همه چیز درباره گل بنفشه آفریقایی؛ نحوه‌ی نگهداری و تکثیر
بنفشه آفریقایی که به عروس آپارتمان نیز شهرت دارد، از گیاهان بومی کشور تانزانیا و قسمت گرمسیری شرق آفریقا و همچنین اطراف جنوب شرقی کنیا است. بنفشه آفریقایی امروزه به یکی از محبوب‌ترین گلهای خانگی در جهان تبدیل شده است. از دلایل این محبوبیت جهانی می‌توان به گلهای رنگین، برگ‌های سبز مخملی و دشوار نبودن شرایط نگهداری از آن اشاره کرد.
اگرچه برخی از مردن این گیاهان را بسیار حساس می‌پندارند، اما وقتی برخی از قوانین اساسی را برای مراقبت از آن‌ها فراگیرید این کار بسیار آسان خواهد شد و شاهد گلدهی گیاه در کل طول سال خواهید بود. در این مقاله از سایت ایده آل مگ به برسی کامل بنفشه آفریقایی، ویژگی‌های آن، نحوه نگهداری از آن، بیماری‌ها و نحوه تکثیر این گیاه می‌پردازیم. با ما در ادامه همراه باشید.
نگهداری از گل بنفشه آفریقایی
در ادامه تمام عناصر موردنیاز این گیاه برای رشد و شکوفایی به‌طور کامل توضیح داده شده‌اند.
دمای مورد نیاز
این گیاهان بهترین رشد را در دمای 18 تا 24 درجه سانتی‌گراد خواهند داشت. بنفشه آفریقایی می‌تواند در محیطی با دمای حدود 32 درجه سانتی‌گراد زنده بماند؛ اما اگر در معرض دمای کمتر از 10 درجه سانتی‌گراد قرار بگیرد از بین خواهد رفت. همچنین اختلاف دمای شب و روز برای این گیاه نباید بیشتر از 10 درجه باشد تا گیاه بتواند گلدهی خوبی داشته باشد. علاوه بر سرما، گرمای زیاد نیز به گل بنفشه آفریقایی آسیب می‌رساند؛ به‌طوری که قد گیاه بیش‌ازحد بلند شده، برگ‌ها خشک شده و گل‌ها می‌ریزند.
رطوبت مورد نیاز بنفشه آفریقایی
گل بنفشه آفریقایی که یکی از زیباترین گلهای آپارتمانی است، از گیاهان رطوبت دوست است. در زیستگاه بومی آن‌ها، در کوه‌های اوسامبارا در آفریقای شرقی، رطوبت نسبی حدود 70 تا 80 درصد است؛ در حالی که ایجاد این سطح از رطوبت در اکثر خانه‌ها دشوار است. درنتیجه برای پرورش این گیاهان باید سعی کنید رطوبت حداقل 50 تا 60 درصد فراهم کنید. با توجه به این شرایط رطوبت داخلی اکثر خانه‌ها برای پرورش بنفشه آفریقایی مناسب است، اما اگر هوای محل زندگی‌تان خشک است راه‌های مختلفی برای افزایش آن وجود دارد.
راه‌های افزایش رطوبت هوا:
- می‌توان از مرطوب‌کننده مصنوعی استفاده کنید؛ به گونه‌ای که گیاه خود را روی سینی از سنگریزه قرار دهید تا مرطوب نگه داشته شود. اجازه ندهید که ریشه بنفشه آفریقایی در آب فرو رفته و غرق شود.
- یکی دیگر از راه‌های افزایش رطوبت، کاشتن گروهی از بنفشه‌های آفریقایی در کنار یکدیگر است. با این کار 15 درصد به رطوبت آن‌ها اضافه خواهید کرد. دقت کنید که این گیاهان نباید به‌گونه‌ای در کنار هم کاشته شوند که برگ‌های آن‌ها با هم تماس داشته باشند.
- یکی دیگر از راه‌های افزایش رطوبت استفاده از دستگاه بخور است. از این دستگاه هم در فصل زمستان و هم در تابستان می‌توان استفاده کرد.
خاک و گلدان مورد نیاز
مناسب‌ترین خاک برای پرورش بنفشه آفریقایی خاک‌برگ آماده و مناسب‌ترین گلدان برای آن گلدان پلاستیکی است. بسیاری به‌اشتباه این گیاهان را در گلدان‌های سفالی نگهداری می‌کنند؛ اما در حقیقت این گلدان‌ها دشمن گل بنفشه آفریقایی هستند. بنفشه‌های آفریقایی نسبت به سرما بسیار حساس بوده و از بین می‌روند.
از طرفی گلدان‌های سفالی در فصول سرد سال سرما را جذب می‌کنند. گلدان‌های پلاستیکی برخلاف بقیه نه‌تنها سرما را جذب نمی‌کنند بلکه فضای ریشه‌ها را مرطوب و متعادل نگه می‌دارد. اگر نیاز به تعویض گلدان بود، بهترین فصل بهار است.
آبیاری مناسب
مانند بسیاری دیگر از گیاهان آپارتمانی برای آبیاری بنفشه آفریقایی نیز باید صبر کرد تا سطح خاک خشک شود. زیاده‌روی در آبیاری ریشه‌های گیاه را در معرض پوسیدگی و فاسدشدن قرار می‌دهد. خشک بودن خاک به همراه نرم و شل شدن برگ‌ها نیز می‌تواند نشانه‌ی فرا رسیدن زمان آبیاری مجدد باشد. از طرفی نرم و شل بودن برگ‌ها به همراه خاک مرطوب نشانه‌ی زیاده‌روی در آبیاری و یا استفاده از مخلوط خاک نامناسب است. هنگام آبیاری از پاشیدن آب بر روی برگ‌ها خودداری کنید، زیرا این باعث تغییر رنگ گیاه می‌شود.
یک راه برای جلوگیری از این مشکل، آبیاری از زیر گیاه است؛ اما این کار به مرور موجب جمع شدن نمک‌های مضر در خاک می‌شود؛ بنابراین باید گاهی اوقات خاک را از بالا آب دهید تا آب اضافه خاک را شسته و از ته گلدان خارج شود و گاهی نیز از پایین آبیاری کنید تا به برگ‌ها آسیب وارد نشود.
نوع آب مناسب آبیاری:
- دمای آب باید متناسب با دمای اتاق باشد. آب خیلی سرد در محیط معتدل یا گرم باعث پیچ خوردن برگ‌ها می‌شود. برای آبیاری گل بنفشه آفریقایی هیچ‌گاه از آب شیرین استفاده نکنید زیرا این نوع آب باعث افزایش نمک‌های مضر در خاک، تغییر شیرین PH و الکتریسیته خاک، کاهش توانایی گیاه در جذب آب و مواد مغذی می‌شود.
- علاوه بر آب‌های شیرین آب‌های حاوی کلر زیاد نیز برای بنفشه آفریقایی مناسب نیستند زیرا باعث سوختگی برگ‌ها و جلوگیری از گلدهی گیاه می‌شود. اگر منبع آب شما کلردار است و نمی‌توانید آن را تغییر دهید، می‌توانید ظرف آب را برای کل شب در بیرون از یخچال قرار دهید تا کلر آن از بین برود.
مناسب‌ترین کود بنفشه آفریقایی
بسیاری به‌اشتباه فکر می‌کنند هر نوع کود تقویتی که در بازار برای رشد سایر گیاهان به فروش می‌رسد، برای بنفشه آفریقایی نیز مناسب است. این باور بسیار غلطی است. برای تغذیه، تقویت رشد و گلدهی گل بنفشه آفریقایی باید تنها از کودهای مخصوص به آن که بدون اوره هستند استفاده کرد. اوره به‌مرور زمان باعث سوختگی و از بین رفتن ریشه‌های این گیاه خواهد شد. دو نوع کود رشد و کود گلدهی برای بنفشه آفریقایی قابل استفاده است.
کود رشد بنفشه آفریقایی، با ترکیب NPK 20 20 20 و بسته بندی شده در قوطی‌های 60 گرمی در فروشگاه‌های گیاهی موجود است. کود گلدهی بنفشه آفریقایی NPK برابر با 10 50 10 است که حاوی ریز مغذی‌های آهن، منگنز و … بوده و برای گلدهی این گیاه مناسب است. همچنین می‌توان پس از هر آبياري، گل بنفشه آفریقایی را با يك كود رقيق حاوي فسفر بالا (14-12-36) تغذيه نمود. دقت کنید که هر 2 تا 3 ماه یک‌بار باید خاک را شستشو دهيد و اجازه دهيد خاك با خروج كامل آب از زهكش كف گلدان كاملاً شسته شود.
نور مورد نیاز بنفشه آفریقایی
میزان نوری که یک بنفشه آفریقایی دریافت می‌کند در سلامتی و عملکرد آن نقش حیاتی دارد. این گیاهان به نور متوسط تا روشن اما غیرمستقیم مانند پنجره‌های جنوبی یا شرقی احتیاج دارند. نور مستقیم خورشید می‌تواند برگ‌ها را بسوزاند. بنفشه‌های آفریقایی، مانند سایر گیاهان، برای فتوسنتز به نور خورشید نیاز دارند.
برگ‌ها و ریشه‌ها با گرفتن نور خورشید دست به کار شده و کربن، هیدروژن و اکسیژن (به شکل دی‌اکسید کربن و آب) را به انرژی قابل تغذیه گیاه به نام کربوهیدرات‌های گیاهی تبدیل می‌کنند. حتی وقتی همه مواد مغذی اساسی در دسترس گیاه باشند، فقدان نور خورشید منجر به گرسنگی گیاه خواهد شد.
در اثر کمبود نور ابتدا گلدهی گیاه متوقف شده و سپس برگ‌های آن زرد می‌شوند؛ از طرفی نور زیاد و مستقیم خورشید باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها و گل‌ها می‌شود.
به خاطر داشته باشید که مدت و شدت نور خورشید در فصول مختلف متفاوت خواهد بود. در زمستان شاید لازم باشد که به گل بنفشه آفریقایی خود اجازه دهید تا بیشتر از همیشه نور خورشید را دریافت کند. فراموش نکنید که یک‌بار در هفته یا پس از هر بار آبیاری گلدان بنفشه‌های آفریقایی خود را بچرخانید تا از همه طرف به مقدار مساوی نور خورشید را دریافت کند. در غیر این صورت گیاه شروع به خم شدن به سمت نور می‌کند.
روش‌های تکثیر گل بنفشه آفریقایی
تکثیر گل بنفشه آفریقایی از طریق روش‌های مختلفی مانند استفاده از طریق بذر، قلمه برگ، تقسیم بوته و حتی کشت بافت گیاهی ممکن است. در ادامه با سه روش رایج تکثیر این گیاه آشنا می‌شویم.
نحوه قلمه زدن برگ بنفشه آفریقایی:
رایج‌ترین روش از روش های تکثیر این گیاه، قلمه برگ است. برای این کار ابتدا باید برگ‌هایی جوان و سالم را انتخاب کرده و به اندازه‌ی دو و نیم سانتی‌متر از پهنک برگ پایین رفته و برشی مورب در این محل ایجاد کنید. برش بعدی باید به‌گونه‌ای باشد که یک سانت آخر برگ را به دو نیمه تقسیم کند. این برش دوم باعث افزایش ریشه‌زایی می‌شود. پس از بریدن برگ مناسب با چاقوی تیز از انتهای دم برگ، آن را درون آب قرار داده تا ریشه بزند؛ اما قرار دادن برگ در آب می‌تواند باعث فاسدشدن آن شود، پس به‌جای آب می‌توان از خاک استفاده کرد.
قلمه برگ‌ها را در خاک سبک ریشه‌دار کرده و بر روی آن‌ها نایلون قرار دهید تا رطوبت حفظ شود. گلدان را در مکانی گرم و مقابل نور غیرمستقیم قرار دهید تا جوانه‌ها بعد از ۶ تا ۸ هفته سر از خاک بیرون آورند. هنگامی‌که این جوانه‌ها به ۵ سانتی‌متر رسیدند می‌توانید آن‌ها را به گلدان مناسب‌تری منتقل کنید.
تکثیر از طریق کاشت بذر
ابتدا از گل‌فروشی بذرهای بنفشه آفریقایی را تهیه کرده و آن‌ها را در بستر کشت (ظرفی دهن گشاد همراه زهکش) بکارید. در این زمان محیط مناسب پرورش بذرها را نیز باید فراهم کنید. نور مناسب و دمای مناسب 25-20 درجه سانتی‌گراد هم برای رشد بذرها نیاز است. برای آبیاری نیز می‌توان از روش اسپری کردن آب بر روی آن‌ها استفاده کرد.
تقسیم بوته
در ابتدا با چاقوی تیز و تمیز بوته را در زیر خاک تقسیم و بعد از خاک خارج کنید. سپس در یک گلدان کوچک مخلوط خاکی از ورمی کمپوست + خاک‌برگ + پیت ماس + پرلیت درست کرده و بوته‌ها را در آن قرار دهید. این روش نیاز به صبر بیشتری دارد زیرا باید منتظر باشیم تا با بالا رفتن سن گیاه پاجوش‌هایی در کنار آن رشد کنند. پس از آن این پاجوش‌ها را جدا کرده و در گلدان دیگری بکارید.
بیماری‌های گل بنفشه آفریقایی
در صورت مشاهده این تغییرات در گل بنفشه آفریقایی چه باید کرد:
ریز و پراکنده شدن گلهای بنفشه آفریقایی: گل‌ها و برگ‌های پژمرده را حذف کرده و گیاه را کود دهی کنید.
زرد شدن ناگهانی گیاه: هوای اطراف گیاه آلوده است. باید گیاه را قسمتی از خانه خود انتقال دهید که هوای مملو از اکسیژن باشد.
به وجود آمدن لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها: غبار پاشی در مقابل آفتاب و آبیاری زیاد هر دو می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند. برای جلوگیری و یا درمان این لکه‌ها غبار پاشی را متوقف کنید. آبیاری منظم به‌تنهایی برای گل بنفشه آفریقایی کافی است.
پیچ خوردن و خشک شدن برگ‌های گیاه: آب و هوای گرم و خشک باعث این موضوع می‌شود. گیاه را آبیاری کنید اما هرگز آن را غبار پاشی نکنید.
خم شدن برگ‌ها: سرمای بیش‌ازحد باعث پژمرده و خم شدن برگ این گیاه می‌شود. برای برگشتن برگ‌ها به حالت نرمال گیاه را به مکان گرم‌تری منتقل کنید.
گل ندادن گیاه: ممکن است گیاه کمبود مواد مغذی داشته باشد. بهتر است گیاه را با کودهای مناسب تغذیه کنید. همچنین انتخاب گلدان‌های خیلی بزرگ مانع گلدهی می‌شود.
کمرنگ شدن گلهای این گیاه: غبار پاشی باعث شفاف و کمرنگ شدن گلهای این گیاه می‌شود.
پوسیدگی و از بین رفتن گیاه: آبیاری بیش‌ازحد و زهکشی نامناسب باعث پوسیدن برگ و گل‌ها می‌شود. هفته‌ای دو بار آبیاری هم در زمستان و هم در تابستان کافی است.
سیاه شدن برگ‌های گیاه: عامل آن استفاده از براق‌کننده‌های شیمیایی است. برای تمییز نمودن برگ‌ها از مواد شیمیایی و حتی غبار پاشی استفاده نکنید. کافی است از برس های نرم مخصوص این گیاهان استفاده نمایید.
برگ‌های زیاد ولی کوچک: عامل آن استفاده از گلدان کوچک است و لازم است گلدان را با گلدانی بزرگ‌تر تعویض نمایید تا فضای رشد برای گل بنفشه آفریقایی فراهم گردد.
آفات و کنه‌های گل بنفشه آفریقایی
علاوه بر شرایط محیطی گاهی آفات و حشره‌ها نیز می‌توانند سلامت گیاه را تهدید کنند. در ادامه به برسی رایج‌ترین آفات بنفشه آفریقایی و نحوه رهایی از آن‌ها می‌پردازیم.
ضعف باکتریایی
لکه‌های قهوه‌ای مایل به قرمز تیره تا سیاه روی ریشه‌ها تشکیل می‌شود. گلبرگ‌های آلوده ظاهری روغنی دارند. برای درمان این مشکل گلدان را به فضای تمیزی منتقل کرده و از دادن گرما و رطوبت زیاد خودداری کنید.
آفت باتریتیس
ضایعات کوچک آب روی گلبرگ‌های آسیب دیده تشکیل شده و به برگ‌ها انتقال می‌یابد. در چنین شرایطی بنفشه آفریقایی گلدهی نخواهد داشت، اگر هم داشته باشد گل‌ها به‌سرعت از بین خواهند رفت. برای رهایی از این آفت از قرار دادن گیاه در مکان خیلی مرطوب خودداری کنید. گل‌ها و برگ‌های بیمار را با قارچ‌کش درمان کنید.
سفیدک پودری
رشد این قارچ سفیدرنگ روی برگ‌ها و گل‌ها باعث خشک شدن و مرگ آن‌ها می‌شود. خبر خوب این است که این آفت با استفاده از سموم خانگی قابل‌درمان است؛ اما در صورت زیاد بودن آفت و نتیجه نگرفتن از سم‌های خانگی باید از قارچ‌کش استفاده کنید.
کنه سیکلامن
کنه‌های سیکلامن هشت پا دارند. آن‌ها در رنگ‌های سفید، زرد یا قهوه‌ای وجود دارند. این کنه‌ها در تمام قسمت‌های بنفشه آفریقایی، از جمله برگ، ساقه و گل توانایی رشد دارند این کنه‌ها از زیر برگ‌ها تغذیه می‌کنند به همین دلیل یکی از علائم آن‌ها پیچیدن و خم شدن برگ‌ها است. برای از بین رفتن این کنه‌ها می‌توان از سم مخصوص کنه سیکلامن را استفاده کنید.
کلام آخر
درمجموع گل بنفشه آفریقایی امروزه در بسیاری از کشورها به خاطر زیبایی و شرایط راحت نگهداری به یکی از گیاهان ثابت در خانه‌ها تبدیل شده است. حتی اگر مبتدی هستید با رعایت نکات ذکرشده در این مقاله می‌توانید بهترین شرایط رشد را برای این گل فراهم کرده و با شکوفایی آن به خانه خود نشاط ببخشید.
