دلایلی جالب از علل گریه به همراه روانشناسی گریه

روانشناسی گریه یک موضوع جالب و محبوب است که محققان پژوهش‌های زیادی درباره آن انجام داده‌اند. طبق نتایج تحقیقات جدید، گریه می‌تواند در برقراری آرامش و بهبود حال روحی افراد مؤثر باشد. حتما شما هم با ما هم عقیده هستید که بعد از یک روز کاری سخت یا یک اتفاق ناراحت کننده، ریختن چند قطره اشک، معجزه می‌کند.

اما دلیل این اتفاق چیست و گریه چگونه می‌تواند حال ما را بهتر کند؟ در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا روانشناسی گریه را به طور کامل بررسی کنیم.

آیا گریه کردن خوب است؟

گریه پاسخ طبیعی بدن انسان به طیف وسیعی از احساسات (از غم و اندوه عمیق گرفته تا شادی شدید) است. اما آیا گریه کردن خوب است؟ پاسخ این سؤال تقریبا مثبت به نظر می‌رسد.

گریه یک دریچه ایمنی مهم برای بدن است. چرا که سرکوب احساسات و پنهان کردن آن‌ها می‌تواند باعث ضعف سیستم ایمنی، ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، فشار خون بالا و همچنین اضطراب و افسردگی شود. گریه کردن این احساسات سرکوب‌شده را آزاد می‌کند.

به علاوه، اشک ریختن طولانی مدت باعث آزاد شدن اکسی توسین و اندورفین در بدن می‌شود. این مواد شیمیایی می‌توانند به کاهش درد جسمی و روحی کمک کنند. هنگامی که اندورفین آزاد می‌شود، بدن تا حدودی دچار بی‌حسی می‌شود. اکسی توسین نیز می‌تواند به فرد احساس آرامش یا خوشحالی بدهد.

طبق گفته روانشناسان دانشگاه کوئینزلند، حدود ۷۰ درصد افراد بعد از فروکش کردن گریه می‌گویند که اشک ریختن برای آن‌ها مفید بوده و به آن‌ها تسکین بخشیده است. اما هنگامی که از همین درصد از مردم درباره آخرین باری که گریه کردند پرسیده شد، ۵۱ درصد زنان و مردان بیان کردند که بعد از گریه کردن احساس بهتری دارند؛ در حالی که 30 درصد دیگر چنین عقیده‌ای نداشتند.

این نتایج ضد و نقیض، قضاوت قطعی در مورد اینکه «آیا گریه خوب است یا خیر؟» را دشوار می‌کند.

انواع گریه کدام اند؟

جالب است بدانید که هر اشک ریختنی ناشی از غم یا خوشحالی زیاد نیست؛ بلکه می‌تواند دلایل دیگری داشته باشد. انواع گریه در روانشناسی عبارت‌اند از:

اشک پایه

این نوع اشک مانند یک لایه محافظتی چشم را می‌پوشاند، مواد مغذی را به ساختارهای خارجی چشم می‌رساند و از چشم در برابر خشک شدن محافظت می‌کند. چشمان شما دائما در حال تولید اشک پایه هستند؛ حتی اگر متوجه نشوید. این اشک‌ها از قرنیه محافظت می‌کنند و به طور مداوم چشم را مرطوب می‌کنند. پس بدیهی است که دلیل این نوع اشک ریختن، غصه یا شادی نیست.

این اشک را بیشتر زمانی مشاهده می‌کنیم که چشم‌ها در معرض گردوغبار و آلودگی قرار می‌گیرند. استفاده طولانی مدت از تلفن همراه و کامپیوتر، وزش شدید باد و مصرف برخی از داروهای ضدآکنه می‌تواند تولید اشک پایه را کاهش داده و باعث خشکی چشم شود.

اشک رفلکس

اشک‌های رفلکس به دلیل سوزش چشم پدیدار می‌شوند. این سوزش می‌تواند ناشی از ذرات خارجی، گازهای شیمیایی محرک، اسپری فلفل، عطرهای قوی، دود، گاز اشک‌آور، چراغ‌های پرنور یا خرد کردن پیاز باشد. همچنین خوردن غذاهای تند، استفراغ، سرفه، خمیازه کشیدن یا استفاده طولانی از کامپیوتر نیز ممکن است باعث ریزش اشک‌های رفلکسی شود.

پس نتیجه می‌گیریم که هدف این نوع گریه محافظت و پاکسازی چشم است؛ نه تخلیه احساسات.

اشک احساسی

اشک‌های احساسی به دنبال استرس عاطفی، عصبانیت، ناراحتی، درد جسمی یا حتی خوشحالی شدید به وجود می‌آیند. این نوع گریه برای تثبیت خلق‌وخو انجام می‌شود و لزوماً با احساسات منفی همراه نیست. به همین دلیل است که بسیاری از مردم بعد از گریه کردن احساس بهتری دارند.

اشک‌های احساسی ممکن است با قرمزی چشم یا صورت، سرفه، اسپاسم بالاتنه، افزایش ضربان قلب و تنگی نفس نیز همراه باشند. برخلاف اشک‌های پایه و رفلکس،اشک‌های احساسی می‌توانند به طور ارادی توسط فرد مهار شوند. به عبارت دیگر، افراد هر زمان که بخواهند می‌توانند گریه احساسی خود را متوقف کنند.

فواید گریه چیست؟

محققان دریافته‌اند که گریه می‌تواند هم برای بدن و هم برای ذهن انسان مفید باشد. این فواید از بدو تولد با اولین گریه نوزاد آغاز می‌شوند. فواید گریه عبارت‌اند از:

کاهش فشارهای روانی

 گریه یکی از بهترین مکانیسم‌های بدن برای تسکین خود است. گریه سیستم عصبی پاراسمپاتیک (PNS) را فعال می‌کند. این کار باعث می‌شود تا بدن استراحت کرده و تسکین یابد. اما این اتفاق فوراً رخ نمی‌دهد؛ بلکه ممکن است چندین دقیقه طول بکشد تا اثرات آرامش‌بخش گریه را احساس کنید.

همانطور که می‌دانید، گریه فقط در پاسخ به مسائل غم‌انگیز اتفاق نمی‌افتد. گاهی اوقات ممکن است افراد به دلیل شادی، ترس یا اضطراب بیش از حد، ناگهان شروع به گریه کنند. گریه به این روش در بازگرداندن تعادل احساسی مؤثر است؛ چرا که باعث تخلیه احساسات قوی می‌شود.

کاهش اضطراب و مدیریت استرس

استرس عضلات بدن را منقبض کرده و باعث افزایش تنش می‌شود. در مقابل، گریه کردن احساسات سرکوب‌شده را تخلیه می‌کند و استرس را کاهش می‌دهد. به عبارت دیگر، بدن ما با گریه کردن از حالت برانگیخته و مضطرب به حالت آرامش باز می‌گردد.

ایجاد همدلی و پیوند عاطفی

هنگامی که جلوی شخص دیگری گریه می‌کنیم، در واقع جنبه آسیب‌پذیرتر و حساس‌تر خود را به او نشان می‌دهیم. معمولا انسان‌ها فقط در مقابل افرادی که به آن‌ها اعتماد دارند احساسات واقعی خود را نشان می‌دهند. به همین دلیل وقتی بین دوستان و اعضای خانواده گریه می‌کنیم، ناخواسته پیوند عاطفی خود را با آن‌ها تقویت کرده و به آن‌ها نزدیک‌تر می‌شویم.

افزایش روحیه

یکی دیگر از فواید گریه این است که می‌تواند روحیه را بالا ببرد. هنگامی که گریه می‌کنیم، ریتم تنفس‌مان سریع‌تر می‌شود. تنفس هوای تازه و به خصوص خنک می‌تواند به تنظیم دمای مغز کمک کند. خنک شدن مغز برای بدن و ذهن خوشایند است. در نتیجه، خلق‌وخو و روحیه‌مان بعد از گریه کردن بهبود می‌یابد.

تسکین درد

گریه کردن‌های طولانی باعث آزاد شدن اکسی توسین و مواد مخدر درون‌زا (اندورفین) در بدن می‌شوند. این مواد شیمیایی خوب می‌توانند به کاهش دردهای جسمی و روحی کمک کنند. یکی از تأثیرات اندورفین کاهش درد و بی‌حس شدن تقریبی بدن است. اکسی توسین نیز قادر است به فرد احساس آرامش القا کند.

ابزاری برای جذب پشتیبانی، مراقبت و رسیدن به اهداف

اگر احساس ناراحتی می‌کنید، گریه راهی است تا به اطرافیان خود بفهمانید که به حمایت نیاز دارید. اگر دقت کنیم می‌بینیم که این روش از کودکی به همراه انسان بوده است. کودکان در هنگام ناراحتی گریه می‌کنند تا توجه والدین را به خود جلب کنند. در بزرگسالی نیز همینطور است؛ گریه باعث می‌شود تا دیگران به شما توجه و حمایت بیشتری نشان دهند. در نتیجه، مورد پشتیبانی آن‌ها قرار خواهید گرفت.

نتیجه مطالعات روی تاثیرات مفید گریه چیست؟

طبق نظرسنجی‌ها، 60 تا 70 درصد مردم معتقدند که گریه کردن مزایای روانی به همراه دارد. رایج‌ترین مزیت روانی گریه از نظر مردم، رهایی از تنش و احساس تسکین است. علم روانشناسی نیز این مزیت گریه را تأیید کرده است.

با این حال، هنگامی که تأثیرات گریه در محیط آزمایشگاهی (مثلاً با پخش کردن یک فیلم غم‌انگیز) بررسی می‌شود، مردم به ندرت گزارش می‌دهند که گریه کردن برایشان فواید روانی فوری به همراه داشته است. حتی در بیشتر پژوهش‌های آزمایشگاهی غم و اندوه افرادی که بعد از دیدن ویدیوی غم‌انگیز گریه می‌کنند نسبت به کسانی که بدون گریه کردن فیلم را مشاهده می‌کنند، بیشتر می‌شود.

یک پژوهش فیزیولوژیکی جدید نشان داده است که گریه هم دارای اثرات برانگیزاننده (مانند افزایش ضربان قلب) و هم دارای اثرات آرامش‌بخش (مانند کند شدن تنفس) است. نکته مهم این است که اعمال شدن تأثیرات آرامش‌بخش گریه 2 تا 3 دقیقه بیشتر از اثرات برانگیزاننده آن طول می‌کشد. این یافته‌ها مهر تأییدی بر این حقیقت هستند که اثر آرامش‌بخش گریه دیرتر از اثر برانگیزاننده آن به وجود می‌آید.

یکی دیگر از دلایلی که می‌تواند باعث بی‌فایده بودن گریه یا حتی بدتر شدن حال داوطلبان پژوهش شده باشد، این است که گریه کردن در محیط آزمایشگاهی با گریه کردن در محیط اجتماعی متفاوت است. به عنوان مثال، محیط‌های آزمایشگاهی معمولا فاقد حمایت اجتماعی هستند.

همچنین گریه در آزمایشگاه اغلب مستلزم فیلم‌برداری یا تماشای غریبه‌ها است. این شرایط ممکن است در افراد احساسات منفی (مانند خجالت) ایجاد کند؛ که فواید گریه را خنثی خواهد کرد.

تاثیرات گریه روی بدن چگونه است؟

هنگامی که گریه می‌کنید اتفاقات خاصی در بدن شما رخ می‌دهد. این اتفاقات هم در روانشناسی گریه زنان و هم روانشناسی گریه مرد مشترک‌اند. در ادامه خواهیم دید که گریه کردن چه تأثیراتی بر بدن می‌گذارد:

1. ترشح هورمون از غدد درون ریز که ریزش اشک را به همراه دارد

بعد از اینکه در فرد واکنش احساسی به وجود آمد، سیستم غدد درون‌ریز (مسئول تولید هورمون از طریق مجموعه‌ای از غدد) هورمون‌ها را به ناحیه چشم می‌فرستند. این هورمون‌ها باعث ترشح اشک می‌شوند تا چشم‌های فرد اشک‌آلود شود.

2. بدن وارد حالت مبارزه می‌شود

هنگامی که فرد در پاسخ به واکنش احساسی خود گریه می‌کند، هورمون استرس (کورتیزول) توسط مغز ترشح‌شده و بدن را به حالت مبارزه یا گریز می‌فرستد. این باعث می‌شود که نسبت به آنچه در اطراف شما می‌گذرد آگاه‌تر شوید. حتی ممکن است اتفاقات ناخوشایندی را از گذشته به خاطر بیاورید.

3. فرد در گلوی خود احساس گرفتگی می‌کند

هورمون کورتیزول تنفس را کند کرده و در گلو تنش ایجاد می‌کند. به همین دلیل بسیاری از افراد هنگام گریه کردن احساس می‌کنند که توده‌ای در گلویشان گیر کرده است. نام تخصصی این اتفاق «احساس گلوبوس یا غم باد» بوده و به دنبال تنش و التهاب در گلو رخ می‌دهد.

4. برخی سموم به همراه اشک دفع می‌شوند

هنگامی که گریه می‌کنیم، بدن برخی از سموم را به همراه اشک دفع می‌کند. با اشک‌های احساسی، ماده‌ای شیمیایی به نام لوسین-انکفالین آزاد می‌شود. این ماده نوعی اندورفین است که درد را کاهش می‌دهد و به بهبود روحیه کمک می‌کند. این اتفاق یک سم‌زدایی فوق‌العاده مهم محسوب می‌شود؛ چرا که به کاهش فوری استرس و رفع انقباض عضلات کمک می‌کند.

تاثیرات منفی گریه کدام اند؟

به طور کلی، گریه‌های کوتاه مدت تأثیر منفی خاصی بر بدن نمی‌گذارند؛ مگر اینکه فرد از لحاظ احساسی از گریه کردن خود پشیمان یا خجالت‌زده شود. اما جالب است بدانید که گریه کردن طولانی مدت می‌تواند برای بدن مضراتی داشته باشد.

مثلاً می‌تواند باعث سوزش چشم شود و به بینایی آسیب برساند. وقتی که گریه می‌کنیم، چشمان ما با ترشح اشک خود را تمیز می‌کنند. این اتفاق به خودی خود بد نیست؛ چرا که موجب پاک شدن چشم از آلودگی‌ها خواهد شد. اما در صورتی که فرد برای مدت طولانی به اشک ریختن ادامه دهد، این ویژگی می‌تواند خطرآفرین باشد.

آنزیم لیزوزیم یک ماده شیمیایی قدرتمند و ضد باکتریایی است که در اشک یافت می‌شود. این آنزیم به مبارزه با عفونت کمک می‌کند. گریه طولانی مدت و مداوم می‌تواند باعث التهاب چشم شود؛ چرا که ترشح بیش از حد مواد ضد باکتریایی موجود در اشک، باکتری‌های مفید چشم را نیز از بین می‌برد.

به علاوه، گریه طولانی مدت یا مکرر می‌تواند آنقدر کورتیزول تولید کند که به مغز آسیب برساند. این اتفاق بیشتر در کودکان و نوزادان رخ می‌دهد. البته این به آن معنا نیست که نوزاد هرگز نباید گریه کند یا بزرگسالان باید دائما نگران باشند. فقط کافی است از طولانی شدن مدت زمان گریه جلوگیری کنید.

استرس بدن (عاملی که باعث گریه می‌شود) همچنین می‌تواند باعث ایجاد سردرد میگرنی در افراد مستعد شود. جالب اینجا است که افرادی که به دلایل غیراحساسی مانند خرد کردن پیاز گریه می‌کنند، دچار سردرد میگرنی نمی‌شوند. فقط گریه احساسی می‌تواند میگرن را تحریک کند.

گریه کردن طولانی مدت همچنین باعث دهیدراته یا کم‌آب شدن بدن می‌شود. اگر فرد بعد از گریه کردن آب کافی ننوشد دچار مشکلاتی مانند خستگی، خشکی دهان و لب، سردرد، گیجی، یبوست و … خواهد شد.

ویدئوی روانشناسی گریه

برای فهم عمیق‌تر روانشناسی گریه ویدیوی زیر را تماشا کنید: