RBC در آزمایش خون چیست؟
در علائم اختصاری آزمایش خون، شمارش گلبولهای قرمز (RBC در آزمایش خون) یک آزمایش خون است که پزشک برای پیدا کردن تعداد گلبولهای قرمز شما استفاده میکند. همچنین به عنوان تعداد گلبولهای قرمز شناخته شده است. این آزمایش مهم است زیرا RBC حاوی هموگلوبین است که اکسیژن را به بافتهای بدن شما میرساند.
تعداد گلبولهای قرمز شما میتواند بر میزان اکسیژن دریافتی بافتهای شما تأثیر بگذارد. بافتهای شما برای عملکرد به اکسیژن نیاز دارند. این آزمایش در کنار چند آزمایش دیگر مانند اندازه گیری MCH در آزمایش خون و MCHC در آزمایش خون که معرف تعداد گلبول های قرمز نابالغ و تعداد متوسط هموگلوبین میتواند انجام شود.
آزمایش خون RBC چرا انجام میشود؟
اندازه گیری cbc در آزمایش خون یک آزمایش خون رایج است که به دلایل مختلفی انجام میشود:
- برای بررسی سلامت کلی شما. پزشک شما ممکن است شمارش کامل خون را به عنوان بخشی از معاینات پزشکی معمول برای نظارت بر سلامت عمومی شما و غربالگری انواع اختلالات مانند کمخونی یا سرطان خون، توصیه کند.
- برای تشخیص یک بیماری. اگر دچار ضعف، خستگی، تب، التهاب، کوفتگی یا خونریزی هستید، ممکن است پزشک شمارش کامل خون را به شما پیشنهاد دهد. شمارش کامل خون ممکن است به تشخیص علت این علائم و نشانهها کمک کند. اگر پزشک مشکوک به عفونت باشد، آزمایش همچنین میتواند به تایید این تشخیص کمک کند.
- برای نظارت بر یک وضعیت پزشکی. اگر به شما یک اختلال خونی مبتلا شده است که بر تعداد سلول های خونی تأثیر میگذارد، پزشک ممکن است از شمارش کامل خون برای نظارت بر وضعیت شما استفاده کند.
- برای نظارت بر درمان پزشکی. در صورت استفاده از داروهایی که ممکن است بر شمارش سلولهای خونی تأثیر بگذارد، ممکن است از شمارش خون کامل برای نظارت بر سلامتی شما استفاده شود.
علائم مقادیرغیرطبیعی RBC در آزمایش خون
در تفسیر آزمایش خون باید گفت که اگر میزان RBC شما خیلی زیاد یا خیلی کم باشد، ممکن است علائم و عوارضی را تجربه کنید. اگر تعداد RBC کمی دارید، علائم میتواند شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- تنگی نفس
- سرگیجه، ضعف یا سبکی سر، به ویژه هنگامی که سریع موقعیت خود را تغییر میدهید
- افزایش ضربان قلب
- سردرد
- پوست رنگپریده
اگر تعداد RBC بالایی داشته باشید، علائمی از جمله موارد زیر را ممکن است تجربه کنید:
- خستگی
- تنگی نفس
- درد مفصل
- حساسیت به ناحیه کف دست یا کف پا
- خارش پوست، به ویژه پس از دوش گرفتن یا حمام
- اختلال خواب
در صورت بروز این علائم، پزشک می تواند آزمایش RBC را تجویز کند.
چرا به شمارش RBC در آزمایش خون نیاز دارم؟
طبق انجمن شیمی بالینی آمریکا (AACC) ، این آزمایش تقریباً همیشه بخشی از آزمایش کامل شمارش خون (CBC) است. آزمایش CBC تعداد کلیه اجزای موجود در خون را اندازهگیری میکند، از جمله:
- سلولهای قرمز خون
- گلبولهای سفید خون
- هموگلوبین
- هماتوکریت
- پلاکت
هماتوکریت شما حجم گلبولهای قرمز در بدن است. آزمایش هماتوکریت نسبت RBC را در خون شما اندازه گیری میکند.
پلاکتها سلولهای کوچکی هستند که در خون گردش میکنند و لختههای خون ایجاد میکنند که باعث بهبودی زخمها میشود و از خونریزی بیش از حد جلوگیری میکند.
اگر شما مشکوک به داشتن بیماری که بر RBC شما تأثیر میگذارد باشید یا علائم کمبود اکسیژن خون را داشته باشید، ممکن است پزشک آزمایش را انجام دهد. این میتواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییر رنگ مایل به آبی
- گیجی
- تحریکپذیری و بیقراری
- تنفس نامنظم
نکته: یک آزمایش CBC اغلب بخشی از یک معاینه بدنی معمول است. این میتواند شاخصی از سلامت کلی شما باشد. همچنین ممکن است قبل از جراحی انجام شود.
اگر شما یک بیماری خونی تشخیص داده شده را دارید که ممکن است روی شمارش گلبول قرمز تأثیر بگذارد، یا هر دارویی را که روی گلبول قرمز خون شما تأثیر بگذارد مصرف میکنید، ممکن است پزشک آزمایش را برای نظارت بر وضعیت یا درمان شما انجام دهد. پزشکان میتوانند با استفاده از آزمایش CBC شرایطی مانند سرطان خون و عفونتهای خون را کنترل کنند.
شمارش RBC چگونه انجام میشود؟
شمارش RBC یک آزمایش خون ساده است که در مطب پزشک انجام میشود. پزشک از ورید، معمولاً در قسمت داخلی آرنج، خون میگیرد. مراحل مربوط به خونگیری عبارتند از:
- ارائه دهنده خدمات بهداشتی محل خونگیری را با داروی ضدعفونی کننده تمیز میکند.
- آنها یک نوار الاستیک را در اطراف بازو قرار میدهند تا ورید شما از خون متورم شود.
- آنها به آرامی یک سوزن را وارد رگ شما میکنند و خون را در یک ویال یا لوله متصل جمع میکنند.
- سپس سوزن و نوار الاستیک را از بازوی شما برمیدارند.
- ارائه دهنده خدمات بهداشتی نمونه خون شما را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه میفرستد.
چگونه باید برای شمارش RBC آماده شوم؟
به طور معمول هیچ آمادگی خاصی برای این آزمون لازم نیست. اما اگر دارو مصرف میکنید باید به پزشک خود بگویید. این داروها شامل هر دارو یا مکمل بدون نسخه پزشک (OTC) میشود. پزشک شما میتواند در مورد سایر اقدامات احتیاطی لازم به شما بگوید.
خطرات ناشی از شمارش RBC چیست؟
مانند هر آزمایش خون، خطر خونریزی، کبودی یا عفونت در محل سوراخ شدن وجود دارد. وقتی سوزن وارد بازوی شما میشود ممکن است احساس درد متوسط یا احساس خارش شدید داشته باشید.
همچنین بخوانید: MCV در آزمایش خون
محدوده طبیعی برای شمارش RBC چقدر است؟
طبق انجمن لوسمی و لنفوم:
- محدوده طبیعی RBC برای مردان 4.7 تا 6.1 میلیون سلول در میکرولیتر (mcL) است.
- محدوده طبیعی RBC برای زنانی که باردار نیستند 4.2 تا 5.4 میلیون میکرولیتر است.
- محدوده طبیعی RBC برای کودکان 4.0 تا 5.5 میلیون میکرولیتر است.
این دامنهها ممکن است بسته به آزمایشگاه یا پزشک متفاوت باشند.
شمارش بالاتر از حد نرمال RBC به چه معناست؟
اگر میزان RBC بالاتر از حد نرمال باشد، اریتروسیتوز دارید. این ممکن است به دلیل موارد زیر باشد:
- سیگار کشیدن
- بیماری قلبی مادرزادی
- کمبود آب بدن
- کارسینوم سلول کلیوی، نوعی سرطان کلیه
- فیبروز ریوی
- پلیسیتمی ورا، یک بیماری مغز استخوان که باعث تولید بیش از حد RBC میشود و با جهش ژنتیکی همراه است.
هنگامی که به ارتفاع بالاتری میروید، ممکن است تعداد RBC شما برای چندین هفته افزایش یابد زیرا اکسیژن کمتری در هوا وجود دارد.
هشدار : داروهای خاصی مانند جنتامایسین و متیلدوپا میتوانند میزان RBC شما را افزایش دهند. جنتامایسین آنتیبیوتیکی است که برای درمان عفونتهای باکتریایی در خون استفاده میشود. متیلدوپا اغلب برای درمان فشار خون بالا استفاده میشود. این عمل با شل كردن رگهای خونی باعث میشود خون به راحتی در بدن جریان یابد.
در مورد هر دارویی که مصرف میکنید حتما به پزشک خود مطرح کنید. تعداد بالای RBC ممکن است در نتیجه آپنه خواب، فیبروز ریوی و سایر شرایطی باشد که باعث کاهش سطح اکسیژن در خون میشود. داروهای تقویت کننده عملکرد مانند تزریق پروتئین و استروئیدهای آنابولیک نیز میتوانند RBC را افزایش دهند. بیماری کلیه و سرطانهای کلیه میتواند منجر به تعداد بالای RBC نیز شود.
شمارش کمتر از حد نرمال RBC به چه معناست؟
اگر تعداد RBC کمتر از حد نرمال باشد، ممکن است به دلیل موارد زیر ایجاد شود:
- کم خونی
- نارسایی مغز استخوان
- کمبود اریتروپویتین، که علت اصلی کم خونی در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه است.
- همولیز یا تخریب RBC ناشی از انتقال و آسیب رگهای خونی
- خونریزی داخلی یا خارجی
- سرطان خون
- سو تغذیه
- مولتیپل میلوما، سرطانی در سلولهای پلاسما در مغز استخوان
- کمبودهای غذایی، از جمله کمبود آهن، مس، فولات و ویتامینهای B-6 و B-12
- بارداری
- اختلالات تیروئید
برخی از داروها همچنین میتوانند میزان RBC شما را کاهش دهند، به ویژه:
- داروهای شیمی درمانی
- کلرامفنیکل، که عفونتهای باکتریایی را درمان میکند.
- کینیدین، که میتواند ضربانهای قلب نامنظم را درمان کند.
- هیدانتوین، که به طور سنتی برای درمان صرع و اسپاسم عضلات استفاده میشود.
- گلبولهای قرمز و سرطانهای خون
سرطانهای خون میتوانند بر تولید و عملکرد سلولهای قرمز خون تأثیر بگذارند. آنها همچنین میتوانند منجر به اندازه غیر معمول RBC شوند.
هر نوع سرطان خون تأثیر منحصر به فردی بر تعداد RBC دارد. سه نوع اصلی سرطان خون عبارتند از:
- سرطان خون، که توانایی مغز استخوان در تولید پلاکت و گلبولهای قرمز را مختل میکند.
- لنفوم، که سلولهای سفید سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار میدهد.
- میلوما، که از تولید طبیعی آنتی بادی جلوگیری میکند.
اگر نتایج غیرطبیعی داشته باشم چه کنم؟
پزشک در مورد هرگونه نتیجه غیرعادی با شما صحبت خواهد کرد. بسته به نتایج، ممکن است لازم باشد آزمایشات دیگری را انجام دهید. این میتواند شامل اسمیر خون باشد که خون شما زیر میکروسکوپ بررسی میشود. اسمیر خون میتواند به تشخیص ناهنجاریهای سلولهای خون (مانند کمخونی سلول داسی شکل)، اختلالات گلبولهای سفید خون مانند سرطان خون و انگلهای منتقله از خون مانند مالاریا کمک کند.
کم خونی نوعی بیماری است که در آن تعداد سلولهای قرمز خون سالم برای حمل اکسیژن به بدن کافی نیستند. انواع کم خونی عبارتند از:
- کم خونی فقر آهن که اغلب به راحتی قابل درمان است.
- کم خونی سلول داسی شکل، که منجر به سلولهای قرمز خون غیر طبیعی میشود که به سرعت میمیرند.
- کمخونی ناشی از کمبود ویتامین، که اغلب از سطح پایین ویتامین B-12 ناشی میشود.
همه انواع کمخونی به درمان نیاز دارند. افراد کم خون معمولاً احساس خستگی و ضعف میکنند. آنها همچنین ممکن است سردرد، سردی دست و پا، سرگیجه و ضربان نامنظم قلب را تجربه کنند.
نمونهبرداری از مغز استخوان میتواند نشان دهد که سلولهای مختلف خون در مغز استخوان چگونه ساخته میشوند. آزمایشهای تشخیصی، مانند سونوگرافی یا الکتروکاردیوگرام، میتواند شرایط موثر بر کلیهها یا قلب را بررسی کند.
همچنین بخوانید: ESR در آزمایش خون
تغییر سبک زندگی
تغییر شیوه زندگی میتواند بر تعداد RBC شما تأثیر بگذارد. برخی از این تغییرات عبارتند از:
- حفظ رژیم غذایی سالم و جلوگیری از کمبود ویتامین
- به طور منظم ورزش کنید، که بدن نیاز دارد اکسیژن بیشتری مصرف کند.
- پرهیز از آسپرین
- اجتناب از سیگار کشیدن
شما می توانید با تغییرات سبک زندگی زیر میزان RBC خود را کاهش دهید:
- مقدار آهن و گوشت قرمز مصرفی شما را کاهش میدهد.
- نوشیدن آب بیشتر
- از مصرف داروهای ادرار آور مانند نوشیدنیهای حاوی کافئین یا الکل اجتناب کنید
- ترک سیگار
- تغییرات رژیم غذایی
- تغییرات رژیم غذایی با افزایش یا کاهش تعداد RBC میتواند سهم عمدهای در درمان در خانه داشته باشد.
با تغییرات رژیم غذایی زیر ممکن است بتوانید RBC خود را افزایش دهید:
- افزودن غذاهای غنی از آهن (مانند گوشت، ماهی، مرغ) و همچنین لوبیای خشک، نخودفرنگی و سبزیجات سبز برگ (مانند اسفناج) به رژیم غذایی
- افزایش مس در رژیم غذایی خود با غذاهایی مانند صدف، مرغ و آجیل
- دریافت ویتامین B-12 بیشتر با غذاهایی مانند تخممرغ، گوشت و غلات غنی شده
سوالات متداول
چرا آزمایش rbc انجام میشود؟
برای ارزیابی تعداد گلبولهای قرمز خون (RBC). برای غربالگری، کمک به تشخیص، یا نظارت بر شرایط موثر بر گلبولهای قرمز
rbc چه زمانی باید آزمایش شود؟
به عنوان بخشی از آزمایش شمارش کامل خون (CBC)، هنگامی که پزشک مشکوک است که شما به بیماری مانند کم خونی (کاهش تعداد RBC) یا پلیسیتمی (افزایش تعداد RBC) مبتلا هستید.
نتیجه تست rbc چه چیزی را نشان میدهد؟
از آنجا که شمارش RBC به عنوان بخشی از شمارش کامل خون (CBC) انجام میشود، نتایج سایر اجزای سازنده در نظر گرفته میشوند. افزایش یا کاهش تعداد RBC باید همراه با آزمایشهای دیگر، مانند هموگلوبین، هماتوکریت، شمارش رتیکولوسیت و / یا شاخصهای گلبول قرمز، تفسیر شود.
برخی از دلایل تعداد کم RBC (کمخونی) عبارتند از:
آسیبی که منجر به از دست دادن خون میشود.
شرایطی که باعث از بین رفتن گلبولهای قرمز خون میشود، مانند کمخونی همولیتیک ناشی از خود ایمنی یا نقص در خود گلبول قرمز؛ نقص میتواند یک هموگلوبینوپاتی (به عنوان مثال، کم خونی سلول داسی شکل)، تالاسمی، ناهنجاری در غشای RBC (به عنوان مثال، گویچه ارثی)، یا نقص آنزیم (به عنوان مثال، کمبود G6PD) باشد.
خونریزی ناگهانی (حاد) یا مزمن از دستگاه گوارش (به عنوان مثال، زخم، پولیپ، سرطان روده بزرگ) یا مکانهای دیگر مانند مثانه یا رحم (به عنوان مثال در زنان، خونریزی شدید قاعدگی)
کمبود تغذیهای مانند کمبود آهن یا ویتامین B12 یا کمبود فولات
آسیب مغز استخوان (به عنوان مثال، سم، پرتودرمانی یا شیمی درمانی، عفونت، داروها)
اختلالات مغز استخوان مانند لوسمی، میلوم چندگانه، سندرم میلو دیستپلاستیک، یا لنفوم یا سرطانهای دیگر که به مغز استخوان گسترش مییابند.
بیماری یا بیماری التهابی مزمن
نارسایی کلیه – بیماریهای شدید و مزمن کلیه منجر به کاهش تولید اریتروپویتین، هورمونی تولید شده توسط کلیهها میشود که باعث تولید RBC توسط مغز استخوان میشود.
برخی از دلایل تعداد بالای RBC (پلیسیتمی) عبارتند از:
کمبود آب بدن – با کاهش حجم مایع در خون ، تعداد RBC ها در هر حجم مایع به طور مصنوعی افزایش مییابد.
بیماری ریوی – اگر کسی نتواند نفس بکشد و اکسیژن کافی را جذب کند، بدن با تولید گلبولهای قرمز بیشتر سعی در جبران آن میکند.
بیماری مادرزادی قلب – با این شرایط، قلب قادر به پمپاژ خون به طور موثر نیست و در نتیجه مقدار اکسیژن به بافتها کاهش مییابد. بدن با تولید گلبولهای قرمز بیشتر سعی در جبران آن دارد.