با انواع سرطان در کودکان آشنا شوید!

کودکان نیز ممکن است مانند بزرگسالان به سرطان مبتلا شوند. سرطان‌ در کودکان می‌تواند به طور ناگهانی و بدون علائم اولیه رخ دهند و میزان بالایی از درمان را لازم داشته باشد.

شایع ترین سرطان در کودکان سرطان خون است. سایر سرطان‌هایی که کودکان را درگیر می‌کنند، شامل تومورهای مغزی، لنفوم و سارکوم بافت نرم هستند. در این مقاله به معرفی انواع سرطان‌ها در کودکان، مراتب و روش‌های درمان آنها می پردازیم.

انواع سرطان در کودکان

سرطان‌هایی که در کودکان اتفاق می‌افتند، با مواردی که در بزرگسالان مشاهده می‌شوند، متفاوت‌اند. شایع‌ترین سرطان‌های کودکان شامل موارد زیر می‌باشند:

• سرطان خون
• تومورهای مغز و نخاع
• نوروبلاستوما
• تومور ویلمز
• لنفوم (شامل هاجکین و غیر هوچکین)
• رابدومیوسارکوم
• رتینوبلاستوما
• سرطان استخوان (از جمله استئو سارکوم و سارکوم یوئینگ)

انواع دیگر سرطان‌ها در کودکان نادر است، اما گاهی اتفاق می‌افتند. در موارد بسیار نادر، کودکان حتی ممکن است به سرطان‌هایی مبتلا شوند که شیوع آن در بزرگسالان، بسیار بیشتر است.

سرطان خون

همانطور که گفته شد سرطان خون یکی از انواع بیماری کودکان است که در واقع، سرطان مغز استخوان و خون محسوب می‎شود، شایع‌ترین سرطان‌ دوران کودکی است. این نوع از سرطان، حدود بیست و هشت درصد از کل سرطان‌ها را در کودکان تشکیل می‌دهد. شایع‌ترین انواع سرطان خون در کودکان، لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL) و لوسمی حاد میلوئیدی (AML) می‌باشند.

تومورهای مغز و نخاع

تومورهای مغز و نخاع، دومین سرطان شایع در کودکان است که حدود بیست و شش درصد سرطان‌های کودکان را تشکیل می‌دهند. انواع مختلفی از تومورهای مغز و نخاع وجود دارند و درمان و چشم انداز هر یک، متفاوت است.

بیشتر تومورهای مغزی در کودکان، از قسمت‌های پایین مغز مانند مخچه یا ساقه مغز شروع می‌شوند. این تومورها می‌توانند باعث سردرد، حالت تهوع، استفراغ، تاری یا دو دید، سرگیجه، تشنج، مشکل در راه رفتن یا دست زدن به اشیا و سایر علائم شوند. تومورهای نخاع در کودکان و بزرگسالان کمتر از تومورهای مغزی شایع می‌باشند.

رتینوبلاستوما

رتینوبلاستوما یک سرطان چشم است که حدود دو درصد از سرطان‌های دوران کودکی را تشکیل می‌دهد. این بیماری معمولاً در کودکان، در حدود دو سالگی اتفاق می‌افتد و به ندرت در کودکان بالای شش سال دیده می‌شود.

رتینوبلاستوما معمولاً به این دلیل یافت می‌شود که والدین یا پزشک متوجه شده‌اند که چشم کودک غیرمعمول است. به طور معمول هنگامی که شما نوری را در چشم کودک می‌تابانید (یا یک عکس فلاش می‌گیرید) ، مردمک چشم (لکه تاریک در مرکز چشم) به دلیل وجود خون در رگ‌های پشت چشم، قرمز به نظر می‌رسد. در چشم مبتلا به رتینوبلاستوما، مردمک چشم اغلب سفید یا صورتی به نظر می‌رسد.

سرطان‌های استخوان

سرطان‌هایی که از استخوان شروع می‌شوند (سرطان‌های اولیه استخوان) اغلب در کودکان بزرگتر و نوجوانان اتفاق می‌افتند، اما در هر سنی ممکن است ایجاد شوند. آن‌ها حدود سه درصد از سرطان‌های دوران کودکی را تشکیل می‌دهند.

دو نوع از سرطان‌های اصلی استخوان در کودکان رخ می‌دهند:

استئوساركوم در نوجوانان شایع است و معمولاً در مناطقی مانند نزدیکی انتهای استخوان‌های پا یا بازو که استخوان به سرعت در حال رشد است، ایجاد می‌شود. این سرطان اغلب باعث درد استخوان می‌شود که شب یا با فعالیت، بدتر می‌شود. همچنین می‌تواند باعث تورم در ناحیه اطراف استخوان شود.

سارکوم یوئینگ نوعی از سرطان استخوان با شیوع کمتر است. این نوع غالباً در نوجوانان دیده می‌شود. شایع‌ترین مکان‌ها برای شروع آن، استخوان‌های لگن (مفصل ران)، دیواره قفسه سینه (مانند دنده‌ها یا تیغه‌های شانه) یا در وسط استخوان‌های پا است. علائم آن می‌تواند شامل درد و تورم استخوان باشد.

علت بروز سرطان در کودکان چیست؟

در انواع مختلف سرطان در کودکان برخی از سلول‌های بدن، بدون توقف شروع به تقسیم کرده و به بافت‌های اطراف گسترش می‌یابند. به طور معمول، سلول‌های جدید در صورت نیاز به آن‌ها تشکیل می‌شوند و جایگزین سلول‌های قدیمی می‌شوند.

 سلول‌های اضافی می‌توانند تومور ایجاد کنند که این تومورها می‌توانند خوش خیم یا بدخیم باشند. سلول‌های تومورهای بدخیم ، قادرند به بافت‌های مجاور حمله کنند. آن‌ها همچنین می‌توانند جدا شده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند.

مرحله بندی سرطان

دانستن مرحله و درجه سرطان فرد به پزشکان کمک می‌کند که بدانند از چه درمانی استفاده کنند. همچنین به پیش‌بینی مدت زنده ماندن فرد یا احتمال خوب شدن او کمک می‌کنند.

مرحله بندی، راهی برای توصیف میزان سرطان در بدن و محل قرارگیری آن می‌باشد. اگر سرطان گسترش یافته باشد، مرحله بندی همچنین می‌تواند میزان گسترش آن را بررسی کند. مرحله سرطان براساس آنچه در طی معاینه فیزیکی، آزمایشات تصویربرداری و گزارش آسیب شناسی از آزمایشات آزمایشگاهی و بیوپسی یافت می‌شود، مشخص می‌گردد.

 درجه بندی، روشی برای توصیف نحوه مشاهده سلول‌های تومور در زیر میکروسکوپ در مقایسه با سلول‌های بافت سالم نزدیک تومور است. درجه تومور به پیش بینی سرعت رشد و گسترش سرطان کمک می‌کند.

اگرچه چندین مرحله بندی وجود دارد، اکنون اکثر پزشکان از روش TNM استفاده می‌کنند. روش TNM بر اساس اندازه تومور (T)، گسترش سرطان به غدد لنفاوی مجاور (N) و گسترش سرطان به سایر اعضای بدن (M) است.

برای انواع خاصی از سرطان، پزشکان از روش‌های درجه بندی دیگری استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، در سرطان پروستات، پزشک نمره Gleason به سرطان می‌دهد. سلول‌های سرطانی پروستات که نمره Gleason کمی دارند، رشد کندتری نسبت به سلول‌هایی دارند که نمره بالاتری دارند.

مرحله بندی سرطان در کودکان

برای سرطان در کودکان از سیستم‌های مرحله بندی دیگری استفاده می‌کنند. دانستن مرحله سرطان کودک به تیم پزشکی کمک می‌کند تا در مورد بهترین روش درمانی تصمیم بگیرند.

مرحله یک به این معنی است که سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش نیافته است. سلول‌های توموری که شبیه سلول‌های طبیعی هستند، تومورهای درجه یک نامیده می‌شوند. آنها معمولاً به آرامی رشد می‌کنند. مراحل دو و سه معمولاً به معنای گسترش سرطان به سایر بافت‌های نزدیک به تومور اصلی است.

مرحله چهار به این معنی است که سرطان فراتر از تومور اصلی به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است. پزشکان این نوع را متاستاز یا سرطان ثانویه را می‌نامند. تومور درجه چهار، دارای سلول‌هایی است که بسیار متفاوت از سلول‌های طبیعی به نظر می‌رسند. تومورهای درجه چهار اغلب به سرعت رشد می‌کنند و به سرعت گسترش می‌یابند.

از چه آزمایشاتی برای یافتن مرحله و درجه سرطان در کودکان استفاده می‌شود؟

امتحانات بدنی: برای برخی از سرطان‌ها، مشاهده یا احساس درگیری قسمتی از بدن، می‌تواند اطلاعاتی درباره میزان پیشرفت سرطان به پزشکان بدهد.

آزمایشات تصویربرداری: آزمایشاتی که به پزشکان کمک می‌کنند تا داخل بدن را برای یافتن تومور جستجو کنند عبارتند از:

• اشعه ایکس
• ام آر آی
• سی تی اسکن
• اسکن PET
• سونوگرافی

نمونه برداری: این روش جمع آوری نمونه‌های بافتی، می‌تواند به پزشکان در تعیین مرحله یا درجه سرطان کمک کند. نمونه برداری بعضی اوقات می‌تواند در مطب پزشک انجام شود.

علائم و درمان سرطان در کودکان 

علائم و درمان، به نوع سرطان و میزان پیشرفت آن بستگی دارد. چند نوع درمان اصلی برای سرطان‌های دوران کودکی وجود دارد.:

این درمان‌ها شامل جراحی، رادیوتراپی (پرتودرمانی)، شیمی درمانی، پیوند سلول‌های بنیادی و یا درمان هدفمند است. در درمان هدفمند، از داروها یا مواد دیگری استفاده می‌شوند که به سلول‌های خاص سرطانی حمله می‌کنند و آسیب کمتری به سلول‌های طبیعی وارد می‌کنند.

شیمی درمانی

شیمی درمانی از داروهای مختلفی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. با این حال، وقتی شیمی درمانی سلول‌های سرطانی را از بین می برد، ممکن است به سلول‌های سالم نیز آسیب برساند.

عوارض جانبی این درمان می‌توانند شامل ریزش مو، حالت تهوع و استفراغ، زخم‌های دهان، شمارش خون کم و از دست دادن اشتها باشد. عوارض جانبی بسته به نوع دارو متفاوتند و معمولاً با قطع درمان، از بین می‌روند.

پرتو درمانی

پرتو درمانی با استفاده از اشعه ایکس با انرژی بالا، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد یا به سلول‌ها آسیب می‌رساند تا رشد و تکثیر آن‌ها متوقف شود. البته ممکن است در طول پرتو درمانی، به سلول‌های منطقه تحت درمان نیز آسیب برساند.

پرتودرمانی معمولاً در هر جلسه، چند دقیقه طول می‌کشد. عوارض جانبی پرتودرمانی به مقدار آن و بخشی از بدن که تحت درمان قرار گرفته است، بستگی دارد و قبل از درمان، به طور مفصل در مورد آن بحث خواهد شد.

عمل جراحی

در هنگام تشخیص سرطان، ممکن است از عمل جراحی برای برداشتن تومور یا بخشی از آن استفاده شود. نوع عمل جراحی کودک، به نوع سرطان بستگی دارد.

بیوتراپی

بیوتراپی، از سیستم ایمنی بدن (دفاعی)، برای مقابله با سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. از این درمان، ممکن است برای کمک به یافتن سلول‌های سرطانی در بدن و کمک به آن در بهبود سریع اثرات جانبی یا جلوگیری از گسترش سلول‌های سرطانی، استفاده شود.

پیوند سلول‌های بنیادی

پیوند سلول‌های بنیادی (SCT) روشی است که به عنوان بخشی از درمان‌های سرطان، هنگامی که دوزهای شیمی درمانی به حدی زیاد است که سلول‌های مغز استخوان برای همیشه از بین می‌روند، استفاده می‌شود. اگر کودک سلول‌های سرطانی در مغز استخوان داشته باشد، از SCT نیز استفاده می‌شود.

درمان های تکمیلی یا جایگزین برای سرطان در کودکان

والدین کودکانی که دارای بیماری مزمن سلامت یا سرطان هستند، معمولاً به دنبال درمان‌های تکمیلی و جایگزین هستند. درمان‌های تکمیلی شامل ماساژ، مدیتیشن و سایر روش‌های آرام سازی است که همراه با درمان‌های پزشکی استفاده می‌شوند. برخی از درمان‌های مکمل برای کمک به کودکان در کنار آمدن با چالش‌های داشتن سرطان و درمان آن مفید هستند.

درمان‌های جایگزین، اثبات نشده‌اند و می‌توانند شامل برخی از داروهای گیاهی و غذایی باشند که به جای درمان پزشکی استفاده می‌شوند. برخی از این درمان‌ها به طور علمی مورد آزمایش قرار گرفته‌اند و غیر مؤثر یا حتی مضر بودن آن‌ها اثبات شده است. به ویژه اگر:

• از آن‌ها به جای درمان پزشکی استفاده شود
• در آن‌ها از گیاهانی استفاده شود که تاثیر درمان‌های پزشکی را کاهش دهند
• بدون مشورت با پزشک انجام شوند

نتایج کلی

توجه داشته باشید که بسیاری از روش‌های درمانی، اثبات نشده  و بدون کنترل و تنظیم در اینترنت و جاهای دیگر تبلیغ می‌شوند. قبل از انتخاب داروی جایگزین، آن را با پزشک یا داروساز بیمارستان در میان بگذارید.

از آزمایشات بالینی برای یافتن راه‌های جدید و بهتر در درمان سرطان و مدیریت عوارض جانبی درمان استفاده می‌شوند. تقریباً همه آنچه تا به امروز درباره سرطان‌های کودکان آموخته‌ایم از آزمایشات بالینی حاصل شده است.

دانشمندان و پزشکان به طور مداوم به دنبال راه‌های جدید برای پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان کودکان و هرگونه اثر دیررس درمان هستند.

درمان‌های جدید همیشه در حال بررسی و آزمایش برای انواع مختلف سرطان کودکان هستند. محققان در حال کشف این موضوع هستند که آیا عوامل دیگر، جدا از چند علت احتمالی شناخته شده، ممکن است باعث بیماری شوند یا خیر؟