فستینگ یا کتوژنیک؟ کدام رژیم برای سبک زندگی تو مناسب‌تره؟

رژیم فستینگ و کتوژنیک دو رژیم غذایی منحصربه‌فرد هستند که امروزه میان افراد زیادی محبوبند. این دو رژیم یکی با محدودیت زمانی و دیگری با محدودیت مصرف کربوهیدارت‌ها، به کاهش وزن بدن کمک می‌کنند.

تفاوت بین رژیم فستینگ و کتوژنیک را می‌توان از زوایای مختلفی بررسی کرد. هرچند هر دو رژیم برای بدن یک حالت خاص به نام کتوز را ایجاد می‌کنند، اما مسیرهای متفاوتی را می‌پیمایند.

ایده آل مگ در مقاله پیش‌رو، این دو رژیم را با هم مقایسه کرده و تفاوت‌های میان آنها را بررسی نموده است تا بتوانید برای انتخاب هر کدام بهتر تصمیم بگیرید. با ما همراه باشید.

رژیم فستینگ چیست؟

رژیم فستینگ چیست؟ فستینگ یا روزه‌داری متناوب در سال‌های اخیر رایج شده است. 

در حالی که اکثر رژیم‌ها بر این متمرکزند که چه بخورید، فستینگ می‌گوید که چه زمانی بخورید. در واقع در رژیم روزه‌داری متناوب، فقط در یک زمان خاص غذا می‌خورید.

براساس تحقیقات انجام شده، روزه گرفتن برای ساعات معینی در روز یا خوردن فقط یک وعده غذایی در روز، می‌تواند تاثیر زیادی بر کاهش وزن داشته باشد.

در رژیم فستینگ چندین روش مختلف وجود دارد که همگی براساس انتخاب دوره‌های زمانی منظم برای خوردن و روزه گرفتن است. مثلا فقط در طول روز یک دوره 8 ساعت را غذا بخورید و مابقی را ناشتا باشید. یا اینکه دو روز در هفته فقط یک وعده غذایی بخورید.

زمانی که بدن ساعت‌ها بدون غذا بماند، ذخایر قندش تمام شده و شروع به سوزاندن چربی می‌کند و این‌گونه یک تغییر متابولیک آغاز می‌شود.

از رژیم فستینگ یا روزه‌داری متناوب برای کنترل وزن، درمان بیماری‌های مزمن مانند سندرم روده تحریک‌پذیر و کلسترول بالا استفاده می‌شود.

رژیم فستینگ برای چه کسانی مناسب نیست

مسلما رژیم‌های غذایی برای همه افراد مناسب نیست. به طور کلی این رژیم برای برخی افراد مناسب نیست، از جمله:

1. کودکان و نوجوانان زیر 18 سال
2. زنان باردار و شیرده
3. افراد مبتلا به دیابت نوع یک که انسولین مصرف می‌کنند.
4. کسانی که سابقه اختلالات غذایی داشته‌اند.

رژیم کتوژنیک چیست؟

کتوز یک حالت متابولیک است که در آن بدن به جای کربوهیدرات از چربی استفاده می‌کند. کار رژیم کتوژنیک چیست؟ کار اصلی این رژیم، وارد کردن و نگه داشتن بدن در حالت کتوز است.

براساس تحقیقات انجام شده، رژیم کتوژنیک به اندازه رژیم کم‌چرب در کاهش وزن تاثیر دارد.

همچنین این رژیم غذایی برای کاهش وزن چنان سیرکننده است که می‌توان بدون شمارش کالری یا اندازه‌گیری میزان مصرف غذا، وزن کم کرد. شاید تعجب کنید که این رژیم می‌تواند موثرتر از رژیم کم‌چربی عمل کند.

رژیم کتوژنیک برای چه کسانی مناسب نیست

1. بیماران مبتلا به دیابت نوع دو که داروهای مهارکننده سدیم – گلوکز را مصرف می‌کنند نباید از این رژیم پیروی کنند.
2. افراد مبتلا به اختلالات خوردن
3. زبان باردار
4. افراد مبتلا به خستگی آدرنال
5. افراد مبتلا به کم کاری تیروئید
6. افرادی که کیسه صفرا ندارند
7. افرادی که سابقه دیسبیوز روده دارند
8. کودکان و نوجوانان
9. ورزشکارانی که فعالیت ورزشی بالا دارند
10. افراد دارای سابقه بیماری کلیوی
11. افراد مبتلا به مشکلات کبدی

تفاوت بین رژیم فستینگ و کتوژنیک

بین رژیم فستینگ و کتوژنیک تفاوت‌های مختلفی وجود دارد. اگر قصد دارید یکی از این دو رژیم را انتخاب نمایید، بهتر است ابتدا تفاوت بین رژیم فستینگ و کتوژنیک را بشناسید.

1. تفاوت در ماهیت

مهمترین تفاوت بین رژیم فستینگ و کتوژنیک در ماهیت آنهاست. روزه فستینگ به شما می‌گوید چه زمانی غذا بخورید، در حالی که رژیم کتوژنیک می‌گوید چه غذایی را به چه اندازه بخورید.

رژیم کتوژنیک شکل افراطی از یک رژیم کم کربوهیدرات به شمار می‌رود که استفاده از کربوهیدرات را به 20 تا 50 گرم در روز کاهش می‌دهد. هنگامی که از رژیم کتوژنیک پیروی می‌کنید، کالری‌هایی را که معمولا در کربوهیدرات‌ها مانند نان، ماکارونی، سیب زمینی و شکر می‌خورید، با کالری‌های پروتئین‌ها و چربی‌هایی مانند گوشت و کره جایگزین می‌نمایید.

پیروی از دستورالعمل‌های کتو بسیار سخت است و حفظ موفقیت در آن مشکل‌تر.

در مقابل، رژیم روزه متناوب یک الگوی غذایی است که شامل ساعت‌ها یا روزهای بدون مصرف غذاست. در این رژیم کربوهیدرات‌ها حذف نمی‌شود و می‌توانید از آن در هنگام خوردن استفاده کنید.

به طور کلی رژیم کتوژنیک برای کاهش وزن در کوتاه مدت و رژیم فستینگ برای موفقیت طولانی مدت در کاهش وزن استفاده می‌شود. هرچند افراد زیادی هستند که تمایل دارند سریع وزن کم کنند، اما این موفقیت می‌تواند بهای بالایی برای فرد داشته باشد.

2. تفاوت در مدت زمان تاثیرگذاری بر کاهش وزن

در خصوص تفاوت بین رژیم فستینگ و کتوژنیک می‌توان به مدت زمان تاثیرگذاری آن‌ها در کاهش وزن اشاره کرد.

اکثر مردم رژیم کتوژنیک را به عنوان راهی برای کاهش سریع مقداری وزن، نه به عنوان یک تغییر عمده در زندگی در نظر می‌گیرند. بنابراین این افراد خیلی سریع وزن کم می‌کنند.

کسانی که از این رژیم پیروی می‌کنند احساس گرسنگی کمتری نسبت به سایر رژیم‌های غذایی دارند. افراد پس از شروع این رژیم در عرض 2 تا 3 هفته وزن کم می‌کنند. البته در صورت قطع رژیم احتمال برگشت دوباره چربی‌ها بسیار زیاد است.

در صورتی که در رژیم فستینگ کاملا برعکس است. فستینگ یک رژیم غذایی متعارف نیست. به عبارت دقیق‌تر، یک الگوی غذایی توصیف می‌شود. روش‌های معمول روزه‌داری متناوب شامل روزه‌های 16 ساعت و 24 ساعت در روز و دو بار در هفته است. در روزه‌داری متناوب، تغییر وزن ممکن است یک ماه یا بیشتر طول بکشد.

رژیم فستینگ به نوعی یک سبک زندگی نیز محسوب می‌شود و باید در زمان طولانی از آن پیروی نمود. این رژیم را می‌توان برای ماه‌ها و سال‌ها ادامه داد.

3. تفاوت مواد خوراکی در رژیم فستینگ و کتوژنیک

یکی دیگر از موارد تفاوت بین رژیم فستینگ و کتوژنیک، مواد خوراکی دو رژیم است. در رژیم کتوژنیک، باید غذاهایی مانند غلات، حبوبات، برخی میوه‌ها، شیر، ماست و بسیاری از سبزیجات را حذف نمود.

محدودیت‌های غذایی رژیم کتوژنیک می‌تواند منجر به کمبود ویتامین‌های آ، سی و کا، همچنین کمبود فیبر غذایی و مواد معدنی شود.

در این رژیم همچنین پروتئین‌ها جایگزین کربوهیدرات‌ها می‌شود که می‌تواند با کاهش وزن تداخل پیدا کند.

از آنجایی که محدودیت غذایی این رژیم زیاد است، ممکن است فرد نتواند به طور منظم از آن پیروی کرده و منجر به نوسانات مکرر وزن شود.

درحالی که رژیم فستینگ اجازه می‌دهد تا طیف وسیعی از غذاهای سالم و لذت‌بخش را مصرف کنید. همچنین نیازی به شمارش کالری نداشته و کاملا انعطاف‌پذیر است.

4. تفاوت در منبع سوخت مورد استفاده برای انرژی

بخش دیگری از تفاوت بین رژیم فستینگ و کتوژنیک به تفاوت در منبع سوخت برای انرژی برمی‌گردد.

در رژیم کتوژنیک انرژی مورد نیاز از چربی‌های مصرف شده تامین می‌شود، اما در رژیم فستینگ بدن سالم در طول دوره زمانی روزه‌داری از ذخایر چربی خود استفاده می‌کند.

بیشتر بخوانید: بهترین رژیم لاغری دنیا | 8 رژیم برتر برای کاهش وزن

در رژیم کتوژنیک به دلیل اینکه منبع چربی غذاهای دریافتی است، احتمال کمتری وجود دارد که بدن از ذخایر چربی خود استفاده نماید. در این رژیم تنها زمانی که بدن چربی موجود در رژیم غذایی را مصرف کرد، به سمت استفاده از چربی‌های بدن می‌رود. البته فقط برای مدت کوتاهی این اتفاق می‌افتد.

5. تفاوت در فعال‌سازی اتوفاژی

اتوفاژی یک روش حفاظتی برای از بین بردن سلول‌های آسیب دیده است. کاهش و تقویت فعال‌سازی اتوفاژی نیز از جمله تفاوت بین رژیم فستینگ و کتوژنیک به شمار می‌رود.

در رژیم کتوژنیک، محدودیت زمانی وجود ندارد و می‌توان غذا را در هر زمانی از روز و شب مصرف کرد. به همین جهت سیستم گوارش استراحت کمی دارد، در نتیجه فرآیند مهم کنترل کیفیت سلولی اتوفاژی محدود می‌شود.

زمانی که بدن در حالت ناشتا است، بدن در بالاترین سطح از اتوفاژی قرار دارد. در رژیم فستینگ این فرآیند در هنگام خواب رخ می‌دهد و باعث تقویت اتوفاژی می‌شود.

6. تفاوت در انعطاف‌پذیری متابولیک

نکته کلیدی دیگر در تفاوت بین رژیم فستینگ و کتوژنیک، انعطاف‌پذیری متابولیک است.

رژیم فستینگ منجر به انعطاف‌پذیری متابولیک می‌شود. یعنی می‌توان سطح گلوکز یا کتوز‌ها که منبع انرژی هستند را تغییر داد.

اما رژیم کتوژنیک در درجه اول کتوزها را به عنوان منبع سوخت استفاده می‌کند و می‌تواند یک حالت مقاومت فیزیولوژیکی به گلوکز را ایجاد کند.

7. تفاوت مواد مغذی با ارزش در رژیم‌ها

مهم‌ترین تفاوت بین رژیم فستینگ و کتوژنیک مربوط به میزان مواد مغذی با ارزش در رژیم غذایی است.

در رژیم کتوژنیک به دلیل حذف برخی از گروه‌های غذایی مهم مانند میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و محصولات لبنی خاص، در طولانی مدت اثرات قابل توجهی بر سلامتی بدن، سیستم ایمنی، سلامت روده و استخوان‌ها گذاشته می‌شود.

دریافت نکردن مواد معدنی باعث می‌شود تا بدن کمبود مواد معدنی را با بیرون کشیدن آنها از استخوان‌ها جبران نماید.

اما در مقابل، رژیم فستینگ این فرصت را به فرد می‌دهد تا غذاهای مملو از مواد مغذی مانند انواع میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل را میل کند که می‌تواند سلامتی شما را بهبود بخشد.

8. تفاوت در پایداری

پایداری در رژیم نیز از دیگر موارد تفاوت بین رژیم فستینگ و کتوژنیک به شمار می‌آید. در رژیم فستینگ به این دلیل که می‌توانید میزان و زمان غذا خوردن را تعیین کنید، کمتر احتمال شکست در رژیم وجود دارد.

اما رژیم کتوژنیک به دلیل ماهیت چالش برانگیزش، میزان پایبندی کمتری دارد. احتمال ترک رژیم غذایی توسط افراد، زمانی که فکر می‌کنند قادر به رعایت رژیم نیستند، بسیار زیاد است.

9. تفاوت در فواید رژیم فستینگ و کتوژنیک

در بحث تفاوت بین رژیم فستینگ و کتوژنیک باید به فواید هر دو رژیم نیز توجه نمود. هر کدام از آنها فواید متفاوتی برای بدن دارند.

فواید رژیم فستینگ

1. بهبود سلامت مغز
2. بهبود عملکرد قلب
3. افزایش طول عمر
4. کاهش خودکار کالری دریافتی
5. تغییر سطح هورمون‌ها و تسهیل کاهش وزن
6. کاهش انسولین
7. افزایش سطح هورمون رشد
8. ترشح هورمون چربی سوز
9. افزایش متابولیسم بدن
10. کاهش وزن 3 تا 8 درصدی در طی 3 تا 24 هفته

فواید رژیم کتوژنیک

رژیم کتوژنیک فواید متفاوت‌تری دارد:

1. کاهش فشار خون
2. کاهش سطح تری گلیسیرید خون
3. موثر برای کاهش وزن میانسالان
4. افزایش سطح قند خون
5. بهبود حساسیت به انسولین
6. افزایش کتوزها
7. کاهش چربی خون و کلسترول
8. کند کردن رشد تومورهای سرطانی
9. کاهش علائم آلزایمر و کند کردن پیشرفت آن
10. کاهش تشنج در مبتلایان صرع
11. بهبود علائم پارکینسون
12. درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
13. بهبود آسیب‌های مغزی تروماتیک

10. تفاوت در عوارض رژیم فستینگ و کتوژنیک

در تفاوت بین رژیم فستینگ و کتوژنیک همچنین می‌توان به عوارض مختلف آنها اشاره نمود:

عوارض رژیم کتوژنیک

1. آنفولانزای کتوژنیک همراه با اسهال، استفراغ یا یبوست
2. کاهش انرژی و عملکرد ذهنی
3. افزایش گرسنگی
4. بی‌خوابی و مشکلات خواب
5. حالت تهوع
6. ناراحتی‌های گوارشی
7. کاهش عملکرد ورزشی
8. برهم زدن تعادل آب و مواد معدنی بدن
9. کاهش پروتئین خون
10. ایجاد چربی اضافی در کبد
11. ایجاد سنگ کلیه
12. کمبود ریزمغذی‌ها در بدن

عوارض رژیم فستینگ

در حالی که رژیم فستینگ عوارض دیگری دارد:

1. گرسنگی
2. سردرد
3. خستگی و تغییرات خلقی
4. مشکلات خواب
5. سوء تغذیه

سوالات متداول