سرماخوردگی نوزاد؛ علائم و روش درمان در خانه

سرماخوردگی نوزاد یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عفونی دوران کودکی به شمار می‌رود؛ چرا که در چند ماه اول زندگی سیستم ایمنی بدن نسبتا ضعیف است. اکثر نوزادان تقریبا 6 تا هشت بار سرما می‌خورند، به خصوص اگر به مهدکودک برده شوند یا خواهر و برادری داشته باشند که میکروب‌ها را از مدرسه به خانه بیاورند.

کنترل علائم سرماخوردگی در دوران نوزادی برای والدین سخت است؛ به همین دلیل، ضروری است که با نحوه درمان آن آشنا باشید و بدانید که چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید. آگاهی از این موارد به شما کمک می‌کند که راحت‌تر با بیماری فرزند خود مقابله کنید.

در این مقاله از ایده آل مگ درباره سرماخوردگی نوزاد و راه‌های درمان آن صحبت می‌کنیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

عوامل سرماخوردگی نوزاد

سرماخوردگی یکی از عفونت‌های دستگاه تنفس فوقانی (بینی و گلو) است که می‌تواند توسط بیش از 200 ویروس مختلف ایجاد شود. ویروس این بیماری از راه‌های زیر وارد دهان، چشم یا بینی کودک می‌شود و او را بیمار می‌کند:

• هوا: وقتی فردی که بیمار است سرفه، عطسه یا صحبت می‌کند، ممکن است مستقیما ویروس را به کودک شما منتقل کند.
• تماس مستقیم: اگر فرد مبتلا به سرماخوردگی دست کودک شما را لمس ‌کند، ویروس را به آن منتقل می‌کند؛ در نتیجه، زمانی که دست کودک با چشم، بینی یا دهان او تماس پیدا می‌کند، ویروس وارد بدن می‌شود.
• سطوح آلوده: بعضی از ویروس‌ها حداقل به مدت دو ساعت روی سطوح مختلف از جمله اسباب‌بازی‌ها زنده می‌مانند. اگر کودک شما این سطوح را لمس کند، به سرماخوردگی مبتلا می‌شود.

بیشتر بخوانید: سرماخوردگی کودکان: نکات مهمی که والدین باید بدانند

نوزادان اغلب در مهدکودک دچار سرماخوردگی می‌شوند یا از خواهر و برادر بزرگ‌تر که به مدرسه می‌روند یا بزرگسالانی که با فرد بیمار تماس دارند، این بیماری را می‌گیرند.

چه عواملی خطر ابتلا به سرماخوردگی را افزایش می‌دهند؟

عوامل زیر باعث می‌شوند نوزادان بیشتر از دیگران بیمار شوند:

• سیستم ایمنی نابالغ: نوزادان ذاتا در معرض خطر ابتلا به سرماخوردگی هستند، چون هنوز تجربه مواجهه با بیشتر ویروس‌ها را ندارند یا در برابر آن‌ها مقاوم نشده‌اند.
• تماس با سایر کودکان: وقت گذراندن با سایر کودکان که ممکن است گاهی اوقات دست‌های خود را نشویند یا صورت خود را هنگام سرفه و عطسه نپوشانند، می‌تواند خطر سرماخوردگی نوزاد را افزایش دهد.
• فصول سال: سرماخوردگی از اوایل پاییز تا اواخر بهار شایع‌تر است؛ با این حال، کودک شما در هر زمانی از سال ممکن است به این بیماری دچار شود.

علائم و نشانه‌های سرماخوردگی نوزاد

اولین علائم سرماخوردگی نوزاد اغلب شامل موارد زیر هستند:

• گرفتگی یا آبریزش بینی
• ترشحات بینی که ممکن است در ابتدا شفاف باشد، اما با گذشت زمان غلیظ شود و رنگ آن به زرد یا سبز تغییر کند

بیشتر بخوانید: درمان سرماخوردگی در بارداری و زمان شیردهی

سایر علائم عبارتند از:

• تب
• عطسه
• سرفه
• کاهش اشتها
• تحریک‌پذیری
• مشکل در خوابیدن
• خستگی
• مشکل در غذا خوردن به دلیل گرفتگی بینی
• اسهال و استفراغ

راه‌های درمان سرماخوردگی نوزاد

سرماخوردگی معمولا به درمان نیاز ندارد و بعد از چند روز خودبه‌خود برطرف می‌شود؛ با این حال، بعضی از داروها و راهکارهای خانگی به کودک کمک می‌کنند که سریع‌تر بهبود یابد.

1. دارو درمانی

داروهای زیر در کنترل علائم سرماخوردگی موثر هستند، اما به یاد داشته باشید که بدون مشورت با پزشک هرگز نباید به نوزادان دارو بدهید.

داروهای کاهش‌دهنده تب

اگر تب باعث ناراحتی کودک می‌شود، می‌توانید از داروهای کاهش‌دهنده تب مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. این داروها ویروس سرماخوردگی را از بین نمی‌برند، اما باعث می‌شوند کودک احساس بهتری پیدا کند.

برای کودکان کمتر از سه ماه از استامینوفن استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک توصیه کند. ایبوپروفن برای کودکان کمتر از 6 ماه یا کودکانی که دائما استفراغ می‌کنند یا بدن‌شان کم‌آب است، مناسب نیست.

داروهای سرفه و سرماخوردگی

به طور کلی، داروهای سرفه و سرماخوردگی برای نوزادان و کودکان خردسال بی‌خطر نیستند. این داروها علت اصلی سرماخوردگی کودک را درمان نمی‌کنند یا سرعت بهبودی او را افزایش نمی‎دهند؛ از سوی دیگر، می‌توانند عوارض جانبی بالقوه جدی داشته باشند و در صورت مصرف بیش از حد باعث مرگ شوند.

2. درمان سرماخوردگی نوزاد در خانه

غالبا سرماخوردگی نوزادان بالاتر از سه ماه را می‌توان در خانه درمان کرد. برای اینکه فرزندتان تا حد امکان احساس بهتری داشته باشد، استراتژی‌های زیر را امتحان کنید:

• به کودک مایعات فراوان بدهید. دریافت مایعات برای جلوگیری از کم آبی بدن مهم است. شیر خشک یا شیر مادر بهترین انتخاب برای نوزادن به شمار می‌رود. شیر مادر می‌تواند از کودک در برابر میکروب‌های عامل سرماخوردگی محافظت کند.
• از قطره سرم نمکی استفاده کنید. یک یا دو قطره سرم نمکی داخل هر بینی بریزید و مخاط را با استفاده از پوآر بینی تخلیه کنید. این کار می‌تواند گرفتگی بینی را کاهش دهد؛ به همین دلیل، توصیه می‌شود قبل از شیر دادن به نوزاد، این کار را انجام دهید.
• هوا را مرطوب کنید. استفاده از یک دستگاه رطوبت‌ساز یا دستگاه بخور سرد در اتاق کودک می‌تواند گرفتگی بینی را کاهش دهد. آب دستگاه را هر روز عوض کرده و آن را طبق دستورالعمل شرکت سازنده تمیز کنید.

سرماخوردگی نوزاد چقدر طول می‌کشد؟

نوازدان یک تا سه روز بعد از مواجهه با ویروس سرماخوردگی، علائم بیماری را نشان می‌دهند. بعد از 10 تا 14 روز باید علائم آن‌ها در مقایسه با قبل کمتر شده باشد.

چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟

سیستم ایمنی کودک برای بالغ شدن به زمان نیاز دارد. اگر فرزند شما سرماخوردگی بدون عارضه داشته باشد، باید طی یک تا دو هفته درمان شود. اکثر سرماخوردگی‌ها خطرناک نیستند، اما مهم است که علائم و نشانه‌های فرزندتان را جدی بگیرید و اگر علائم بهبود نیافتند یا بدتر شدند، با متخصص اطفال صحبت کنید.

اگر سن فرزند شما کمتر از سه ماه است، به محض شروع بیماری با پزشک تماس بگیرید. بسیار مهم است که مطمئن شوید نوزاد به یک بیماری جدی مبتلا نیست. توجه به این توصیه به ویژه زمانی که کودک تب دارد از اهمیت زیادی برخوردار است.

اگر فرزند شما سه ماهه یا بزرگ‌تر است، در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

• دفع ادرار به طور قابل‌توجهی کاهش پیدا کرده است
• دمای بدن کودک بالاتر از 38 درجه سانتی‌گراد است
• به نظر می‌رسد که کودک گوش درد دارد یا به طور غیرعادی بی‌قرار است
• چشم‌های کودک قرمز هستند یا ترشحات زرد یا سبز رنگ دارند
• کودک از خس‌خس سینه رنج می‌برد
• کودک به طور مداوم سرفه می‌کند
• چند روز است که ترشحات غلیظ و سبز رنگ از بینی خارج می‌شود

در موارد زیر حتما به دنبال کمک اورژانسی باشید:

• کودک از شیر خوردن یا مصرف مایعات خودداری می‌کند
• سرفه او به قدری شدید است که باعث استفراغ یا تغییر رنگ پوست می‌شود
• مخاط خونی همراه با سرفه از گلو خارج می‌شود
• کودک برای نفس کشیدن مشکل دارد یا رنگ پوست اطراف لب او مایل به آبی است
• کودک به طور غیرعادی کم انرژی یا خواب‌آلوده به نظر می‌رسد

راه‌های پیشگیری از سرماخوردگی در نوزادان

متاسفانه، شما نمی‌توانید به طور کامل از سرماخوردگی جلوگیری کنید، به خصوص در ماه‌های سرد سال که ویروس‌ها اغلب در گردش هستند؛ اما رعایت نکات زیر می‌تواند احتمال سرماخوردگی نوزاد را به طرز چشمگیری کاهش دهد:

• از هر کسی که بیمار است بخواهید وارد خانه شما نشود.
• کودک خود را از مکان‌های شلوغ که در آن‌ها میکروب‌های زیادی وجود دارد دور نگه دارید.
• در طول روز مرتب دست‌های خود را بشویید و از هر کسی که فرزندتان را در آغوش می‌گیرد بخواهید که این کار را انجام دهد.
• اسباب‌بازی‌های کودک خود را به طور منظم با آب و صابون تمیز کنید.
• اجازه ندهید کسی از ظروف یا حوله کودک شما استفاده کند.
• به کودکان بزرگ‌تر بگویید که هنگام عطسه یا سرفه از دستمال کاغذی یا آرنج خود برای پوشاندن صورت استفاده کنند.
• اجازه ندهید کسی نزدیک فرزندتان سیگار بکشد. دود سیگار می‌تواند کودک را مستعد ابتلا به سرماخوردگی کند.

کلام پایانی

برای درمان سرماخوردگی نوزاد باید علاوه بر تامین مایعات مورد نیاز بدن، برای مرطوب نگه داشتن هوا و باز کردن مجرای بینی به دنبال راه حل باشید. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف شیر مادر یا شیر خشک و استفاده از دستگاه بخور سرد به کاهش علائم سرماخوردگی کمک می‌کند.

در هنگام ظهور اولین علائم سرماخوردگی حتما نوزادان کم سن و سال را نزد پزشک ببرید تا مطمئن شوید که کودک به بیماری‌های جدی‌تر مانند پنومونی (ذات‌الریه) مبتلا نشده است.

سوالات متداول