه اغلب ناشی از آب‌گرفتگی یا زهکشی ضعیف است. برای پیشگیری و درمان این مشکل سیستم زهکشی را چک کنید.

تیرگی گلبرگ‌ها

این بیماری قارچی معمولاً در بهار رخ می‌دهد و معمولاً به دلیل رطوبت فراوان است. گلبرگ‌ها لکه‌های قهوه‌ای کوچکی ایجاد می‌کنند که به‌سرعت بزرگ می‌شوند تا کل شکوفه‌ها قهوه‌ای شود. گل‌های آلوده معمولاً طی یک یا دو روز از بین می‌روند. رگه‌های قهوه‌ای تیره بر روی گلبرگ‌ها نیز نشان‌دهنده حضور این بیماری قارچی در گل کاملیا است. گل‌های آلوده را بیرون بکشید و دور بریزید سپس با قارچ‌کش شاخ و برگ همه آن‌ها را درمان کنید.

پژمردن شاخه‌ها به همراه لکه‌های خاکستری

این بیماری باعث پژمردگی ناگهانی شاخه‌ها به همراه شکل گرفتن لکه‌های خاکستری‌رنگ شود. کاشت گل کاملیا در خاک خوب زهکشی شده معمولاً به جلوگیری از این بیماری کمک می‌کند.

تورم برگ‌ها

تورم برگ درنتیجه‌ی فعالیت قارچ‌ها در شرایط بیش‌ازحد مرطوب است. برگ‌ها با جوش‌های کوچک سفید مایل به سبز در قسمت زیرین، بزرگ، گوشتی و متورم می‌شوند. سرانجام این برگ‌های بیمار قهوه‌ای شده و بقیه برگ‌ها را نیز درگیر می‌کنند. برای درمان این بیماری، برگ‌های آسیب‌دیده را هرس کرده و یا قارچ‌کش اسپری کنید.

زرد شدن برگ‌ها

اولین دلیل زیاده‌روی در آبياري می‌تواند باشد. در فاصله بين دو آبياري باید سطح خاک خشک‌شده و سپس آبياري کنید. یکی دیگر از دلایل زرد شدن برگ‌ها ویروس برگ شته زرد است. این ویروس باعث ایجاد الگوهای نامنظم زردروی گل کاملیا می‌شود. برگ‌ها ممکن است درنهایت کاملاً زرد شود. برای این بیماری هیچ درمان قطعی وجود ندارد؛ بنابراین پیشگیری مهم است.

گل‌های کمرنگ و بی‌روح

گل‌های بی‌رنگ درنتیجه استفاده از مواد براق‌کننده شیمیایی ایجاد می‌شوند. اگر گیاه کاملیا شما گل‌هایی به رنگ سبز کمرنگ داد، از آب املاح دار براي غبار پاشي استفاده‌شده است. برای کود دهی نیز با کود آهن گياه را تغذيه نماييد. این گیاه نسبت به املاح بسیار حساس است.

خشک شدن برگ‌ها

قرار گرفتن گیاه طولانی‌مدت گیاه در مقابل نور مستقیم خورشید، موجب خشک شدن ناگهانی برگ‌ها می‌شود.

عدم جذب آب

اگر بستر کشت گیاه خشک است و آب را جذب نمی‌کند به دلیل متراکم بودن ریشه‌ها است. براي مدت 15 دقيقه گلدان‌ها در سطل پر از آب قرار داده تا فاصله ریشه‌ها و آبیاری آن‌ها تنظیم شود.

تارعنکبوت در زیر برگ‌ها

کنه ريز قرمز عامل ایجاد تارعنکبوت در بیشتر گیاهان خانگی است. با پارچه مرطوب سطح زيرين برگ‌ها را تميز کنید. در صورت تداوم این مشکل، هر دوهفتم یک‌بار با سم کنه‌کش طبق دستور گياه را سم‌پاشی نماييد تا مشکل برطرف گردد.

سقوط غنچه‌ها بدون باز شدن

گياه به کود آهن نیاز دارد. طبق دستور تغذيه گل کاملیا را رمزه‌ی کنید. همچنین از آب بدون املاح در غبار پاشی و آبياري استفاده کنيد.

غنچه و گل ندادن

گیاهان کاملیا هنگامی‌که دچار کمبود عناصر غذایی بشوند، رشد برگ‌ها و گلدهی را متوقف می‌کنند. برای کمک به این مشکل تغذيه مصنوعي نماييد.

گل کاملیا که به عروس زمستان نیز شناخته می‌شود می‌تواند در زمستان که اکثر گیاهان به خواب می‌روند، با گل‌های رنگین خود جلوه‌ی بی‌نظیری به خانه شما دهد. کافی است نکات ذکرشده در این مقاله را رعایت کنید تا شاهد گلدهی‌های پیاپی این گیاه زیبا باشید.