راه‌های افزایش عزت نفس
افزایش عزت نفس یا حرمت نفس تاثیر زیادی روی جنبه‌های مختلف زندگی دارد. عزت نفس احساس یا نظری است که درباره خودتان دارید. بعضی از مردم حرمت نفس را صدای درونی خود (یا گفتگو با خود) می‌دانند، صدایی که به شما می‌گوید که آیا برای انجام کاری یا رسیدن به چیزی به اندازه کافی خوب هستید یا خیر.
همه انسان‌ها گاهی اوقات ممکن است احساس ضعف کنند یا برایشان سخت باشد که خودشان را باور کنند. اگر این وضعیت برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، به بروز مشکلاتی از جمله افسردگی یا اضطراب منجر می‌شود.
غالبا حرمت نفس توسط تجربیات ما و به ویژه آنچه که در دوران کودکی برایمان اتفاق افتاده، شکل می‌گیرد؛ با این حال، افزایش عزت نفس در هر سنی امکان‌پذیر است. در این مقاله از ایده آل مگ، درباره راه های افزایش عزت نفس اطلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید.
چرا مردم عزت نفس پایینی دارند؟
حرمت نفس پایین دلایل زیادی دارد؛ با این حال، غالبا این مشکل در دوران کودکی شروع می‌شود و احتمالا با این احساس که قادر به برآورده کردن انتظارات نیستید، ارتباط دارد. والدین، خواهر و برادر، معلمان، دوستان و حتی رسانه‌ها پیام‌های مثبت و منفی زیادی را درباره ما ارسال می‌کنند که معمولا پیام‌های منفی تاثیر بیشتری دارند.
در دوران بزرگسالی، تجربیاتی که فرد در زندگی شخصی و کاری تجربه می‌کند می‌تواند در کاهش حرمت نفس موثر باشد. خارج از حالت روانی، یکی از نشانه های عزت نفس پایین داشتن استرس زیاد در رویدادهای سخت زندگی مثل بیماری یا مرگ نزدیکان است که تاثیر منفی بر حرمت نفس دارد. نوع شخصیت هم در این زمینه موثر است. بعضی از افراد بیش از دیگران مستعد تفکر منفی هستند.
ذکر این نکته ضروری است که عزت نفس پایین افراد را در برابر آزار و اذیت آسیب‌پذیرتر می‌کند؛ چون این افراد حس خوبی نسبت به خود ندارند و خودشان را ارزشمند نمی‌دانند.
راه‌های افزایش عزت نفس
انواع عزت نفس به توانایی‌های شما یا تصور دیگران از شما ارتباط ندارد. ممکن است شخصی مهارت انجام کاری را داشته باشد، اما از حرمت نفس پایین رنج ببرد. در مقابل، افرادی هم هستند که علیرغم نداشتن مهارت کافی عزت نفس بالایی دارند.
معمولا افراد با حرمت نفس سالم نسبت به خود و زندگی احساس مثبتی دارند. این موضوع باعث می‌شود که انعطاف‌پذیرتر باشند و بهتر بتوانند با فراز و نشیب‌های زندگی کنار بیایند.
در کوتاه مدت، اجتناب از موقعیت‌های چالش‌برانگیز به فرد احساس امنیت می‌دهد؛ اما در درازمدت نتیجه معکوس دارد؛ چون باعث تقویت شک و ترس می‌شود.
زندگی با حرمت نفس پایین به سلامت روان آسیب می‌زند. همچنین احتمال ایجاد عادت‌های مخربی مثل سیگار کشیدن یا نوشیدن الکل را افزایش می‌دهد. راه‌های زیادی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها برای افزایش عزت نفس استفاده کرد، از جمله:
1. باورهای منفی خود را شناسایی کرده و به چالش بکشید
اولین قدم برای افزایش عزت نفس، شناسایی و سپس به چالش کشیدن باورهای منفی‌ای است که درباره خودتان دارید. به افکاری که درباره خود دارید، توجه کنید. برای مثال، ممکن است فکر کنید «من برای انجام این کار به اندازه کافی باهوش نیستم» یا «هیچ کس مرا دوست ندارد».
وقتی چنین فکری به ذهن‌تان خطور کرد، از خود بپرسید که آیا این باور درست است یا خیر. به دنبال شواهدی باشید که آن را رد کند. این شواهد را یادداشت کنید تا با نگاه کردن به آن‌ها متوجه شوید که باورهای منفی شما در مورد خودتان درست نیست.
2. نکات مثبت خود را شناسایی کنید
نقاط قوت‌تان مثل توانایی در ورزش کردن یا موارد خوبی که دیگران درباره شما گفته‌اند را بنویسید. سعی کنید حداقل پنج نکته مثبت در لیست خود داشته باشید و به طور مرتب به آن موارد دیگری را اضافه کنید. این لیست را در جایی قرار دهید که بتوانید آن را ببینید. هر وقت که احساس ضعف و ناامیدی کردید، به این یادداشت‌ها نگاه کنید و به خود یادآوری کنید که چه توانایی‌هایی دارید.
در ابتدا ممکن است در انجام این کار چندان موفق نباشید و دوباره درگیر عادت‌های منفی گذشته شوید؛ اما با تلاش مداوم می‌توانید احساس مثبت‌تری در خود ایجاد کرده و حرمت نفس‌تان را تقویت کنید.
3. انتقاد از خود را از بین ببرید
متاسفانه، وقتی حرمت نفس ما پایین است، احتمالا با انتقاد از خود به آن آسیب بیشتری وارد می‌کنیم. با توجه به اینکه هدف افزایش عزت نفس است، باید خودانتقادی که تقریبا همیشه بی‌فایده است را با شفقت به خود جایگزین کنید.
هر زمان که خودانتقادی شما شروع شد، از خود بپرسید که اگر دوستتان در موقعیت شما قرار می‌گرفت به او چه می‌گفتید. ما معمولا نسبت به دیگران دلسوزتر هستیم و در مقایسه با خودمان با آن‌ها رفتار بهتری داریم. پرهیز از خودانتقادی از آسیب دیدن بیشتر حرمت نفس جلوگیری می‌کند و باعث تقویت آن می‌شود. البته باید گفت که اینگونه رفتارهای خود انتقادی و مقایسه با دیگران در خانم ها معمولا بیشتر از آقایان دیده می شود. از این رو بحث عزت نفس زنان به صورت موضوعی جدا با رویکردهای متفاوت نیز قابل بررسی است.
4. روابط مثبت ایجاد کنید و از روابط منفی بپرهیزید
اطرافیان به طور چشمگیری روی ما تاثیر می‌گذارند. احتمالا تا به حال متوجه شده‌اید که افراد خاص و همچنین روابط خاصی وجود دارند که باعث آزار و ناراحتی شما می‌شوند.
اگر افرادی در اطرافتان وجود دارند که باعث می‌شوند نسبت به خودتان احساس بدی داشته باشید، سعی کنید زمان کمتری را با آن‌ها بگذرانید یا به آن‌ها بگویید که درباره گفتار و رفتارشان چه احساسی دارید. بهتر است با افرادی ارتباط برقرار کنید که به شما احساس خوبی نسبت به خودتان می‌دهند.
5. به خود استراحت دهید
لازم نیست در تمام ساعات روز کامل باشید. حتی لازم نیست که همیشه احساس خوبی نسبت به خود داشته باشید. عزت نفس در موقعیت‌ها و زمان‌های مختلف، متفاوت است.
بعضی از افراد در کنار دوستان و همکاران‌شان احساس آرامش دارند، اما در هنگام مواجهه با غریبه‌ها احساس ناراحتی و خجالت می‌کنند. بعضی از افراد ممکن است در محل کار کاملا به خود مسلط باشند، اما در سایر موقعیت‌های اجتماعی دچار مشکل شوند.
همه انسان‌ها گاهی اوقات کمی احساس ناراحتی می‌کنند یا حفظ حرمت نفس برایشان دشوار است. بهتر است خیلی به خودتان سخت نگیرید و با خود مهربان باشید.
بیشتر بخوانید: افزایش عزت نفس در نوجوانان با راه کارهای مفید و عملی
6. قاطع‌تر شوید و نه گفتن را یاد بگیرید
کسانی که حرمت نفس پایینی دارند، غالبا به سختی می‌توانند از خود دفاع کنند یا به دیگران نه بگویند. این موضوع باعث می‌شود که این افراد در خانه یا محل کار بیش از حد تحت فشار قرار بگیرند؛ چون دوست ندارند که درخواست دیگران را رد کنند. این عادت استرس را افزایش می‌دهد و کنترل آن را سخت می‌کند.
قاطع بودن می‌تواند به افزایش عزت نفس کمک کند. اگر رفتار شما نشان دهد که به خودتان ایمان دارید، حرمت نفس‌تان بهبود می‌یابد.
7. سلامت جسمانی خود را بهبود بخشید
سلامتی و داشتن تناسب اندام باعث می‌شود که احساس خوبی نسبت به خودتان داشته باشید. غالبا افراد دارای حرمت نفس پایین از خود غافل می‌شوند؛ چراکه احساس می‌کنند لایق مراقبت نیستند.
سعی کنید در اکثر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش کنید. همچنین خوب غذا بخورید و خواب کافی داشته باشید. میوه و سبزی بیشتری مصرف کنید و استفاده از شیرینی‌جات و سایر غذاهای ناسالم و پرچرب را محدود کنید. این تغییرات ساده می‌تواند تفاوت چشمگیری در دیدگاه کلی شما ایجاد کند.
8. کاری را انجام دهید که شما را خوشحال می‌کند
مشخص کنید که چیزی شما را از نظر ذهنی، احساسی، جسمی و معنوی خشنود می‌کند. وقتی درگیر کاری می‌شوید که به شما احساس خوبی می‌دهد، حرمت نفس بیشتری را تجربه می‌کنید. به جای اینکه تمام وقت خود را صرف رسیدگی به درخواست‌های دیگران کنید، زمانی را برای استراحت و انجام کارهای مورد علاقه‌تان اختصاص دهید.
یک لیست از کارهای مورد علاقه خود تهیه کنید و سعی کنید هر روز یکی از آن‌ها را انجام دهید. علاوه بر این، با افرادی که شما را خوشحال می‌کنند در ارتباط باشید. وقت خود را برای معاشرت با کسانی که با شما رفتار خوبی ندارند، هدر ندهید.
9. چالش‌ها را بپذیرید
همه ما گاهی اوقات برای انجام کارهای مختلف دچار ترس و اضطراب میشویم. افراد دارای حرمت نفس سالم به این احساسات اجازه نمی‌دهند که مانع تلاش آن‌ها برای کسب تجربه‌های جدید شوند؛ اما افراد با حرمت نفس پایین اغلب از موقعیت‌های چالش‌برانگیز و دشوار دوری می‌کنند.
روبرو شدن با موقعیت‌های دشوار، یکی از راه‌های افزایش عزت نفس است. این موضوع به این معنی نیست که شما باید همه کارها را خودتان به تنهایی انجام دهید؛ اما سعی کنید کاری که می‌دانید انجام آن سخت است را امتحان کنید. پذیرفتن این موقعیت‌ها به شما نشان می‌دهد که می‌توانید به موفقیت برسید؛ در نتیجه، باورهای منفی شما به چالش کشیده می‌شوند و عزت نفس‌تان بهبود می‌یابد.
همچنین می‌توانید برای خودتان هدف تعیین کنید، مانند شرکت در یک کلاس ورزشی یا مواجهه با یک موقعیت اجتماعی خاص. دستیابی به اهداف مشخص شده به افزایش عزت نفس کمک می‌کند.
کلام پایانی
خیلی بعید است که بتوانید یک شبه از عزت نفس ضعیف به عزت نفس خوب برسید؛ اما به تدریج و با گذشت زمان می‌توانید پیشرفت کنید.
وقتی احساس خوبی دارید یا کار خوبی انجام می‌دهید، آن را جشن بگیرید؛ اما اگر گاهی اوقات به الگوهای فکری منفی برمی‌گردید، خودتان را مورد انتقاد قرار ندهید. فقط سعی کنید مثبت‌تر فکر کنید. در نهایت، این نوع تفکر به عادت تبدیل می‌شود و عزت نفس شما بهبود می‌یابد.
سوالات متداول
حرمت نفس از دوران کودکی شروع به شکل‌گیری می‌کند؛ به همین دلیل، غالبا برای بهبود آن به زمان نیاز است. شما باید به تدریج باورهای منفی که درباره خود دارید را با باورها و افکار مثبت جایگزین کنید.
افراد دارای حرمت نفس پایین فکر می‌کنند که دیگران از آن‌ها بهتر هستند. این افراد اعتماد به نفس کمی دارند و بیش از حد روی نقاط ضعف خود تمرکز می‌کنند. همچنین نیازهای دیگران را بر نیازهای خود مقدم می‌دانند و نمی‌توانند به درخواست دیگران نه بگویند.
شناسایی باورهای منفی و کنار گذاشتن آن‌ها، شناخت توانایی‌ها، رابطه با افراد مناسب، توجه به سلامت جسم و تناسب اندام و یادگیری نه گفتن می‌تواند به بهبود حرمت نفس کمک کند.
